Transcript Warto*ci dopuszczalne NDS/NDN

Wartości dopuszczalne
NDS/NDN Informacje ogólne
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
z dnia 2 lutego 2011 r.
w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
(Dz. U. z dnia 16 lutego 2011 r.)
Definicje

Najwyższe Dopuszczalne Stężenie (NDS) - wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na
pracownika, w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy,
określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować
ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń (Rozporządzenie
MPiPS z dnia 29 listopada 2002 r. Dz. U. 2002 nr 217 poz. 1833)

Najwyższe Dopuszczalne Stężenie Chwilowe (NDSCh) - wartość średnia stężenia, które nie powinno
spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie
dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1
godzina (Rozporządzenie MPiPS z dnia 29 listopada 2002 r.; Dz. U. 2002 nr 217 poz. 1833)

Najwyższe Dopuszczalne Stężenia Pułapowe (NDSP) - wartość stężenia, które ze względu na
zagrożenie zdrowia lub życia nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie
(Rozporządzenie MPiPS z dnia 29 listopada 2002 r. Dz. U. 2002 nr 217 poz. 1833)

Niebezpieczne substancje i mieszaniny chemiczne – substancje lub ich mieszaniny stwarzające
zagrożenie dla zdrowia człowieka lub dla środowiska, zaklasyfikowane co najmniej do jednej z 15
kategorii ustalonych na podstawie właściwości fizykochemicznych, zagrożeń dla zdrowia oraz zagrożeń
dla środowiska (Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r.; Dz. U. z 2011 Nr 63, poz. 322)
 Realizując postanowienia Dyrektywy WE został w Polsce
zorganizowany system ustalania normatywów
higienicznych, którego funkcjonowanie zapoczątkowali w
1983 r. Minister Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz Minister
Zdrowia i Opieki Społecznej. Międzyresortowa Komisja do
Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń
Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku
Pracy powołana przez Prezesa Rady Ministrów jest
głównym ogniwem tego systemu. Komisji
przewodniczy prof. dr hab. med. Danuta Koradecka , a w jej
skład wchodzą przedstawiciele resortów: zdrowia, pracy,
przemysłu i ochrony środowiska oraz instytucji naukowych,
pracodawców i związków zawodowych. Sekretarzem
Komisji jest dr Jolanta Skowroń.
Do uprawnień Komisji należy:
 rozpatrywanie i opiniowanie propozycji dotyczących wartości najwyższych
dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w
środowisku pracy,
 opracowywanie i wydawanie w miarę potrzeby ekspertyz dotyczących
wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników
szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
 przedstawianie Ministrowi Pracy i Polityki Socjalnej własnych wniosków
dotyczących wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy w celu aktualizacji
ich wykazu.
 Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych
Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w
Środowisku Pracy w celu realizacji swoich zadań powołała
dwa zespoły ekspertów:
- Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych z Grupą ds.
Aerozoli Przemysłowych (działający przy Instytucie
Medycyny Pracy w Łodzi);
- Zespół Ekspertów ds. Czynników Fizycznych (działający
przy Instytucie Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego
w Sosnowcu).
 W skład grup ekspertów wchodzą specjaliści z całej
Polski reprezentujący potencjał badawczy wszystkich
ośrodków naukowych: klinicyści, toksykolodzy,
biochemicy, epidemiolodzy, morfolodzy, chemicy,
fizycy, analitycy i lekarze przemysłowi.
 Propozycje wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i
natężeń są przygotowywane są przez zespoły ekspertów w
formie dokumentacji. Dokumentacja dopuszczalnych poziomów
narażenia zawodowego zawiera informacje dotyczące:
identyfikacji czynnika szkodliwego, właściwości
fizykochemicznych, narażenia zawodowego, szkodliwych
efektów u ludzi i zwierząt, danych toksykokinetycznych i
