Transcript ilmenit - Eszkola

Tajemnice minerałów
Zapraszamy!
ILMENIT
Ilmenit (pochodzenie: Norwegia)
Ilmenit (pochodzenie: Rosja)
ILMENIT
•
•
•
•
•
Skład chemiczny: tlenek żelaza i tytanu (FeTiO3)
Twardość w skali Mohsa: 5–6
Przełam: muszlowy
Łupliwość: niewyraźna
Pokrój kryształu: romboedryczny, grubo
tabliczkowy, płytkowy
• Układ krystalograficzny: trygonalny
• Gęstość minerału 4,7 g/cm³
ILMENIT
• Największe złoża na świecie występują w Australii,
Republice Południowej Afryki, USA – Floryda, zaś w
Europie – w Norwegii – Arendal, Ekersund, Szwecji
– Routivare, Pletherhorn, Francji, Włoszech –
okolice Novara, Rosji – G.Ilmeńskie, Ural, na
Ukrainie.
• W Polsce spotykany w suwalskim masywie
anortozytowym, w garbach Nowej Rudy,
w pegmatytach Łomnicy i Szklarskiej Poręby,
w piaskach złotonośnych koło Złotoryi na Dolnym
Śląsku, w piaskach Dunajca i na wybrzeżu bałtyckim
w piaskach rzecznych i plażowych.
JASPIS
JASPIS
Skład chemiczny: SiO2
( jest odmianą unakitu)
Układ krystalograficzny: trygonalny
Barwa: wszystkie barwy, pasiasty lub plamisty
Rysa: biała, żółta, brązowa, czerwona
Twardość w skali Mohsa: 6,5 -7
Gęstość: 2,58 -2,91 g/cm3
Łupliwość: brak
Przełam: haczykowaty, muszlowy
KRYSZTAŁ GÓRSKI
KRYSZTAŁ GÓRSKI
Grupa: kamień szlachetny z grupy kwarcu
Barwa: biała lub bezbarwny, przezroczysty,
często zmętniały
Wzór chemiczny: SiO2 (dwutlenek krzemu)
Połysk: szklisty, żywiczny
Układ krystalograficzny: trygonalny
Twardość w skali Mohsa: 7
Gęstość: 2,65 g/cm³
Łupliwość: brak
Przełam: muszlowy, bardzo kruchy
KRYSZTAŁ GÓRSKI
Pochodzenie: pegmatyty, skały magmowe, utwory hydrotermalne,
żyły typu alpejskiego, aluwia
Występowanie: Indie, Sri Lanka, Kenia, Madagaskar, Brazylia,
Gujana Francuska, USA (Maine, Nowy Jork, Płn. Karolina,
Arkansas, Kalifornia), Rosja, Ukraina, Kazachstan, Gruzja,
Szwajcaria, Austria, Włochy, Niemcy, Czechy, Polska, Francja.
Pielęgnacja i środki ostrożności: Kryształy należy myć bardzo często
pod bieżącą wodą, gdyż z łatwością wchłaniają negatywną energię z
otoczenia. Następnie należy wystawić je na działanie
promieni słonecznych. Jednak w bardzo wysokiej temperaturze
mogą popękać. Kryształ jest minerałem nadzwyczaj odpornym na
działanie kwasów i zasad. Rozpuszcza się jedynie w kwasie
fluorowodorowym.
OBSYDIAN
OBSYDIAN
Wzór: SiO2
inna nazwa: agat islandzki
Twardość: 5-6
Gęstość: 2330-2430 kg/m³
OBSYDIAN
Obsydian (SiO2, agat islandzki), magmowa skała
wylewna, należąca do grupy skał kwaśnych.
Zbudowana ze szkliwa wulkanicznego, zasobnego w
krzemionkę oraz skalenie alkaliczne.
Skrytokrystaliczna struktura obsydianu sprawia, że
wyglądem zewnętrznym przypomina ciemne szkło.
Barwa czarna, brunatna lub zielonkawa.
