Transcript Identyfikacja i rozwiązywanie problemów w organizacji

Identyfikacja i rozwiązywanie problemów
w organizacji
dr Arkadiusz Wierzbic
Katedra Projektowania Systemów Zarządzania
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Przedstawienie prowadzącego
Prowadzący:
dr Arkadiusz Wierzbic
Adiunkt w Katedrze Projektowania Systemów Zarządzania Uniwersytetu
Ekonomicznego we Wrocławiu
auditor wiodący i konsultant
systemów zarządzania jakością ISO 9001
tel. 601 265 296
mail: [email protected]
Przedstawienie programu szkolenia
LP Czas
Temat
1
Przedstawienie prowadzącego i uczestników szkolenia.
Przedstawienie programu szkolenia, dyskusja wprowadzająca
– typy i źródła problemów w organizacji, źródła informacji o
problemach w organizacji.
2
3
4
5
od 08.30
do 10.00
10.00-10.15
od 10.15
do 11.45
Warsztat – zapoznanie się ze scenariuszem, definiowanie
problemu.
Przedstawienie metod analizy przyczyn problemów (diagram
Ischikawy, 5WHY, analiza Pareto).
Przerwa
Warsztat – analiza przyczyn problemu na podstawie scenariusza.
Prezentacja wyników analizy przyczyn problemów.
Przedstawienie metod generowania pomysłów na rozwiązanie
problemów, myślenie lateralne, burza mózgów, metoda 6-3-5, inne
metody.
Przedstawienie programu szkolenia
LP Czas
1
2
3
4
5
od 12.15
do 13.45
13.45-14.00
od 14.00
do 15.30
Temat
Warsztat – rozwiązywanie problemów - sesja pomysłowości.
Przedstawienie zasad wyboru rozwiązań, omówienie pozytywnych i
negatywnych zjawisk w czasie tworzenia rozwiązania problemów, w
tym syndromu grupowego myślenia.
Przerwa
Warsztat tworzenie planu działań związanych z wybranym
rozwiązaniem oraz metod monitorowania wyników
Prezentacja wyników, narzędzia rozwiązywania problemów w HS dyskusja podsumowująca
Przedstawienie uczestników
krótkie przedstawienie osób biorących udział w
szkoleniu
Dyskusja wprowadzająca – typy i źródła problemów
w organizacji, źródła informacji o problemach w organizacji.
Definicja problemu
??????
„To nie to, że czegoś nie wiemy, gnębi nas,
lecz to, że wiemy, iż coś jest nie tak.”
W. Rogers
Dyskusja wprowadzająca – typy i źródła problemów
w organizacji, źródła informacji o problemach w organizacji.
Definicja problemu
To rodzaj zadania, którego nie można rozwiązać za pomocą posiadanego
zasobu wiedzy.
J. Kozielecki
Problem to zagadnienie w postaci pytania. Jego rozwiązanie, czyli poprawna
odpowiedź na postawione pytanie, nie jest w danej chwili znane; wymaga
podjęcia wysiłków badawczych: obserwacji, analizy, dyskusji, przemyśleń.
K. Szymanek
Problem powstaje wtedy, gdy człowiek zmierza do jakiegoś celu, lepiej lub
gorzej sformułowanego, ale nie wie w jaki sposób przekształcić stan istniejący
w pożądany stan końcowy.
E. Nęcka
Dyskusja wprowadzająca – typy i źródła problemów
w organizacji, źródła informacji o problemach w organizacji.
Jakie występują problemy w firmie Hamilton Sundstrand ?
Które z nich generują zagrożenie dla organizacji ?
Które z problemów mają charakter trwały lub powracający ?
Czy funkcjonuje w HS usystematyzowana metodyka
rozwiązywania problemów organizacyjnych ?
W jaki sposób podchodzi się do badania problemów – analiza vs
intuicja ?
Problemy w organizacji – typy problemów
Dostrzeganie problemu:
- odczucie trudności – reakcja emocjonalna, dyskomfort psychiczny
wynikający z faktu, że człowiekowi brakuje trafnej odpowiedzi na
pytanie lub nawyku działania przydatnego w danej sytuacji.
