Transcript Klik hier

Ouderenmishandeling
Je ziet het pas als je het gelooft
24 juni 2014 te Amersfoort
Door: Colin Goudappel
Nederlandse Vereniging
Fysiotherapie in de Geriatrie
•
•
•
•
Kennisquiz
Film
Wat is ouderenmishandeling
Meldcode
Kennisquiz
Er wordt een vraag of stelling voorgelegd.
Deze is waar of niet waar.
Mevrouw is dementerend, ze
loopt vaak weg. Haar man sluit
haar op in de woonkamer, want
hij is bang
dat ze verdwaald.
Is dit ouderenmishandeling?
Waar
Dit wordt ontspoorde zorg
genoemd en dat is een vorm van
ouderenmishandeling.
Maar dit wordt ook wel mis-behandeling genoemd.
Ouderenmishandeling is komt de laatste 15 jaar meer in
de publiciteit. Klopt dit?
Waar
Ja, door de vergrijzing van de samenleving, doordat
ouderen langer thuis wonen en doordat mantelzorgers
werk en zorg voor ouders en kinderen combineren met
een baan, komt ontspoorde zorg mogelijk vaker voor.
45% van de autochtone ouderen wordt mishandeld.
Waar of niet waar?
Niet waar
Dit gaat over huiselijk geweld in het algemeen.
• Ouderenmishandeling wordt geschat op 1 op de 20
ouderen
• 2008: 662 melding
• 2009: 656 meldingen
• 2010: 855 meldingen
• Stijging van 30%
Bron LPBO
Partners zijn de grootste groep, die zich schuldig
maken aan ouderenmishandeling.
Waar of niet waar?
Niet waar
•
•
•
•
•
•
(Ex-)partner 33%
Kinderen en kleinkinderen 52%
Kennissen/buren 8%
Overige familieleden 7%
Vrijwilligers 0.2 %
Beroepskrachten 2%
Psychische mishandeling onder ouderen
komt het meeste voor.
Waar
Vormen van ouderenmishandeling
• Psychisch: treiteren, vernederen, dreigen, vals beschuldigen,
beledigen (69%)
• Lichamelijk: slaan, schoppen, vastbinden, te veel of te weinig
medicijnen geven (38%)
• Uitbuiting/Misbruik: afpersen, ontvreemden van geld of
goederen, misbruik van goed gelovigheid, valse beloftes (39%)
• Schending van rechten:
vastbinden, inperking van privacy en zelfbeschikking,
post achterhouden, bezoek weren (9%)
• Verwaarlozing: ondervoeding, uitdroging, slechte
hygiëne, negeren van behoefte aan aandacht, liefde
en ondersteuning (5%)
• Seksueel misbruik: betasten van het lichaam en
verkrachting (2%)
Mevrouw is ervan overtuigd dat haar man
terminaal is. Om zijn lijden te verminderen geeft
ze hem medicijnen en mag hij geen omgang
hebben met familie.
Is hier sprake van ouderenmishandeling
Waar
Er is sprake van ontspoorde mantelzorg.
Ontspoorde zorg komt vaker voor
dan opzettelijke mishandeling.
Waar of niet waar?
Niet waar
• Ontspoorde zorg (17%)
• Opzettelijke mishandeling (46%)
Wat staat in de
goede volgorde?
• In kaart brengen van
signalen
• Collegiale toetsing
• Gesprek
• Wegen van geweld
• Beslissen hulp
organiseren of
verwijzen
• In kaart brengen van
signalen
• Gesprek
• Wegen van geweld
• Collegiale toetsing
• Beslissen hulp
organiseren of
verwijzen
Stappenplan voor het handelen bij een
vermoeden van huiselijk geweld
Stap 1
In kaart
brengen van
signalen
Stap 2
Stap 3
Collegiale
toetsing
gesprek
Stap 4
Wegen van
het geweld
Stap 5
Beslissen
hulp
organiseren
melden
Melden van huiselijk geweld is voor iedere
beroepskracht verplicht.
Waar of niet waar.
Niet waar
Je hebt de plicht om te werken aan de hand van de
stappen van de meldcode.
Je bent niet verplicht om te melden bij het SHG.
Wat is ouderenmishandeling
• Al het handelen of nalaten van handelen, van al degene die in
een persoonlijke, professionele relatie met de oudere (65+)
staan,
• waardoor de oudere persoon (herhaaldelijk) lichamelijk en/of
psychische en/ of materiele schade lijdt,
• dan wel vermoedelijk lijden zal zijn en waarbij van de kant van
de oudere sprake is van een vorm van gedeeltelijke dan wel
volledige afhankelijkheid.
