Transcript Татах
Хөдөлмөрийн Судалгааны Институт
МОНГОЛ УЛСЫН АЖИЛЛАХ ХҮЧНИЙ ЭРЭЛТ НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ТААМАГЛАЛЫН ЗАГВАРЫН ТАНИЛЦУУЛГА 2013 он
www.labourinstitute.mn
1. Таамаглалын загвар ба урьдач нөхцлүүд
Таамаглалын загвар ба урьдач нөхцлүүд
• • • Таамаглалын хугацаа: 2013-2022(10 жил) Эдийн засгийн өсөлт : 7%/жил (ОУВС-н урт хугацааны таамаглал) Хэвийн ажилгүйдлийн түвшин : дунджаар 6% •
Таамаглалын загвар
Хөдөлмөрийн судалгааны институт нь БНСУ-н хөдөлмөрийн зах зээлийн таамаглалын загварын сайжруулсан хувилбарыг хөгжүүлж ажиллана.
3 / 31
2. Монголын хөдөлмөрийн зах зээлийн таамаглалын загвар
(Supply) (Demand)
4 / 31
3. Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт нийлүүлэлтийн таамаглалын үе шат
Х ӨДӨЛМӨРИЙН НИЙТ НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ТААМАГЛАЛ 1-р алхам : Хөдөлмөрийн насны хүн амын таамаглал
• Хөдөлмөрийн насны хүн ам (15+) • ҮСХ-с гаргасан Хүн амын хэтийн шинэчилсэн тооцоонд тулгуурласан
2-р алхам : Ажиллах хүчний оролцооны түвшний таамаглал
• Ажиллах хүчний оролцооны түвшний хугацааны цуваа бүхий өгөгдөлд суурилсан
3-р алхам : Эдийн засгийн идэвхитэй хүн амын таамаглал
• Таамаглагдсан хөдөлмөрийн насны хүн ам × хүчний оролцооны түвшин Таамаглагдсан ажиллах 5 / 31
3. Хөдөлмөрийн эрэлт нийлүүлэлтийн таамаглалын үе шат
Х ӨДӨЛМӨРИЙН НИЙТ ЭРЭЛТИЙН ТААМАГЛАЛ 1-р алхам :
Салбараарх нэмүү өртгийн таамаглал
2-р алхам :
• Хөдөлмөр эрхлэлтийн коэффициентийн таамаглал (Ажиллагсад ÷ Нэмүү өртөг) салбараар
3-р алхам :
• Салбараарх хөдөлмөр эрхлэлтийн таамаглал (Таамаглагдсан нэмүү өртөг × коэффициент) салбараар Таамаглагдсан хөдөлмөр эрхлэлтийн
4-р алхам :
Салбар-мэргэжлийн хөдөлмөр эрхлэлтийн таамаглалын матриц
5-р алхам :
• Мэргэжлээрх хөдөлмөр эрхлэлтийн таамаглал (Хөдөлмөр эрхлэлтийн таамаглагдсан утга × Салбар мэргэжлийн хөдөлмөр эрхлэлтийн матрицын таамаглагдсан утга) салбараар 6 / 31
1. Хураангуй
• • Хүн амын өсөлтийн түвшин нь хөдөлмөрийн насны хүн амыг (15+) 1,812 мянгаас (‘12) 2,136 мянга (‘22) хүртэл өсгөнө.
Хөдөлмөрийн насны хүн ам өсч, хөдөлмөрийн зах зээл дэх оролцоо нэмэгдэнэ. Эдийн засгийн идэвхитэй хүн ам 1,151 мянгаас(‘12) 1,337 мянга (‘22) болж нэмэгдэнэ.
• • Бодит ДНБ-ы потенциал өсөлтийн түвшинг 7% гэж үзвэл ажиллагсдын тоо 1,056 мянгаас (‘12) 1,262 мянга(‘22) болж жил бүр 21,000-аар өснө.