J. Dewey
Znaczenie dostrzegania problemów w organizacjach
- menedżerowie dysponują podobnymi zasobami wiedzy,
- menedżerowie różnią się pod względem „twórczej zręczności”, która
pozwala dostrzec problemy, ale i szanse,
C.S. Nosal
Problemy w organizacji – typy problemów
Dostrzeganie problemu:
Współczesny menedżer musi postrzegać sytuację w
swojej organizacji jako stały problem do rozwiązania.
G. Łasiński
Problemy w organizacji – typy problemów
Podejście diagnostyczne:
PROBLEM
Znajdź rozwiązanie lepsze od
istniejącego
Czy zaprojektowane
rozwiązanie można
ulepszyć ?
nie
REALIZUJ
tak
ulepsz projekt
Problemy w organizacji – typy problemów
Podejście prognostyczne:
PROBLEM
Znajdź rozwiązanie idealne
nie
Czy zaprojektowane
rozwiązanie można
zrealizować ?
tak
REALIZUJ
odstąp nieco
od ideału
Problemy w organizacji – typy problemów
Typy problemów:
- teoretyczne (poznawcze) – istotą jest poznanie i
poszukiwanie wiedzy, nie ma ingerencji w przebieg
danego zjawiska lub sytuacji,
- praktyczne (empiryczne) – istotą jest zmiana
sytuacji, odpowiedź na pytanie co zrobić, aby
osiągnąć cel
Problemy w organizacji – typy problemów
Problem praktyczny jest pytaniem dotyczącym:
Celów (C)
Warunków (W)
Działań (D)
Klasyfikacja problemów organizacyjnych
LP
Rodzaj problemu organizacyjnego
Dane
Szukane
1
Dobór działania
C, W
D
2
Dobór warunków
C, D
W
3
Realizacja celu
C
D, W
4
Wyznaczenie celu
W, D
C
5
Wykorzystanie warunków
W
C, D
6
Wykorzystanie działań
D
C, W
Problemy w organizacji – typy problemów
Typy problemów:
wg Z. Mikołajczyk:
- dewiacyjne – (łac. deviatio – zejście z drogi), „miało być
dobrze, a jest źle”,
- optymalizacyjne – dotyczą poprawy parametrów
sytuacji, pomimo tego, że nie występują
nieprawidłowości, poprawa atmosfery w grupie,
- twórcze (heurystyczne) – najtrudniejsze do rozwiązania,
wymagają stworzenia „czegoś” nowego,
Problemy w organizacji – typy problemów
Typy problemów:
wg J. Kozieleckiego:
- orientacyjne (poznawcze) – podstawowe pytania: co to
jest?, dlaczego?, jaki jest stan rzeczy?
- decyzyjne – wiążą się z niepełną wiedzą osoby
podejmującej decyzję o działaniach, które może wybrać
oraz o wynikach związanych z wybranym wariantem,
- wykonawcze – powstają w trakcie realizowania
podjętych decyzji, mogą mieć charakter poznawczy lub
decyzyjny,
Problemy w organizacji – typy problemów
Typy problemów:
wg T. Proctora:
- konwergencyjne – to problemy, dla których istnieje
tylko jedno poprawne rozwiązanie, wszystkie dane są
dostępne, a rozwiązanie polega na wykonaniu
odpowiedniej kombinacji działań,
- dywergencyjne – mają wiele rozwiązań, a sytuacja
wyjściowa może nie być w pełni sprecyzowana,
Problemy w organizacji
– typy podejść do procesu rozwiązywania problemów
Fazy rozwiązywania problemów:
1.
2.
3.
4.
5.
