Transcript 1401870184_Podst_logistyki-Wyklad_4_stac-2014

Logistyka zaopatrzenia
cz. I
Prof. dr hab. inż. Tomasz NOWAKOWSKI
Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn
Katedra Logistyki i Systemów Transportowych
Budynek B8, pok. 33
Logistyka zaopatrzenia
Istota i cele logistyki zaopatrzenia
LOGISTYKA
PRZEDSIĘBIORSTWA
Logistyka marketingowa
Logistyka materiałowa
Rynek
zaop at rzen ia
Logistyka zaopatrzenia
Logistyka produkcji
Logistyka dystrybucji
Surowce, materiały
pomocnicze, części z zakupu ,
towary handlowe i wyroby
gotowe , części zamienne
Surowce , materiały
pomocnicze , części z zakupu ,
półfabrykaty, wyroby gotowe ,
części zamienne
Wyroby gotowe , towary
handlowe, części zamienne
(półfabrykaty )
Magazyn
kooperacyjny
Magazyn
zaopatrzeniowy
Proces produkcyjny
Magazyn pośredni
Magazyn
zbytu
Magazyn
wysyłkowy
Resztki (surowce w tórne : do ponownego wykorzystania i odpady ), produkty używ ane i zużyte , urządzenia pochodzące z w ymiany ,
opakowania zwrotne , opakowania
Logistyka utylizacji
Rynek
zbytu
Logistyka zaopatrzenia
Istota i cele logistyki zaopatrzenia
Istota logistyki zaopatrzenia jest związana z taki
pojęciami jak:
 Zaopatrzenie;
 Gospodarka materiałowa;
 Zintegrowana gospodarka materiałowa.
Logistyka zaopatrzenia
Istota i cele logistyki zaopatrzenia
Zaopatrzenie należy rozumieć jako
kompleksowe gospodarowanie wszystkimi
niezbędnymi czynnikami produkcji w
przedsiębiorstwie.
Logistyka zaopatrzenia
Istota i cele logistyki zaopatrzenia
Gospodarka
materiałowa
obejmuje
materiały, dobra inwestycyjne i usługi o
zróżnicowanym charakterze, które są
następnie „zagospodarowane” przez funkcje
planowania
i
sterowania,
zakupów,
transportu, gospodarowania zapasami i
odzyskania materiałów oraz surowców
wtórnych.
Logistyka zaopatrzenia
Istota i cele logistyki zaopatrzenia
Zadaniem
gospodarki
materiałowej
jest
zrównoważenie następujących celów:
 Wysoki poziom obsługi dostaw przeciwko dążeniu
do ograniczenia kosztów kapitałowych i kosztów
magazynowania
 Wysoki
jakościowo
standard
materiałów
przeciwko dążeniu do uzyskania niskich kosztów
materiałowych
 Niski poziom zamrożenia kapitałów przeciwko
wysokiemu poziomowi dostawy.
Logistyka zaopatrzenia
Istota i cele logistyki zaopatrzenia
Zarządzanie
Zakupy z ele- gospodarką
Zaopatrzenie mentami stra- materiałową
za wszelką tegii cenowej
cenę
1950
1960
1970
1980
Marketing
logistyczny
Logistyka
w sferze
sfery
zaopatrzenia zaopatrzenia
1990
Logistyka zaopatrzenia
Istota i cele logistyki zaopatrzenia
Istotą
logistycznych
decyzji
w
sferze
zaopatrzenia
materiałowego jest przede wszystkim formalna odpowiedź na
następujące pytania:
- Co kupić?
- Ile kupić?
- Gdzie kupić?
- Kiedy kupić?
Logistyka zaopatrzenia
Istota i cele logistyki zaopatrzenia
Optymalne rozwiązanie problemów logistyki procesów
zaopatrzenia wymaga:
1. określenia asortymentu oraz ilości zamawianych
materiałów (ocena potrzeb)
2. zdefiniowania i oceny wymagań użytkownika
3. decyzji: produkcja własna czy zakup (decyzja make or
buy)
4. określenia typu zakupu
5. przeprowadzenia analizy rynku
6. rozpoznania wszystkich możliwych dostawców
7. wstępnej selekcji możliwych źródeł zaopatrzenia
8. oceny pozostałych dostawców
9. wyboru konkretnego dostawcy
Logistyka zaopatrzenia
Istota i cele logistyki zaopatrzenia
10.określenia terminu i wielkości dostaw
11.ustalenia warunków składnia i realizacji zamówień
12.negocjowania warunków finansowych i technicznych
zakupu
13.wyboru formy transportu i zasad rozliczania
14.określenia zasad reklamacji zwrotów
15.przyjęcia dostawy produktu lub usługi
16.oceny wykonania dostawy
Efektywność wykonania tych działań zależy od
zaopatrzeniowców.
