Transcript Gratis informasjonsavis til turistar og fastbuande i Sauda

m
m
o
S
a
r
&
r
i
e
e
f
ti
d
Gratis informasjonsavis til turistar og fastbuande i Sauda
Utgitt av:
2
Fredag 20. juni 2014
SOMMARAVISA
Innhald
KVA SKJER I SAUDA I SOMMAR?
s. 3
SAUDA - VARIERTE TILBOD
s. 4 – 5
FISKETIPS
s. 6
1925-MODELL KJØPTE 2013-MODELL
s. 7
SOMMARFERIE ER OPPSKRyTT
s. 8 – 9
HAgEARBEID SOM MEDISIn
s. 14
På SKATTEJAKT I HEIMBygDA
s. 15
LAngT FRå SOL, SOMMAR Og VARME
s. 16 – 17
SOMMARMEny
s. 18 – 19
KVISS
s. 20
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
3
Juni
Kva skjer i Sauda i sommar?
20.
Juli
20.-22
24.
25.
27.
2.
6.
12.
13.
15.
August
19.
3.
9.
10.
13.
15.
17.
19.
23.
24.
29.
September
31.
7.
13. – 14.
16.
Golf: Midtsommarnatt-turnering
Type: Texas Scramble. Hol: Ni
Kinopremiere: Torden og Magi
Kinopremiere: That Awkward moment
Saudatreffen. Trekkspelfestival.
Tur: Hustveit – Jonestølen, «5 turar».
Oppmøte ved Sauda Rådhus.
Gradering: Middels.
Arrangør: Sauda Turlag
Orgelkonsert: Konsert med Ingrid Elisabeth Berg
Tobiassen og Arnfinn Tobiassen. Sauda Kyrkje.
Kinopremiere: 22 Jump Street
Kinopremiere: Dragetreneren 2. NB: Førpremiere.
Kinopremiere: Walking on Sunshine
Golf: Sommarturnering
Type: 3-køllers. Hol: 18
Kinopremiere: Transformers – Age of Extintion
Kinopremiere: Dawn of the Planet of the apes
Opning fiske i Nordelva.
Krev fiskekort! Varer til 15. august.
Fiskefestivalen i Vanvik.
Arrangør: Fjordguten Ungdomslag.
Kinopremiere: Guardian of Galaxy
Kinopremiere: Hercules
Tur: Breikvam – Skaulen – Breikvam.
Oppmøte ved Sauda Rådhus.
Gradering: Ekstra krevende.
Arrangør: Sauda Turlag
Tur: Åbødalen – Heimre Sauanut – Frette.
Oppmøte ved Sauda Rådhus.
Arrangør: Sauda Turlag i samarbeid med Etne Turlag.
Kinopremiere: Børning
Golf: Dameturnering
Type: Stableford. Hol: Ni
Golf: Seniorturnering 55+
Type: Stableford. Hol: 18
Tur: Barendalen – Fivelandsbotn. Seniortur.
Oppmøte ved Sauda Rådhus eller Barendalen.
Arrangør: Sauda Turlag
Familieskattejakt.
Oppmøte i Veslefrikk Barnehage i Åbøbyen.
Arrangør: Sauda O-klubb.
Tur: Skeivane – Nordaheia – Nordreskårnuten – Skeivane.
Oppmøte Sauda Rådhus.
Arrangør: Sauda Turlag
Kinopremiere: The Expendables
Kinopremiere: Fly 2
Kinopremiere: Beatles.
Tur: Breiborg – Reinaskarnuten – Breiborg.
Oppmøte Sauda Rådhus.
Arrangør: Sauda Turlag
Tur: Trolltunga
Arrangør: Sauda Turlag i samarbeid med Etne Turlag.
Tur: Svandal – Håheim/Etne – Svandal.
Oppmøte Sauda skisenter. Hugs påmelding!
Kom deg ut-dagen!
Kanopadling og natursti frå badeplassen ved Rødstjødna.
Oppmøte parkeringsplassen ved Rødstjødna.
Arrangør: Barnas Turlag.
Jøye meg-dagen. Lokalavisa Ryfylke arrangerer bilrebus,
aktiviteter og konkurransar i sentrum.
Tur: Middagstur.
Vi samlast og lagar middagen saman utandørs, ved gapahuken
på Storemyr i Åbødalen.
Oppmøte Storemyr.
Arrangør: Barnas Turlag.
4
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
Sauda - bygda med eit
Sentrum
Båthavna
Kor:
Langs innkøyringa
til Sauda
Kva:
Med flott gjestehamn med
plass til både små og store
båtar, og kort avstand
til sentrum og ulike
aktivitetar.
Her
høv
om
Stadion
Kor:
Midt i sentrum
Kva:
Kunstgrasbane. Har også
ein mindre bane. I tillegg er
fotballbanen omkransa av
løpebane med tartandekke. Er open for alle
heile døgeret.
Jettegrytene
Kor:
I sentrum
Kva:
Båt, buss og taxi ligg
samla på kaien og er
lett å finne.
Kor:
Åbødalen (Buer)
Kva:
Ligg ti minutt frå Buer i
Åbødalen. Flott turområde med mulegheiter
for bading.
Bussterminal
Golfbanen
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
t variert tilbod året rundt
Rondehaugen
Kor:
Midt i sentrum
Kva:
199 seter.
Sauda kino viser ei rekke
filmar, for både barn og
vaksne i løpet av
sommaren.
Kor:
Brekkeheia
Kor:
Kva:
Naturleg nok,
i sentrum.
Populær turløype. Høgaste
punkt er 480 meter
over havet. Sti heile
vegen opp.
Kva:
finn du det meste. Nytt
vet til handle i avslappa
mgivnader, utan kø, men
med god service.
Kinoen
Svandalsfossen
Kor:
Sør for Saudasjøen
Kva:
Foss i Svandalselva med eit
fall på til saman 180 meter. Har
parkering med utsikt til fossen og
fjorden. Har også trapper ned til
Saudafjorden. Eit av attraksjonspunkta langs Nasjonal
turistveg Ryfylke.
Kor:
Tinghaug
Midt i sentrum
Kva:
Ryfylkebiblioteket Sauda opna
i nye lokal i april i år. Biblioteket
framstår i dag i lyse og oversiktelege lokal som er universelt
utforma. Her kan ein mellom
anna låne både bøker, lydbøker og filmar.
Kor:
Grønsdal
Kor:
Kva:
Grønsdal
Kva:
9-holsbane som ligg i
naturskjønne omgivnader
like utanfor sentrum.
Stod ferdig våren
2008.
Bibliotek
Eigedom etter kunstmålar
Samuel Tveit. Ei interessegruppe
har restaurert huset og innreia
med kunst etter Tveit. Kvar
søndag kan ein her nyte kaker,
kaffi og anna godt, når
Anna´s kafé held ope.
5
6
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
Fiskeopplevingar
for ein kvar smak
I Sauda kan ein fiska både i sjø og
vatn.
Tore Bastlien Dahl
[email protected]
Sommaren er for mange synonymt med hytte­
liv, både ved fjorden og rundt om i fjellheimen.
Anten ein er høgt oppe ved eit fjellvatn eller
svergar til late dagar ved svaberga i sjøkanten,
er fiske ofte ein naturleg aktivitet. Ryfylke
spurde fiskeentusiast Johnny Anderson om
nokre gode tips for å sikra seg ein god fangst.
Fisking er livet
Anderson har over 50 års erfaring innan
fiske og er til dagleg klekkeriforvaltar i Sauda
Jeger- og fiskerforening, eit verv har han hatt i
nærare 13 år. Han byrja, som så mange andre,
fiskarkarriera si med båtturar i fjordbassenget
og med fisking i ulike fjellvatn saman med
familien sin. Sidan den gong har den svært
så fiskeinteresserte 63-åringen prøvd det
meste innan faget.
