СУ РЕСУРСТАРЫ КОМИТЕТІНІҢ қызметі туралы ақпарат

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СУ РЕСУРСТАРЫ БАРЛЫҒЫ – 100,5 км

3 Сүзуге және буландыруға су шығыны 15,5 км 3 Шекаралас аумақтардан келетін 43,9 км 3

Қазақстан аумағында құрылады 56,6 км

3

Шекарлас аумақтарға Қазақстаннан шығатын 42,4 км 3 пайдалануға мүмкін су ресурстары - 42,6 км 3

В О Д О Х О З Я Й С Т В Е Н Н Ы Е Б А С С Е Й Н Ы Р Е С П У Б Л И К И К А З А Х С Т А Н

о з . Щ у ч ь е

К О Е Й И П С

о з . А р а л с о р

К УРАЛЬСК

.К уш у м



о з . Ш а л к а р . У т в а . Б У зе р. У

141,8 км

ра

У р а л о - К а с п и й с к и й б а с с е й н

и л р . С а г и з

М О Р Е



АТЫРАУ



АКТАУ Т У Р К М Е Н И С Т А Н Р О С С И Я

р .

Э м б а р . Ш а г а н



о з . Ста н о в о е



ПЕТРОПАВЛОВСК

о з . М е н г и с о р об ол о з . Т е н и з о з . А л а к о л ь

150

ге ер ев ск в д е хр шим

км

о з . Ш а г л ы- Т е н и з о з . Ка ш и - Ка р о й о з . Ка л и б е к о з . Ул ь к е н - Ка о й о з . Т е к е о з . Кыз ыл к а к

Р О С С И Я АКТОБЕ

р .

И р г и з р . Т о б о л В е р х н е то б о л ь с к о е в д х р .

о з . Т е н те к с о р р. Т



о з . Са р ык о п а р. Тур гай о з . Ку ш м у р у н

111,8

р .

Ж

км

а л д а м о з . Ко й б а г а р р . Т а с т ы

Т о б о л - Т у р г а й с к и й б а с с е й н И ш и м с к и й б а с с е й н АСТАНА

р . И ш и м р. Н ур а з.

е н ги



о з . Се л е ти те н и з

КОКШЕТАУ

 

Н у р а - С а р ы с у й с к и й б а с с е й н

а р т ы р .

С

ПАВЛОДАР



р. И рт ыш

95 км СЕМЕ Й



о з . Ка р а с о р

КАРАГАНДА УСТЬ-КАМЕНОГОРСК

в д х р .

с к о е а р м и н

121 км

р . К Б у х т у м о к р . К у р ч п е к т ы р .

Б у г у с

оз.З а й с а н

о з . М е л ь д и к о л ь Оз . Ш а л к а р о з . Ка р а к о л ь о з . Ку р д ым р. С арысу

78 км

р . А т а с у

А р а л о - С ы р д а р ь и н с к и й б а с с е й н

КОЕ А РАЛЬС М О РЕ

У З Б Е К И С Т А Н 205,8 км КЫЗЫЛОРДА

р.Сы



рд ар ья о з . Ка р а к о й ын о з . А щ и к о л ь о з . А к ж а й к ын

Ш у - Т а л а с с к и й б а с с е й н

р. Ш у о з . А к ж а р о з . Ж ыл к ыб а й о з . Со р к о л ь о з . Т у з к о л ь р. Т алас о з . А щ и к о л ь о з . А к к о л ь о з . Б а й л и к о л ь



р . Ш у

ТАРАЗ

г а й т ы

103,1 км

Б у г у н с к о е в д х р .

ШЫМКЕНТ



Б а л х а ш - А л а к о л ь с к и й б а с с е й н

о з . С а с ы

оз .Бал ха ш

о з . А л а к о л ь Т а с о тк е л ь с к о е в д х р .

. И л и

К Ы Р Г Ы З С Т А Н БАЛХА Ш

р . А к с у

280,5 км



Ка п ч а г а й с к о е в д х р .

р . И л и ы к о л ь

оз .А лак ол ь

К И Т А Й

Ча р д а р и н с к о е в д х р .