Logistyka zaopatrzenia
Istota i cele logistyki zaopatrzenia
Procesy fizyczne zaopatrzenia:
 transport materiałów do przedsiębiorstwa
 odbiór i składowanie materiałów w magazynach
 wykonywanie czynności manipulacyjnych w magazynie
 transport wewnętrzny materiałów do podsystemu
produkcji
Procesy informacyjne zaopatrzenia:
 zbieranie, przechowywanie i przetwarzanie informacji
stałych (normy i wskaźniki zużycia materiałów, wykazy
asortymentów, katalogi i cenniki produktów, informacje o
dostawcach)
 zbieranie, przechowywanie i przetwarzanie informacji
zmiennych (plany produkcji, plany sprzedaży produktów
finalnych)
Logistyka zaopatrzenia
Zadania obszaru logistyki zaopatrzenia
Logistyka zaopatrzenia
Zadania obszaru logistyki zaopatrzenia
Podstawowe zadania
w obszarze
logistyki zaopatrzenia
Zarządzanie
zaopatrzeniem
(Planowanie
Sterowanie zapasami
zapotrzebowania,
Organizacja dostaw)
 zadania
harmonogramowania
dostaw
 wybór przewoźnika
wybór formy transportu
 monitoring dostaw
klasyfikacja zapasów
 optymalizacja
wielkości dostawy
 optymalizacja
poziomu zapasów
 termin dostawy
Ocena i wybór
dostawców
Pomiar i ocena
poziomu funkcjonowania
podsystemu zaopatrzenia
Logistyka zaopatrzenia
Zapasy w obszarze zaopatrzenia
Zapas oznacza stan fizycznego nagromadzenia produktów
w celu zachowania ciągłości sprzedaży i umożliwienia
nabywcy swobody wyboru. Potrzeba gromadzenia zapasów
wynika z:
 trudności pełnej synchronizacji w czasie popytu i podaży
określonych produktów,
 sezonowości i specjalizacji produkcji,
 cykliczności dostaw,
 dążenia do zapewnienia nabywcom pożądanego poziomu
usług,
 dostępu do produktów w dogodnym dla nich miejscu i
czasie.
Logistyka zaopatrzenia
Zapasy w obszarze zaopatrzenia
W przedsiębiorstwie produkcyjnym:
• Surowce,
• Komponenty i podzespoły,
• Wyroby gotowe,
• Dobra użytkowe.
Typy zapasów
Z punktu widzenia wykorzystania
zapasów w całym łańcuchu dostaw
można je podzielić na:
• Zapasy podstawowe (surowce,
komponenty i podzespoły oraz
półprodukty i wyroby gotowe);
• Zapasy pomocnicze (wszelkiego
rodzaju produkty potrzebne w
przedsiębiorstwie);
Logistyka zaopatrzenia
Zapasy w obszarze zaopatrzenia
Logistyka zaopatrzenia
Zapasy w obszarze zaopatrzenia
Funkcją spełnianą przez zapasy magazynowe jest
wyrównywanie różnic występujących między poziomem
popytu i podaży.
Podstawową funkcją zapasów jest zapewnienie ciągłości
produkcji, tym samym zapas stanowi bufor między dostawą a
zapotrzebowaniem, pozwalający na czasowe oraz ilościowe
niedopasowanie dostaw i zapotrzebowania.
Logistyka zaopatrzenia
Zapasy w obszarze zaopatrzenia
Logistyka zaopatrzenia
Zapasy w obszarze zaopatrzenia
Do najważniejszych czynników determinujących właściwą wielkość
zapasów przedsiębiorstwa należą:
• Popyt na wyrób gotowy, w którego skład wchodzą zakupione dobra
zaopatrzeniowe;
• Polityka zapasów w przedsiębiorstwie;
• Stosowane metody produkcji:
- produkcja jednostkowa,
- produkcja seryjna,
- montaż lub obróbka;
• Rodzaj popytu na daną pozycję zapasów:
- niezależny
- zależny;
• Poziom obsługi klienta, tj. wymagany stopień dostępności z zapasu
(straty w wyniku opóźnień w produkcji, szpitale).
liczba przypadków zaspokojenia popytu na dany produkt
Dostępność
=
liczba przypadków zgłoszenia popytu na dany produkt
Logistyka zaopatrzenia
Zapasy w obszarze zaopatrzenia
Z logistycznego punktu widzenia zapasy
magazynowe można interpretować jako „niepożądane
przerwy” w przepływie dóbr fizycznych. Taki punkt
widzenia należy jednak skonfrontować z funkcjami
gospodarki magazynowej.