– Det har blitt nokre timar i ulike elvar, fjordar
og fjellvatn, men nå fiskar eg berre 14 dagar
i året, poengterer Anderson, som nyleg kom
heim att frå ein fisketur i Tøtlandsvik ved
Jøsenfjorden.
Om nokre veker er han igjen klar for lak­
sefiske, då er det elva Orkla i sør-Trøndelag
som står for tur.
Varierte mulegheiter
Sjølv om begge dei store elvane i Sauda, Nord­
elva og Storelva, i utgangspunktet er stengde
for fiske, er mulegheitene i kommunen elles
varierte og gode. For dei fiskeinteresserte
kan bygda skilta med ei rekke fjellvatn der
ein kan fanga fjellaure og ein fjord der ein kan
få alt frå torsk, sei og lyr – til djupvassfiskar
som brosme og lange.
Hugs fiskekort
Medan Storelva er totalstengd, grunna lite
laks og sjøaure, er det opna for eit avgrensa
FISKEEKSPERT: 63-åringen Johnny Anderson er levande oppteken
av fiske og deler sine fisketips med Ryfylke sine lesarar.
Fjellvatn:
•
fiske i Nordelva. Ein må rett nok vera medlem
av jeger- og fiskarforeininga for å kunna fiska
her og sesongen varer frå 20. juli til ut august
månad. Elles har medlemmer av foreininga fri
tilgang til mange av fjellvatna i kommunen,
medan ikkje-medlemmer må kjøpa fiskekort.
Anderson anbefaler uansett folk å sjekka om
det krevst fiskekort i det området ein skal
ferdast. Fiskekort får ein kjøpt i den lokale
sportsforretninga. Han minnar óg om at Sauda
Jeger- og fiskerforening har fleire hytter i
Saudafjella som alle kan nytta seg av.
Trygg fisk
Saudafjorden har i fleire tiår vore plaga av
mykje forureining frå industrien. Dei seinare
åra har derimot situasjonen betra seg kraftig
og ein kan trygt eta fisk fanga i fjordbas­
senget. For å driva sjøfiske treng ein ikkje
noko form for tillating, men Johnny Anderson
poengterer at både stång- og garnfiske etter
sjøaure er forbode.
HJELPER TIL: På klekkeriet har Johnny Anderson ansvaret for nærare
60 000 yngel. Den lokale jeger- og fiskarforeininga sett årleg ut
omlag 34 000 laks, 17 000 sjøaure og 9 000 fjellaurar.
Johnnys fisketips
For dei som ikkje ønsker å gå så langt for gode fiskemuleg­
heiter nemner Johnny Anderson Førstavatnet, Dalvatnet,
Svartavatnet, Kringletjønn og vatna i Berdalen. Alle desse
vatna ligg i retning av Røldal og ein treng berre gå nokre
meter for å prøva fiskelukka.
•
Dei som vil kombinera ei lengre fottur med fiske har óg gode
tilhøve i Saudafjella. Stader som Storavatnet i Svandalen
og Nyggjelebeitevatn, Nedre Sandvatn, og Vassdalen på
Røldalsfjellet byr på gode mulegheiter for fin fisk. Dessutan
er Nedre Fjellvatnet, der jeger- og fiskarforeininga har
hytte, eit godt alternativ.
•
Når det gjeld utstyr anbefaler fiskeentusiasten stong,
kombinert med sluk eller spinner.
Saudafjorden:
•
Det er mange gode fiskeplassar som er lett tilgjengelege
langs fjorden. Om ein har tilgang til båt er det muleg å
setta garn eller å fiska med harpe.
•
Dersom ein skal fiska med stong frå land anbefaler Johnny
Anderson dei ulike Jensen-slukane, som normalt gir god
fangst.
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
7
1925-modell
kjøpte 2013-modell
Olav Honganvik lar seg ikkje
stoppa av alderen.
med varebil. Alt ein kan få plass til,
forklarer han.
Før, då Olav Honganvik dreiv torghandel var han spesielt avhengig av ein
Ingvil Bakka
romleg og god bil. I 1987 slutta han
[email protected]
av som følge av at det blei for travelt,
– Det var ikkje noko å lura på. Eg måtte med lange arbeidsdagar frå klokka
slå til før det blei for seint, seier Olav fem om morgonen til klokka ti om
Honganvik og smiler litt av seg sjølv. kvelden. Juletresal på torget i Sauda
heldt han på med heilt til han var
passert 86 år gammal. Sjølv
I november gjekk han
nå som han er pensjonist
til innkjøp av ein splitmeiner han det er varebil
ter ny Volkswagen
som er tingen.
Her
får
eg
Caddy. Selgaren, som
– Her får eg plass
leverte bilen på døra i plass til ei trillebår
til
ei trillebår eller ein
Honganvik, måtte innsnøfresar.
Eller anna
rømma at han aldri før eller ein snøfresar…
utstyr
eg
treng
viss
hadde selt ein ny bil til
eg
skal
hjelpa
folk
med
ein såpass ”godt vaksen”
hagearbeid eller liknande,
mann i distriktet vårt.
seier
han enkelt.
– Men han hadde visst selt
Det
er
travelt
å vera pensjonist.
ein bil til ein røldøling på min alder.
Så eg er ikkje åleine, men det seier
jo litt, fortel Honganvik, som snart
rundar 89 år.
Frå før av hadde Olav Honganvik ein sju år gammal Transporter-varebil. Ein velhaldt bil som
årleg var på service og blei godt
stelt med. Likevel, han skulle
så gjerne hatt ein ny bil, helst
før han runda 90, og eit nytt
bilkjøp blei eit faktum. Den
nå eit halvt år gamle caddyen er Olav Honganvik
sin bil nummer åtte. Eller
ni. Han er ikkje heilt sikker.
Men han minnast godt då
han i 1957 kjøpte sin aller
første bil, også det ein
Volkswagen-varebil,
etter å ha venta på å
få godkjent søknaden
i eit halvt år. I alle år
har han halde seg til
varebil-varianten. Å
kjøpa ein vanleg personbil har aldri vore
eit alternativ.
– Det ligg nok
mykje gamal vane
i det. Men det er
jo mest praktisk
I løpet av eitt år kjører Olav Honganvik rundt 20 000 kilometer. Han kjører
dagleg inn til Sauda, ofte
fleire gonger
i løpet av ein dag. Han tar seg også
– Ja, sjølvsagt. Skulle det ikkje det?
kjøreturar ut frå bygda, til slekt i Haugesund, Stavanger eller på Austlandet.
Nybilen er han godt fornøgd med.
Eller på reine bilturar, dit han
Caddyen, 2.0 TDi, har moderne
vil. Som rundt Åkrafjorden,
interiør og høg teknisk
eller på hotelltur til Geilo
standard.
eller Stryn.
– Radioen er veldig
Radioen
– Eg trur nok at
god, mykje betre enn
mange trur at eg bare er veldig god, mykje
den eg hadde før,
er ein einstøing som sit
påpeikar han under
heime og glor i veggen. betre enn den eg
ein kjøretur med jourMen eg liker å ta meg ut,
nalisten.
hadde før...
vedgår 89-åringen, som
Automatgir er blitt ein
også går mykje i fjellet, både
vane. Bare ein gong har han
åleine og som guide for dei yngre
gløymt seg av og tråkka på bremsom treng slikt.
sen i trua på at den var kløtsjen.
– Men det gjekk fint. Eg kjørte så
Av og til har han selskap med seg seint at det skjedde ingenting gale,
på bilturane sine.
forsikrar han.
– Det hender eg har med meg ei
dame. Det er ikkje alltid ein treng ei
Trass hjarteflimmer har Olav Hondame i min alder, men det er då gildt, ganvik lite å klaga over. Ifølge han
også, seier han om venninna på 91 sjølv merkar han alderen best med at
år, som ofte er med han.
når han skal springa etter jentene, så
I veka før pinse reiste dei to over spring dei ifrå han.
til Austlandet for å vera gjester i ein
– Elles uroar eg meg lite her i livet.
konfirmasjon. Ein biltur på seks timar Det som skjer, det skjer. Eg bruker ikkje
har han ingen problem med.
tid på å grubla over mulege problem.