о з . М а р к а к о л ь

Қазақстан Республикасында 8 бассейндік инспекция құрылған, олар – Астана, Алматы, Атырау, Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Семей және Тараз қалаларында орналасқан. Белгімен белгіленген.Су кодексінің 40 бабына сәйкес олар облыстарда бөлімдері бар, уәкілетті органдардың аумақтық органдары болып табылады (олардың қызметі жүзеге асырылады және өкілдігі екі және оданда артық облыстарының аумағына таратылады). Белгімен белгіленеді – Орналасқан орнынан тексерілетін нысанға дейін орташа қашықтық.

141,8 км

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ СУ РЕСУРСТАРЫ КОМИТЕТІНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ СУ РЕСУРСТАРЫ КОМИТЕТІ Бассейндік инспекции 8 дана. (146 шт.бірл.)

 бассейндік принцип негізінде гидрографиялық бассейннің су ресурстарын кешенді басқарады;  ҚР су заңнамаларын жеке және заңды тұлғалармен сақтау, су қорын пайдалану және қорғауға мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;  мемлекеттік есепті, мемлекеттік су кадарстрын және бассейндер бойынша су нысандарының су мониторингін жүргізеді;  арнайы суды пайдалануға рұқсатты беру, қызметін тоқтатады;  тиісті бассейннің су нысандарын тиімді пайдалану бойынша облыстардың ЖАО жоспарларын келісуді жүзеге асырады.

«Қазсушар» республикалық мемлекеттік кәсіпорын 20 – областтық филиалдар. (9006 шт.бірл.)

 ГТҚ пайдалануды, жөндеуді жүзеге асырады;  су нысандарында және су шаруашылығы жүйелерінде ведомствалық гидрометрологиялық желілері мен олардың метрологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастырады;  шаруашылықаралық маңызы бар су қоймаларында, гидротораптарда және басқада стихиялық зілзала мен апаттық жағдайларды болдырмау және жою бойынша іс-шараларды әзірлейді;  АЕМ тұтынушыларына ауыз су беруді жүзеге асырады;  магистралдық су құбырлары мен олардың жекелеген құрылыстарына жөндеуді және пайдалануды жүзеге асырады.

2014 жылғы 1-ші жартыжылдыққа Су ресурстары комитеті бассейндік инспекцияларының бақылау-инспекциялық қызметі бойынша ақпарат

• • • • • • Су ресурстары комитетінің Бассейндік су инспекцияларымен (БСИ) 2014 жылғы 1-ші жартыжылдықта су және табиғатты қорғау заңнамаларының талаптарын су пайдаланушылармен сақтау бойынша 164 тексеріс өткізілді.

Сонымен бірге, арнайы органмен бірлесіп 3 тексеріс өткізілді. 134 заң бұзушылықтар анықталды. Ағымдағы кезеңге анықталған заң бұзушылықтарды жою бойынша 76 нұсқамалар берілген. Жалпы сомасы 12575,300 мың теңгеге 101 әкімшілік айыппұлдар салынған. Оның ішінде жалпы сомасы 10992,250 мың теңгеге 84 айыппұл өтелген. Айыппұл сомасының өтелуі – 87,4 % құрайды.

Анықталған заң бұзушылықтардың құрылымы

суды қорғау заңнамаларын бұзудың негізгі түрлері болып табылатындығын

көрсетеді

:

суға мемлекеттік меншікті бұзу (ӘҚтК 124б.) - 60 (44,8%), алғашқы есепті жүргізу ережесін бұзу (ӘҚтК 279б.) – 28 (20,9%), су ресурстарының есебі мен есептілік мәліметін бұрмалау (ӘҚтК 280б.) – 21 (15,7%), басқалары – 19 (14,2%). Басқарларына 2-ТП (сушар) есебін уақытылы тапсыру туралы нұсқама енеді, су үшін бюджетке төлем, төлемдер бойынша декларацияны ұсыну мерзімдерін бұзу, суды өлшеу құралдарының болмауы, ұңғымаларға консервация өткізілмеген, суды өлшеу құралын тексеруге құжаттың болмауы, жер асты суларының деңгейлерін өлшеу үшін пьезотүтіктің болмауы, ұңғымаларға консервация өткізілмеген, суды өлшеу құралын тексеруге құжаттың болмауы, жөндеу жұмыстары (ЗСО қоршауы және басқалар), есеп, деңгейлерді өлшеу журналдарының болмауы, жер асты суларының мониторингін жүргізбеу, суды тұтыну лимиттерін анықтау, су есептегішті пломбылау, кері сумен қамту, 2-ТП-сушар есебін тапсырмау, ұңғыманың герметикалық маңдайшасын сақтамау, ЗСО жөндеу, жөндеу жұмыстары (ЗСО қоршау және басқалар) суға химанализдерінің болмауы және т.б.

БСИ КИД көрсеткіштерін азайту келесіге байланысты: 1. ҚР ҚОҚМ СРК төрағасының 29.01.2014ж. № 19-2-41/107-И бұйрығымен жоспарлы тексерістерді өткізуді тоқтатуға байланысты СРК-нің ҚР ҚОСРМ-не өтуіне байланысты жоспарлы және жоспардан тыс тексерістер тоқтатылған, сондай-ақ «Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызмет үшін жағдай жасау бойынша кардиналдық шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 27 ақпандағы № 757 Жарлығына сәйкес 2014 жылғы 2 сәуірден 2015 жылғы 1 қаңтарға дейін шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне тексеріс өткізуге мораторий жарияланған; 2. инспекторлардың, автокөліктің, ЖЖМ, іссапар шығындарына құралдардың жетіспеуі; тексерістердің болуы тікелей жұмысынан оларды алаңдату.

5

ҚР АШМ СУ РЕСУРСТАРЫ КОМИТЕТІНІҢ ҚЫЗМЕТІ КЕЛЕСІ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР БОЙЫНША ЖҮРГІЗІЛЕДІ:

• Су қорын пайдалану және қорғау саласындағы мемлекеттік басқару; • Су ресурстарын басқарудың мемлекеттік бағдарламасын іске асыру; • Заңнамалық және нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру; • Су шаруашылығы нысандарын пайдалану; • Трансшекаралық су нысандарын пайдалану бойынша мемлекетаралық ынтымақтастық; • Еліміздің экономика су секторының инвестициялық жобаларын іске асыру;

Су шаруашылығын мемлекеттік қолдау

Қазақстан Республикасының Су кодексі су шаруашылығының жүйесін мемлекеттік қолдау бойынша шараларды қарастырады. Атап айтсақ, ҚР СК 135 бабымен көзделген: су берумен байланысты емес республикалық маңызды су шаруашылығы құрылыстары мен трансшекаралық су шаруашылығы құрылыстарын пайдалану бойынша шығындарды қаржыландыру; аса апатты су шаруашылығы құрылыстарын және гидромелиоративтік жүйелерді қалпына келтіру бойынша іс-шараларды қаржыландыру, қаржылық ресурстарын, сондай-ақ заемдық қаражатты тарту, жаңа су шаруашылығы құрылыстарын және гидромелиоративтік жүйелерді салу және қолданыстағыларды қайта жаңарту ; мемлекеттік меншіктегі су шаруашылығы жүйелері мен құрылыстарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша іс-шараларды қаржыландыру; ауыл шаруашылығы тауар өндірушілеріне су жеткізу бойынша қызметтер құнын субсидиялау және Қазақстан Республикасы Үкіметімен бекітілген тізбе бойынша ауыз сумен қамтудың баламасыз көзі болып табылатын аса маңызды топтық және оқшау сумен қамту жүйелерінен ауыз суды беру.

су шаруашылығы жүйелерінің мемлекеттік мекемелерін ұстау ; суармалы егіншіліктің мелиоративтік жағдайын бағалау және мониторингі бойынша шығындарды қаржыландыру.

ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің Су ресурстары комитеті әкімшісі болып табылатын тиісті бюджеттік бағдарламар аясында көрсетілген іс-шараларды іске асыру жүзеге асырылады.