Utrzymywanie określonego poziomu zapasów
zaopatrzeniowych jest wskazane wtedy, gdy
przedsiębiorstwo chce wykorzystać efekty regresyjne
skali przy realizacji zakupów, w transporcie lub w
procesie produkcji.
Logistyka zaopatrzenia
Zasada Pareto, analiza ABC, XYZ
Jako istotna pomoc decyzyjna dla dokonania
klasyfikacji materiałów zaopatrzeniowych ze względu na
określone cechy i wykorzystanie tego podziału w sferze
logistyki zaopatrzenia rozwinięta została analiza ABC i XYZ,
przy pomocy której możliwe staje się selektywne podejście
w polityce magazynowej.
U podstaw analizy ABC leży jednoznaczne
kwantyfikowanie kryterium, jak np.:
• poziom wartości zapasów,
• poziom wartości potrzeb materiałowych,
• ilościowe zapotrzebowanie na konkretne materiały w
okresie czasu.
Logistyka zaopatrzenia
Zasada Pareto, analiza ABC, XYZ
Vilfredo Pareto - ekonomista włoski 1848-1923 (1887)
ZASADA PARETO - reguła 80/20 (w zbiorowości niejednorodnej 20% ilości reprezentuje 80% wartości)
„Zasada umożliwiająca oddzielenie rzeczy ważnych od mniej ważnych”
W gospodarce materiałowej umożliwia prowadzenie polityki zakupów przez pryzmat „cenności” materiałów
Kryterium
Grupa A
Wartość materiałów w łącznych kosztach materiałowych przedsiębiorstwa
ZAPASY „CENNE”
(vital few)
75-80% wartości
5-20% liczebności asortymentowej
Struktura wartościowa %
A
Grupa B
15-20% wartości
15-20% liczebności asortymentowej
Grupa C
MATERIAŁY Z GRUPY A, B, C
75-80%
15-20%
B
5-20%
15-20%
ZAPASY MASOWE
(trivial many)
5-10% wartości
60-75% liczebności asortymentowej
5-10%
C
60-75%
Struktura ilościowa %
W praktyce logistycznej reguła
80/20 stała się podstawą analizy
zapasów i na jej bazie stworzono
metodykę szeroko stosowanej
analizy ABC, która dzieli zapasy
pod kątem wartości (zaznaczono
także na rysunku).
Skoro 20% pozycji asortymentowych pozostających w zapasie
stanowi 80% całkowitej wartości
zapasu, to sugeruje odmienne
podejście
do
sterowania
zapasem tych 20% pozycji, do
procesu wyboru dostawców oraz
do obsługi dostaw.
Udział wartości
[%]
Logistyka zaopatrzenia
Zasada Pareto, analiza ABC, XYZ
udział dóbr [ %]
Logistyka zaopatrzenia
Zasada Pareto, analiza ABC, XYZ
Strategie zaopatrzenia - analiza ABC
Grupa A
ZAPASY „CENNE” (vital few)
Grupa C
ZAPASY MASOWE (trivial many)
95-99% udziału ceny w kosztach pozyskania
(redukcja kosztów materiałowych)
20-30% udziału ceny w kosztach pozyskania
(redukcja kosztów pozyskania)
•
gromadzenie większej liczby ofert
•
redukcja liczby dostawców
•
staranny wybór dostawcy
•
uproszczone procedury zamawiania
•
dokładna analiza cenowa
•
zamówienia telefoniczne lub internetowe
•
dokładne rozpoznanie potrzeb
•
•
zamówienia zgodne z potrzebami
statystyczne uproszczone określanie
potrzeb
•
negocjowanie mniejszych dostaw
•
duże wielkości zamówień
•
zaopatrzenie w krótkich przedziałach
czasu
•
zamówienia scentralizowane (zbiorcze)
•
dostawy na magazyn
•
minimalizacja czasu dostawy
•
okresowa kontrola stanów zapasów
•
ciągła kontrola stanów zapasów
•
wyższe poziomy zapasów bezpieczeństwa
•
redukcja zapasów bezpieczeństwa
Grupa B
80-85% udziału ceny w kosztach pozyskania
Rozwiązania pośrednie pomiędzy działaniami właściwymi dla grupy A i C
Logistyka zaopatrzenia
Zasada Pareto, analiza ABC, XYZ
Przy stosowaniu analizy XYZ poszczególne rodzaje
materiałów dzieli się na trzy grupy:
 Materiały
X
charakteryzujące
się
regularnym
zapotrzebowaniem, przy możliwości niewielkich
wahań;
 Materiały Y, na które zapotrzebowanie ma charakter
sezonowy;
 Materiały Z o bardzo nieregularnym zapotrzebowaniu i
o niskiej dokładności prognozy zapotrzebowania.