Når Ryfylke spør han om turen gjekk Dukkar problema opp, får ein ta dei
greitt, ser han rart på jour- då. Det er betre å angra på ting ein
nalisten.
har gjort enn det ein aldri gjorde. Men
eg angrar i grunnen på lite, eg, seier
Olav Honganvik.
8
Fredag 20. juni 2014
SOMMARAVISA
Sommarferie
TRUFAST FØLGESVEN: Det blir mange timar i traktor for Ola
Magnar Birkeland. I tillegg til å drifta sin eigen gard, driv han
òg ein maskinstasjon. Om sommaren er det mykje å gjera i
samband med slåtten.
For bonden er sommarmånadane synonymt med arbeid –
ikkje ferie.
Birkeland er sommaren ei travel tid. Som
bonde har ein nemleg ikkje krav på nokon
feire – det må han fikse seg sjølv.
Travel tid
– Trøkket i fjøset lettar om sommaren,
men det er framleis nok å
henga fingrane i. Kyrne
Tore Bastlien Dahl
skal ut på beite om
[email protected]
morgonen og inn
… ikkje
att om kvelden, og
Sommaren er noko dei fleste
ser fram til. Sol, varme og ikkje
arbeidsledig, for i tillegg skal dei jo
mjølkast. Så eg er
minst ferietid er som balsam for
ikkje arbeidsledig, for
sjela for ein vanleg arbeidsta- å seie det slik…
å seia det slik, forklakar. Rolege dagar, avslapping og
rer den blide birkelandshytteliv er gjerne det ein forbinder
bonden Ola Magnar Birkeland.
med denne årstida, men for Ola Magnar
Forutan å ha ansvaret for omlag 70 Familiegard
storfe og 130 griser, driv han òg ein
Garden, som ligg eit par hundre
maskinstasjon der han leiger
meter overfor Kastfossseg ut til ulike oppdrag, alt
krysset, i retning Heletter årstida. Vinterstid
landsbygd, har vore i
… klarar
blir det mykje snømåking,
drift i generasjonar.
medan vår- og sommarOla Magnar overtok
ikkje å halda fingrane gardsdrifta frå far sin,
månadane byr på ein del
maskinkøyring og ikkje
Henrik Birkeland, for
heilt borte…
minst mykje slått og rundfjorten år sidan.
balling av gras.
– Han, far, har visst
– Slåtten kan vera travel, då
pensjonert seg, ja, men han
ein må nytta seg av finvêrsdagane. Og klarar ikkje å halda fingrane heilt borte
dei er det jo vanlegvis ikkje for mange frå drifta, humrar 45-åringen, men han
av her inne. Men eg har valt dette livet er kjapp med å presisera at både far og
sjølv, så då blir det litt enklare å takla dei mor hans er til god hjelp i periodar der
travle dagane, utdjupar bonden.
det er travelt.
TEKNOLOGISKE FRAMSTEG: Automatiske
mjølkemaskinar og fôrings-system er
blant nyvinningane som gjer kvardagen
til bonden enklare.
FREDELEG: Det ser ikkje ut som at
dei har det så aller verst, kyrne til
Ola Magnar Birkeland, der dei vandrar
rundt i idylliske omgivnadar.
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
9
er oppskrytt
BÆÆ: Desse sauene var tydeleg
PR-kåte og poserte villig då fotografen bad om eit bilete.
Om ettermiddagen ventar ei ny fjøs-økt.
Ein livsstil
– Er du bonde, så er du bonde. Det
Etter sjølv å ha vakse opp på
er berre slik det er, og det er noko
gard var ikkje valet om å bli
eg trivst med. Men det er klart,
bonde noko å lura på for
eg har mine dagar, eg òg. Det
Ola Magnar Birkeland.
… har
er ikkje alltid det er like lett å
Han angrar heller ikkje.
motivera seg til å ta fatt på
Jobben som bonde er,
mine dagar, eg
ein ny arbeidsdag, innrømifølge Birkeland, ikkje
mar han.
nokon jobb – det er ein
òg…
livsstil.
Ei langhelg – nå og då
Arbeidsdagen startar som
Sjølv
om dei omlag 70 storfea inngår
regel i fjøset klokka sju om morgonen.
i
eit
samdrifts-prosjekt
med
Kyra skal mjølkast og fôrast. Så går dagen
nabogarden
til
Hans
som regel slag i slag. Fjøset skal vedlikehaldast og vera klart til dyra kjem inn Olav Valskår, har Ola
att frå beitet, og maskinstasjonen har Magnar framulike
oppdrag. leis 130
GODT SAMARBEID: Ola Magnar Birkeland (til venstre) har omlag 130 griser på garden sin. Etter at
ein del av besetninga er sende til slakting må det
fyllast opp med nye, eit arbeid Dagfinn Birkeland
gladeleg hjelper til med.
gris, nokre sauer, inn- og utmark, ein fleire veker ferie slik som ein vanleg
stor driftsbygning og ei mengd mas- arbeidstakar. Det blir som regel ei veke
kinar å vedlikehalda. Dessutan krev
med ferie og nokre langhelger innimeldei to barna og kona òg sitt.
lom, forklarer han.
45-åringen har for lengst
– Ungane kunne sikkert
tenkt seg meir ferie, kona
erkjent at han har nok å
gjera, men korleis ordnar
òg. Men ein blir van med
…kona
eigentleg ein bonde seg
det, vedgår Ola Magnar
òg…
når han skal på ferie?
Birkeland.
Han har ikkje meir tid å
– Eg har tilgang til ein
avløysar, i tillegg til foreldra
avsjå denne vakre junidagen.
mine. Så eg får litt
60 nye griser skal inn i fjøset, det
sommarferie, eg òg. krev sin bonde.
Men la det vera
sagt, det blir
ikkje
NYSGJERRIG: Kameraet til den utsende
journalisten var eit ynda objekt for
fleire av dyra på garden. Men etter å
ha lukta litt på linsa, fann denne kua ut
at gras framleis var å føretrekka.
10
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
Sauda kommune
TeHoKreativ
Foto: Per Inge Fjellheim
r
a
m
m
o
S
a
d
u
a
S
i
God sommar
til alle!
Ryfylkebiblioteket
Sauda komm. kino
(Torggata 8)
(Rådhuset)
Opningstider:
Måndag – fredag: kl.10.00 – 18.00
Laurdag:
kl.10.00 – 14.00
Sommartider 30. juni – 4. august:
Måndag – fredag: kl.10.00 – 16.00
Laurdagar:
Stengt
Førestillingar
heile sommaren.
Sjå www.saudakino.no
for aktuelle filmar.
www.ryfylkebiblioteket.no
Saudahallen
Opningstider i sommar:
Måndag til og med torsdag:
kl. 07.00 – 15.00.
Fredag: kl. 07.00 – 13.00.
Ope i solarium og utstillinga
«Frå vogge til grav»
(trearbeid av Ola Fagerheim)
heile sommaren.
Symje- og idrettshallen
stengt i skuleferien
(veke 26 – 33).
Velkommen til lun og trivelig
sommerhandel på Selvig
Aktiv
sommer i Sauda
Sauda Ferie & Fritid gir deg oversikten. Se vår
hjemmeside www.saudaferie.no eller ring oss
på tlf. 52 78 42 00 for info om overnatting,
Nasjonal Turistveg Ryfylke, bademuligheter,
turløyper, kanopadling, sykling, fiske m.m.
Vi selger «5 turer-kort » og fiskekort i Sauda
jeger- og fiskerforening sine områder. Åpent hos
oss alle hverdager mellom kl. 08:00 og 15:30.
Briller fra bl.a.