• Өсөлтийн түвшин 12~'17 онд жил бүр 2.3%, 17~‘22 онд жил бүр 1,3% болж удааширна. Ажиллагсдын өсөлтийн түвшин нь хөдөлмөрийн насны хүн амын өсөлтийн түвшинг давж гарсанаар ажил эрхлэлтийн түвшинг өсгөнө. • Ажилгүйдлийн түвшин: (’12) 8.2% → (’22) 5.6%, 2.6%p ↓ 8 / 31
1. Хураангуй
<Хүснэгт 1> Хураангуй (2012~2022) 2000 2012 2017p 2022p Average annual growth rate
’12-’17 ’17-’22 ’12-’22 8.5
7.0
7.7
E P E CONOMIC GROWTH RATE OPULATION W ( THOUSAND ) ORKING AGE POPULATION (%) ( THOUSAND CONOMICALLY ACTIVE POPULATION E MPLOYMENT RATE (%) U NEMPLOYMENT ( THOUSAND ) ( L ABOR FORCE PARTICIPATION RATE (%) E MPLOYMENT ( THOUSAND ) ) THOUSAND )
1.1
2,403 1,347 847 62.9
809 95.4
38 12.3
2,868 1,812 1,151 63.5
1,056** 91.8
95 9.6
3,079 1,982 1,262 63.7
1,184 93.8
78 7.1
3,302 2,139 1,337 62.5
1,262 94.4
75 1.4
1.8
1.9
2.3
-3.9
1.4
1.5
1.2
1.3
-0.8
U NEMPLOYMENT RATE (%)
4.6
8.2
6.2
5.6
-
Энд: 1) p нь таамаглагдсан утга 2) Ажиллах хүчний оролцооны түвшин = (‘Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам' / ‘Хөдөлмөрийн насны хүн ам')
×
3) Хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшин = ( ‘Хөдөлмөр эрхлэлтt' / ‘Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам')
×
100 4) Ажилгүйдлийн түвшин = ( ‘Ажилгүйдэл' / ‘Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам')
×
100
•
* Эх сурвалж: “Ажиллах хүчний судалгаа”
• 9 / 31
мянга орчим нь гадаад ажиллах хүч байна.) 100
1.4
1.7
1.5
1.8
-2.3
-
2.
Хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн таамаглал Хөдөлмөрийн насны хүн амын таамаглал
Хөдөлмөрийн насны хүн ам ‘12-оос ’22 онд жил бүр дунджаар 1,7%-аар /33,000/ өснө. Эрэгтэй хүн амын өсөлт, эмэгтэй хүн амын өсөлтөөс үл ялиг илүү гарна. Гэсэн хэдий ч эмэгтэйчүүдийн хүн амд эзлэх хувь эрчүүдийнхээс өндөр байна. Эрэгтэйчүүдийн хүн амын өсөлтийн хувь: (‘12) 48.0% → (‘22) 48.4%, 0.4%p өснө Эмэгтэйчүүдийн хүн амын өсөлтийн хувь : (‘12) 52.0% → (‘22) 51.6%, 0.4%p буурна 10 / 31
2.
( Хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн таамаглал
хөдөлмөрийн насны хүн ам)
<Хүснэгт 2> Хөдөлмөрийн насны хүн амын таамаглал /нас, хүйсээр/ (мянган хүн ам, %)
150
Эр Эм
50
2000*
50 150 65+ 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 150
Эр Эм
50
2012**
50 150 65+ 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 150
Эр Эм
50
2017***
65+ 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 150
Эр Эм
50
2022***
65+ 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 NSO used to consider male under 60 and female under 55 as working age population.
p** Projection result(based on NSO’s 2B version of population forecast) 11 / 31
2.
Хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн таамаглал
А ЖИЛЛАХ ХҮЧНИЙ ОРОЛЦООНЫ ТҮВШНИЙ ТААМАГЛАЛ
Ажиллах хүчний оролцооны түвшин 2012-2022 (таамаглалын хугацаа) оны хооронд 1,0% буурна. Эрэгтэй ажиллах хүчний оролцооны түвшин бага зэрэг өсч, эмэгтэйчүүдийн оролцооны түвшин нийт ажиллах хүчний оролцооны түвшин буурснаас болж үе дараалан багасна. • • Эрэгтэйчүүдийн ажиллах хүчний оролцооны түвшин: (’12) 69.0 % → (’22) 69.6%, 0.6%p↑ Эмэгтэйчүүдийн ажиллах хүчний оролцооны түвшин : (’12) 58.4% → (’22) 55.9%, 2.5%p↓ 12 / 31
Хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн таамаглал
(ажиллах хүчний оролцооны түвшин)
<Хүснэгт 3> Ажиллах хүчний оролцооны түвшний таамаглал /нас хүйсээр/ (хувиар) Total 15~19 20~24 25~29 30~34 35~39 40~44 45~49 50~54 55~59 60~64 2000*
62.9
44.9
58.4
65.6
70.4
67.7
Participation rate 2012
63.5
27.9
53.7
77.3
81.4
85.4
2017p
63.7
21.2
50.9
75.8
80.7
85.4
2022p
62.5
22.2
49.9
75.2
80.2
85.5
2012~ 2017p
0.1
-6.7
-2.9
-1.5
-0.7
0.0
Change 2017p~ 2022p
-1.1
1.0
-1.0
-0.6
-0.6
0.1
Total
68.8
64.6
59.0
76.9
86.0
82.1
71.4
49.2
25.7
86.0
83.1
73.4
49.4
25.8
85.8
83.4
74.3
49.2
24.7
0.0
1.0
2.0
0.1
0.1
-0.2
0.2
0.9
-0.2
-1.1
65 and older
15.1
12.5
12.1
-2.6
* NSO used to consider male under 60 and female under 55 as working age population so in 2000 there are no numbers in some boxes.