Geneza lub dostrzeganie problemu
Analiza sytuacji problemowej
Wytwarzanie pomysłów rozwiązania
Weryfikacja pomysłów rozwiązania
Tworzenie planu realizacji pomysłów
Problemy w organizacji
– typy podejść do procesu rozwiązywania problemów
Fazy rozwiązywania problemów:
I – identyfikacja problemów i możliwości
D – definiowanie celów
E – eksploracja możliwych strategii działania
A – antycypacja wyników i podjęcie działań
L – lustracja i wyciągnięcie wniosków
T. Proctor
Problemy w organizacji
– typy podejść do procesu rozwiązywania problemów
Fazy rozwiązywania problemów:
Opowieść o jakości – rozszerzenie dziewięciu kroków K. Ischikawy
Plan
1. wybór problemów, ustalenie celów
2. wyjaśnienie przyczyn wyboru
3. ocena aktualnej sytuacji
4. analiza przyczyn
5. ustalenie środków korygujących
Do
6. wdrożenie
Check 7. ocena rezultatów
Act
8. standaryzacja
9. konkluzje i refleksje, rozpatrzenie pozostałych problemów
10. plan na przyszłość
Problemy w organizacji
– typy podejść do procesu rozwiązywania problemów
Fazy rozwiązywania problemów:
Rozwiązywanie problemów wg podejścia SIX-SIGMA
D – define
- jaki problem należy
rozwiązać ?
M – measure
– jaka jest zdolność
procesu ?
A – analyze
– kiedy i gdzie występują
wady ?
I – improve
– jak radykalnie
usprawnić proces ?
C – control – jakie czynności kontrolne i
sterujące należy podjąć, aby utrzymać
wyniki ?
Problemy w organizacji
– typy podejść do procesu rozwiązywania problemów
Fazy rozwiązywania problemów:
Identyfikacja i
wybór problemu
do rozwiązywania
Ocena
wdrożonego
rozwiązania
Analiza problemu
Wdrożenie
wybranego
rozwiązania
Poszukiwanie
możliwych
rozwiązań
Wybór
najlepszego
rozwiązania
Warsztat – zapoznanie ze scenariuszem, definiowanie problemu
Podział uczestników na dwie grupy.
Każdy uczestnik otrzymuje scenariusz i zapoznaje się z tekstem.
Następnie uczestnicy wspólnie określają problem do rozwiązania i zapisują go
na kartce.
Obydwie grupy prezentują swoje określenia problemu.
Dyskusja na temat podobieństw i różnic.
Określenie typu określonych problemów wg jednej z omówionych klasyfikacji.
Analiza przyczyn problemów
Analiza przyczyn problemów
Diagram przyczynowo skutkowy Kaoru Ischikawy
Środowisko
Materiał
Maszyna
Opis problemu
Zarządzanie
Człowiek
Metoda
Analiza przyczyn problemów
Diagram przyczynowo skutkowy Kaoru Ischikawy
Etapy postępowania:
- określ problem do rozwiązania,
- zidentyfikuj główne przyczyny wykorzystując dane liczbowe, lub jeśli dane
liczbowe są niedostępne metodę burzy mózgów,
- wykorzystaj schemat 5M + E (Men, Material, Machine, Method, Management,
Environment),
- w drugiej fazie potraktuj zidentyfikowane przyczyny główne jako efekty i
znajdź ich przyczyny,
- stopień sprecyzowania przyczyn powinien umożliwiać znalezienie rozwiązań,
Analiza przyczyn problemów
Diagram Pareto
Przyczyna
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
Razem
udział %
w
zjawisku
34
22
17
7
5
4
4
3
2
1
1
100
udział % w zjawisku
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
Analiza przyczyn problemów
Metoda 5 WHY ?
Problem
1. Dlaczego:
2. Dlaczego:
3. Dlaczego:
4. Dlaczego:
5. Dlaczego:
Analiza przyczyn problemów
Inne metody analizy przyczyn problemów
-
schemat blokowy,
arkusze kontrolne,
histogram,
wykresy korelacji,
karty kontrolne Shewarta,
Warsztat - Analiza przyczyn problemów
Obydwie grupy uczestników przeprowadzają analizę przyczyn wcześniej
zdefiniowanego problemu poprzez:
- sporządzenie diagramu przyczynowo – skutkowego,
- wybór głównych przyczyn problemu,
- wykorzystanie metody 5 WHY.
Przedstawiciele obydwu grup prezentują wynik pracy.