Logistyka zaopatrzenia
Zasada Pareto, analiza ABC, XYZ
KLASA
Analiza XYZ wg struktury zużycia
Analiza XYZ wg dokładności prognozy
X
Regularne zużycie (niewielkie wahania)
Wysoka dokładność prognozy zużycia
Y
Zmienne zużycie (trend lub sezonowość),
Średnia dokładność prognozy zużycia
Z
Bardzo nieregularne, sporadyczne zużycie
Niska dokładność prognozy zużycia
Strategie zaopatrzenia - analiza XYZ
KLASA
ZALECANE ZASADY ZAOPATRYWANIA
X
Dostawy zsynchronizowane (just in time)
Synchronizacja dostaw z produkcją lub zużyciem
Y
Dostawy na magazyn (stock sourcing)
Zaopatrzenie z utrzymywaniem zapasów we własnym przedsiębiorstwie
Z
Dostawy na zamówienie (order sourcing)
Indywidualne zaopatrzenie po wystąpieniu zapotrzebowania
Połączenie analiz ABC i XYZ
Logistyka zaopatrzenia
Zasada Pareto, analiza ABC, XYZ
REGULARNOŚĆ
ZUŻYCIA
WARTOŚCIOWOŚĆ
A
B
C
X
Wysoka wartość zużycia
Mała liczebność
Regularne zużycie
Wysoka dokładność prognozy
Średnia wartość zużycia
Średnia liczebność
Regularne zużycie
Wysoka dokładność prognozy
Niska wartość zużycia
Duża liczebność
Regularne zużycie
Wysoka dokładność prognozy
Y
Wysoka wartość zużycia
Mała liczebność
Zmienne zużycie
Średnia dokładność prognozy
Średnia wartość zużycia
Średnia liczebność
Zmienne zużycie
Średnia dokładność prognozy
Niska wartość zużycia
Duża liczebność
Zmienne zużycie
Średnia dokładność prognozy
Z
Wysoka wartość zużycia
Mała liczebność
Nieregularne zużycie
Niska dokładność prognozy
Średnia wartość zużycia
Średnia liczebność
Nieregularne zużycie
Niska dokładność prognozy
Niska wartość zużycia
Duża liczebność
Nieregularne zużycie
Niska dokładność prognozy
Logistyka zaopatrzenia
Zarządzanie zapasami
• to dyscyplina szczegółowa logistyki zajmująca
się metodami i technikami planowania i kontroli
zapasu.
• odpowiada na pytanie „jak postępować z
istniejącym zapasem ”.
Cele zarządzania zapasami:
• minimalizacja kosztu utrzymania zapasu (w
przekroju pozycja asortymentowa),
• osiągnięcie i utrzymanie założonego poziomu
obsługi klienta (przy pomocy zapasu).
Logistyka zaopatrzenia - Zarządzanie zapasami
Cykl uzupełniania i zużywania zapasów
Gospodarka
magazynowa
w
systemach
niezależnych od zapotrzebowania ma na celu
optymalizację kosztów dostarczania i utrzymywania
półproduktów.
Prowadząc
gospodarkę
magazynową,
należy
pamiętać, że dostawa z poprzedzającego okresu A
musi pokryć zapotrzebowanie powstałe w okresie B.
