Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Αρχειονομίας και Βιβλιοθηκονομίας

Τα e-books & η DRM

Μάθημα: Ηλεκτρονική Δημοσίευση Διδάσκων καθηγητής: κ. Καπιδάκης Σαράντος Επιμέλεια και συγγραφή: Κωτσίρου Γεωργία Σκιτζή Ουρανία

Ιστορία και Ορισμός

   

Δεκαετία του ’40: Vanevar Bush Δεκαετία του ’60: Ted Nelson 1968: Alan Kay – Dynabook 1979: Το 1 ο λογοτεχνικό βιβλίο σε ηλεκτρονική μορφή Ορισμός:

Τα e-books είναι αρχεία τα οποία έχουν μεταφερθεί σε ψηφιακή μορφή και τα οποία απεικονίζονται σε ένα desktop ή laptop PC, ή σε κάποιο PDA ή σε ειδικές συσκευές σχεδιασμένες αποκλειστικά για την ανάγνωση τους.

Στόχος

στο ηλεκτρονικό περιβάλλον . Εξοικείωση του κοινού με νέες τεχνολογίες. => Προσομοίωση του συμβατικού βιβλίου

Γενικά Στοιχεία

     

να διαβάσουμε, να σημειώσουμε ή ακόμα και να αποθηκεύσουμε παραγράφους ή σελίδες να αναζητήσουμε κάποια λέξη ή φράση μέσα στο κείμενο να αντιγράψουμε τμήματα του τεκμηρίου σε ένα άλλο τεκμήριο να κρατήσουμε το υλικό σε κάποιο αποθηκευτικό μέσο και να το εκτυπώσουμε, να εισάγουμε το σελιδοδείκτη μας όπου εμείς επιθυμούμε να εμπλουτίζουμε τη βιβλιοθήκη μας με άφθονο υλικό με μηδαμινό όγκο

Συσκευές Ηλεκτρονικών Βιβλίων



Συσκευές αποκλειστικής χρήσης



Συσκευές γενικής χρήσης

..αποκλειστικής χρήσης



Rocket ebook



SoftBook



Franklin Ebookman 900/901/911



RCA- Ebook 1100- 1200

.. γενικής χρήσης



Desktop Computers



Notebooks



PDAs

Λογισμικό ηλεκτρονικών βιβλίων



λογισμικό προπαρασκευής, επεξεργασίας και ψηφιοποίησης των στοιχείων που θα αποτελέσουν το ψηφιακό δημοσίευμα



λογισμικό συγγραφής του ηλεκτρονικού βιβλίου ή καλύτερα λογισμικό σύνθεσης των επιμέρους στοιχείων

Πρότυπα ηλεκτρονικών βιβλίων



HTML (Hyper

– Text Markup Language )



PDF (Portable Document Format)



PML (Peanut Markup Language)



XML (Extensible Markup Format )

Τρόποι ανάγνωσης



Κοινοί επιτραπέζιοι ή φορητοί προσωπικοί υπολογιστές



Υπολογιστές παλάμης γενικής χρήσης (Personal Digital Assistants - PDAs)



Εξειδικευμένα συστήματα λογισμικού και εξοπλισμού ειδικά για την ανάγνωση ηλεκτρονικών βιβλίων

Τρόποι αναζήτησης

Αναζήτηση των e-books με βάση διάφορα κριτήρια, όπως ο συγγραφέας, ο εκδοτικός οίκος, το κόστος κ.λπ. Με τη συμπλήρωση περισσότερων από ένα πεδίων, τα αποτελέσματα της αναζήτησης θα πληρούν όλα τα κριτήρια που αντιστοιχούν στα πεδία αυτά (λειτουργία AND).

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

      

Είναι ανθεκτικά σε φυσική καταστροφή, Είναι πιο φθηνά στην αγορά τους από ότι τα έντυπα Αποκτώνται σε ελάχιστο χρόνο, με ένα απλό downloading Απελευθερώνουν πολύτιμο χώρο από τη βιβλιοθήκη μας, χωρίς καθόλου να μειώνεται ο όγκος της πληροφορίας Είναι οικολογικά εφόσον μειώνεται η κοπή δένδρων που προορίζεται για την χρήση τους Επιτρέπουν στο χρήστη να προσαρμόσει την προβολή των κειμένων σύμφωνα με τις προσωπικές του προτιμήσεις, π.χ. αυξομειώνοντας το μέγεθος της γραμματοσειράς, Επιτρέπουν στο χρήστη να βρίσκει ευκολότερα και ταχύτερα αποσπάσματα ή και λέξεις που μπορεί να τον ενδιαφέρουν άμεσα