Charakterystyczny silny, szklisty połysk.
Występuje na Wyspach Liparyjskich (Włochy), w
Armenii, Turcji, USA i Meksyku. Wykorzystywany
do celów zdobniczych, a w czasach prehistorycznych
stosowany jako materiał do wyrobu narzędzi i broni.
AWENTURYN
AWENTURYN
Wzór chemiczny: SiO2 – tlenek krzemu
Połysk: szklisty, na przełamie tłusty
Barwa: zielona lub czerwona
Rysa: biała lub szarawa
Twardość w skali Mohsa: 7
Spójność: kruchy
Gęstość: 2,65
Skupienie: ziarniste, pręcikowe, zbite
Przełam: muszlowy
AWENTURYN
Występowanie : Awenturyn nie jest właściwie
minerałem lecz raczej agregatem zbudowanym z
ziaren kwarcu i łusek miki.
Największe złoża: Indie , Egipt , Rosja– na
Uralu (w łupkach mikowych), na Syberii, w
Górach Ałtaj, Brazylia, Chile, Hiszpania,
Austria.
W Polsce – znajdowany sporadycznie w
aluwiach Kaczawy i w Górach Izerskich
GIPS
GIPS
Skład chemiczny :Siarczan(VI) wapnia dihydrat
(CaSO4 · 2H2O)
Twardość w skali Mohsa: 2
Przełam: muszlowy
Łupliwość: doskonała jednokierunkowa
Układ krystalograficzny: jednoskośny
GIPS
• Ważniejsze miejsca występowania – Tanzania, Kanada (Nowy
Brunszwik), Nowa Szkocja, USA (Kolorado, Utah, Michigan, Nowy
Meksyk, Kalifornia, Teksas), Meksyk, Chile, Rosja, Francja, Włochy,
Niemcy, Hiszpania, Czechy, Polska (szczególnie okolice Opoczna,
Mszczonowa, Sudety , Dobrzyń nad Wisłą i inne.
• ładnie wykształcone kryształy, są cenione i poszukiwane przez
kolekcjonerów (największe osiągają wielkość kilku metrów),
• jest powszechnie stosowany w budownictwie m in. jako materiał
wiążący
• używany jako surowiec rzeźbiarski,
• w modelarstwie.
KWARCOWE TYGRYSIE OKO
KWARCOWE TYGRYSIE OKO
Wzór: SiO2
Twardość w skali Mohsa: 7
Gęstość: 2,65
Rysa: biała
Przełam: muszlowy
Połysk: jedwabisty, bądź szklisty
Łupliwość: brak
Barwa: żółta, żółtobrązowa
Stopień przezroczystości: przeświecający, nieprzezroczysty
Współczynnik załamania światła: 1,544-1,553
Dwójłomność: 0,009
Dyspersja: 0,013
Pleochroizm: nie występuje
Luminescencja: nie występuje
Jest minerałem kruchym, nieprzezroczystym, należy do
minerałów rzadkich.
KWARCOWE TYGRYSIE OKO
Występowanie:
RPA – nad rzeką Oranje w masywie Door
(eksploatowany od 1876 r., występuje w formie
wkładek wśród złupkowanych jaspisów).
Australia – Yarra Creek, Namibia, USA, Meksyk,
Birma, Indie, Rosja, Ukraina.
Twardość (w skali Mohsa) : 7
Układ krystalograficzny trygonalny : kwarc
niskotemperaturowy; heksagonalny – kwarc
wysokotemperaturowy
KORUND
KORUND
Twardość w skali Mohsa: 9
Układ krystalograficzny: trygonalny
(pseudoheksagonalny)
KORUND
Korund zawiera czasami niewielkie domieszki
chromu, tytanu lub żelaza. Przezroczyste
odmiany krystaliczne są wyjątkowo czyste pod
względem składu chemicznego. Znaczne ilości
domieszek zawierają zbite odmiany
drobnokrystaliczne.