Dyskusja na temat podobieństw i różnic.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Kilka przykładów, gdzie twórcze podejście do rozwiązania problemów
ewidentnie pomogło:
Wynalezienie penicyliny – Alexander Fleming prowadził badania nad działaniem
środków dezynfekujących, po odkryciu lizozymu, naturalnego, lecz słabego
antybiotyku, zauważył pleśń na płytce z kulturami bakterii. Zamiast wyrzucić
płytkę, zbadał ją pod mikroskopem i zauważył, że wzrost bakterii wokół pleśni
został zahamowany. Była to pleśń Penicillium notatum. Dziełem przypadku jest
to, że Fleming zbadał właśnie płytkę z tym gatunkiem pleśni. Żaden z
pozostałych rodzajów pleśni nie daje takiego efektu…
Twórcze rozwiązywanie problemów
Kilka przykładów, gdzie twórcze podejście do rozwiązania problemów
ewidentnie pomogło:
Przesyłanie fal radiowych przez Atlantyk – ze względu na krzywiznę ziemi i znane
wówczas prawa fizyki dotyczące rozchodzenia się fal radiowych, naukowcy
uważali, że wysłane fale nie podążą za krzywiznami ziemi, odbiją się od
powierzchni ziemi i polecą w kosmos. Marconi odniósł sukces, ale nie wiedział
dlaczego. Nie zdawał sobie sprawy z tego, że fale radiowe odbijają się od
jonosfery, która wówczas pozostawała nieodkryta…
Twórcze rozwiązywanie problemów
Kilka przykładów, gdzie twórcze podejście do rozwiązania problemów
ewidentnie pomogło:
Sukces komputerów osobistych zawdzięczamy pomysłowi firmy Microsoft, aby
zastąpić tekstową obsługę komputera, obsługą obrazkową…
Rozwój popularnego narzędzia, którym jest telefon komórkowy. Na początku był
to tylko telefon, a teraz …
Twórcze rozwiązywanie problemów
Połącz wszystkie punkty za pomocą 4 prostych kresek nie odrywając długopisu
od kartki.
Twórcze rozwiązywanie problemów
… wiele lat temu, gdy za długi trafiało się do więzienia, pewien kupiec
z Londynu był winny ogromną sumę pieniędzy lichwiarzowi. Lichwiarz, stary i
odpychający, upodobał sobie nastoletnią córkę kupca. Obiecał, że umorzy dług,
jeśli dziewczyna go poślubi.
Kupiec i jego córka przerazili się. Lichwiarz zasugerował, aby to los rozstrzygnął
tą kwestię. Powiedział, że w pustym mieszku umieści dwa kamienie, biały i
czarny, a następnie dziewczyna wybierze jeden z nich. Jeśli wybierze czarny
zostanie jego żoną, a jeśli biały, zostanie z ojcem, a dług zostanie anulowany.
Jeśli dziewczyna odmówi wyciągnięcia kamyka, jej ojciec trafi do więzienia.
Kupiec niechętnie przystał na tę propozycję. Lichwiarz schylił się po dwa kamyki i
schował je do mieszka. Przerażona dziewczyna spostrzegła, że przebiegły
lichwiarz wrzucił do mieszka dwa czarne kamyki…
Pomyśl, jakie rozwiązanie zaproponować córce kupca.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Mamy 9 jednakowych kul metalowych, z których jedna jest cięższa od
pozostałych.
Dysponując wagą i używając jej tylko dwukrotnie, proszę wskazać kulę cięższą…
Twórcze rozwiązywanie problemów
Idziemy nad rzekę zabierając ze sobą wiadro 4-litrowe i 9-litrowe. Używając
tylko dwóch wiader i nie odlewając ”na oko” nabrać równo 6 litrów wody.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Etapy procesu twórczego wg Osborn’a:
1 – orientacja: wyodrębnienie problemu,
2 – przygotowanie: gromadzenie odpowiednich danych,
3 – analiza: rozdzielenie odpowiedniego materiału,
4 – formułowanie myśli: gromadzenie alternatyw w formie pomysłów,
5 – inkubacja: zwolnienie tempa, aby pojawił się pomysł,
6 – synteza: składanie części w całość,
7 – ewolucja: ocenianie powstałych pomysłów.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Etapy
procesu
wg Green’a:
twórczego
rozwiązywania
problemów
1 – informacja: zadawanie pytań i gromadzenie informacji,
2 – inkubacja: czasowe oderwanie się od pracy i pozostawienie pomysłów
samym sobie,
3 – iluminacja: olśnienie, nagła inspiracja,
4 – integracja: ulepszanie i wzbogacanie pomysłów,
5 – ilustracja: prezentowanie i upublicznienie pomysłu,
Twórcze rozwiązywanie problemów
Algorytm OFPISA
(Osborn-Parnes Creative Problem Solving Process)
1 – Objective finding: przedyskutowanie sytuacji i opracowanie listę celów,
pracuj na zasadzie konsensusu z grupą.