toksykodynamicznych, zależności efektu toksycznego od
poziomu narażenia, uzasadnienia proponowanej wartości
normatywu, metody oznaczania na stanowisku pracy oraz badań
okresowych i zaleceń profilaktycznych. Przy opracowywaniu
dokumentacji eksperci korzystają z oryginalnych materiałów
bibliograficznych, otrzymywanych z komputerowych baz
informacyjnych, np. Toxline, Medline, Chemical Abstracts, z
dokumentacji opracowanych w USA, Niemczech, Szwecji, z
materiałów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO),
Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC) oraz wielu
czasopism i niepublikowanych dokumentów.
 Wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS, NDSCh
lub NDSP) i najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN)
czynników szkodliwych dla zdrowia są określane
dwuetapowo. Zespoły Ekspertów Międzyresortowej Komisji
dokonują oceny merytorycznej dokumentacji opracowanych
przez poszczególnych ekspertów oraz ustalają propozycje
wartości normatywów higienicznych wyłącznie biorąc pod
uwagę kryteria zdrowia oraz ocenę ryzyka zdrowotnego.
 Propozycje wartości NDS i NDN wraz z dokumentacjami
przedstawiane są na posiedzeniu Międzyresortowej Komisji.
Następnie w formie wniosku zostają skierowane do Ministra Pracy
i Polityki Społecznej. Po zatwierdzeniu wartości najwyższych
dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla
zdrowia w środowisku pracy są publikowane w Dzienniku Ustaw
w formie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej (
obecnie obowiązujące Dz. U. Nr. 217, poz. 1833 z dnia 29 listopada
2012r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy). Na
podstawie art. 228 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks
pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.). Są to wartości
prawnie obowiązujące dla wszystkich gałęzi gospodarki
narodowej. Stanowią one podstawowe kryterium oceny
narażenia i ryzyka zawodowego związanego z obecnością
szkodliwych czynników w środowisku pracy oraz wytyczne dla
projektantów nowych i modernizowanych technologii i wyrobów.
 Międzyresortowa Komisja wydaje czasopismo Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, w
którym są publikowane rozporządzenia ministra
pracy i polityki społecznej, dokumentacje
dopuszczalnych poziomów narażenia
zawodowego oraz artykuły poglądowe.
Znajomość danych zawartych w pełnych
dokumentacjach dotyczących oddziaływania
czynników szkodliwych na organizm człowieka
jest niezbędna do ustalenia właściwej
profilaktyki medycznej i podejmowania przez
zarządzających bezpieczeństwem i higieną pracy
w przedsiębiorstwach odpowiednich działań
korygujących w celu poprawy warunków pracy.
 Wydawnictwem Międzyresortowej Komisji jest
poradnik Czynniki szkodliwe w środowisku pracy –
wartości dopuszczalne. Zawiera on:
- wykazy aktualnych najwyższych dopuszczalnych
stężeń i natężeń czynników szkodliwych w
środowisku pracy, określone rozporządzeniem
ministra pracy i polityki społecznej,
- wartości dopuszczalne narażenia zawodowego
określone w innych przepisach bezpieczeństwa i
higieny pracy oraz normach higienicznych,
- metody pomiaru i oceny narażenia zawodowego
na poszczególne czynniki w środowisku pracy,
- podstawowe zasady profilaktyki.
Baza informacji o właściwościach niebezpiecznych
substancji chemicznych
Komputerowy System Integracji Dowolnych Baz Danych SINDBAD został opracowany
w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy w ramach Strategicznego Programu
Rządowego pn. "Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia człowieka w środowisku pracy".
W systemie SINDBAD obecnie udostępnione są (bezpłatnie) zbiory informacji
związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy w zakresie:
- czynników szkodliwych
(1001 pozycji)
- dokumentów normalizacyjnych
(7578 pozycji)
(stan na dzień 15.10.2007 r. wraz z późniejszymi zmianami)
- środków ochrony indywidualnej
(1309 pozycji)
(stan na dzień 30.06.2010 r.)
CZYNNIKI





