Transcript Zijn reclame en verkooppraktijken die dienen om kredietopeningen

Zijn reclame en verkooppraktijken die dienen om
kredietopeningen te verkopen maatschappelijk
verantwoord?
Juni 2011
Inleiding
• Doelstellingen
– Vaststellen of reclame en verkooppraktijken die
dienen om kredietopeningen aan de man te brengen
• maatschappelijk verantwoord zijn:
– Volledige info die gemakkelijk te vergelijken valt op basis van
concrete elementen (aangepast krediet)
– Capaciteit van de ontvanger om deze rationeel te analyseren
• zich specifiek richten tot mensen met een klein inkomen.
• Middelen
– Inventaris
– Kwantitatieve en kwalitatieve analyse
– Aanbevelingen
www.financite.be
Inventaris – definitie
• Kredietovereenkomst van onbepaalde duur
• Het bedrag kan in één of meerdere keren
worden opgenomen
• Zogauw een deel is terugbetaald kan dat
opnieuw worden opgenomen
• Het enige obstakel voor de ontlener:
maandelijks een som terugbetalen (over het
algemeen 5 % van het openstaande saldo)
www.financite.be
Inventaris – cijfers
• Groeimarkt
• Weinig cijfers in België
– 19 % van de Belgische gezinnen in
schuldbemiddeling hebben schulden bij
postorderbedrijven.
– In Frankrijk hebben gezinnen die in armoede leven
meer hernieuwbare kredieten dan andere.
– Gezinnen die in armoede leven schrijven vaker in
op kredietopeningen in winkelketens dan bij
financiële organismen.
www.financite.be
Inventaris – problemen
• Hoge rentevoet
• Aankoop losgekoppeld van kredietopening
• Mogelijkheid om basisgoederen op krediet te
kopen (13 tot 19 %!)
• Slechte indruk van budgetbeheer
• Geen nulstellingstermijn
www.financite.be
Inventaris – wettelijke veplichtingen
• Oude vs nieuwe wet op het krediet (01/12/2010)
• Wettelijke vermeldingen
– Naam van de bemiddelaar, type krediet…
– Als er een cijfer opstaat met betrekking tot de kost van het
krediet
• Vermelding van het JKP (debetrentevoet+ kosten) + representatief
voorbeeld
– Anders ‘Lenen kost ook geld’ (nieuwe wet)
– Prospectus
• Verboden vermeldingen
– Krediethergroepering
– Gemakkelijk, snel te verkrijgen
– Uitbetaling in contanten…
www.financite.be
Inventaris – Voorstelling
• Beslissing ingegeven door:
– Rationele informatie
– Denkfouten (maatschappelijke invloed, illusie van controle...)
– Voor allen!
• Europees onderzoek. Kiezen moeilijk omdat:
–
–
–
–
Moeilijke info
Onzekerheid
Dubbelzinnige informatie
Complex
• Frans onderzoek CREDOC. Hernieuwbaar krediet bij kwetsbare groepen
tegenover andere:
– Kennen de rentevoet niet zo goed
– Weten minder hoeveel het krediet in totaal zal kosten
– Weten minder goed waar kredietopening werkelijk voor staat.
• Grootwarenhuizen?
www.financite.be
Kwantitatieve analyse
• Verzameld tussen 01/07/2010 en 31/08/2010
• 91 pubs + 5 verkooppraktijken
– Rechtstreekse reclame
– Onrechtstreekse reclame
– Direct marketing
– Productenprospectus (kredieten) waaronder
webpagina’s
– Productcatalogus
– Verkooppraktijken
www.financite.be
Kwantitatieve analyse
• Slechts 1/3 = rechtstreekse reclame
• Media’s waarvan de belangrijkste lezers zijn:
personen van boven de 65 jaar met lage
scholingsgraad
www.financite.be
Kwalitatieve analyse – schema van
Jakobson
Contact
Fatische functie
Code
Metalinguale functie
Zender
Emotieve functie
Bericht
Poëtische functie
Ontvanger
Conatieve functie
Context
Referentiële functie
•
•
•
•
•
•
Referentiële functie: welke informatie wordt er gegeven betreffende het krediet?
Emotieve functie: wie zegt?
Conatieve functie: tegen wie?
Poëtische functie: welk beroep op de creativiteit doet men?
Fatische functie: welke overtuigingsmiddelen gebruikt men?
Metalinguale functie: wat zegt de reclame over zichzelf?
www.financite.be
www.financite.be
Kwalitatieve analyse
• Over het algemeen in overeenstemming met
de wet MAAR
– Zelden becijferd voorbeeld
– Wanneer becijferd voorbeeld, weinig sprekend
• Er wordt geargumenteerd met veronderstelde
eigenschappen (comfort, oplossing, winst)
• Verkooppraktijken: weinig of geen bijstand
www.financite.be
Kwalitatieve analyse - conclusies
• Reclame voor kwetsbare groepen ?
– Geen vergelijkend onderzoek
– Maar veronderstelde eigenschappen (droombeelden)
– Maar ingewikkelde info (nog moeilijker voor
kansengroepen)
– Maar keuze van de media
• “beperkt inkomen” + “ingewikkelde/onvolledige
info” = explosieve cocktail
www.financite.be
Aanbevelingen (1)
• Intrinsiek gevaar van kredietopeningen
• Informatie in de reclame
– Moeilijk om rekening te houden met kosten en
risico’s
 Waarschuwing op de reclame en alle
documentatie
– Met concreet voorbeeld van kost en risico
www.financite.be
Aanvebelingen (2)
• Link aankoop/reclame
– Argumenten (soepelheid, oplossing…) vs gevaar
– Ontkoppeling tussen aankoop en krediet
 Verbod tot koppeling krediet aan aankoop,
zowel rechtstreeks als onrechtstreeks
• Geen vermelding krediet op reclame voor andere
goederen of diensten
• Geen vermelding van mogelijke aankoop op een
reclame voor een kredietopening
• Verbod tot kredietverkoop in winkelketens
www.financite.be
Aanvebelingen (3)
• Sensibilisatie en preventie
– Alarmerende kost en risico
 Preventiecampagne
• Reclame (klassieke media)
• Folders (risico, kost + alternatieven)
• Workshops
 Programma voor strijd tegen overmatige
schuldenlast
• Programma
• Inventaris
• Operator
www.financite.be
Conclusies
• Strijd tegen de (overmatige) schuldenlast van
de kansengroepen door kredietopening =
– De risico’s door positieve connotatie zoveel
mogelijk afbouwen
– De kans geven om de kosten en de risico’s in te
schatten
 Niet compatibel met een gebrek aan
bijstand
 + nood tot financiële educatie op grote
schaal en in overeenstemming
www.financite.be