Noord-Zuid, West-Rest of Centrum-Periferie

Dekolonisatie van Afrika en Azië

Dekolonisatie van Afrika

(cf. pp. 4-7 en doc. 1-8 in Unit Noord-Zuid) • 1914: enkel Liberia en Ethiopië niet gekoloniseerd • 1945: Egypte en Zuid-Afrika onafhankelijk; blanke overheersing in ZA (‘Apartheid’) tot begin jaren ’90 met president Nelson Mandela • 1955: Bandoeng: Afrika ondervertegenwoordigd; later onafhankelijk dan Azië • 1960: hét jaar van de onafhankelijkheid van de Afrikaanse staten • 1975: ook Portugese en Spaanse kolonies onafhankelijk • 1990: met Namibische onafhankelijkheid: sluitstuk van de Afrikaanse dekolonisatie

Congo

(cf. pp. 8-9 en doc. 1-9 in Unit Noord-Zuid) • Vroeger beheerst door Leopold II/België • 30.6.1960: onafhankelijk; president Kasavubu (rechts kath); 1 ste minister Lumumba (‘Afrikaanse Castro’) wordt in 1961 vermoord • 1960-1965: instabiliteit en Katangese secessie olv Tsjombe • 1965: Mobutu aan de macht: pion van VSA, Be en Fr tegen communisme • 1990: einde Koude Oorlog: Westen laat Mobutu vallen en steunt op nieuwe sterke man Kabila • Jaren ’90-nu: Kabila sr. en Kabila jr. aan de macht: maar onstabiliteit en veel conflicten met buurstaten

1960-heden: instabiliteit troef (1)

• 1960: onafhankelijkheid olv charismatische leiders (Nkrumah, Nyerere) • Daarna: vaak secessies, falen van democratisch experiment; gevolg: groeiende rol van het leger (militaire staatsgrepen!): voorbeeld Congo

1960-heden: instabiliteit troef (2)

• Instabiliteit en gewelddynamiek door: geschillen over bestuur vragen bij legitimiteit van het regime etno-nationalisme en religie secessies door vooral economische drijfveren internationale grensgeschillen betrokken in Koude Oorlog-conflict

1960-heden: instabiliteit troef (3)

• 1989-91: einde Koude Oorlog einde Apartheidsregime in ZA einde strijd in Angola en Mozambique Zuid-Afrika en Nigeria: regionale machten door bodemrijkdommen zeer instabiel van Hoorn van Afrika over Grote Meren naar Congo en Westkust MOL’s: hoofdzakelijk Afrikaanse landen rijkdom aan grondstoffen, maar economische kolonisatie (door globalisering?)

Dekolonisatie van Azië (1)

• 19 de -20 ste eeuw: vete moslims-hindoes in Britse kroonkolonie Indië; Gandhi: geweldloos verzet en burgerlijke ongehoorzaamheid • 1947: ° India = hindoestaat ° Pakistan = moslimstaat maar geen duidelijkheid rond Kasjmir • 1972: Pakistan opgesplitst in West- en Oost Pakistan: hieruit groeien Pakistan en Bangla Desh

Dekolonisatie van Azië (2)

• 1949: Mao wint van Tsjang 1.10.1949: °Volksrepubliek China; Tsjang vlucht naar Taiwan: °Nationalistisch China: Koude Oorlog verdeelt Indonesië onafhankelijk van Nederland (olv Soekarno) • 1955: Afro-Aziatische conferentie van Bandoeng: ° NGL (Soekarno, Tito, Nehru, Nasser)

Dekolonisatie van Azië (3)

• WO II: Japan bezet Zuid-Oost-Azië: overal communistisch-nationalistisch verzet • Viëtnam: 1946-1954: strijd Frankrijk tegen Vietcong o.l.v. Ho Tsji Minh 1954: Noord- en Zuid Viëtnam daarna: burgeroorlog begin jaren ’60-1975: VSA in strijd:vreest domino effect 1975: republiek Viëtnam: communistisch; intussen ook een ‘Aziatische Tijger’ geworden