Logistyka zaopatrzenia - Zarządzanie zapasami
Cykl uzupełniania i zużywania zapasów
Zamówienie złożone w chwili A musi pokryć popyt do chwili B
Logistyka zaopatrzenia - Zarządzanie zapasami
Cykl uzupełniania zapasów
Poziom zapasów
magazynowych
Przebieg popytu
Wielkość
zamówienia,
Q
Punkt składania
zamówień R
t0
t1 Czas
t2
realizacji
zamówienia
Cykl składania zamówień
t3
t4
t
Logistyka zaopatrzenia - Zarządzanie zapasami
Typowa struktura zapasu
•
•
•
Zapas rotujący – związany z dostawami pod bieżące potrzeby oraz
systematycznym zużyciem
Zapas zabezpieczający – chroni przed niepewnością w dynamice popytu lub
czasie dostawy i stanowi zabezpieczenie ciągłości wydań w celu utrzymania
prawidłowego poziomu obsługi klienta
Zapas nadmierny – który w ogóle nie rotuje i nie wnosi żadnej wartości do
całego procesu
Logistyka zaopatrzenia
Zarządzanie zapasami – zapas bezpieczeństwa
Zapas bezpieczeństwa pozwala utrzymać ciągłość
procesów wytwórczych w momencie nagłego
nieplanowanego wzrostu popytu.
Logistyka zaopatrzenia
Zarządzanie zapasami – zapas bezpieczeństwa
Metody
określania
optymalnego
poziomu
zapasu
bezpieczeństwa:
• określenie poziomu zapasu bezpieczeństwa za pomocą kosztów
niedoborów
• określenie
poziomu
zapasu
bezpieczeństwa
na
podstawie
uwzględnienia zmian popytu wskutek wystąpienia niedoborów
• określenie poziomu zapasu bezpieczeństwa przez utrzymywanie
gotowości do świadczenia określonego poziomu obsługi dostaw
Logistyka zaopatrzenia
Zarządzanie zapasami – zapas bezpieczeństwa
Czynniki określające poziom zapasu bezpieczeństwa
Logistyka zaopatrzenia
Systemy sterowania zapasami
Typologia systemów zarządzania zapasami
Zadania zarządzania zapasami obejmują odpowiedź na pytania:
• ile zamawiać/zlecać? – ustalenie ilościowych parametrów przepływu
• kiedy zamawiać/zlecać? – ustalenie czasowych parametrów przepływu
Parametry potrzeb
Kombinacje
parametrów i metod
określania potrzeb
Ilość
Ilość i czas
Metody określania potrzeb
Stochastyczne
(prognozowanie)
Stochastyczne
systemy sterowania
zapasami
Punkt zamawiania w
przedziale czasowym
Deterministyczne
(obliczanie)
Planowanie potrzeb
na serię/partię
Planowanie potrzeb
materiałowych MRP
Logistyka zaopatrzenia
Systemy sterowania zapasami
Modele zapasów najogólniej można podzielić na:
 deterministyczne:
• Metoda graficzna wyznaczania wielkości zapasu,
• Metoda analityczno – graficzna wyznaczania wielkości zapasu,
• Model EOQ optymalnej wielkości zamówienia,
• Model ekonomicznej wielkości produkcji,
• Model EOQ z zamówieniami zaległymi,
• Model uwzględniający rabaty,
• Model braku zapasu,
• Dynamiczny model sterowania zapasami,
• System „Just – In – time”.
 probabilistyczne.
Logistyka zaopatrzenia
Probabilistyczne systemy sterowania zapasami
•
•
•
•
•
•
•
•
Model zapasu buforowego,
Model cyklicznych przeglądów zapasów,
Magazyny centralne,
Symulacyjny model wyznaczania wielkości zapasu z
dwiema zmiennymi,
Symulacyjny model wyznaczania wielkości zapasu z
trzema zmiennymi,
Model braku zapasu ze znanym prawdopodobieństwem,
Probabilistyczny dynamiczny model sterowania zapasami,
System zamówień uzupełniających.
