Transcript Vechtscheiding en de rechter

BJAA Academie
21 november 2013
Vechtscheidingen:
OTS bij omgangsproblemen
Vechtscheiding en de rechter
Door Mr. J. Jonkers en Mr. Dr. B.M. Vroom-Cramer
Rechtbank Amsterdam
Afdeling Familie en Jeugd
Wat doet de kinderrechter
• Jeugdstrafrecht: 12 tot 18 jaar.
• Civiel jeugdrecht: Onder toezicht stelling (OTS), machtigingen
uithuisplaatsing (MUHP), gesloten plaatsing etc.
Wat doet de familierechter
Verzoeken van ouders (die uit elkaar gaan of zijn) over de kinderen,
zoals
- vaststelling hoofdverblijfplaats kinderen
- omgangsregeling
- gezagskwesties
- kinderalimentatie
De zitting bij de familierechter
• Verzoek van een van de ouders over een omgangsregeling/
hoofdverblijfplaats/de ouderlijk gezagssituatie
• Als de andere ouder het daar niet mee eens is volgt een zitting
• Uitgenodigd worden:
• Ouders/advocaten
• Andere belanghebbenden zoals BJ, RvdK
• Niet de kinderen (wel gesprek met de rechter als ouder dan 12)
Mogelijkheden voor de familierechter -1
• Schikken ter zitting
• Eindbeslissing
• Voorlopige omgangsregeling
• Doorverwijzen:
• Mediation (ook forensische mediation)
• Opvoedpoli/Omgangshuis/Lorentzhuis
• Advies van RvdK over het verzoek
• Benoeming Bijzonder Curator voor de kinderen
Mogelijkheden voor de familierechter -2
• Wijziging hoofdverblijfplaats kind
• Wijziging van het ouderlijk gezag (gemeenschappelijk of eenhoofdig)
• Advies van RvdK over mogelijke OTS
• Dwangsom
• Lijfsdwang
Gezinsvoogd ter zitting bij de familierechter
• Infoverstrekking over
• Verloop OTS en omgangsregeling tot nu toe
• Is er andere hulpverlening betrokken en zo ja wat is hun standpunt ten
aanzien van het verzoek
• Omgangsregeling in de toekomst
• Wat is nodig in het belang van de kinderen
Juridische (on)mogelijkheden bij OTS
• OTS wordt opgelegd door Kinderrechter op verzoek van
Raad/ouder/OM
• Rechter kan verzoek toewijzen/afwijzen/aanhouden
• Ook mogelijkheid van Voorlopige OTS, bij spoed (zitting later)
• Op zitting: kaders geven, toespreken (sanctie?)
• aanwezigheid gezinsvoogd en verhoor minderjarige (kinderverhoor)
• Let op: Hoge Raad jurisprudentie over “omgangs-ots”
OTS bij vechtscheiding: (on)mogelijkheden
- Gezinsvoogd kan (al dan niet) verlenging OTS vragen bij kinderrechter
- Gezinsvoogd kan schriftelijke aanwijzing geven: mogelijkheid voor
ouder om bij kinderrechter “vervallenverklaring” te
vragen/”intrekking wegens gewijzigde omstandigheden” te vragen.
- Gezinsvoogd kan (in uiterst geval) machtiging UHP vragen bij
kinderrechter.
- Gezinsvoogd kan wijziging omgangsregeling vragen (art. 1: 263a en
art. 1: 263b BW) aan kinderrechter.
- Kinderrechter kan bijzonder curator benoemen (art. 1: 250 BW)
Effectiviteit OTS bij omgangsproblemen
• Zie rapport kinderombudsman 2012
• Let op : art. 1: 257 BW: “BJAA” bevordert de gezinsband tussen de met
het gezag belaste ouder en de minderjarige.
• Let op: internationale rechten: art. 3 en 9 IVRK (belang van het kind),
art. 8 EVRM (family life).
Vechtscheiding en de rechter
Door Mr. J. Jonkers en Mr. Dr. B.M. Vroom-Cramer
Rechtbank Amsterdam
Afdeling Familie en Jeugd
Wat doet de kinderrechter
• Jeugdstrafrecht: 12 tot 18 jaar.
• Civiel jeugdrecht: Onder toezicht stelling (OTS), machtigingen
uithuisplaatsing (MUHP), gesloten plaatsing etc.