– vi har klær for dame, herre og ungdom til alle anledninger
Dame:
Only
Vero Moda
Pieces
In-Wear
Skovhus
B-Young
Freequent
Sisters
Fransa
Dranella
Herre:
Jack & Jones
Selected
Wrangler
Morgan
Giovani
Frislid
Fjällräven
Helly Hansen
Dovre/JBS
Bjørn Borg
Meyer
Park Lane
Skal du på fest, skal du til fjells,
skal du på stranda,
eller skal du
bare ha
deg nye klær,
skal du
hos oss
velkommen Sauda
LANGTIDSVARSEL
vær.
Juni - september
Designsolbriller - Klokker - Briller/linser
Velkommen til en hyggelig sommerhandel!
Her kan du bruke
sentrums-gavekortet
T
GAVEKOR
g
renin
Sauda Handelsfo
(Alf Selvig a/s)
Skulegata 6, Sauda, telefon 52 78 39 77
SOMMARAVISA
Vi leverer til
hytte og hus:
Fredag 20. juni 2014
11
Vår mest solgte
eksteriørmaling
BARON
ULTRA
- Parkett
- Laminat
- Maling
- Tapet
- Gulvbelegg
- Tepper
- Belysning
- Gardiner/utstyr
- Sengetøy
- Dyner/puter
- Gaveartikler
Best på
- Farge
- Glans
- Soppangrep
TJÆRALIN
BEIS
Utvidet gaveavdeling fra
- Rett på uten
grunning
www.tara-sauda.no
Her kan du bruke
sentrums-gavekortet
G av e k o rt
Sauda Handelsforening
T
GAVEKOR
g
renin
Sauda Handelsfo
Rådhusgt. 22 - Tlf. 52 78 22 48
T
GAVEKOR
ing
Sauda Handelsforen
Odel Bre
• Møbler til
hus og hytte
• Dyner
• Puter
• Interiør
• Stor garnavd.
SOMMERSALGET ER I GANG!
Nyhet!
Jamie Oliver
hagesett.
Grill, brenn
bål eller
kjøl vinen
ved bordet.
Fagmøbler Sauda
Tlf. 52 78 32 25
Åpent: mandag - onsdag + fredag 09.00-16.00,
torsdag 09.00 - 18.00, lørdag 10.00 - 15.00
www.fagmobler.no
Brekkeveien
- ÅBØBYEN I SAUDA
BRA:
ca 81-145 m2
P-rom: ca 71-78 m2
Priser fra
kr. 2.590.000,+ omkostninger fra
kr. 10.206,-
8 leiligheter
for livsnytere
I Åbøbyen tilbyr vi nå unike boliger i et spennende
arkitektonisk område. Benytt muligheten for å
sikre deg en ny leilighet i Åbøbyen. Her blir alt
tilrettelagt med flott hage, gartner, felles hagestue
og ikke minst gåavstand til legevakt, skole, barnehage og sentrum! Vær tidlig ute og
velg din stil på din nye leilighet.
Nyt livet og la byens gamle
omgivelser gi nye minner
FOR Å SIKRE DEG DIN DRØMMEBOLIG TA KONTAKT MED:
Monica Mørk Vikse Eiendomsmegler MNEF
Mob 94 13 38 58 - [email protected]
12
Fredag 20. juni 2014
SOMMARAVISA
Foto:Grønås
AsbjørnLayout:
GrønåsTeHoKreativ
Layout: TeHoKreativ
Foto: Asbjørn
Saudefaldene er et kraftselskap eid av Orkla med
85% og Sunnhordaland Kraftlag med 15%. Selskapet
Saudefaldene
et6kraftselskap
eid med
av Orkla
med
har
driftansvarerfor
kraftstasjoner
tilhørende
85% og Sunnhordaland
med
15%. Selskapet
regionalnett.
Selskapet Kraftlag
har kontor
i Sauda.
har driftansvar for 6 kraftstasjoner med tilhørende
regionalnett. Selskapet har kontor i Sauda.
Me er ledige for
nye oppdrag!
Saudefaldene er en engasjert og moderne
Saudefaldene
er en engasjert og moderne
bedrift
i energibransjen.
bedrift i energibransjen.
Saudefaldene ble etablert i Sauda i
Rogaland
i 1913,
og har siden
1919
Saudefaldene
ble etablert
i Sauda
i
produsert
Bedriften
Rogaland i elektrisk
1913, ogkraft.
har siden
1919har
iprodusert
dag 36 ansatte
og kraft.
en årsproduksjon
elektrisk
Bedriften har
på
ca 36
1,8ansatte
TWh (ca
av all
i dag
og1,5
en %
årsproduksjon
kraftproduksjon
i Norge
på ca 1,8 TWh (ca
1,5 %påavetallår).
kraftproduksjon i Norge på et år).
Kraftanlegg
•
Sønnå kraftverk:
Kraftanlegg
(210 MW), Sønnå L (60 MW),
• Sønnå
Sønnå H
kraftverk:
Dalvatn
(35
MW),
Storlivatn
Sønnå H (210
MW),
Sønnå L (48
(60 MW)
MW),
• Småkraft
og
minikraft:
Dalvatn (35 MW), Storlivatn (48 MW)
Storli,
Kleiva
• Svartkulp,
Småkraft og
minikraft:
• 14
reguleringsmagasiner
Svartkulp,
Storli, Kleiva
•
66 kV
• Regionalnett
14 reguleringsmagasiner
• Regionalnett 66 kV
Kontakt oss
for blant annet:
– Ferdigbetong
gjerne levert med pumpe
– Grus og jord
til gårdsplass og plen
– Betongarbeider
murer, trapper, fundament
– Graving og sprengning
til veger og tomter
Vi er på web og er sosiale på Facebook
– Gode tilbud
www.saudefaldene.no
Vi er på web og er sosiale på Facebook
www.saudefaldene.no
– det er gratis!
Tlf. 52 78 54 00
www.brselvik.no
NYBYGG
SAUDA
GUNNARSMOEN
VISNING
Kontakt megler/selger for befaring av tomt
KONTAKT Haugesund
Alexander Skree/Asle Rafdal
Mob. 476 52 597 / 900 56 822
E-post: [email protected]
PRIS 2 850 000,OMK. + 2,5% dok.avg. av
tomteverdi.
MODERNE OG STORE LEILIGHETER
KOMMER FOR SALG.
HOVEDETASJE;
ENTRE, BAD, SOVEROM, STUE/KJØKKEN OG BOD.
MULIGHET FOR Å INNREDE LOFT
MED 2 EKSTRA SOVEROM, BAD, BOD OG LOFTSSTUE.
GJENNOMGÅENDE GOD STANDARD
OG GODE ROMLØSNINGER.
3. AUGUST
3.I - AUGUST
ETNEMARKNADEN
NADEN
MARK
AUGUST
OLD RIVER
SALOON:
31. JULI - 3.
*BYTING
AUGUST
BLI MED P• SOMMERENS ST¯ RSTE H¯ YDEPUNKT OG F• EN MAGISK OPPLEVELSE!
ETNEMARKNADEN
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
*THE IRISH
4 dagar du ikkje vil gΠglipp av!
VIKINGS
P• SOMMERENS ST¯ RSTE H¯ YDEPUNKT OG F• EN MAGISK OPPLEVELSE!
BLI MED
* DJ KR. SOLVANG Vi sees pΠNoregs beste marknad!
ETNEMARKNADEN
31. JULI - 3. AUGUST
! *)) ! ! & ! & "& & " &
& &"& #!" " '
31. JULI - 3. AUGUST
SAMSAYA * HENRIK * GRANNEKAMP
! && &! &
& &! & &
%
DANIEL*ENGEN
& THE* HUGIN
BAND
SAMSAYA
HENRIK
GRANNEKAMP
30%
OPPLEVELSE!
