Transcript Табиғи іріктелу

Табиғи іріктелу
Табиғи іріктелу популяцияда белгінің қай
көрсеткіштің сақталуына байланысты
мынадай 3 типке:
қозғаушы(бағыттаушы), тұрақтандырушы
(ортаға тартушы) және бөліп көрсететін
(дизруптивті немесе сыртқа тебуші)
типтерге бөлінеді.
Қозғаушы немесе бағыттаушы іріктелу қандай да бір
бағытта немесе қандай да болса бір шеткі көрсеткіші бар
орташа нормадан ауытқыған дарақтар басым болып,
сақталатын жерлерден орын алады.

Мәселен паразит жануарлардың көптеген
түрлерінде іріктелу дене мөлшерінің
кішіреюіне қарай жүрді. Едәуір ұсақ
паразиттер жақсы тіршілік етті, демек,
сансыз ұрпақ қалдырды. Тұяқтыларды
іріктелу жүгіру жылдамдығына қарай
жүрді. Неғұрлым жылдамдығы жоғары
болса , соғұрлым жыртқыштармен күресте
тірі қалу мүмкіндігі көбірек болды. Оларда
бұл мақсатта саусақ санының азаюы
қызмет атқарады. Жұптияқтыларды (құлан,
тарпан, түзат) бір саусақтан қалды.
Регенирация

жануарларда түгелдей не жарымжартылай алып тасталынған,
зақымданған не
жойылған органның немесе оның
бөлігінің (тіннің, ұлпаның) қайтадан
қалпына келуі.
Регенерациятерминін 1712
ж. француз табиғат зерттеушісі Р.А.
Реомюр (1683 — 1757) ұсынды.
Регенерация физиол. және реперативтік
деп бөлінеді.
Өсімдіктерде

жойылған не
зақымданған өсімдік бөлігінің жаңадан
түзілуі, сондай-ақ организм бөлігінен
тұтас ағзаның қалпына келуі. Өсімдік
Регенерациясы
олардың жүйеленімдік топтарына қарай
әр түрлі, ол өсімдік құрылысына, оның
даму фазасына, тіршілік ететін ортасына
байланысты. Өсімдік Регенерациясын
өсімдікті вегетативтік жолмен (сабағы,
тамыры, жапырағынан) көбейтуге
пайдаланады.
Тұрақтандырушы немесе ортаға тартушы
ірітелу орта көрсеткіштері бар дарақтар
сақталып, шеткілері құрып бітетін

Бұдан дауылдын соң тірі қалған құстар
мысал бола алады (ХІХ ғасырда
Англиядағы және ХХ ғасырдағы НьюЙорктегі зерттеулер). Дауыл мен қар
жауып тұрған уақытта ең ірі және ең
кішкене қанатты құстардың өліп,
орташаларының тірі қалатыны байқалады.
Өсімдіктерде тұрақтандырушы іріктелу
гүлдеу мерзімінде жиі болады. Әсіресе ,
біздің өрік, алма ағашы, жүзім, т.б. Тәрізді
бақ өсімдіктерінен байқалады. Ең ерте
гүлдеген ағаштан мен бұталар көктемгі
үсікке тап болмауға, ең жай гүлдегендері
тозаңданып, тұқымның пісіп жетілуіне
улгеруге тырысады.
Сұрақтар
1. Табиғи іріктелу қандай түрлерге
бөлінеді?
 2. Табиғи іріктелудің қандай түрі
эктопаразиттерде жүреді? Неліктен?
 3. Регенирация терминін кім ұсынды?
 4. Өсімдіктерде регенирация қалй
жүреді?

Ребустар
’’’’


’’
’’’’’
’’’’
’’

Регенирация


’’’’
’’’’
’’’’

Іріктелу
’’

’’’

Онтогенез
’


’’

Генотип