2 – Fact finding: odnalezienie wszystkich faktów, które są związane z celami w
sposób pełny i uwzględniający różne ujęcia.
3 – Problem finding: przetransponowanie sytuacji rzeczywistej do takiej, która
miała już miejsca, tak aby rozwiązać problem na zasadzie doświadczenia.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Algorytm OFPISA
(Osborn-Parnes Creative Problem Solving Process)
4 – Idea finding: sporządzenie zestawienia pomysłów i określenie ich
przydatności.
5 – Solution finding: opracowanie kryteriów, które wyłonią najlepszy pomysł.
6 – Acceptance finding: poddanie krytyce najlepszego rozwiązania, uzyskanie
akceptacji rozwiązania, wdrożenie i monitorowanie efektów.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Klasyczna burza mózgów
- uczestnicy siedzą w dowolnie wybranych miejscach,
- uczestnicy są zachęcani do „intelektualnego szaleństwa”
- nikt nie powinien krytykować cudzych pomysłów,
- im bardziej szalony lub niezwykły pomysł, tym lepiej,
- im więcej sugestii tym lepiej,
- pomysły można łączyć i przekształcać,
- wszystkie pomysły uczestników są ważne,
- wszyscy uczestnicy mają równy status,
Twórcze rozwiązywanie problemów
Klasyczna burza mózgów
W grupie powinni znaleźć się uczestnicy o różnych
i sposobach myślenia.
Pracą grupy kieruje moderator.
Jedna pojedyncza sesja nie powinna trwać dłużej niż 30 minut.
poglądach
Etap 1 – sformułowanie problemu w formie otwartego pytania
Etap 2 – zbieranie pomysłów bez ich krytyki
Etap 3 – ocena pomysłów za pomocą przyjętych kryteriów ograniczających
Etap 4 – dyskusja, które pomysły mogą być zrealizowane
Etap 5 – udoskonalanie pomysłów
Etap 6 – sporządzenie karty doskonalenia projektu
Twórcze rozwiązywanie problemów
Klasyczna burza mózgów
Faza zielona – rozszerzająca problem:
- nie oceniać, nie krytykować pomysłów,
- zachęcić do przedstawienia różnorodnych pomysłów,
- nie ograniczać inwencji innych,
- wszystko jest dozwolone i wszystko uchodzi,
- wszystko może zdarzyć się w przyszłości
- duża emocjonalność
- brak ograniczeń,
Twórcze rozwiązywanie problemów
Klasyczna burza mózgów
Faza czerwona – zawężająca problem:
- porządkowanie pomysłów przez redukcję identycznych
i scalanie podobnych,
- poszukiwanie elementów łączących, a nie dzielących,
- ocenianie praktyczności, realności i atrakcyjności pomysłów,
- wartościowanie pomysłów przez wprowadzenie koniecznych ograniczeń (np.
kosztów, czasu, możliwości wykonania, możliwości decyzyjnych),
- rangowanie wartości pomysłów,
Twórcze rozwiązywanie problemów
Klasyczna burza mózgów
Faza zielona - ograniczenia:
- strach przed ośmieszeniem,
- brak tolerancji dla innych pomysłów,
- brak czasu na kreatywne myślenie,
- stres,
- niska samoocena,
- lenistwo,
- przyzwyczajenie, myślenie typu „i tak się nie uda”,
Twórcze rozwiązywanie problemów
Klasyczna burza mózgów
Faza czerwona – ograniczenia:
- brak motywacji i chęci rozwiązania problemu,
- akceptowanie schematów, niechęć do zmian,
- koncentrowanie się na negatywnych stronach pomysłu,
- przesadne opieranie się na logice,
- nadmierny nacisk na współzawodnictwo lub kooperację,
- zorientowanie bardziej na działanie niż na myślenie,
Warsztat – twórcze rozwiązywanie problemów
Jedna z grup uczestników przeprowadza w swoim gronie burzę mózgów, która
ma na celu wygenerowanie rozwiązań problemu określonego na podstawie
analizy scenariusza.