F• EN MAGISK
ST¯ RSTE H¯ YDEPUNKT
MED P• SOMMERENS
BLI
+
FLEIRE
ARTISTAR
SOM&OGVERT
AVSL¯
RT
ETTERKVART
DANIEL
ENGEN
THE
HUGIN
BAND
+
FLEIRE
ARTISTAR
SOM
VERT
AVSL¯
RT
ETTERKVART
P• SOMMERENS
OPPLEVELSE! ST¯ RSTE H¯ YDEPUNKT OG F• EN MAGISK OPPLEVELSE!
MAGISK
EN MED
H¯ YDEPUNKT OGF• BLI
- 3. AUGUST
JULI
31. BLI
MED P• SOMMERENS
OPPLEVELSE! ST¯ RSTE H¯ YDEPUNKT OG F• EN MAGISK OPPLEVELSE!
(
ETNEMARKNADEN
F¿ lg oss pŒ facebook og www.etnemarknaden.no for nyheter og program
på
sommerfølelsen
N
NADE
MARK
ETNE
DEN
RKNA
ETNEMARKNADEN– alle solprodukter!
ARKNADEN
STE H¯ YDEPUNKT OG F• EN MAGISK
OLD RIVER
SALOON:
OLD RIVER
- 3. AUGUST
JULI
31.
GUST
RIVER- 3. AUGUST
JULI
31.OLD
UGUST *BYTING
SALOON:
*BYTING
*THE IRISH
SALOON:
*THE IRISH
4 dagar du ikkje vil gΠglipp av!
VIKINGS
!
Vi !
)*))
4!
dagar!
du ikkje vil gΠglipp
av!
sees pΠNoregs beste marknad!
* DJ KR.VIKINGS
SOLVANG
Vi
sees
pŒ
Noregs
beste
marknad!
*
DJ
KR.
SOLVANG
"& &
& "&
!!&
&
&
" &
& "
&
!
*))
!
!
#!" "
&"&
'
'
" #!"
&"&
!
*)) !
! & *BYTING
*THE IRISH &! &&
!
&
&
&!
&&
!
VIKINGS
& &
&!
&
&
&
&!
&
* DJ KR. SOLVANG
OPPLEVELSE!
OG F• ENMAGISK
YDEPUNKT
ST¯ RSTE H¯
%
P•SOMMERENS
%
BLI MED
(!
*))
(
KNADEN
!
!
Følg
!
! ETNEMAR
osspå
facebook
& "
"& & " &
! &
"&&
&
&
!www.etnemarknaden.no
AUGUST
&
JULIog
31.
program
nyheter og
fornyheter
og
facebook
pŒ31.
F¿ lgpŒoss
program
for
AUGUST
facebook
oss
- -3.3.www.etnemarknaden.no
JULI
! &
"& & "
&
&
!#!"
& "& &"
" &
&
&"&
'
& &"& #!" " '
! && &! &
! && &! &
& &! & &
& &! & &
%
%
(
H¯ OPPLEVELSE!
MAGISK
OG F• EN
YDEPUNKT(
ST¯ RSTE
BLI MED P• SOMMERENS
F¿
ETNEMARKNADEN
lg lg
oss
pΠpΠfacebook
fornyheter
nyheter og program
F¿
oss
facebookog
ogwww.etnemarknaden.no
www.etnemarknaden.no for
og program
! *)) ! ! & ! & "& & " &
& &"& #!" " '
#!" " '
&"&
&
#!"
"
'
&"&
&
&!
&&
!
www.etnemarknaden.no
& &! & & && &! &
&
!
%
&!
! &&
for nyheter
og
program
( &! & &
&
&
&
& &! F¿ lg oss pŒ facebook og www.etnemarknaden.no for nyheter og program
%
%
( OLD
RIVER
OLD
RIVER
facebook
oss pΠog
F¿ lg
programog www.etnemarknaden.no for nyheter og program
nyheter
for
acebook og www.etnemarknaden.no
(
SALOON:
!
!
!
*))
SALOON:
!
*BYTING
*BYTING
!
)) !
!
!
"& &
& "&
!!&
&
&
" &
& "
&
&
&
"& "
& "&
!&
#!"
&
&
"
& "
&
#!"
&"& !
'
'
" &"&
Boots
medisinutsalg
Sauda
"
#!"
&"&
'
'
"
&"&
*THE IRISH #!"
21 &
Tlf:
52 78 88 50
*THE
IRISH
&!Rådhusgata
&&
!
&
&!
&&
!
VIKINGS
&
&!
&&
!
&!
&&
!
apotek
Sand&
&
&Boots
&
&!
&!
&
&
&
VIKINGS
*
DJ
KR.
SOLVANG
Sandsvegen 2 Tlf: 52 79 00 00
& &
&
&
&
&
&!
%
%
&!
*
DJ
KR. SOLVANG
Tilbudet varer t.o.m. 31.07.14
eller så langt lageret rekker.
boots.no
/bootsapotek
%
%
& "
&
"& &
! &
"&
&
&
gpŒoss
www.etnemarknaden.no
program
nyheter og
fornyheter
og!www.etnemarknaden.no
pΠfacebook
program
for
www.etnemarknaden.no
og
facebook
*))
((!
!
!
! !
! !
*))
!
Følg
oss
på
facebook
&
"
&
"&
&
!
&
(
(
" &
&
"&
&
!
&
&
"
&
"&
&
!
nyheter
for
www.etnemarknaden.no
og
facebook
program
og program
nyheter
www.etnemarknaden.no
facebook
pŒoss
ss
!
for
!
*))
!
og
' "
#!"
&"&
&
pŒ!
! lg
!
!
*))
!
Følg
oss
på
facebook
'
"
#!"
&"&
&
'
"
#!"
&"&
&
"
&
"&
&
!
&
! && &! &
Sommaren er full av opplevingar og
mange nyttar kamera til å fanga desse
" &
#!"
&"&
&
& '
& "
&!
&
&
&!
&&
!
%
'
"
#!"
&"&
&
&!
&&
!
'
&
"
#!"
&"&
&
&!
&&
!
for
nyheter
og
program
( &!
& &
&!
&
& &
&
&
&
&!
www.etnemarknaden.no
&! &
&&
!
F¿ lg
%
program
og&
nyheter
for
og www.etnemarknaden.no
oss pΠfacebook
&!
&&
%
for
nyheter
program
% og
( &! & &
&
&
&
&! nyheter og program
for
oss pΠfacebook og www.etnemarknaden.no
%
( ( F¿ lg
%
( ( facebook
oss pΠog
F¿ lg
programog www.etnemarknaden.no for nyheter og program
nyheter
ook og www.etnemarknaden.no for
facebook
oss pΠog
F¿ lg
programog www.etnemarknaden.no for nyheter og program
nyheter
ebook og www.etnemarknaden.no for
Send oss ditt sommar-blinkskot!
Skriv kven som er på biletet, kor det er, når det er tatt og kven som er fotografen.
Me vil helst ha digitale bilete, men tar også imot papirbilete.
Send inn bilete på e-post:
[email protected]
Pr. post:
Ryfylke, Rådhusgata 1, 4200 Sauda
– eller stikk innom oss
i avishuset på kaien.
13
Hagearbeid som medisin
14
Fredag 20. juni 2014
SOMMARAVISA
langs rekkverket på terrassen.
– Ja, eg skal ikkje ha æra for
den fine hagen. Det er Jan som
har gjort jobben, parerer Gunn.
Med ei såpass stort tomt tar
hagearbeidet mykje tid. Bare
plenklippinga kan ta fleire timar.
Men for pensjonerte Jan er det
tidkrevande arbeidet meir
terapi enn eit ork.
– Eg trur nesten det er litt
medisin for han, meiner Gunn.
– Ja, ein må putle litt på kvar
dag. Eg blir aldri lei. Sjølv om
det er litt arbeid, er det også
avslapping, synest Jan, som gjer
meir enn å stelle med plen og
blomar.
– I pausane skogar eg, ler
han.