Wat doet de familierechter
Verzoeken van ouders (die uit elkaar gaan of zijn) over de kinderen,
zoals
- vaststelling hoofdverblijfplaats kinderen
- omgangsregeling
- gezagskwesties
- kinderalimentatie
De zitting bij de familierechter
• Verzoek van een van de ouders over een omgangsregeling/
hoofdverblijfplaats/de ouderlijk gezagssituatie
• Als de andere ouder het daar niet mee eens is volgt een zitting
• Uitgenodigd worden:
• Ouders/advocaten
• Andere belanghebbenden zoals BJ, RvdK
• Niet de kinderen (wel gesprek met de rechter als ouder dan 12)
Mogelijkheden voor de familierechter -1
• Schikken ter zitting
• Eindbeslissing
• Voorlopige omgangsregeling
• Doorverwijzen:
• Mediation (ook forensische mediation)
• Opvoedpoli/Omgangshuis/Lorentzhuis
• Advies van RvdK over het verzoek
• Benoeming Bijzonder Curator voor de kinderen
Mogelijkheden voor de familierechter -2
• Wijziging hoofdverblijfplaats kind
• Wijziging van het ouderlijk gezag (gemeenschappelijk of eenhoofdig)
• Advies van RvdK over mogelijke OTS
• Dwangsom
• Lijfsdwang
Gezinsvoogd ter zitting bij de familierechter
• Infoverstrekking over
• Verloop OTS en omgangsregeling tot nu toe
• Is er andere hulpverlening betrokken en zo ja wat is hun standpunt ten
aanzien van het verzoek
• Omgangsregeling in de toekomst
• Wat is nodig in het belang van de kinderen
Juridische (on)mogelijkheden bij OTS
• OTS wordt opgelegd door Kinderrechter op verzoek van
Raad/ouder/OM
• Rechter kan verzoek toewijzen/afwijzen/aanhouden
• Ook mogelijkheid van Voorlopige OTS, bij spoed (zitting later)
• Op zitting: kaders geven, toespreken (sanctie?)
• aanwezigheid gezinsvoogd en verhoor minderjarige (kinderverhoor)
• Let op: Hoge Raad jurisprudentie over “omgangs-ots”
OTS bij vechtscheiding: (on)mogelijkheden
- Gezinsvoogd kan (al dan niet) verlenging OTS vragen bij kinderrechter
- Gezinsvoogd kan schriftelijke aanwijzing geven: mogelijkheid voor
ouder om bij kinderrechter “vervallenverklaring” te
vragen/”intrekking wegens gewijzigde omstandigheden” te vragen.
- Gezinsvoogd kan (in uiterst geval) machtiging UHP vragen bij
kinderrechter.
- Gezinsvoogd kan wijziging omgangsregeling vragen (art. 1: 263a en
art. 1: 263b BW) aan kinderrechter.
- Kinderrechter kan bijzonder curator benoemen (art. 1: 250 BW)
Effectiviteit OTS bij omgangsproblemen
• Zie rapport kinderombudsman 2012
• Let op : art. 1: 257 BW: “BJAA” bevordert de gezinsband tussen de met
het gezag belaste ouder en de minderjarige.
• Let op: internationale rechten: art. 3 en 9 IVRK (belang van het kind),
art. 8 EVRM (family life).