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

   

Η έντυπη ύλη δεν καταπονεί εξ ίσου την ανθρώπινη όραση , Δεν μπορεί ποτέ να μείνει από ενεργειακή τροφοδότηση (π.χ. μπαταρία) ή να μην μπορεί να αναγνωστεί λόγω διακοπής ρεύματος Η κλασική χρήση έντυπης ύλης είναι μια μέθοδος και διαδικασία που λίγο-πολύ όλοι γνωρίζουμε (δεν θα λέγαμε, ακόμη, το ίδιο και για έναν Η/Υ).

Είναι πιο προσιτή και πιο οικεία στον αναγνώστη (εξάλλου ο άνθρωπος αυτό έκανε χιλιάδες χρόνια τώρα), αφού, μπορεί να αγγίξει το αντικείμενο-βιβλίο με την παραδοσιακή του μορφή, να το ξεφυλλίσει, να μυρίσει την μυρωδιά του χαρτιού και του μελανιού, ακόμη και να "επικοινωνήσει" συναισθηματικά μαζί του.

Διαχείριση Ψηφιακών Δικαιωμάτων



Ο όρος ‘Ψηφιακά Δικαιώματα’ αναφέρεται σε εκείνα τα δικαιώματα που ανήκουν στη σφαίρα του ψηφιοποιημένου κόσμου και ισχύουν για ψηφιακό περιεχόμενο δημοσιευμένο και διανεμημένο σε ηλεκτρονικό σχήμα. Τα Ψηφιακά Δικαιώματα δείχνουν την ελευθερία των ατόμων να εκτελούν ορισμένες πράξεις χρησιμοποιώντας μια ηλεκτρονική συσκευή έναν επεξεργαστή ή γενικά ένα διαδραστικό δίκτυο

…συνέχεια

1  

στις περισσότερες εθνικές δικαιοδοσίες, το ψηφιακό περιεχόμενο υπόκειται στις ρυθμίσεις της νομοθεσίας για το copyright παρατηρείται μια αυξανόμενη τάση αυτορύθμισης, έτσι ώστε να διασφαλιστεί και να διατηρηθεί η εφαρμογή και η παρακολούθηση της παραδοσιακής νομοθεσίας για το copyright, με τη χρήση τεχνολογιών όπως τα φίλτρα σε σημεία κοινής πρόσβασης, προκειμένου να διασφαλιστεί, να εντοπιστεί και να ελεγχθεί το ψηφιακό περιεχόμενο.

.

…συνέχεια

2    

αντιδραστική νομοθεσία για το copyright και η τεχνολογία για το Digital Rights Management– DRM (Διαχείριση των Ψηφιακών Δικαιωμάτων) επιφέρουν ισχυρό πλήγμα στις ελευθερίες των ανθρώπων, αποστερώντας τους από φυσικά και συνταγματικά κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα.

η DRM αποτελούσε μια πρόσθετη πρόνοια στην παραδοσιακή προστασία του copyright έχει μεταμορφωθεί σε έναν περίπλοκο και πολύ-επίπεδο μηχανισμό άμυνας που ελέγχει με αυστηρό τρόπο την αναπαραγωγή και τη διανομή της ηλεκτρονικής πληροφορίας η DRM έχει ενισχυθεί από τους νόμους και υποστηριχθεί από μέτρα κατά της παράκαμψης

Digital Millennium Copyright Act (DMCA)

  

Το DMCA είναι ο νομικός κώδικας που προσφέρει προστασία στον κώδικα λογισμικού που παρέχει η DRM, το οποίο με τη σειρά του στοχεύει στην υποστήριξη του νομικού κώδικα του copyright.