Det idylliske hageområdet til
Lunde blir komplett med lyden
Jan Lunde har brukt
40 år på å bygge opp
hagen sin. Framleis
har han meir enn nok å
gjere.
Linda Merethe Lie
[email protected]
– Ein må gjere litt kvar dag,
fortel Jan Lunde, og viser til
oasen av grøn plen og flotte,
fargerike planter som omkransar huset hans.
Ekteparet Gunn og Jan Lunde
har budd i Ringhagen i omlag
40 år. Jan har brukt omtrent
like lang tid på å opparbeide
det omlag 2,4 mål store uteområdet.
– Eg har køyrd fleire billass
med grus, stein og jord til huset,
for så å frakte det ned med
trillebår, forklarer han.
Så har også det mangeårige
arbeidet gitt resultat. Nyperoser, rododendron, asalia og
vassliljer er mellom vekstene
som prydar området rundt
huset som ligg like ved golfbanen på Grønsdal.
– Det blir lagt merke til, ja.
Det går mykje folk forbi i dette
området, fortel Jan.
Arbeidsfordelinga hos ekteparet Lunde er klar: Jan tar seg
av hagen.
– Ho har dei to der, ho,
humrar han, medan han peikar
på to blomsterkassar som heng
av sildrande vatn frå elva som
renn ut frå Rødstjødna. Denne
går på nedsida av huset til Gunn
og Jan.
– Det er ikkje alle forunt å
ha ei lita bru nesten i sin eigen
hage. På sommaren går eg rett
ut, i badesko, og hentar vatn
frå elva. Så er det bare å vatne
plantene, seier Jan.
Hagearbeid er definitivt ein
av Jan sine største hobbyar.
Han vedgår at han følger
med på fjernsynsprogram om
temaet, for å få tips. Men ein
ting liker han ikkje.
– Luking. Det er ikkje noko
for meg, humrar han, som nå
begynner å bli fornøgd med
hagen sin.
– Nå er det bare å slå plenen
og vatne med jamne mellomrom. Og nyte, konkluderer Jan
Lunde.
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
15
På skattejakt i
heimbygda
Solveig og Marianne Aartun har latt seg
fascinere av ein hobby som er svært
uføreseieleg.
Linda Merethe Lie
[email protected]
– Eg begynte med geocaching for to år sidan. Ideen
kom etter at sonen min og kona hans, som ikkje bur
i Sauda, blei interessert i dette. Dei brukte lang tid
heim, då dei leita etter cacher. Eg syntest det høyrtest
spennande ut og ville prøve, fortel Solveig Aartun.
Geocaching er ei slags utandørs skattejakt. Ein
leitar etter «skatten» ved å navigere etter GPSkoordinatar. Desse kan ein for eksempel plotte inn
på ein mobiltelefon som støttar GPS, ved hjelp av ein
«app». Når ein har komme fram til området må ein
finne geocachen, oppbevaringsboksen, som ligg skjult.
I denne boksen ligg det alltid eit lite skjema, der ein kan
registrere seg med namn og dato. I tillegg, om boksen
er litt større, kan han romme ein hemmeleg skatt.
Reglane for geocaching
er enkle. Viss
du tar noko med deg frå
cachen
må du legge igjen noko
av like stor eller større
verdi.
– Det er litt ulike
ting å finne, men så
langt har eg ikkje
funne noko av
stor verdi. Det er
ofte små plas-
LIT
E
Aar N S K
t
kva un er ATT:
geo ein kan det ik Ifølge
k
san cachin finne je gre Solve
e
o
nse
ig
g
m
.
v
O
ikkj
a
e m rierer ppbev ein driv r for
inst
i fo
a
m
inn rm, s ringsb ed
hald
torl
o
eik k.
og
jelp
d h ein
e
V
p å in
ER:
GER app» kan e r
I
V
NA ein « fon om ko
e
av rttel asjon e ligg r
a rm
m
ach ha
s nfo
e c ein
l
få i rmast er at ram ti t
t
næ lt. Et seg f er de .
skju igert aden itinga t
nav mest rte le g god
gøy e å sta en lig m ein t
bar skatt jølv o at de t
For m t . S s l ø r t s k a t v
g ø y får a e g e i n « R u s
her uler s en av n ikkje
skj rleik er de
i næbrua» nne.
ser el å fi
enk
tikkfigurar, eller leiker. Det er ikkje nødvendigvis
storleiken på skatten som gjer jakta spennande,
meiner Aartun.
I Sauda er det per i dag lagt ut drygt 30 cachar,
spreidd over heile bygda, og talet aukar jamt og trutt.
Dei er godt gøymt, både for spenninga sin del og
ikkje minst for at dei skal få ligge i fred.
– Ein av cachane som ligg i området nær sentrum
har eg leita etter lenge, men eg klarer ikkje å finne
han. Cachane kan vere skjult på dei mest utenkelege
stader, forklarer Marianne Aartun, som i likskap med
mora Solveig også har lagt sin elsk på geocaching
dei siste åra.
Kor dei ulike cachane ligg skal altså vere hemmeleg,
noko som gjer at det kan sjå noko suspekt ut når
ein eller fleire går og luskar i eit område.
– Det ser nok litt rart ut av og til, humrar Marianne
Aartun, men legg til at det er klare reglar for korleis
ein skal opptre om ein legg ut ein cache.
– Det er ikkje kven som helst som kan gjere
dette. Ein må ha erfaring. Dessutan har
ein ikkje lov å legge ut ein skatt utan å
på førehand ha avtalt dette med grunneigar, understrekar ho.
Geocaching er, ifølge mor og
dotter Aartun, ein aktivitet
som passar for alle. Cachane
varierer i vanskegrad, både når
det gjeld kor enkel han er å finne
og kva terreng han er plassert i.
– Dette får vi informasjon om
når vi søker opp nærmaste cache.
Då veit ein om det for eksempel er muleg å ta seg
fram med barnevogn for å finne skatten, forklarer
Marianne Aartun.
– Det er ein kjekk hobby for heile familien og ikkje
minst ein fin måte å komme seg ut på, gjerne på
stader ein vanlegvis ikkje går. Dessutan er dette ein
måte å få vist fram Sauda til turistar. Vi har jo sett
at fleire utanbygds har registrert seg på cachar som
er plassert her i bygda, fortel mor Solveig Aartun.
Cachane varierer altså i storleik og i verdi. Ifølge
Solveig Aartun er det ikkje grenser for kreativitet
både når det gjeld plassering og innhald. Så langt
har hennar skattejakt avgrensa seg til heimbygda,
men ho ser ikkje vekk frå at ho vil prøve finnarlykka
om ho er på reis andre stader.
– Geocaching er ein billeg og spennande hobby
som eg absolutt vil anbefale andre å prøve, seier ho.
– Ja, ein blir jo heilt
gira. Og så er det så
spennande
at det stadig kjem nye
cachar. Då må ein ut
på ny jakt, ler Marianne Aartun.
I morgon, laurdag, blir det arrangert ein såkalla
Midtsommarevent for geocacherar, ved
badeplassen
i Åbødalen.
rtun
e Aa rum.
n
n
t
ia
t
Mar
r sen
ann tad næ in blyan o
f
n
s
e
h
e
h
g
r
c
e
o g n elle
ca mmel
ed
okk
a
nne
: De på ein he i lita bl re at h l å ta m
T
M
e
i
Y
e
r
t
t
t
Ø
d
s
v
G
gøym ehel
regi
je lo
godt en inn ren kan har ikk
s
Bok t finna ta. Ein
a
slik l ø y s t g å
.
har boksen
g
e
s
16
Fredag 20. juni 2014
SOMMARAVISA
o
Langt fra sol , so
IS-AUDE: Båten «Argelvor» fraus fast i isen alt i oktober i fjor. Trass i
mykje, is, snø og kulde, angrar ikkje Elin Austerheim og Alan Le Tressoler på det dryge året i dei arktiske strøka.