Tot Slot
Echtscheidingsproblematiek
Echtscheidingsproblematiek in beschermingszaken
• Ondersteuning gezinsvoogden
in praktisch handelen in deze complexe zaken
• Aanvulling theoretisch kader bij de
Deltamethodiek ter onderbouwing van praktisch
handelen
• Verdieping pedagogische visie van BJZ Friesland
bij echtscheidingsproblematiek
• Ervaringen benutten, uitwerken en vastleggen
Methodiek
Voorbereiding
Dossieranalyse
Veiligheidsbeslissing
Escalatieladder
Belangen
Partijen
Netwerk
Juridisch
Specifieke problematiek
ouders en
kinderen
Stap 1
Stap 2
Inventa-riseren
Zorg
Punten
en
Sterke punten
Aanvulling
DossierAnalyse
Eerste
gesprek
Positionering
Psychoeducatie
Stap 3
Analyse
Bedreiging-en
Verstoring in
ontwikkeling
Specifiek bij
echtscheidingsproblema-tiek
Stap 4
Stap 5
extra
Gewenste
Actie-agenda
Ontwikke-lingsuitkomsten
Werkdoelen
Als de
blokkades niet
worden opgeheven
en
Middelen
Voorwaar-den
Bodem-eisen
Psycho-educatie
Eind
Doelen
Specifieke
Doelen
en Interven-ties
MogelijkHeden
Sturende acties
en Middelen
Voorbereidingsfase
• Bij bovenliggende echtscheidingsproblematiek
• Lezen raadrapport en overige informatie door
casuïstiekgroep en gedragswetenschapper
• Dossieranalyse maken en noteren
• Veiligheidsbeslissing maken
• Voorbereiding eerste gesprek twee
gezinsvoogden
Dossieranalyse
Fase van strijd
Probleemgebieden
Partijen en Belangen
Juridisch
Tijdslijn en Genogram
Escalatieladder
1
2
3
4
5
6
8
Samen
de afgrond in
9
Probleem
Strijd
Oorlog
Bedreigstrategie
Ouders
Kinderen
- Er worden harde eisen gesteld
- Paniekreacties
- Sanctie
- Hardnekkige misverstanden
worden gecreëerd
- Ervaren zelf veel stress
- Dreigen naar elkaar
- Ultimatums
- Sterke onmachtgevoelens
- Inzet van advocaten, procedures
- (duren lang)
- Men probeert allebei de baas te
worden
- Blokvorming Iedereen moet kiezen
Professionals worden hiermee
geconfronteerd en gemobiliseerd
- Situaties escaleren
- Angst voor geweld
- De ander controleren
- Heel onveilig voor de kinderen
- Zien dat hun ouders verbitterd zijn
- Veel stress in opvoedingssituatie
- Krijgen tegenstrijdige opdrachten
en informatie
- Krijgen te maken met verbaal en
lichamelijk geweld
- Ouders zijn emotioneel niet
beschikbaar voor de kinderen
- Broertjes en zusjes worden uit
elkaar gehaald
- Laten reactief gedrag zien
- Psychosomatische klachten
6
Totale ontwrichting
Ouders
Kinderen
-Alleen maar boosheid en woede
-Kinderen hebben geen stem meer
-Systematische vernietiging
-Verlamming
-Versplinteren van tegenpartij
-Dulden geen tegenspraak
-Geen contact meer met de
andere partij
-Remmen worden losgelaten.
-Spullen worden kapotgemaakt
-Eerwraak
-Frontale dreigingen
-Stalking
-Andere personen inzetten
-Vernietiging is doel op zich
-Worden niet teruggebracht
-Ontvoering
-OTS
-Geconfronteerd met ernstige
bedreigingen en geweld
-Zeer onveilig
-Ernstige signalen
-Hebben nog maar met één ouder
contact
8
De cirkel van wantrouwen
Wantrouwen
Agressieve houding
Vijandige reactie
Glasl
Belangen en partijen
Ontwikkelingsbedreigingen
Tekort aan
basisbehoeften
Verbroken
familieverbanden
Ouders emotioneel niet
beschikbaar
Onduidelijkheden
Verlies hechtingsfiguur
Verandering ouder-kind
relatie
Blokkade contact met
andere ouder
kind
Verlies en rouw
Betrokkenheid of
getuige ruzie en geweld
ouders
Parentificatie
Loyaliteit
problematiek
Veranderingen
school,verhuizing
vrienden
ouderverstoting
In stand houdende en escalerende factoren
Afspraken niet
nakomen
Communicatie
en conflicthantering
Draagkracht en
draaglast
Geen afspraken
ouderschapsplan
Financiën
Ouders
Juridische
procedures
Individuele
problematiek
ouder
Echtscheidingsmelding
Invloeden netwerk
Voorgeschiedenis
Juridisch
•Raadsonderzoek
•Gezag na scheiding
•Omgang en omgangsregeling
•Ouderschapsplan
•Alimentatie
Wat levert een dossieranalyse op
• Kind meer in beeld, kind centraal
• Ouders als ouders aanspreken
• Beter zicht op jouw positie als werker
• Beter kunnen positioneren
• Handvatten voor plan van aanpak en
onderbouwing
• Beter zicht op kansen
• Doelen helderder neer kunnen zetten
• Voorkomt
meegenomen te
worden in partijdigheid
• Helikopterview
• Beter zicht op ernst van de zaak )
Echtscheidingsproblematiek
Lieve Cottyn
!
Vechtscheidingen en samenwerking in de
keten.
• Werkwijze: 2 gv, 1 voor ouders, 1 voor het kind. Kind staat centraal,
gezamenlijke gesprekken, schriftelijke aanwijzing.