-0.4
13 / 49
2012~ 2022p
-1.0
-5.7
-3.9
-2.1
-1.3
0.2
-0.2
1.3
2.9
0.0
-1.0
-3.0
Хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн таамаглал
Эдийн засгийн идэвхитэй хүн амын таамаглал
Эдийн засгийн идэвхитэй хүн ам 2012-2022 онд жилд 1,5% /37000/ - аар өснө. • • • 30 - 49 насны бүлэг хөдөлмөрийн зах зээл дээр гол ажиллах хүч болж, 50 болон түүнээс дээш насныхан мөн 15 - 29 насны залуу үеийнхэн буурна.
Залуу үеийнхний эзлэх хувь: (15-29) : (’12) 30.7% → (’22) 23.8%, 6.9% буурна.
Гол хөдөлмөрийн хүчний эзлэх хувь: (30-49): (’12) 54.2% → (’22) 58.4%, 4.2% өснө.
Ахимаг насныхны эзлэх хувь (50 – аас дээш): (’12) 15.1% → (’22) 17.8%, 2.7% буурна.
14 / 49
Хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн таамаглал
(эдийн засгийн идэвхитэй хүн ам)
<Хүснэгт 4> Ажиллах хүчний таамаглал /нас, хүйсээр/ (мянган хүн ам, %) labor force Change 2000 2012 2017p 2022p 2012~ 2017 2017~ 2022p 2012~ 2022p Total 15~19 20~24 847
96 142
1151
63 121
1262
43 115
1337
48 101
22.2
-4.0
-1.3
15.0
0.9
-2.7
37.2
-3.0
-4.0
25~29 30~34
141 132 170 162 202 207 170 213 6.3
8.9
-6.4
1.3
-0.1
10.3
Total 35~39 40~44
115 94 174 152 187 169 219 186 2.5
3.5
6.5
3.5
8.9
7.0
45~49 50~54
57 39 136 97 142 108 162 124 1.3
2.1
3.9
3.2
5.2
5.3
55~59
21 44 58 69 2.8
2.3
5.1
60~64 65 and older
9 15 17 19 14 27 18 0.7
-0.6
1.6
0.8
2.3
0.1
* This number includes some under 16 so it bigger than the sum by 1777 of which 1109 is male and 668 is female.
* * 60+ population. But this information in 2000 is not reflected in 15+ population due to the difference in methodology.
15 / 49
Percent change 2012~ 2017 1.9
-7.3
-1.1
3.5
5.0
1.4
2.2
0.9
2.1
5.8
4.1
-4.1
2017~ 2022p 1.2
2.1
-2.5
-3.4
0.6
3.2
2.0
2.6
2.8
3.7
7.5
5.1
2012~ 2022p 1.5
-2.7
-1.8
0.0
2.8
2.3
2.1
1.8
2.5
4.7
5.8
0.4
Хөдөлмөрийн эрэлтийн таамаглал
С АЛБАРААРХ АЖИЛЛАГСДЫН ТААМАГЛАЛ
• • • • • Нийт ажиллагсдын хэмжээ 2012-2022 онд жилд 1,8% /21000/-аар өснө.
ХАА, Ойн аж ахуй, Загасчлал, Ан агнуурын салбарт ажиллагсдын хэмжээ жилд 1.5% -иар буюу 370 мянгаас (‘12) 318 мянга (’22) болж буурна.
Уул уурхайн салбарт ажиллагсдын тоо жилд 7.0%-иар буюу 47 мянгаас (‘12) to 91 мянга (‘22) болж өснө.