FøLGESVENNER: Elin Austerheim og Alan
Le Tressoler har hatt mykje godt selskap i
dei to hundane Konto og Kiniaq.
Saudajenta Elin Austerheim lever ut
draumen - på Grønland.
veldig mykje for tida, forklarer den blide stemmen i
andre enden av telefonen.
Ein skjønar raskt at Elin har ein forkjærleik for
snø, kulde og arktiske strøk. For medan folk i Sauda
vurderer kva solfaktor ein skal ha på seg etter
jobb, kva ein skal grille til middag og andre
Tore Bastlien Dahl
kvardagslege utfordringar, ligg isen endå
[email protected]
tjukk rundt seglbåten «Argelvor», noko
… ligg
I juni i 2013 legg ein seglbåt ved namn
den har gjort sidan oktober i fjor.
«Argelvor» ut frå hamnebyen Brest,
– Faktisk er isen halvannan meter tjukk
fortsatt fast i
heilt vest i Frankrike. Om bord er det to
rundt båten, men tjukkleiken varierer,
isen…
personar, franskmannen Alan Le Tressoler
seier ho, svært så entusiastisk.
og norske Elin Austerheim. Begge to har ein
FORSKAR: Saudajenta Elin Austerheim var ikkje vond å be då
fascinasjon for arktiske strøk og er levande opp- Gummistøvlar og ski
tekne av temaet. På seilasen har dei med seg mat Normalt skulle det jo gå rimeleg greitt å ferdast på forskararbeid og turar rundt om i det ville landskapet. (Alle f
nok til dei begge eitt år fram i tid. Målet for turen så tjukk is, men sidan dei meir vårlege temperaturane
er Amdrup Havn på austsida av verdas største øy, òg har nådd Grønland, gir is-smeltinga også visse
Grønland. Dei to skal overvintra i havisen og driva utfordringar. Overvatnet på isen gjer at Elin og Alan frå Sauda og ein mann frå Frankrike til å overvintra
med forsking for ei rekke ulike institusjonar. Ein må ta i bruk gummistøvlar og ski når dei skal
i isen på Grønland?
livslang draum er i ferd med å gå i oppfylling for ut or seglbåten. Den eventyrlystne sauda– Godt spørsmål. Først er me her for ta
Elin Austerheim.
buen innrømmer at denne noko uvanlege
prøvar for nokre forskingsprosjekt som
kombinasjonen har ført til mykje latter,
… her for me samarbeider med. Men det er også ein
Is og vatn
men at det er svært så praktisk når dei
del av eit personleg ønske. Eg har budd
Me spolar oss eit år fram i tid, til juni 2014. Etter å skal ta seg over den islagde fjorden og
ta prøvar…
på Svalbard tidlegare og blei fascinert av
ha tasta eit frykteleg langt nummer får journalisten inn på fastlandet.
livet i Arktis. Så det freista til gjentaking,
til slutt kontakt med Elin og Alan. Dei er framleis på
forklarer Elin.
Grønland. Medan saudabuen har opplevd tempera- Forsking og interesse
turar langt opp på 20-talet dei siste vekene og sol Etter planen skal dei to, som òg er kjærastar, bli Flytande laboratorium
frå nærast skyfri himmel, er rapportane frå Grønland verande i området fram til august, då dei igjen vender Ei av hovudoppgåvene under turen er altså å ta
av ein litt annan karakter.
baugen sørover i retning Noreg. Men kva er det med ei rekke prøvar som skal brukast innan forsking.
– Me ligg fortsatt fast i isen, me, men det smeltar kombinasjonen av is, snø og kulde som får ei jente Elin er utdanna marinbiolog og Alan har i lengre
VAKKERT: Med mørketida kjem også unike naturopplevingar. Elin
Austerheim fortel at ho har hatt mange magiske kveldar der nordlyset
har dansa rundt på nattehimmelen.
PÅ JOBB: Elin Austerheim er utdanna marinbiolog og som ein del av
opphaldet gjorde ho og sambuaren ei rekke prøvetakingar for ulike
forskingsprosjekt. På biletet tek ho prøvar av sjøvatnet.
KONTRASTAR: – Å segla mellom isfj
gjort og det var veldig spektakulært
Ut frå biletet å dømma er det lett å
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
17
ommar og varme
ERFAREN: Alan Le Tressoler har fleire års
erfaring frå forskingsprosjekt i Arktis og
er fascinert over det ville og tøffe klimaet.
SPEKTAKULÆRT: Det er lite å utsetta på landskapet aust på Grønland. Den islagde fjorden og dei spisse fjella dannar ei flott ramme
for opphaldet.
80 grader celsius, slik at me kan frysa ned prøvar
til seinare analyse, seier den ivrige marinbiologen.
Men eg saknar faktisk ikkje den vanlege norske
maten. Det finst mykje godt på boks, og me har
iallfall ingen problem med å halda maten kald, seier
ho litt ironisk, og siktar til dei svært låge temperaturane utandørs.
Elles har det fransk-norske paret òg fått
prøvd seg på nokre lokale mat-spesialitetar som mellom anna isbjørn- kval… blir
sel- og moskuskjøtt.
Krevjande planarbeid
Det seier seg sjølv at ein tur til Grønland
ikkje er gjort i ei handvending, og for
Elin Austerheim og Alan Le Tressoler
starta planlegginga av turen i 2012.
Elin fortel at det tok omlag eit år med
førebuingar før dei var klare til å kasta
kreativ i matLærerikt opphald
loss. Seglbåten, «Argelvor», blei bygd
vegen…
om for å takla det kalde og harde klimaet
Ein skulle tru at eit drygt år i tilnærma
isolasjon ville prega dei fleste, men den evenog kjærasteparet måtte planlegga og pakka
å ho fekk mulegheita til å reisa til Grønland. Dagane går med til mat og klede for eit år i audemarka.
tyrlystne saudakvinna held på at opphaldet har
foto: Privat)
– Det var mykje arbeid, men den største utfor- gått veldig bra og har bydd på ei rekke spanande
dringa for meg var sjølve seilasen opp til Amdrup opplevingar. Ho framhevar den storslåtte og ville
Havn. Forutan dette har turen og opplevingane naturen som eit av høgdepunkta, med nordlyset
som ei stor trøst i mørketida. Kvardagane har for
tid drive forsking i arktiske strøk. Dei to tek prøvar dette året vore heilt topp, påpeikar saudajenta.
det meste gått med til å utforska området, og det
og analyserer alt frå sjøvatn, is, snø og luft
har blitt mange flotte turar med dei to hundane
Kreativ i matvegen
og har også utført ei rekke eksperiment.
For dei fleste av oss hadde nok utfordrin- ho og sambuaren har leigt frå fastbuande i byen
Mellom anna har dei sett på korleis ein
gane stått i kø under eit slikt opphald Ittoqqortoormiit.
kan minimera skaden av eit oljeutslepp
… vore
som kjærasteparet nå nærmar seg slut– Det har blitt mange sterke inntrykk. Landskapet
og korleis omgivnaden reagerer på ei
heilt topp…
ten på. Kombinasjonen av kulde, is, snø er heilt fantastisk og me har segla mellom store
slik forureining. Andre forskarar har òg
og ikkje minst mørketid frå desember til isfjell og møtt lokale jegrar og fangstmenn. Det har
vore innom og brukt båten deira som
mars
månad, hadde nok verka deprime- vore veldig interessant å læra om andre kulturar
forskingsstasjon.
rande på dei aller fleste, og då har me ikkje og korleis folka som bur her overlever. Du rekker
– Me har jo på mange måtar eit flytande
laboratorium her. Båten har ein eigen laboratoriesek- nemnd maten. For når ein skal pakka mat for eit ikkje å kjeda deg. Eg har storkost meg heile vegen,
sjon der me har mykje utstyr, som mellom anna blir heilt år i ein båt, langt frå sivilisasjonen, seier det avsluttar Elin Austerheim.
brukt til å analysera og filtrera snøprøvar. Dessutan seg sjølv at det blir mykje hermetikk.