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
SYSTEMY
WIELOOKRESOWE
(cykliczne uzupełnianie
zapasów)
ZASADY
• prognozowany charakter
popytu
• zasada uzupełniania zapasu
SYSTEMY
JEDNOOKRESOWE
ZASADY
• prognozowany charakter
popytu
• planowanie na jeden okres
SYSTEM: STAŁA WIELKOŚĆ ZAMÓWIENIA
SYSTEM: STAŁY OKRES ZAMAWIANIA
SYSTEM UZUPEŁNIANIA OPCJONALNEGO
SYSTEM UZUPEŁNIANIA ŁĄCZONEGO
SYSTEM „DWÓCH SKRZYNEK”
Szczególne przypadki sterowania zapasami
MODEL JEDNEGO OKRESU
(Newsboy Problem)
Logistyka zaopatrzenia
Modele ze stałą wielkością zamówienia
Fixed Order Quantity System (zasada R, Q)
ZAŁOŻENIA
 Wielkość zamówienia - stała
 Okres (cykl) zamawiania - zmienny
 Ciągła kontrola stanów zapasów
ILE ZAMAWIAĆ / ZLECAĆ ? (modele wielkości zamówienia)
STAŁA WIELKOŚĆ ZAMÓWIENIA
Fixed Order Quantity - FOQ
Wielkość zamówienia ustalana arbitralnie (np. dostawa 1 palety = 1000 sztuk)
EKONOMICZNA WIELKOŚĆ ZAMÓWIENIA
Opracowanie -
Economic Order Quantity Model - EOQ
Ford W. HARRIS
„Operations and Cost”, Factory Management Series, Chicago 1915
Propagowanie i wdrażanie - R. H. WILSON (formuła Wilsona)
Economic Order Quantity Model - EOQ
Logistyka zaopatrzenia
Ekonomiczna wielkość zamówienia
Założenia modelu:
• popyt na zapas jest znany i stały
• czas dostawy (realizacji zamówienia) jest znany i stały
• uzupełnianie zapasu jest natychmiastowe
• występują tylko zmienne koszty zamawiania i utrzymania zapasu
• cena jednostkowa zapasów jest stała (nie uwzględnia się możliwego
rabatu za ilość)
• nie występuje ryzyko niezrealizowania dostawy (nie występują koszty
braku zapasów)
• niezależnie od tego jak długo zapasy przebywają w magazynie, nie
tracą wartości użytkowych
• zamówiona partia od razu w całości trafia do magazynu
• w modelu może być uwzględniony czas między złożeniem zamówienia
a otrzymaniem partii (okres dostawy)
Logistyka zaopatrzenia
Ekonomiczna wielkość zamówienia
Oznaczenia
Economic Order Quantity Model - EOQ
Koszty
D - popyt roczny
KU - koszt utrzymania zapasu
Ku - jednostkowy koszt utrzymania
Kmin
K
KZ - koszt zamawiania
Kz - jednostkowy koszt zamawiania
KU
K - łączny roczny koszt zmienny
Kmin - minimalny roczny koszt zmienny
Q - wielkość zamówienia
Q* - ekonomiczna wielkość zamówienia
KZ
Q*
Q
KRYTERIUM OPTYMALIZACJI
Minimalizacja łącznych kosztów zmiennych
(zamawiania i utrzymania zapasów)
K  KU  KZ  min
C - jednostkowa cena zakupu
Ekonomiczna wielkość zamówienia
Q* 
2DKz
Ku
Economic Order Quantity Model - EOQ
Logistyka zaopatrzenia
Ekonomiczna wielkość zamówienia
Parametry modelu:
KU  Sśr  Ku 
• Roczny koszt utrzymania zapasu
• Roczny koszt zamawiania
KZ 
D
 Kz
Q*
K  KU  KZ 
• Łączny roczny koszt zmienny
S  Q*
• Zapas maksymalny
• Zapas średni
Sśr 
S
Q*
 Ku 
 Ku
2
2
S Q*

2
2
• Liczba zamówień w roku
LZ 