Аж үйлдвэрийн салбарт ажиллагсдын тоо жилд 3.2%-иар буюу 65 мянгаас (‘12) 89 мянга(‘22) болж өснө.
Барилгын салбарт ажиллагсдын тоо жилд 6.3%-иар буюу 59 мянгаас (‘12) 109 мянга(‘22) болж өснө.
16 / 49
Хөдөлмөрийн эрэлтийн таамаглал
• Үйлчилгээний салбар жилд 2.5%-иар өсч 490,000(‘12) – аас 625,000(‘22) ажиллагсадтай болно.
• • Өсч буй салбарууд: Урлаг, үзвэр, үйлчилгээ – 8.2% /жилийн өсөлтийн түвшин/, мэргэжлийн шинжлэх ухаан болон техникийн үйл ажиллагаа – 8.1%/жилийн өсөлтийн түвшин/ Багасаж буй салбарууд: Бусад үйлчилгээний үйл ажиллагаа – 3.1%/жилийн бууралт/, Захиргааны болон халамжийн үйлчилгээний үйл ажиллагаа – 1.2%/ жилийн бууралт/ • Хөдөө аж ахуйн салбарын эзлэх хэмжээ буурч, Уул уурхай, Аж үйлдвэр, Үйлчилгээний салбаруудын өсөлттэй байхаар тооцоологдож байна.
• • • • ХАА/Загасны аж ахуй : (’12) 35.0% → (’22) 25.2%, 19.8%p бууралт Уул уурхай : (’12) 4.4% → (’22) 7.2%, 2.8%p өсөлт Аж үйлдвэр : (’12) 6.1% → (’22) 7.0%, 0.9%p өсөлт Үйлчилгээний салбар: (’12) 46.4% → (’22) 49.5%, 3.2%p өсөлт 17 / 49
Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт
(ажил эрхлэлт,салбараар)
<Загвар 3> Ажил эрхлэлтийн түвшний таамаглал /Үндсэн салбараар/ (%) Other service activities Arts, entertainment and rec Human health and social work activities Education Public administration and defence; compulsory social insurancy Administrative and support service activitie Professional, scientific and technical activities Real estate activities Financial and insurance Information, communication Accommodation and food service activitie Transportation and storage Wholesale and retail trade, repair of motor vehicles and motorcycles Construction Water supply, sewerage, waste management and remediation activities Electricity, gas, steam and air conditioning supply Manufacturing Mining and quarring Agriculture, Forestry, Fishing and Hunting 0,0 2022
1,3 0,9 3,6 5,9 4,4
5,0
6,0 5,6 7,2 8,6 8,7
10,0 2012
10,2 12,4
15,0
18 / 49
20,0 25,0
25,2
30,0 35,0
35,0
Хөдөлмөрийн эрэлтийн таамаглал
Мэргэжлээрх хөдөлмөр эрхлэлтийн таамаглал
Таамаглалын хугацаанд (’12~’22) мэргэжлийн ангилал, мэргэжилтнүүдийн дүн өндөр өсөлттэй байхаар хүлээгдэж байна. Нөгөөтэйгүүр, ХАА, Ойн аж ахуй, Загас агнуурын аж ахуйн чадвартай ажилчдын тоо их хэмжээгээр буурах болно.
• Мэргэжлийн ангиллын ажилчдын тоо: 162 мянгаас(‘12) → 227 мянга (’22) , 65000-аар өснө • ХАА, Ойн аж ахуй, Загас агнуурын аж ахуйн чадвартай ажилчдын тоо : (’12) 363 мянгаас → (’22) 307 мянга, 56000-аар буурна.
Ажилчдын нийт тооны дунд ХАА, Ойн аж ахуй, Загас агнуурын аж ахуйн чадвартай ажилчдын тоо буурахад мэргэжлийн ажилчдын хувь өснө.
• • Мэргэжилтнүүдийн хувь: (’12) 15.3% → (’22) 18.0%, 2.7%p өснө.
ХАА, Ойн аж ахуй, Загас агнуурын аж ахуйн чадвартай ажилчдын хувь: (’12) 34.3% → (’22) 24.3%, 10.0%p буурна.