Druga grupa obserwuje przebieg burzy mózgów. Po zakończeniu burzy mózgów
osoby uczestniczące w niej wypełniają anonimowo kwestionariusz oceny.
Analiza wyników kwestionariusza – dyskusja o przebiegu burzy mózgów.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Burza mózgów – odmiana Gordona-Little’a
Założeniem jest, że nie przedstawia się problemu wprost.
Etap 1 – problem zostaje przedstawiony w formie abstrakcyjnej, moderator prosi
o podanie pomysłów rozwiązania problemu.
Etap 2 – w trakcie pojawiania się nowych pomysłów moderator ujawnia
stopniowo fragmenty informacji dotyczące rzeczywistego problemu.
Etap 3 – moderator odkrywa przed grupą rzeczywisty problem.
Etap 4 – wykorzystując dotychczas podane pomysły grupa tworzy pomysły
bezpośrednio związane z problemem.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Burza mózgów – odmiana „technika grupy nominalnej”
Założeniem jest ograniczenie dyskusji.
Etap 1 – tworzenie pomysłów – każdy z osobna w ciszy zapisuje swoje pomysły.
Etap 2 – dzielenie się pomysłami – w małych grupach każdy uczestnik przedstawia po
kolei po jednym pomyśle, aż do momentu ujawnienia wszystkich zapisanych
pomysłów.
Etap 3 – wyjaśnianie i rozwijanie pomysłów – wszystkie zebrane pomysły są
przedstawiane na forum całej grupy.
Etap 4 – wybranie najlepszego pomysłu – za pomocą tajnego głosowania.
Etap 5 – sprawdzenie decyzji – dodatkowa dyskusja dotycząca również odrzuconych
pomysłów.
Etap 6 – potwierdzenie / zmiana decyzji – odbywa się ostateczne tajne głosowanie.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Metoda 6-3-5
Grupa złożona jest z 6 osób, które siedzą w kręgu.
Każdy uczestnik ma kartkę, na której w ciągu 5 minut zapisuje 3 pomysły, a
następnie przekazuje kartkę osobie siedzącej po prawej stronie.
Każdy uczestnik otrzymuje kartkę od osoby siedzącej po jego lewej stronie, czyta
wszystkie pomysły, a następnie dopisuje 3 nowe pomysły. UWAGA: pomysły nie
mogą powielać się z tymi, które były zapisane przez samego uczestnika oraz
innych na kartkach, z którymi już się zapoznał.
Technika kończy się w momencie, gdy do każdego z uczestników wraca karta, na
której jako pierwsi wpisali 3 pomysły.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Metoda wyzwalająca
Etap 1 – grupa zapoznaje się z definicją problemu.
Etap 2 – każdy z uczestników zapisuje swoje pomysły na rozwiązanie (około 5
minut).
Etap 3 – wszyscy członkowie grupy kolejno przedstawiają pomysły na forum.
Etap 4 – przeprowadzana jest 10-minutowa debata na temat przedstawionych
propozycji pod kątem wprowadzenia modyfikacji, a nawet nowych pomysłów.
Etap 5 – procedura trwa tak długo, jak to konieczne aby przedyskutować
wszystkie pomysły.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Technika kruszenia
Istotą jest zmiana dotychczasowych wyobrażeń i przekonań, sposobów
myślenia.
Technika polega na swobodnym i nieskrępowanym krytykowaniu istniejących
obiektów lub idei w celu wykrycia możliwości ich poprawy.
Zasady (analogiczne jak burzy mózgów Osborna):
- nie krytykuj zgłaszanych wad przedmiotu lub sytuacji,
- im więcej wad tym lepiej, ponieważ liczba wad przekłada się na jakość krytyki,
- uzupełniaj wcześniej zgłoszone wady.
