12.1

Hoofdstuk

12

Kennismanagement: kennisverwerking en kunstmatige intelligentie

©

2002 by Prentice Hall

Na dit hoofdstuk ben je in staat om:

12.2

• • •

te bepalen hoe belangrijk kennismanage ment is in moderne organisaties; de toepassingen te beschrijven die het meest geschikt zijn voor het distribueren, maken en uitwisselen van kennis in de onderneming; de rol van kunstmatige intelli gentie in kennismanagement te evalueren; * ©

2002 by Prentice Hall

Na dit hoofdstuk ben je in staat om:

• •

te demonstreren hoe organisaties expert systemen en casusredeneringen (case based reasoning) kunnen gebruiken om kennis te vergaren; te verklaren hoe organisaties neurale netwerken en andere intelligente technie ken kunnen gebruiken om hun kennisbasis te vergroten * 12.3

©

2002 by Prentice Hall

12.4

Managementuitdagingen

• •

Kennismanagement in de organisatie Informatie en kennisverwerkings systemen

• •

Kunstmatige intelligentie Andere intelligente technieken * ©

2002 by Prentice Hall

12.5

Kennismanagement in de organisatie Kennismanagement: systematisch en actief managen en ontwikkelen van kennisbronnen in een organisatie * ©

2002 by Prentice Hall

12.6

Kennismanagement in de organisatie Kennismanagement: Organisatorsiche leermechanismen Processen voor het opbouwen, verzamelen, onderhouden en verspreiden van kennis Chief knowledge officer (CKO) Digitale onderneming: substantieel gebruik van informatietechnologie vergroot het vermogen om op de omgeving te anticiperen en reageren * ©

2002 by Prentice Hall

12.7

Kennismanagement in de organisatie Kennismanagement: Kantoorsystemen Kennisverwerkingssystemen Groepssamenwerkingssystemen Kunstmatige-intelligentiesystemen (KI) * ©

2002 by Prentice Hall

12.8

Informatie en kennisverwerkingssystemen Informatieverwerking: werk bestaat voornamelijk uit het ontwikkelen en verwerken van informatie Gegevensverwerkers: mensen die het papierwerk binnen de organisatie verwerken en verspreiden Kennisverwerkers: mensen die producten of diensten ontwikkelen of die nieuwe kennis voor een organisatie ontwikkelen * ©

2002 by Prentice Hall

Netwerken

Kennismanagement en informatietechnologie

Kennis uitwisselen Kennis verspreiden Processors Groepssamen werkings systemen Kantoor systemen 12.9

Databases Kunstmatige intelligentie systemen Kennis verzamelen en codificeren Kennisverwer kingssystemen Kennis ontwikkelen Software ©

2002 by Prentice Hall

12.10

Rollen van kantoren

• • •

Co ördineert het werk van plaatselijke professionals en informatie verwerkers Co ördineert werk op verschillende niveaus en functies Koppelt de organisatie aan de externe omgeving * ©

2002 by Prentice Hall

Kantoorsystemen Documentbeheer: 12.11

• • • • •

Cre ëeren Opslaan Zoeken Verspreiden Technologie: tekstverwerking, desktop publishing, document imaging, web publishing, workflowbeheer * ©

2002 by Prentice Hall

12.12

Kantoorsystemen Planning:

• • •

Voor individuen en groepen: Elektronische agenda’s Groupware Intranetten * ©

2002 by Prentice Hall

Kantoorsystemen Communicatie: 12.13

• • • •

Verzenden, ontvangen, beheren: Spraak Digitaal Documenten Technologie: e-mail, voicemail, digitale antwoordapparaten, groupware, intranetten * ©

2002 by Prentice Hall

12.14

Kantoorsystemen Gegevensbeheer:

• • •

Werknemers, klanten, leveranciers: Desktopdatabases Spreadsheets Gebruikersvriendelijke interfaces met de mainframedatabase * ©

2002 by Prentice Hall

12.15

Kantoorsystemen Gegevensbeheer:

• • •

Document-imagingsystemen: systemen converteert documenten en afbeeldingen naar digitaal formaat (bijv. optical character recognition, microfiche) Jukebox: opslagapparaat voor cd-roms en andere optische schijven Indexserver: te slaan imaging-systeem om documenten op * ©

2002 by Prentice Hall

12.16

Kennis ontwikkelen

Kennisverwerkingssystemen: Informatiesystemen die kennis verwerkers ondersteunen bij het ontwikkelen en integreren van nieuwe kennis in de organisatie * ©

2002 by Prentice Hall

12.17

Kennis ontwikkelen

Kennisverwerkers:

• • •

De kennis in de organisatie up-to-date houden: technologie, wetenschap, idee ën, kunst Interne consultants op hun vakgebied Veranderingsagenten: evaluatie, ontwikkeling, promotie van veranderingsprojecten * ©

2002 by Prentice Hall

12.18

Kennis ontwikkelen

Kennissystemen:

• •

CAD/CAM: Computer Aided Design/ Computer Aided Manufacturing: biedt nauwkeurige controle over het industrieel proces en productie Virtual reality: interactieve soft ware voor het cre ëren van fotorealistische simulaties van echte objecten (Virtual Reality Modeling Language: VRML ) * ©

2002 by Prentice Hall

12.19

Kennis ontwikkelen

Kennissystemen:

•

Investment-werkstations: geavanceerde pc’s die worden gebruikt door financieel specialisten, voor het analyseren van financi ële transacties en het beheren van portfolio’s * ©

2002 by Prentice Hall

Kennis delen

Groepssamenwerkingssystemen: 12.20

• • •

Groupware: samenwerking, goedkeuring van documenten mogelijkheden tot interactieve Intranetten: goed voor relatief stabiele informatie op een centrale opslagplaats Teamware: groepssamenwerkingssoftware voor teamprojecten

*

©

2002 by Prentice Hall

12.21

Mogelijkheden van groupware

• • • • • • •

Publicatie, kopi ëren Discussielijsten Documentbeheer Workflowbeheer Beveiliging Draagbaarheid Applicatieontwikkeling * ©

2002 by Prentice Hall

KI Kunstmatige-intelligentie systemen (KI): 12.22

KI: computergebaseerde systemen waarmee een taal kan worden geleerd, taken kunnen worden uitgevoerd, apparatuur kan worden bediend, menselijke expertise kan worden gesimuleerd en beslissingen worden genomen * ©

2002 by Prentice Hall

12.23

KI

KI-familie

Natuurlijke taal Robotica Kunstmatige intelligentie Perceptuele systemen Expert systemen Intelligente machines ©

2002 by Prentice Hall

12.24

KI

Zakelijke interesse in KI

• • • • •

Expertise bewaren Kennisbasis ontwikkelen Mechanisme niet onderhevig aan gevoelens, moeheid, zorgen of crises Nemen routematige en saaie taken over Vergroten de kennisbasis * ©

2002 by Prentice Hall

12.25

KI

Expertsystemen

Kennisintensief programma dat menselijke expertise op specifieke kennisgebieden verzamelt *

©

2002 by Prentice Hall

12.26

KI

Expertsystemen

• • •

Kennisbasis: model van menselijke kennis Regelgebaseerd expertsysteem: KI-systeem, gebaseerd op de IF-THEN constructie, regelbasis: verzameling IF-THEN-feiten Kennisraamwerk : kennis die in blokken is gebaseerd op basis van relaties * ©

2002 by Prentice Hall

12.27

KI

Expertsystemen

• •

KI-shell: programmeeromgeving van expertsystemen Inference engine: regelbasis doorzoeken

–

Forward chaining: gebruikt input, zoekt een antwoord in de regels

–

Backward chaining: begint met een hypothese en zoekt naar informatie totdat de hypothese wordt geaccepteerd of weerlegd * ©

2002 by Prentice Hall

12.28

KI

Expertsystemen

Voorbeelden:

• • •

BlueCross BlueShield: geautomatiseerd medisch kredietsysteem Countrywide Funding Corp.: expertsysteem voor kredieten Verenigde Naties: salarisberekeningen van werknemers * ©

2002 by Prentice Hall

12.29

KI

Expertsystemen

Beperkingen:

• • • •

Vaak gereduceerd bij classificatieproblemen Kunnen groot, uitgebreid en duur zijn Onderhoud van de kennisbasis is cruciaal Veel managers vertrouwen deze systemen niet * ©

2002 by Prentice Hall

KI

Casusredenering

12.30

• • • • •

KI gebruikt een database met casussen: Gebruiker beschrijft probleem Systeem doorzoekt database naar vergelijkbare gevallen Systeem stelt meer vragen Systeem vindt beste oplossing Oplossing wordt aangepast aan situatie * ©

2002 by Prentice Hall

12.31

KI

Andere benaderingen Neurale netwerken Fuzzy logic Genetische algoritmen Intelligente agenten

* ©

2002 by Prentice Hall

KI

Andere benaderingen

12.32

• • • •

Neurale netwerken: software die probeert processen in de hersenen te imiteren Fuzzy logic: tolereert onnauwkeurige overeenkomsten en gebruikt niet specifieke lidfuncties Genetische algoritmen: gebruikt organische modellen om de evolutie van een oplossing te promoten Hybride KI-systemen: combinaties * ©

2002 by Prentice Hall

KI

Intelligente agent

12.33

• • •

Programma met ingebouwde, geleerde kennisbasis voor het uitvoeren van specifieke, herhalende en voorspelbare taken voor: individuen zakelijke processen softwareapplicaties * ©

2002 by Prentice Hall

12.34

Hoofdstuk

12

Kennismanagement: kennisverwerking en kunstmatige intelligentie

©

2002 by Prentice Hall