19 / 49
Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт
(ажил эрхлэлт,салбараар)
<Загвар 4> Ажил эрхлэлтийн таамаглал /мэргэжлийн гол бүлгээр/ (%)
Armed forces occupation Elementary occupation Plant and machine operators and assemblers Craft and related trades workers Skilled agriculture, forestry and fishery workers Service and sales workers Clerical support workers Technicians and associate professionals Professionals Manager 0,0
0,5 0,5 8,9 6,7 7,4 8,7 8,8 11,5 13,7 15,3 2,7 2,6 3,5 4,6
5,0
5,5 7,0
2022 10,0 2012 15,0
15,3 18,0
20,0 20 / 49
24,3
25,0 30,0
34,3
35,0
1. Эдийн засгийн эрчимтэй өсөлтийг хангах түлхүүр бол хүний нөөцийн бодлого
Эдийн засгийн хурдтай өсөлтийн үр дүнд, МУ-ын хүн ам, ажиллах хүчний эрэлт, нийлүүлэлтийн бүтцэд том өөрчлөлт бий болно.
• • • ХАА салбарын эзлэх хувийн жин буурч, уул уурхай/боловсруулах үйлдвэр/барилгын салбарын хувийн жин нэмэгдэнэ; Ур чадвартай ажиллах хүч болон мэргэжилтнүүдийн эрэлт нэмэгдэнэ 30-аа доош насны ажиллах хүчний нийлүүлэлт буурч, 50-аас дээш насных өснө 21 / 49
2. Хөдөлмөрийн эрэлтэд гарах өөрчлөлтөд авах арга хэмжээнүүд
• ЭЗ-ийн салбараарх хөдөлмөрийн эрэлтэд гарах өөрчлөлтөд зориулан дээд боловсролын шинэчлэл хийх • Мэргэжилтэн, техникч болон ур чадвартай ажилчидын эрэлт нэмэгдэнэ; дээд боловсролын систем, болон сургалтын хөтөлбөрийн шинэчлэл хийх • Эдийн засгийн өсөлтийг дагуулах өндөр ур чадвартай мэргэжилтнүүдийг өндөр технологт сургах • Өндөр ажил эрхлэлттэй уламжлалт салбаруудаа дэмжих • ХАА-н салбарын ажил эрхлэлтийг дэмжих, бүтцийн аажим өөрчлөлтийг хангахын тулд хөдөлмөрийн бүтээмжийг дээшлүүлэх • Хөдөлмөрийн эрэлт-нийлүүлэлтийг удирдах хөдөлмөрийн үйлчилгээг бий болгох • Хөдөлмөрийн хомсдолд дутуу ашиглагдаж байгаа нөөцийг идэвхжүүлэх, болон хөдөлмөрийн илүүдэлтэй байгаа салбаруудад бүтцийн өөрчлөлт хийх замаар бусад салбаруудад зохистойгоор тараах • Хөдөлмөрийн хомсдолтой байгаа салбаруудад мэргэжилийн сургалт болон бусад арга хэмжээг авах 22 / 49
3. Хүн амын бүтцэд гарах өөрчлөлтөд зориулж
• • Насжиж байгаа болон төрөлт багатай нийгэмд зориулсан бодлогууд хэрэгжүүлэх • Насжиж буй хөдөлмөрийн нөөцөд зориулсан бодлого шаардлагатай.
Жишээ нь” “ахмадуудад зориулсан” ажлын байр, хөдөлмөрийн төвүүдийг байгуулах, ажлуудыг насны бүтцээр зөв хуваарилах г.м.
Ажилтай хүмүүсийн хөтөлбөрүүдийг бий болгох • ур чадварыг хөгжүүлэх ЭЗ-ийн өсөлт гэдэг бол ур чадвартай хөдөлмөрийн эрэлт өснө гэсэн үг • Эмэгтэйчүүдийн ажиллах хүчний оролцоог дэмжих • Хүүхэд асрах асуудлыг шийдэх болон эмэгтэйчүүдийн ажиллах орчинг хууль эрх зүй, соёлын хувьд сайжруулах • Эмэгтэйчүүдийн хувьд өндөр бүтээмж гаргах салбарууд болох IT, нийтийн эрүүл мэнд, соёл гэх мэт салбаруудыг сонгон авч, төвлөрөх.
23 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
1,00 0,90 0,80 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 25 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
26 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
0,40
27 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
28 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
29 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
0,70
30 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
0,4
31 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
0,30
32 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
33 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
0,08
34 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
35 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
0,006
36 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
37 / 49
Employment coefficient forecast by major industry
38 / 49