• Cykl zapasów = okres zamawiania
D
Q*
Cz  T 
LD
LZ
Q*
D
 Ku 
 Kz
2
Q*
Production Order Quantity Model - POQ
Logistyka zaopatrzenia
Ekonomiczna wielkość produkcji
Model EOQ z uzupełnianiem stopniowym
Założenia modelu:
• aktualne założenie ekonomicznej
wielkości zlecenia
• uzupełnianie zapasu jest stopniowe
Zapas
Qp
T1
T2
Oznaczenia
T1 – okres produkcji i konsumpcji zapasu
T2 – okres konsumpcji zapasu
Qp - wielkość serii/partii produkcyjnej
Qp*- ekonomiczna wielkość serii/partii prod
S - zapas maksymalny
Sśr - zapas średni
p - tempo produkcji
d - tempo dostaw
Cp - cykl produkcji
Cz - cykl zapasów
S
Qp
KP - koszt przezbrajania
Kp - koszt jednego przezbrojenia
Ekonomiczna wielkość produkcji
Sśr
Qp* 
t1
Cp
Cz
t
2DKp

Ku
p
pd
Logistyka zaopatrrzenia
Ekonomiczna wielkość produkcji POQ
Production Order Quantity Model - POQ
KRYTERIUM OPTYMALIZACJI
Minimalizacja łącznych kosztów zmiennych
(przezbrajania i utrzymania zapasów)
K  KU  KP  min
Parametry modelu:
• Roczny koszt utrzymania zapasu
KU  Sśr  Ku 
• Roczny koszt przezbrajania
• Zapas maksymalny
• Zapas średni
Sśr 
S
2
• Cykl produkcji
KP 
D
 Kp
Qp *
 pd 

S  Qp * 
p


Cp 
Qp *
p
• Cykl zapasów = okres zamawiania
• Liczba przezbrojeń w roku
 p-d 
S
Qp*

 Ku 
 Ku  
2
2
p


Cz 
LP 
D
Qp *
LD Qp *

LZ
d
Back Order Inventory Model
Logistyka zaopatrzenia
Model EOQ z zamówieniami zaległymi
Założenia modelu:
• Aktualne założenie ekonomicznej
wielkości zamówienia
• Dopuszczalne niedobory zapasu
(zamówienia zaległe)
Zapas
Qp
T2
T1
S
Qn
Oznaczenia
T1 – okres produkcji i konsumpcji zapasu
T2 – okres konsumpcji zapasu
Qn - wielkość zamówienia z niedoborami
Qn*- ekonomiczna wielkość zamówienia z
niedoborami
S - zapas maksymalny
Sśr - zapas średni
N - niedobór maksymalny
Cz - cykl zapasów
KN - koszty niedoboru zapasu (obsługi zaległych
zamówień)
Kn - jednostkowy koszt niedoboru zapasu
Ekonomiczna wielkość zamówienia z niedoborami
0
t
Qn* 
N
Cz
2DKz Ku  Kn

Ku
Kn
Logistyka zaopatrzenia
Model EOQ z zamówieniami zaległymi
Back Order Inventory Model
KRYTERIUM OPTYMALIZACJI
Minimalizacja łącznych kosztów zmiennych
(zamawiania, utrzymania i niedoboru zapasów )
K  KU  KZ  KN  min
Parametry modelu:
• Roczny koszt utrzymania zapasu

S
Qn* -N 2
KU  Sśr  Ku   Ku 
 Ku
2
2Qn*
N2
KN 
 Kn
2Qn *
• Roczny koszt niedoboru zapasu
• Zapas maksymalny S  Qn *  N
 Ku 
N  Qn * 

Ku

Kn


• Niedobór maksymalny
• Cykl zapasów = okres zamawiania
• Liczba zamówień w roku
LZ 
D
Qn *
Cz 
LD
LZ
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
Dwa klasyczne modele sterowania
zapasami
• system oparty na poziomie informacyjnym
• zmienne cykle składania zamówień
• zapas bezpieczeństwa: kiedy zamawiać?
• stała wielkość zamówień
• system przeglądu okresowego
• zmienne wielkości zamówień
• zapas bezpieczeństwa: ile zamawiać?