– Ein blir kreativ i matvegen, for å seia det slik.
har me ein frysar som held ein temperatur på minus
jella er noko av det tøffaste eg har
t, seier saudajenta Elin Austerheim.
å seie seg einig med ho.
MYKJE UTSTYR: «Argelvor» er utstyrt med eit eige labratorium der
marinbiologen kan anlaysera og konservera prøvar. Ved hjelp av datamaskin har ho loggført og sendt resultat til dei ulike oppdragsgivarane.
VÊR-UTSETT: Vinteren på Grønland er ofte svært hard. Stormane
som feiar over området gjer det nokre gonger umuleg å opphalda
seg utandørs.
18
Fredag 20. juni 2014
SOMMARAVISA
o
Pa grille
Gresk salat:
Til 4 personar
1/2 isbergsalat
1/2 agurk
2 tomatar
1/2 raudløk
1 pk fetaost (eller terningar på glas)
Oliven
Ekstra virgin olivenolje
Litt oregano
Salt, pepar
Kutt salatblad og legg dei på eit fat. Ha over agurk, tomat og
raudløk i bitar. Del fetaosten og legg over. Strø over litt oregano, salt og pepar. Drypp over litt olivenolje og nokre oliven.
Sett på bordet slik at gjestene kan forsyne seg sjølv.
Tore Bastlien Dahl
[email protected]
Det er sommar, det er sol
og det er grill-tid. Nordmenn
elskar å grilla og saudabuen
er ikkje noko unntak. Innehavar av Ryfylke Mat, Nicholas
Guindani, gir difor Ryfylke sine
lesarar nokre enkle grilltips og
eit forslag til ein enkel, rask
og god tre-rettars middag.
35-åringen er utdanna kokk og
jobbar i dag som forpleiningssjef i Nordsjøen. På sikt håpar
han å kunne leva av interessa
for mat og i fjor starta han
firmaet Ryfylke Mat. Selskapet
har som mål å skapa unike
matopplevingar med produkt
frå Sauda og Ryfylke. Produksjonen skal bestå av kortreist
mat. Planen er å bruke lam,
storfe og frilandsgris frå lokale
produsentar og vidareforedla
dette til ulike produkt, og til
hausten startar han prøveproduksjon av mellom anna pølser
og bacon.
Grilla laks:
Til 4 personar
800 gr laks
1 raud paprika
1 squash
1 fenikkel
1 potte frisk koriander
Ein liten bit av frisk ingefær, chili og kvitlauk
1/2 lime
Olivenolje
Soyasaus
Del laksen i fire bitar, strø over salt, pepar og litt olje, og la det
stå på benken medan du førebur det andre. Del paprikaen i åtte
biter og squashen i åtte strimler på langs. Vend dette i litt olje,
salt og pepar. Finsnitt fenikkelen og legg denne i kaldt vatn.
Då blir den endå sprøare!
Hakk chili, kvitløk, ingefær og ei potte koriander. Bland med 4
ss olje, 4 ss soya og safta av ein halv lime. Smak til med salt
og pepar og eventuelt meir olje.
Start med å grilla grønsakene på ein varm grill. Når du snur
grønsakene er det klart for å legge fisken på grillen. Legg han
med ”finsida” ned. Den skal grillast i ca 5-6 min, avhengig av
tjukkleiken. Bruk lokk på grillen!
Legg dette på tallerken med grønsaker først, så finsnittet fenikkel, fisken oppå og topp det heile med koriander-vinagretten.
Enkel og sunn sommarmat!
Friske bær:
Til 4 personar
Friske bær
Vaniljekesam
Mørk sjokolade
Rens bær og legg det i ei skål. Ha over 2 ss vaniljekesam og
rasp litt sjokolade på toppen. Ferdig!
Vaniljekesam kan byttast ut med yoghurt naturell og litt honning. Her kan ein også bruka annan frisk frukt. NAM!!!
SOMMARAVISA
Fredag 20. juni 2014
en
Nicholas Guindanis grilltips
• Vent til grillen er ordentleg varm. Altfor mange, særleg dei
som nyttar kol, startar grillinga for raskt og maten blir fort
svidd.
• Bruk grillen ofte. Det er eit godt alternativ til steikepanna
eller omnen.
• Prøv nye ting på grillen. Alt kan grillast. Sjømat, grønsaker
og frukt er utmerka grillmat. Eit tips er å pensla
grønsakene med litt olje, då blir dei saftigare.
• Gjer ting enkelt. Om sommaren er det godt med lett og
enkel middagsmat. Bruk gjerne lokale varer og sesongens
bær og grønsaker.
19
20
Fredag 20. juni 2014
SOMMARAVISA
Spørsmål om litt av kvart
Finn 5 feil
1. Kor mange av årets månader har 28 dagar?
Dei to bileta ser heilt like ut, men på det nederste er det fem feil.
Klarer du å finne dei?
2. 113,50 kroner. Kva er det som er så spesielt med
denne summen?
3. Eit jaktlag skulle på bjørnejakt. Dei starta frå
leiren sin: Først drog dei tre kilometer sørover,
deretter tre kilometer austover og så tre kilometer
nordover. Då enda dei opp tilbake i leiren. Kva
farge hadde bjørnen?
4. Med P før meg kan du eta meg. Med L før meg er
eg noko du gjer heile livet. Med N før meg er eg
ikkje langt unna. Aleine fører eg ofte til beundring.
Kva ord er eg?
5. Kva for eit norsk ord blir alltid uttalt feil?
6. Om to år vil eg vera dobbelt så gammal som eg var
for fem år sidan. Kor gammal er eg?
7. Kva får du viss du kloner ein sjørøvar?
8. Kva er det me alle saman gjer samtidig?
9. I Oslo har fem prosent av befolkninga hemmeleg
telefonnummer. Viss du velger ut 100 tilfeldige
telefonnummer frå denne byen sin telefonkatalog,
kor mange av desse ville vera hemmelege
nummer?
10. Viss ein brun hane legg eit brunt egg på grensa
mellom Norge og Sverige og ruger ut ein brun
kylling, blir den då norsk eller svensk?
11. Mor til Jon hadde tre barn, alle født i
sommarmånadane. Det første barnet het Mai, det
andre Juni. Kva heiter det tredje barnet?
12. Kor mange dyr av kvart slag tok Moses med seg
inn i Arken?
13. Eit elektrisk tog kjører sørover i 100 kilometer i
timen og møter ein sterk nordvestleg vind.
Kva retning vil røyken frå toget blåsa?
14. Tre jenter gjekk til skulen og hadde bare ein liten
paraply. Korleis kan det ha seg at ingen av dei blei
våte?
15. Kvifor er 6 redd 7?
5-feil: Utedo-hjarta, nummerskilt på gut, flagg på hytta, høgtalar, vimpel
Svar:
1. Alle dei tolv månadane har 28 dagar.
2. Viss du kjøper ei vare til denne summen og betaler med
ein tusenlapp vil du få tilbake følgande: Ein 500-lapp,
ein 200-lapp, ein 100-lapp, ein 50-lapp, ein 20-kroning, ein 10-kroning, ein 5-kroning, eitt kronestykke
og ein 50-øring.
3. Kvit. For at historia skal stemma, må jaktlaget vera på
Nordpolen.
4. Ære (Pære, lære, nære, ære)
5. Ordet ”feil”.
6. 8 år.
7. Ein piratkopi.
8. Blir eldre.
9. Ingen. Hemmelege nummer står ikkje i telefonkatalogen.
10. Hanar legg ikkje egg.
11. Jon.
12. Ingen. Det var Noa som tok med dyr inn i Arken.
13. Eit elektrisk tog har ingen røyk.
14. Det regna ikkje.
15. Fordi 7 8 9 (sju åt ni)