TURKUS
Występowanie :
Iran
Tybet
Rosja
USA
Brazylia
Polska – na dolnym Śląsku
TURKUS
• Układ krystalograficzny: trójskośny
• Skład chemiczny :CuAl6(PO4)4(OH)8 – 4H2O
• Barwa : błękitna, niebieskozielona, turkusowa
• Gęstość: 2,31 – 2,84g/cm 3
• Twardość w skali Mohsa : 5-6
AŁUN
AŁUN
Twardość w skali Mohsa - 2 – 2,5
Skład chemiczny : Siarczan potasowo – glinowy
(KAl(SO4)2 · 12 H2O)
Występuje w formie skupień ziarnistych,
naciekowych, tworzy naloty i wykwity. Jest
kruchy, łatwo rozpuszcza się w wodzie.
Układ krystalograficzny : regularny.
AŁUN
• Występuje w strefie wietrzenia skał ilastych,
węgli zawierających piryt, markasyt oraz inne
siarczki. Powstaje też w procesie wietrzenia skał
magmowych zasobnych w skalenie i
skaleniowce.
• Dawniej, jako kamyk po goleniu, był szeroko
używany do tamowania drobnych krwawień z
ranek po zacięciach przy goleniu. Dziś w tym
celu ałun oferowany jest m.in. postaci sztyftu.
PIRYT
PIRYT
Twardość w skali Mohsa : 6,5
Skład chemiczny : FeS2
Występuje we wszystkich typach skał. Należy do
minerałów bardzo pospolitych i szeroko
rozpowszechnionych.
Układ krystalograficzny: regularny
AMETYST
AMETYST
Twardość w skali Mohsa : 7
Skład chemiczny : SiO2
Występuje w dużych ilościach wśród utworów
pneumatolitowych i hydrotermalnych; także wśród
skał osadowych (żwiry, piaski). Występuje głównie w
próżniach pogazowych skał bazaltowych, w tak
zwanych geodach lub migdałach. Geody pochodzące
z Brazylii osiągają czasem wielkość ponad jednego
metra sześciennego.
Układ krystaliczny : trygonalny
RODONIT
RODONIT
• WZÓR: (CaMn4[Si5O15])
• TWARDOŚĆ W SKALI MOHSA: 5,5–6,5
• WYSTĘPOWANIE: Spotykany w skałach
metamorficznych: skarnach, wapieniach,
marmurach. W złożach rud manganowych
w osadach bogatych w rodochrozyt.
• STRUKTURA KRYSTALOGRAFICZNA: trójskośny
RODONIT
ZASTOSOWANIE:
• stanowi lokalnie rudę manganu (zawiera do 42% Mn),
• bywa używany do produkcji glazury i barwników malarskich,
• w jubilerstwie ograniczone: stosowany w postaci kaboszonów.
• Poszukiwane są okazy różowe, i różowoczerwone z drobnymi
białymi żyłkami.
• Kryształy jubilerskie pochodzą przede wszystkim z Kanady i
Tanzanii,
• używany jest do wyrobu drobnych przedmiotów, waz,
wisiorków, naszyjników,
• jako kamień dekoracyjny np. okładziny stacji metra w
Moskwie.
MAGNETYT
MAGNETYT
STRUKTURA: romboedryczne
TWARDOŚĆ W SKALI MOHSA: 5,5–6,5
WYKORZYSTYWANIE: Jest najbogatszą i
najlepszą dla przemysłu rudą żelaza. Odłamki
odmiany stalowoszarej po bębnowaniu i
oprawieniu bywają używane jako kamień
ozdobny.
MAGNETYT
WYSTĘPOWANIE: Bogate złoża magnetytu
znajdują się w Szwecji (Kiruna, Luossawara),
Rosji (Ural), na Ukrainie i w USA.
W Polsce minerał ten występuje w Kowarach na
Dolnym Śląsku, w Kletnie, okolicach Szklarskiej
Poręby,
Spotykany jest w bazaltach okolic Złotoryi i na
Suwalszczyźnie.