• BJZ heeft samenwerking gezocht in de keten om eenduidige
boodschap naar ouders af te geven.
• Afspraak met RvdK: Advies in raadsrapport om werkwijze
vechtscheiding in te zetten
• Afspraak met KR: in beschikking OTS opnemen dat werkwijze
vechtscheiding wordt ingezet (2 gezinsvoogden)
• Bij 1e zitting OTS: oudergezinsvoogd direct aanwezig.
Ontwikkelingen
• Werkwijze is nog in ontwikkeling.
• Er zijn gesprekken met de rechtbanken over de mogelijkheid om de
OTS voor 6 maanden af te geven. : dit is bedoeld om kaders strakker
neer te zetten, doelen eerder te evalueren om te lang (schadelijk)
proces te voorkomen.
• Er wordt meer gebruik gemaakt van de positie van Kinderrechters.
Vechtscheidingen
Stappenplan vechtscheiding
• Er zijn twee gezinsmanagers betrokken bij het gezin.
• Eén gezinsmanager richt zich op de ouders.
• Eén gezinsmanager richt zich op de kinderen.
• Gesprekstechniek: Functional Family Parol Service
(FFPS).
Doel: Ieder kind veilig
1. Er wordt vastgesteld wat de kinderen nodig hebben
(therapie etc.).
2. Er wordt een gezinsplan gemaakt.
Transparantie
maatwerk
• Het gaat uitsluitend over de kinderen.
• Er wordt gesproken over de huidige en nabije toekomst.
• Wanneer er wederzijdse beschuldigingen worden geuit,
grijpt de gezinsmanager in.
• Blijven ouders beschuldigingen herhalen wordt het
gesprek beëindigd.
Continue doorstroom
• Het proces duurt maximaal 6 maanden.
• Wanneer binnen deze periode het gestelde doel niet is
bereikt, zullen door BJAA andere maatregelen worden
overwogen, waaronder een uithuisplaatsing.
• Alle informatie wordt gedeeld met elkaar.
Stap 1
Maatwerk en deskundigheid op de juiste plaats
 Vaststellen van tijdsschema, waarin minimaal
1x per twee weken met elkaar overleg is.
 Uitleg over te volgen werkproces.
 Vaststellen hoe informatie met elkaar wordt uitgewisseld
gedurende het proces.
 Opdracht 1: invullen van gedragsvragenlijsten.
Stap 2
Wat is er aan de hand?
Vaststellen van een gemeenschappelijk beeld aan de hand
van gedragsvragenlijsten
De ouders geven concreet aan waaraan zij kunnen
herkennen dat het goed gaat met hun kinderen en wanneer
het niet goed gaat.
Opdracht 2 : Ouders geven aan wat zij belangrijk vinden in de
opvoeding aan de hand van een vragenlijst.
Stap 3
Gezamenlijke probleemomschrijving
• Ouders stellen vast wat zij gemeenschappelijk belangrijk
vinden in de opvoeding en wat de verschillen zijn.
• Ouders krijgen uitleg over de drie huizen.
• Het maken van de drie huizen met de kinderen (GM,
kind).
De drie huizen
Stap 4
Gezinsgesprek
• Presentatie van de drie huizen door de kinderen
• Pubers maken een collage of you tube filmpje
Stap 5
Maatwerk
Het maken van omgangsafspraken op basis
van:
- Informatie uit gedragsvragenlijsten;
- Informatie uit de drie huizen;
- Informatie uit wat ouders belangrijk vinden.
Stap5
Samen een plan maken
• Vaststellen wie ouders daarbij kunnen ondersteunen in de
vorm van een EKC of uitvoerderoverleg.
• Opdracht 3: Ouders geven antwoord op brief aan alle
gescheiden ouders.
Stap 6
Gezinsgesprek
• Bespreken van de antwoorden op de brief.
• Maken van een gezinsplan voor de toekomst.
Stap 7
Samen op stap , regie i.s.m partners
• Uitvoeren van gezinsplan, tijdsfasering.
• Opdracht 4: gedragsvragenlijsten opnieuw laten invullen.
Stap 8
Ervoor zorgen dat het goed blijft gaan.
• Nagaan of de doelen zijn behaald aan de hand van
gedragsvragenlijsten.
• Zo ja, borgen (evaluatie EKC of uitvoerdersoverleg).
• Zo nee, nagaan of er andere maatregelen nodig zijn.