παρέχει στους κατόχους του copyright πρόσθετη ασφάλεια ενθαρρύνει τον απόλυτο έλεγχο στα δημιουργικά έργα

Ορισμός της DRM



Η Διαχείριση Ψηφιακών Δικαιωμάτων, γνωστή ως DRM, πρόκειται για τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την κρυπτογράφηση των e-books και τον έλεγχο του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούνται από τον αγοραστή

Βασικά Χαρακτηριστικά της DRM

  

δυνατότητα εισαγωγής και διαχείρισης μεταδεδομένων σχετικών με τα πνευματικά δικαιώματα για κάθε δημοσιευμένο έργο Τα δεδομένα που αποθηκεύονται και διαχειρίζονται για κάθε δημοσιευμένο έργο, λαμβάνουν υπόψη τη διεθνή και εθνική νομοθεσία και τα σύγχρονα πρότυπα μεταδεδομένων διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων Κάθε δημοσίευμα συνοδεύεται από το σύνολο των μεταδεδομένων που το χαρακτηρίζει.

Με την DRM γίνεται εισαγωγή και διαχείριση των παρακάτω μεταδεδομένων  

Ονόματα:περιέχει τα ονόματα που σχετίζονται µε τα πνευματικά δικαιώματα του ψηφιακού αντικειμένου Περιγραφή:σχετίζεται με το περιεχόμενο του έργου και του πνευματικού δικαιώματος από το οποίο προστατεύεται.

  

Ημερομηνίες Εκμετάλλευση: Περιλαμβάνονται πεδία που περιγράφουν τους μηχανισμούς προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων Στοιχεία Επικοινωνίας: Καθορίζονται τα στοιχεία επικοινωνίας του κατόχου ή του διαχειριστή των πνευματικών δικαιωμάτων και του δικαιώματος αναπαραγωγής

Πρότυπα για τη διαχείριση ψηφιακών δικαιωμάτων

  

Πολύ σημαντικό στοιχείο στην ανάπτυξη της ηλεκτρονικής έκδοσης των βιβλίων, που επηρεάζει τις βιβλιοθήκες, είναι τα συστήματα διαχείρισης ψηφιακών δικαιωμάτων (Digital Rights Management Systems DRMS ). Ουσιαστικά πρόκειται για τεχνικό εξοπλισμό και λογισμικό που ορίζει τους περιορισμούς χρήσης, χρόνου, χρέωσης και έκτασης του περιεχομένου προγράμματα λογισμικού τα οποία «κλειδώνουν» ένα ηλεκτρονικό βιβλίο και επιτρέπουν μόνο τους τύπους χρήσης που αποφασίζει ο εκδότης και πληρώνει ο αγοραστής τα συστήματα DRM μπορούν να εξασφαλίσουν ότι δεν είναι δυνατή η μεταφορά και η αναπαραγωγή του ηλεκτρονικού βιβλίου σε άλλο σύστημα από αυτό που ανήκει στον αγοραστή, και στον οποίο έχει μεταφερθεί με την αγορά

Πρότυπα για τη διαχείριση ψηφιακών δικαιωμάτων

1.

2.

3.

4.

5.

το πρότυπο Open e-book το Electronic Book Exchange (EBX) το extensible rights Markup Language (XrML) το Open Digital Rights Language το Online Information Exchange (ONIX)

Συστήματα Προστασίας Ψηφιακών Δικαιωμάτων



Πέρα από το φόβο της πειρατείας, ένα ηλεκτρονικό βιβλίο έχει μια σειρά από ιδιαιτερότητες που καθιστούν απόλυτα αναγκαία την ύπαρξη ενός συστήματος ελέγχου της χρήσης του. Σε κάθε βιβλίο είναι συναρτημένα μια σειρά από πνευματικά δικαιώματα που πρέπει να γίνονται σεβαστά αφενός και, αφετέρου, επιβάλλουν μια ιδιαίτερη ευλυγισία.



Ένα από τα πλέον εξελιγμένα συστήματα DRM που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά είναι το Adobe Content Server . Το σύστημα αυτό σε συνεργασία με τον Adobe e-Book Reader δίνει μοναδικές δυνατότητες.

Συμπερασματικά…



Τα ηλεκτρονικά βιβλία αποτελούν προϊόν της ανάπτυξης και της εφαρμογής των νέων τεχνολογιών της πληροφορίας. Ακόμα είναι πολύ νωρίς να προβεί κανείς σε συμπεράσματα σχετικά με τη θετική ή αρνητική επίδρασή τους στο χώρο των βιβλιοθηκών και την απήχησή τους στο ευρύ κοινό.



Επίσης σημαντικά είναι τα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τεχνολογίας, τα οποία πρέπει να επιλυθούν σε σχέση με το περιεχόμενο.