Twórcze rozwiązywanie problemów
Technika kruszenia
Etap krytyki totalnej powinien być intensywny i dynamiczny i trwać maksymalnie 30
minut.
Etap logiczno-analityczny, w którym grupuje się zgłoszone wady w cztery kategorie:
- wady trywialne – łatwe do usunięcia,
- wady nietrywialne, choć oczywiste – możliwe do usunięcia pod warunkiem
posiadania odpowiednich środków finansowych lub organizacyjnych,
- wady ukryte – nie zdawaliśmy sobie sprawy z ich istnienia, których usunięcie
wymaga twórczości,
- wady urojone – nie mające znaczenia.
Głównym celem techniki jest dotarcie do wad ukrytych.
Twórcze rozwiązywanie problemów / wybór najlepszego rozwiązania
Sześć myślowych kapeluszy Edwarda de Bono:
Kapelusz BIAŁY – kolor biały jest neutralny i obiektywny. Biały kapelusz związany jest z
obiektywnymi faktami i liczbami.
Kapelusz CZERWONY – kolor czerwony kojarzy się ze złością, wściekłością, emocjami.
Czerwony kapelusz pozwala dojść do głosu emocjom.
Kapelusz CZARNY – czerń jest ponura i negatywna. Kapelusz czarny pozwala
skoncentrować się na aspektach negatywnych, np. dlaczego nam się nie uda.
Kapelusz ŻÓŁTY – kolor żółty jest słoneczny i pozytywny. Kapelusz żółty nastraja
optymistycznie i niesie nadzieję i myślenie pozytywne.
Kapelusz ZIELONY – zieleń kojarzy się z rozwojem i obfitością. Kapelusz zielony
wskazuje na kreatywność i nowe pomysły.
Kapelusz NIEBIESKI – kolor niebieski kojarzy się z chłodem i kolorem nieba. Kapelusz
niebieski związany jest z kontrolą i organizacją procesu myślenia.
Wybór najlepszego rozwiązania
Przykładowe kryteria wyboru rozwiązań
1. Czy rozwiązanie jest realne, wykonalne ?
1
2
3
4
5
6
7
Nierealne
8
Realne
2. Jak odpowiednia jest to propozycja ? Na ile rozwiązuje problem ?
1
2
3
4
5
Prawdopodobnie nie rozwiąże
problemu
6
7
8
Wysokie prawdopodobieństwo
rozwiązania problemu
3. Przewidywane koszty rozwiązania ?
1
Wysokie
2
3
4
5
6
7
8
Niskie
Wybór najlepszego rozwiązania
Przykładowe kryteria wyboru rozwiązań
4. Efektywność – czas zwrotu poniesionych nakładów ?
1
2
3
4
5
6
Długi czas zwrotu
7
8
Krotki czas zwrotu
5. Czas niezbędny do wprowadzenia rozwiązania ?
1
2
3
4
5
6
7
Długi czas
8
Krotki czas
6. Akceptowalność przez pracowników ?
1
2
3
Prawdopodobnie zostanie
odrzucony
4
5
6
7
8
Prawdopodobnie zostanie
zaakceptowany
Wybór najlepszego rozwiązania
Przykładowe kryteria wyboru rozwiązań
Ocena danego rozwiązania =
ilość punktów z kryterium 1 x współczynnik 2 +
+ ilość punktów z kryterium 2 x współczynnik 2 +
+ ilość punktów z kryterium 3 x współczynnik 6 +
+ ilość punktów z kryterium 4 x współczynnik 10 +
+ ilość punktów z kryterium 5 x współczynnik 4 +
+ ilość punktów z kryterium 6 x współczynnik 2
Warsztat – Wybór rozwiązania / planowanie wdrożenia / planowanie oceny
wdrożenia rozwiązania
Obydwie grupy uczestników osobno omawiają wypracowane w czasie burzy
mózgów rozwiązania.
W trakcie dyskusji uczestnicy „zakładają” i „zdejmują” kolorowe kapelusze.