• stałe cykle składania zamówień
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
System
STAŁA WIELKOŚĆ ZAMÓWIENIA
STAŁY OKRES ZAMAWIANIA
Analogia
Tankowanie 40 litrów paliwa po osiągnięciu
poziomu sygnalizacyjnego
Tankowanie do pełna co tydzień
Normy
sterowania
Punkt zamawiania R
Wielkość zamówienia Q
Okres zamawiania T
Zapas maksymalny S
Cechy
Zwiększenie tempa popytu skraca okres
zamawiania
Zwiększenie tempa popytu zwiększa wielkość
zamówienia
Okres osłaniany zapasem bezpieczeństwa
CZAS DOSTAWY TD
Okres osłaniany zapasem bezpieczeństwa CZAS
DOSTAWY TD + OKRES T
Zalety
Bieżąca informacja o stanie zapasu,
zarządzanie przez wyjątki, zamawianie w
stałych ilościach, mały zapas bezpieczeństwa
Brak konieczności ciągłej kontroli zapasów,
okresowość zamawiania, możliwość grupowania
zamówień
Wady
Wymóg ciągłej kontroli zapasów,
konieczność (na ogół) informatyzacji
Brak bieżącej informacji o stanie zapasów,
cykliczne ustalanie wielkości zamówienia, duży
zapas bezpieczeństwa
Koszty
Większe koszty inwestycyjne, mniejsze
koszty eksploatacyjne
Mniejsze koszty inwestycyjne, większe koszty
eksploatacyjne
Punkt zamawiania R – Reorder Point ROP
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
Zastosowanie modelu przeglądu opartego na poziomie
informacyjnym:
Stosowany dla pozycji drogich i najistotniejszych dla
działalności (grupa A)
Rozchody mają stałą intensywność
Zamówienia realizowane są natychmiastowo
Popyt na większość towarów ma rozkład normalny
Punkt zamawiania R – Reorder Point ROP
Logistyka zaopatrzenia
Kiedy zamawiać? – model punktu zamawiania
Ustalony poziom zapasu sygnalizujący
konieczność ponownego złożenia
zamówienia uzupełniającego stan zapasu
Oznaczenia
Q - wielkość zamówienia
S - zapas maksymalny
SS - zapas bezpieczeństwa
Sśr - zapas średni
Zapas
TD
d
Cz
- tempo popytu
TD - czas dostawy
R - punkt zamawiania
S
Sśr
R  TD  d  SS
Q
R
Sśr 
SS
t
Q
S  SS
 SS 
 SS
2
2
Fixed Order Period System
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
Zastosowanie modelu przeglądu okresowego:
zużycie zapasu równomierne
stały cykl przeglądu zapasów i składania zamówień (T =
const)
 zmienna wielkość poszczególnych zamówień (Q)
 znajomość stanu zapasu wolnego w chwili cyklicznego
przeglądu (Z)
 obliczony tzw. poziom maksymalny zapasu (S)
Fixed Order Period System
Logistyka zaopatrzenia
System Stały Okres Zamawiania
Założenia modelu:
• Wielkość zamówienia - zmienna
• Okres zamawiania – stały
• Okresowa kontrola stanów zapasów
ILE ZAMAWIAĆ?
(ustalenie wielkości zamówienia )
Oznaczenia
T
Zapas
- okres (cykl) zamawiania
Q - wielkość zamówienia
T
T
S - zapas maksymalny
s - zapas bezpieczeństwa
d - tempo popytu
S
TD - czas dostawy
A
s
B
Q  A  B  S  s  TD  d
Q
S  T  d  SS
SS
TD
t
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
Systemy SWZ i SOZ - porównanie
Zapas
T1
T2
S
SYSTEM:
STAŁA WIELKOŚĆ
ZAMÓWIENIA
SWZ
Q
Q
Q
Q
R
SS
Czas
Zapas
T
T
T
S
SYSTEM:
STAŁY OKRES
ZAMAWIANIA
SOZ
Q3
Q1
Q2
SS
Czas
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
Oprócz przedstawionych, spotyka się także inne modele
sterowania zapasami, np.:
 model poziomu zamawiania w stałych cyklach zamawiania,
 model s, S,
 połączony model poziomu zamawiania i stałego cyklu
zamawiania.
Model poziomu zamawiania w stałych cyklach
zamawiania
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
 Stosowany do sterowania zapasami materiałów zaklasyfikowanych do
grupy C według metody ABC
 Model poziomu zamawiania w stałych cyklach zamawiania nie wymaga
ciągłego monitorowania poziomu zapasu, bowiem jest to dokonywane
jedynie w ustalonych punktach czasowych
Model (s,S) – model minimum - maksimum
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
 Stosowany do sterowania zapasami materiałów zaklasyfikowanych do
grupy C według metody ABC
 Połączenie modeli SWZ (zamówienie składane jest w chwili gdy zapas
osiągnie poziom zamawiania s) i SOZ (wielkość zamówienia stanowi
różnicę pomiędzy poziomem maksymalnego a poziomem aktualnego
stanu zapasów)
Połączony model poziomu zamawiania i stałego
cyklu zamawiania
Logistyka zaopatrzenia
Klasyczne systemy sterowania zapasami
 kwalifikuje się do stosowania w odniesieniu do szczególnie
wartościowych i newralgicznych asortymentów materiałowych (zwykle
niektórych pozycji zaliczonych, zgodnie z metodą ABC, do grupy A).
Kolejny wykład
Logistyka zaopatrzenia
cz. II