Chemiczne
Pyły
Biologiczne
Fizyczne
Uciążliwe
562
18
398
24
12
Typy czynników
rakotwórcze kategorii 1
rakotwórcze kategorii 2
uczulające
wchłaniane przez skórę
żrące
zwłókniające
zabronione dla kobiet w ciąży
zabronione dla młodocianych
żrące roztwory
wybuchowe
rozpuszczalniki organiczne
drażniące
drażniące roztwory
działające toksycznie na płód
mutagenne kategorii 1
mutagenne kategorii 2
Przykłady:
CZYNNIK CHEMICZNY:
Nazwa czynnika: 1,2,4-Trichlorobenzen
Synonimy nazwy czynnika: trójchlorobenzen, trichlorobenzen,
Czynnik należy do następujących grup: Drażniące, Działające
toksycznie na płód,
Wartości dopuszczalne (NDS/NDN)
[mg/m3]
NDS
NDSCh
15
30
NDSP




PYŁY:
Nazwa czynnika: Pyły krzemionek bezpostaciowych i syntetycznych
Synonimy nazwy czynnika:
Czynnik należy do następujących grup: Zwłókniające,
Wartości dopuszczalne (NDS/NDN)
NDS
mg/m3
NDS
włókien w
cm3
- pył całkowity
10
-
- pył respirabilny
2
-
- pył całkowity
2
-
Rp
- pył respirabilny
1
-
Rp
- pył całkowity
10
-
- pył respirabilny
2
-
- pył całkowity
2
-
- pył respirabilny
1
-
Rodzaje pyłów
Oznakowanie
a) ziemia okrzemkowa (diatomit) (poddana
obróbce termicznej powyżej 800 stopni
Celsjusza) niekalcynowana
b) ziemia okrzemkowa (diatomit) kalcynowana
c) krzemionka bezpostaciowa syntetyczna
(strącona i żel)
d) krzemionka stopiona (szkło kwarcowe)







Pył całkowity - zbiór cząstek osadzonych na sączku pomiarowym, gdy prędkość liniowa zasysanego powietrza
zawiera się w przedziale od 0.3 do 1.6 m/s.
Pył respirabilny - zbiór cząstek przechodzących przez selektor wstępny o charakterystyce przepuszczalności
według wymiarów cząstek opisanej logarytmiczno-normalną funkcją prawdopodobieństwa ze średnią
wartością średnicy aerodynamicznej 3.5 - 0.3 mikrometra i z geometrycznym odchyleniem standardowym 1.5
- 0.1.
Rp - prawdopodobnie rakotwórcze dla ludzi
W procesie oceny ryzyka zawodowego dla pyłów należy uwzględniać w ocenie końcowej łączne narażenie na
wszystkie pyły występujące na danym stanowisku pracy. Określone pyły wybiera się poprzez ich wskazanie
na wyświetlonej liście. Dopiero po wybraniu wszystkich pyłów, które powinny być uwzględnione przy ocenie
ryzyka zawodowego, można uruchomić kolejny formularz (poprzez naciśnięcie przycisku Oceń), w którym dla
określonych typów pyłów dokonuje się uszczegółowiania ich rodzajów.
Proces ten sprowadza się do zaznaczania określonej pozycji charakteryzującej wybrany rodzaj pyłu na
wyświetlonym w tym celu formularzu. W zależności od nazwy wyświetlanego na formularzu pyłu, lista
parametrów opisujących dany rodzaj pyłu może być zupełnie odmienna
Po dokonaniu uszczegółowienia wyboru pyłów, na kolejno udostępnianym formularzu należy w poszczególne
pola edycyjne, wprowadzić zmierzone wartości stężenia pyłu całkowitego i pyłu respirabilnego lub też ilości
włókien respirabilnych.
W przypadku występowania jednocześnie więcej niż dwóch czynników pyłowych na stanowisku pracy, do
ostatecznej oceny ryzyka brany jest pod uwagę czynnik o większej krotności, z uwzględnieniem
poszczególnych wartości pyłu całkowitego i respirabilnego oraz wartość łącznego narażenia.
CZYNNIK BIOLOGICZNY:
 Nazwa czynnika: Arcanobacterium haemolyticum
(Corynebacterium haenolyticum)
 Synonimy nazwy czynnika:
 Czynnik należy do następujących grup: Zabronione
dla młodocianych, Zabronione dla kobiet w ciąży i w
okresie karmienia,
Wartości dopuszczalne (NDS/NDN)
Grupa zagrożenia
2
Uszczegółowienie grupy zagrożenia
CZYNNIK FIZYCZNY:




Nazwa czynnika: Mikroklimat gorący
Synonimy nazwy czynnika:
Czynnik należy do następujących grup: Zabronione dla kobiet w ciąży i w okresie karmienia,
Wartości dopuszczalne (NDS/NDN)


WBGT średnie = ( WBGT głowy + 2 WBGT brzucha +WBGT kostki nóg) / 4
Dla parametrów zmiennych w czasie (metabolizm, WBGT, temperatura termometru z poczernioną kulą) średnią ważoną w czasie wyznacza się w
jednogodzinnym przedziale, w którym znajdują się zarówno okresy pracy, jak i odpoczynku. Obliczenia należy rozpocząć od fazy pracy. Ponadto należy wybrać
okres, w którym przewiduje się wystąpienie maksymalnego stresu cieplnego.
Dla przykładu, średnią ważoną w czasie wartość WBGT wylicza się na podstawie następującej zależności:
WBGT średnie = (WBGT1t1 + WBGT2t2 + ... + WBGT ntn) / (t1 + t2 + ... + tn)

gdzie: WBGT1, WBGT2, ... , WBGTn - wyliczane wartości WBGT dla różnych obszarów pracy i odpoczynku występujące w czasie t1, t2, ... , tn (minuty), przy czym
t1 + t2 + ... + tn= 60 minut.
Liczba przeprowadzanych pomiarów zależy od szybkości zmian parametrów, właściwości reakcji zastosowanych czujników i od żądanej dokładności pomiaru.

Dokonanie oceny ryzyka zawodowego związanego z pracą w mikroklimacie gorącym wymaga podania wartości wskaźnika WBGT [wielkość bezwymiarowa].
Wartość dopuszczalna obliczana jest automatycznie na podstawie klasy metabolizmu, ruchu powietrza oraz rodzaju aklimatyzacji osoby pracującej na danym
stanowisku, a pomiar powinien być wykonywany zgodnie z polską normą PN-N-08011:1985 (ISO 7243-1982). W celu obliczenia wartości wskaźnika WBGT należy
wprowadzić do systemu, korzystając z wyświetlonego w tym celu formularza, wartości następujących parametrów
temperatury określonej według termometru z poczernioną kula [0C]
temperatury określonej według termometru wilgotnego naturalnego [0C]
temperatury powietrza Ta [0C]
Dodatkowo należy określić wartości trzech poniżej wyszczególnionych parametrów, w celu zapewnienia możliwości jednoznacznego obliczenia wartości
dopuszczalnej WBGT:
dane o ruchu powietrza (czy jest odczuwalny czy też nieodczuwalny)
czy pracująca osoba jest zaaklimatyzowana czy też nie
klasa metabolizmu - do wyboru jedna z pięciu wartości: 0, 1, 2, 3, 4.
Uwaga: W zależności od rodzaju mierzonego środowiska (jednorodne, zmienne w czasie itp.) można pominąć wprowadzanie wartości niektórych parametrów.
Wyjątkami są: temperatura termometru z poczernioną kulą i temperatura termometru wilgotnego naturalnego, które to wielkości należy zawsze wprowadzić.

Na podstawie wprowadzonych danych, procedura uruchamiana po naciśnięciu przycisku Oceń oblicza wartość wskaźnika WBGT, która porównywana jest w
kolejnym kroku z obliczoną wartością dopuszczalną i na tej podstawie ustalana jest wartość poziomu ryzyka zawodowego. Bez względu na obliczoną wartość
wskaźnika WBGT, praca w mikroklimacie gorącym jest zawsze wzbroniona dla kobiet w ciąży.
CZYNNIKI UCIĄŻLIWY:
 Nazwa czynnika: Hałas Infradźwiękowy - uciążliwy czynnik
psychofizyczny
 Synonimy nazwy czynnika:
 Czynnik należy do następujących grup:
Wartości dopuszczalne (NDS/NDN)
Równoważny poziom ciśnienia akustycznego
skorygowany charakterystyką częstotliwościową G
odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy lub tygodnia
pracy [dB]
Kobiety i mężczyźni
Kobiety ciężarne i młodociani
102
86
86
86
Dla pracy wymagającej szczególnej koncentracji:
Równoważny poziom ciśnienia akustycznego
skorygowany charakterystyką częstotliwościową G w
czasie pobytu pracownika na stanowisku pracy [dB]
DOKUMENTY NORMALIZACYJNE
PRZYKŁADY:









Numer normy
Tytuł normy
CEN/TS 13001-3-1:2004/AC:2006
Bezpieczeństwo dźwignic -- Ogólne zasady projektowania -- Część 3-1:
CEN/TS 13001-3-2:2004
Bezpieczeństwo dźwignic -- Ogólne zasady projektowania -- Część 3-2:
CEN/TS 13001-3-2:2004/AC:2006
Bezpieczeństwo dźwignic -- Ogólne zasady projektowania -- Część 3-2:
CEN/TS 1793-4:2003
Road traffic noise reducing devices - Test method for determining the acoustic performance
- Part 4: Intrinsic characteristics - In situ values of sound diffraction
CEN/TS 54-14:2004
Systemy sygnalizacji pożarowej -- Część 14: Wytyczne planowania, projektowania,
instalowania, odbioru, eksploatacji i konserwacji
CEN/TS 54-14:2004/prAC Systemy sygnalizacji pożarowej -- Część 14: Wytyczne planowania, projektowania,
instalowania, odbioru, eksploatacji i konserwacji
CEN/TS 61496-2:2006
Bezpieczeństwo maszyn -- Elektroczułe wyposażenie ochronne -- Część 2: Wymagania
szczegółowe dotyczące wyposażenia wykorzystującego aktywne optoelektroniczne urządzenia ochronne (AOPD)
CEN/TS 81-29:2004
Przepisy bezpieczeństwa dotyczące budowy i instalowania dźwigów -- Dźwigi przeznaczone
do transportu osób i towarów -- Część 29: Interpretacje odnoszące się do norm od EN 81-20 do EN 81-28 (w tym EN 811:1998 i EN 81-2:1998)
CLC TS 62046:2005
Bezpieczeństwo maszyn -- Stosowanie wyposażenia
ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ









PRZYKŁADY:
EC/S/1013/2007
Okulary ochronne (Working spectacles) model ATLAS
EC/S/1015/2007
Pochłaniacz (Gas filter) IST ARITAN A2
EC/S/1018/2007
Aparat wężowy sprężonego powietrza z zaworem z maską z automatem oddechowym
(Compressed air line breathing apparatus with demand valve apparatus with a full face mask) FENZY APPAREIL
ADUCTION D'AIR/COSMO/SA 5000 5 ref. 1814270, FENZY APPAREIL ADUCTION D'AIR/COSMO/SX-PRO 3.5 ref. 1822602,
FENZY APPAREIL ADUCTION D'AIR/COSMO/SX-PRO 3.5 + COFFRET ref. 1819985, FENZY APPAREIL ADUCTION
D'AIR/COSMO/SX-PRO 3.5 + ETUI ref.1822063, FENZY SOURCE PORTABLE D'AIR RESPIRABLE ref. 1819385.
EC/S/1023/2007
Wkładki przeciwhałasowe (Ear-plugs) 819
EC/S/1037/2007
Ucieczkowy aparat powietrzny butlowy z kapturem (Self - contained open - circuit
compressed air breathing apparatus incorporating a hood for escape) FENZY BIO-S-CAPE
EC/S/1053/2008
Kamizelka ostrzegawcza (Warning vest) K2 1900 - O K2 1900 - Y
EC/S/1074/2008
Wkładki przeciwhałasowe (Earplugs) ETY PlugsTM (ER-20 High Fidelity Earplugs)
EC/S/1075/2008
Urządzenie monitorujące dla użytkowników aparatów powietrznych butlowych
(Monitoring device for SCBA (Self Contained Breathing Apparatus) wearing personel) FENZY ANGEL II
EC/S/1078/2008
Ucieczkowy aparat powietrzny butlowy z automatem oddechowym i kapturem (Lung
governed demand self-contained open circuit compressed air breathing apparatus for escape) FENZY BIOLINE
SECOURS