Celem warsztatu jest:
Wybranie rozwiązania problemu,
Zaplanowanie wdrożenia rozwiązania problemu,
Zaplanowanie metody sprawdzenia trwałości rozwiązania
Warsztat – Wybór rozwiązania / planowanie wdrożenia / planowanie oceny
wdrożenia rozwiązania
Syndrom grupowego myślenia:
- to zespół zniekształceń, który powstaje gdy grupa bardziej docenia konsensus
niż jakość decyzji,
- oznacza uleganie sugestii i naciskowi grupy,
- występuje w sytuacji konieczności podjęcia ważnych decyzji przy braku
istotnych informacji, trudności w przewidzeniu skutków lub stresu, wynikającego
z wagi decyzji,
Warsztat – Wybór rozwiązania / planowanie wdrożenia / planowanie oceny
wdrożenia rozwiązania
Syndrom grupowego myślenia - objawy:
- iluzja nieomyślności i pewności siebie,
- lekceważenie negatywnych informacji,
- wiara we własną etykę, nieuwzględnianie etycznych i moralnych aspektów
decyzji,
- lekceważące traktowanie osób spoza zespołu,
- wywieranie nacisku aby wymusić zgodę,
- autocenzura,
- iluzja jednomyślności,
- filtrowanie informacji,
Warsztat – Wybór rozwiązania / planowanie wdrożenia / planowanie oceny
wdrożenia rozwiązania
Syndrom grupowego myślenia – czynniki sprzyjające powstaniu:
- zadaniem jest podjęcie ważnej decyzji,
- trafność lub jej brak będzie ważyć na prestiżu członków,
- członkowie grupy są wysoko wykwalifikowani i szanują się wzajemnie,
- grupa jest położona wysoko w hierarchii,
- grupa ma dostęp do szczególnych informacji, niedostępnych ogółowi (np.
informacje tajne).
- grupa pracuje w sytuacji ograniczonego czasu i pod dużą presją na
wypracowanie odpowiedniego rozwiązania.
Warsztat – Wybór rozwiązania / planowanie wdrożenia / planowanie oceny
wdrożenia rozwiązania
Prezentacja rozwiązania przez przedstawicieli obydwu grup.
Dyskusja nad zaproponowanymi rozwiązaniami.
Dyskusja podsumowująca
Dyskusja podsumowująca szkolenie
Dyskusja podsumowująca
Dyskusja podsumowująca szkolenie
Sześć tajemnic tworzenia kultury innowacji
- zaspokajaj potrzeby ludzi,
- systematycznie ucz kreatywności,
- kultywuj pasję,
- niech praca Twoich ludzi ma sens,
- daj ludziom czas,
- doceń wartość procesu odzyskiwania sił,
Dyskusja podsumowująca
Dyskusja podsumowująca szkolenie
- metodyka rozwiązywania problemów w Hamilton Sundstrand
- w których aspektach postępowanie różni się od modelu
- gdzie są możliwości doskonalenia ?
Literatura
Proctor T., Twórcze rozwiązywanie problemów, GWP, Gdańsk, 2002.
Łasiński G., Rozwiązywanie problemów w organizacji – moderacje w praktyce, PWE, Warszawa,
2007.
de Bono E., Myślenie lateralne : idee na przekór schematom. Wydawnictwo Helion, Gliwice 2008.
de Bono E., Sześć myślowych kapeluszy, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2008.
Kozak A., Proces grupowy, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2010.
Dahlgaard J.J., Kristensen K., Kanji G.K., Podstawy zarządzania jakością, PWN, Warszawa 2001.
Nierenberg G.I., Sztuka kreatywnego myślenia, Studio EMKA, Warszawa 1996.
Covey R.C., 7 nawyków skutecznego działania, REBIS, Poznań 2003.
Brown R., Procesy grupowe, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
Steinhouse R., Podejmowanie decyzji, PWE, Warszawa 2012.
Stephan W.G., Stephan C.W., Wywieranie wpływu przez grupy, GWP, Gdańsk 2007.
Morieux I., Smart Rules:Six Ways to Get People to Solve Problems Without You, HBR, 09/2011.
Goffee R., Jones G., Leading Clever People, HBR, 03/2007.
Dyer J.H. , Gregersen H.B., Christensen C.M. , The Innovators DNA, HBR, 12/2009.
Dziękuję za poświęcony czas i uwagę.
Arkadiusz Wierzbic