CHALKANTYT
CHALKANTYT
Skład chemiczny CuSO4·5H2O
(pentahydrat siarczanu miedzi)
Twardość w skali Mohsa 2,5
Przełam muszlowy
Łupliwość niewyraźna, dwukierunkowa
Pokrój kryształu niewielkie, rzadko spotykane,
tabliczkowe, słupkowe
Układ krystalograficzny trójskośny
Gęstość minerału 2,29 g/cm³
CHALKANTYT
Występowanie
Jest minerałem wtórnym w strefie utleniania
kruszców miedzi. Może też tworzyć się jako
ewaporat w klimacie suchym i gorącym z wód
słonych jezior.
Miejsca występowania:
Na świecie: Niemcy – Rammelsberg, Goslar,
Hiszpania, Wielka Brytania, Słowacja, USA, Chile –
największe złoża na świecie powstałe w wyniku
ewaporacji.
W Polsce: występuje w kopalniach miedzi w rejonie
Lubina, Polkowic, Rudnej. Spotykany na Pogórzu
Kaczawskim, też w starych kopalniach Gór
Świętokrzyskich.
CHALKANTYT
• Zastosowanie
lokalnie stosowany jako surowiec do
otrzymywania miedzi (Chile),
stosowany jako środek ochrony roślin,
ma znaczenie naukowe,
ma znaczenie kolekcjonerskie – bardzo często
jest sztucznie hodowany, by otrzymać idealnie
wykształcone kryształy,
stosowany do niszczenia korzeni w rurach
kanalizacyjnych.
KORDIERYT
KORDIERYT
twardość w skali Mohsa:7
układ krystalograficzny :rombowy
gęstość minerału: 2,6–2,66 g/cm3
pokrój : słupkowy
barwa: szara, niebieska, żółta, fioletowa
KORDIERYT
Wysoko ceniony i bardzo drogi kamień jubilerski. Obecność inkluzji
znacznie obniża wartość kamieni. Najpiękniejsze okazy pochodzą z
Cejlonu, gdzie spotykane są w żwirach zawierających różne kamienie.
Kryształy kordierytu otrzymują zwykle kwadratowy lub ośmiokątny szlif
schodkowy, który uwypukla pleochroizm. Obrót o 90 stopni zmienia barwę
kamienia na niebieską.
Tzw. "kompas wikingów" – dzięki własnościom pleochroicznym był
używany przez żeglarzy do ustalania pozycji słońca przy zachmurzonym
niebie; kordieryt zastosowany jest również w tzw. "kompasie zmierzchu",
stosowanym w lotnictwie, którego istotnym elementem jest filtr
polaryzacyjny, przyrząd ten umożliwia określenie położenia Słońca po jego
zachodzie, na podstawie zmian polaryzacji błękitu nieba wraz z
kierunkiem obserwacji, pozwala znaleźć położenie Słońca z dokładnością
do 2,5°, nawet jeśli znajduje się ono 7° poniżej linii widnokręgu.
LABRADORYT
LABRADORYT
twardość w skali Mohsa:7
układ krystalograficzny: trójskośny
skład chemiczny: zawiera 30–50% albitu
naalsi3o8 (glinokrzemian sodu) oraz 50–70%
anortytu (glinokrzemian wapnia)
barwa: bezbarwna, biała, szara, zielona
LABRADORYT
Rozpowszechniony składnik niektórych skał magmowych,
głównie labradorytów, a także skał metamorficznych.
Miejsca występowania: USA – znajdują się tam dobrze
wykształcone kryształy nadające się do obróbki jubilerskiej,
Meksyk, Kanada – na Półwyspie Labrador, Australia,
Finlandia – główne miejsce pozyskiwania niezwykle
pięknych kamieni.
Polska – (jako składnik gabra) w Woliborzu i Bożkowie na
Dolnym Śląsku /w postaci ziaren charakteryzujących się
błękitną migotliwością.