2010-2014жж. Су шаруашылығына бөлінген республикалық бюджет қаражатының көлемі (млрд.теңге)

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

67,3 89,5 59,01 27,3 50,57

2010 год 2011 год 2012 год 2013 год 2014 год

8

Трансшекаралық су нысандарын пайдалану бойынша мемлекетаралық ынтымақтастық

1. Орталық Азия елдерімен ынтымақастық 1.

Сырдария өзенінің бассейні бойынша.

қ.).

1992 жылғы ақпан айында мемлекетаралық көздерден су ресурстарын пайдалану және қорғауды бірлесіп басқару саласындағы ынтымақтастық туралы Қазақстан Республикасы, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан және Түркіменстан арасындағы мемлекетаралық келісімге қол қойылды (1992 жылғы 18 ақпан Алматы Жоғарыда көрсетілген Келісімнің Үйлестіру Су шаруашылығы Комиссиясы (МҮСК) құрылды. МҮСК отырысы тоқсан сайын өткізіледі, жылына төрт рет, онда вегетацияаралық және вегетациялық кезеңдерге су шаруашылығы нысандарының жұмысы қаралады, тиісті кезеңге мемлекеттің лимиттері бекітіледі.

нормаларына сәйкес Мемлекетаралық

Мәселесі:

Өзбекстан Республикасының аумағы арқылы Қазақстан Республикасының қажеттіліктері үшін Тоқтағұл су қоймасынан тасталатын су ресурстарын жеткізу мәселесі.

Шешу жолдары:

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Өзбекстан Республикасының Үкіметі арасында трансшекаралық су нысандарын бірлесіп пайдалану және қорғау туралы келісімге қол қою.

9

Комитет по водным ресурсам МХ РК

2. Шу және Талас өзендерінің бассейндері бойынша

Қырғызстан Республикасымен су шаруашылығы құрылыстарын пайдалану мәселелері 2000 жылғы қаңтарда Шу және Талас өзендерінде мемлекетаралық пайдаланудағы су шаруашылығы құрылыстарын пайдалану туралы Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қырғызстан Республикасының Үкіметі арасындағы келісімге қол қойылған (2000 жылғы 21 қаңтар, Астана қ.).

Келісім әрі -Комиссия).

шеңберінде Шу және Талас өзендерінде мемлекетаралық пайдаланудағы су шаруашылығы құрылыстарын пайдалану туралы Қазақстан Республикасы мен Қырғызстан Республикасының комиссиясы қызмет етеді (бұдан Жоғарыда Республикасының меншігі болып табылатын бірқатар су шаруашылығы нысандары мемлекетаралық көрсетілген Келісімнің пайдаланудағы нормаларына нысандарға сәйкес жатқызылған.

Қырғызстан Осыған сәйкес Қазақстан Республикасы жыл сайын алынатын су үлесіне қатысты мемлекетаралық пайдалану нысандарын ұстауға және пайдалануға қарылық қаражат бөледі.

3. Су қатынастары саласында Қытай Халық Республикасымен ынтымақтастық

2001 қыркүйек, жылғы қыркүйекте Трансшекаралық өзендерді пайдалану және қорғау саласындағы ынтымақтастық туралы Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қытай Халық Республикасының Үкіметі арасындағы келісімге қол қойылды (2001 жылғы 12 Астана қ.). Осы Келісім 24 трансшекаралық өзендердің су қатынастарын реттейді.

Осы Келісімді іске асыру мақсатында Трансшекаралық өзендерді пайдалану және қорғау бойынша қазақстан-қытай бірлескен комиссиясы (бұдан әрі – Бірлескен комиссия), сондай-ақ сарапшылардың жұмыс тобы құрылды.

Бірлескен комиссияның 10 отырысы және сарапшылардың жұмыс тобының 9 отырысы өткізілді.

2010 жылғы қараша айында Қорғос өзеніндегі «Достық» бірлескен гидроторабын бірігіп салу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Қытай Халық Республикасының Үкіметі арасындаға келісім.

2013 жылғы 5 шілдеде Қорғос «Достық» гидроторап пайдалануға енгізілді.

Мәселесі:

Трансшекаралық өзендердің су ресурстарын бөлу туралы келісімнің болмауы.

Шешу жолдары:

Қазіргі уақытта Тараптармен бірлесіп ҚР және ҚХР арасындағы трансшекаралық өзендерде су бөлу бойынша негізгі техникалық жұмыстардың жоспары іске асырылуда.

Жұмысты аяқтау 2014 жылға жоспарланған.

Ғылыми-зерттеу және іздестіру жұмыстарының нәтижесі бойынша 2015 жылы Трансшекаралық өзендердің су ресурстарын бөлу туралы үкіметаралық келісімді әзірлеу жоспарлануда.

4. Ресей Федерациясымен су қатынастары

2010 жылы 7 қыркүйекте Трансшекаралық су нысандарын бірлесіп пайдалану және қорғау туралы Қазақстан Республикасы Үкіметі және Ресей Федерациясы Үкіметінің арасында келісімге қол қойылды (1992 жылғы Келісім орнына.

Келісім шеңберінде Трансшекаралық су нысандарын бірлесіп пайдалану және қорғау бойынша Қазақстан-Ресей комиссиясы қызмет етеді.

1992 жылдан 2011 жыл аралығында Комиссияның 20 отырысы өткізілді.

Бұдан басқа, осы Келісімнің 12 бабына сәйкес Жайық, Ертіс, Есіл, Тобыл, Қиғаш, Үлкен және Кіші Өзендер өзендері бассейндерінің су ресурстарын қорғау және пайдалану бойынша жұмыс топтары құрылған.

Комиссиямен көктемгі су тасқыны, су қоймаларын толтыру және халықты сумен қамту шарттары, трансшекаралық өзендері су ресурстарының мемлекеттік мониторингін өткізу жағдайы мен нәтижесі, жер асты және жер үсті суларының мониторингі, сондай-ақ трансшекаралық өзендердің су ресурстары жағдайын жақсартуға бағытталған суды қорғау іс-шараларын өткізу мәселелері қаралады.

Тасқын судың зиян әсерін болдырмау бойынша іс-шаралар

Су ресурстары комитетінің жүргізуінде түрлі қызметі мен әртүрлі реттеулерімен 75 су қоймалары бар.

Ағымдағы жылы, гидротехникалық құрылыстар арқылы тасқын суды апатсыз жіберу мақсатында Комитетте барлық тасқын су кезеңіне төтенше жағдайларды болдырмау және жою бойынша комиссия құрылған

(2014 ж. 25 қаңтар № 18 СРК бұйрығы).

Комиссия қамтамасыз етеді:

Жергілікті атқарушы органдармен, ҚР ТЖМ аумақтық органдарымен тасқын суларды жіберу және елді мекендер мен шаруашылық нысандарды мүмкін су басуды болдырмау бойынша жұмыстарды өткізу жөніндегі шараларды жүзеге асыру жағынан өзара іс-әрекеті.

Тасқын сулар әсер ететін су шаруашылығы нысандары мен құрылыстарының техникалық жағдайына, сондай-ақ өзендер арнасының жағдайына зерттеу жүргізу.

Көктемгі тасқын судың өту кезеңіне су шаруашылығы нысандарында тәулік бойғы кезекшілік пен мониторингті ұйымдастыру.

Су шаруашылығы құрылыстарында шұғыл шараларды қабылдау және алдын алу іс-шараларын өткізу үшін құрылыс және басқада материалдардың қажетті қорларын құру, мүмкіндігінше қауіпті учаскелерде тиісті техника мен механизмдерді дайындауды ұйымдастыру.

2015 жылға арналған негізгі міндеттер

2014ж.-2020ж. арналған Қазақстанның су ресурстарын басқару мемлекеттік бағдарламасын іске асыру; ГТҚ және топтық су құбырларын қайта жаңарту және салу бойынша жұмысты жалғастыру; суарудың алдыңғы тиімді пайдалану; қатарлы инновациялық технологияларын пайдаланумен суармалы жерлерді Бюджеттік қаражатты тиімді пайдалану және игеру бойынша жұмысты жалғастыру.

15