( Comijs 1998)
•
Bron:LPBO
Landelijke ontwikkelingen
• Vergrijzing in Europa
• Ouderen blijven langer thuis wonen
• Mantelzorgers combineren zorgtaken met een baan en
opvoeding eigen kinderen
• Nieuwe bezuinigingen
Beeldvorming
• Beeldvorming in de samenleving als voedingsbodem voor
ouderenmishandeling
• Ouderen als (financiële) last voor de samenleving
• Negatieve invloed op ouderen, minder zelfvertrouwen en
laag zelfbeeld
Bron LPBO
Cijfers
•
•
•
•
•
•
1 op de 20 ouderen (5,5 %)
Schatting jaarlijks 200.000 ouderen
2007: 366 meldingen
2012: 1027 meldingen
Vrouwen zijn vaker slachtoffer (70 %)
30.000 per jaar: financiële uitbuiting
Bron LPBO
Film
Wie zijn de plegers
•
•
•
•
•
•
(Ex-)partner 33%
Kinderen en kleinkinderen 52%
Kennissen/buren 8%
Overige familieleden 7%
Vrijwilligers 0.2 %
Beroepskrachten 2%
Verschijningsvormen
Vormen ouderenmishandeling
• Psychisch: treiteren, vernederen, dreigen, vals
beschuldigen, beledigen (69%)
• Lichamelijk: slaan, schoppen, vastbinden, te veel of
te weinig medicijnen geven (38%)
• Uitbuiting/Misbruik: afpersen, ontvreemden van
geld of goederen, misbruik van goed gelovigheid,
valse beloftes (39%)
Vormen ouderenmishandeling
• Schending van rechten:
vastbinden, inperking van privacy en zelfbeschikking,
post achterhouden, bezoek weren (9%)
• Verwaarlozing: ondervoeding, uitdroging, slechte
hygiëne, negeren van behoefte aan aandacht, liefde
en ondersteuning (5%)
• Seksueel misbruik: betasten van het lichaam en
verkrachting (2%)
Risicofactoren oudere
•
•
•
•
•
Afhankelijkheid
Sociaal isolement
Loyaliteitsgevoelens t.o.v. pleger
Geweld normaal vinden
Ingrijpende gebeurtenissen; verhuizing, verlies
partner
Risicofactoren pleger
• Overbelasting
• Psychische gesteldheid b.v verslaving of
psychiatrische problemen
• Lichamelijke ziekte; b.v dementie
• Afhankelijkheid b.v. voor huisvesting en inkomen
• Opzettelijke mishandeling (46%)
Het opzettelijk toebrengen van pijn of lichamelijk letsel door
handelen of nalaten van handelen. Bewust misbruik maken van
afhankelijke positie van oudere
Voorbeelden:
Langdurig partner / relatie geweld
Financiële uitbuiting
• Ontspoorde zorg (17%)
• Mantelzorg die door overbelasting de grens van goede zorg
overschrijdt door zorg achterwege te laten of door het vertonen
van stressgedrag.
• Onmacht, onkunde, isolement
• Misbehandeling
Mantelzorgers:
• 3,5 miljoen
Nederlanders verlenen
mantelzorg
• 1 op de 10
mantelzorgers maakt
zich schuldig aan fysiek
geweld en 1 op 3 aan
verbaal geweld
• 220.000 mantelzorgers
raken overbelast
Mantelzorgers ontsporen door:
•
•
•
•
•
Mantelzorger zijn tegen wil en dank
Uitputting, frustratie, geen erkenning
Overschrijding van grenzen
Tegenwerking of agressie oudere
Andere machtsverhoudingen
Signalen van ouderenmishandeling
• Onsamenhangende verklaringen
•
•
•
•
•
Onverschilligheid/schreeuwen en schelden
Verdwijnen van spullen/lege koelkast
Depressieve en angstige indruk
Buiten de deur houden van hulpverleners
Etc, etc
Zie lijst signalen van ouderenmishandeling
Beschermende factoren
•
•
•
•
•
Weerbaarheid en eigen regie
Informatie en kennis
Ondersteuning bij overbelasting
Klimaat waarin knelpunten en zorgen bespreekbaar zijn
Scholing personeel
Dilemma’s bij signaleren
• Persoonlijke dilemma: emoties, onmacht,
opvattingen, angst, boosheid, onzekerheid
• Organisatorische dilemma’s: taakopvatting, er zijn
geen duidelijke afspraken, ontbreken van consultatie
• Culturele of godsdienstige dilemma’s: wel/niet
rekening houden met opvattingen in andere culturen
Basismodel meldcode huiselijk geweld en
kindermishandeling
Stappenplan voor het handelen bij signalen van huiselijk
geweld en kindermishandeling
De Wet meldcode huiselijk geweld
Doel van de wet: kwaliteit van handelen van professionals bij het
signaleren van huiselijk geweld verbeteren
Organisaties zijn verplicht om over een meldcode te beschikken
Organisaties zijn verplicht om gebruik en kennis erover te
bevorderen
Meldrecht - meldplicht
Meldrecht:
Wettelijk het recht hebben om melding te doen bij SHG en
gegevens over te dragen. Is van toepassing voor de meldcode.
Meldplicht:
Wanneer een medewerker het vermoeden heeft dat een collega zich
schuldig maakt aan mishandeling, moet hij/zij dit melden bij
leidinggevende en het bestuur.
Stappenplan voor het handelen bij een
vermoeden van huiselijk geweld
Stap 1
Stap 2
In kaart
brengen vanCollegiale
toetsing
signalen
Stap 3
gesprek
Stap 5
Stap 4
Beslissen
Wegen van
hulp
het geweld organiseren
melden
Wat kunt u vanuit uw functie doen
•
•
•
•
Melden bij aandachtsfunctionaris in uw organisatie
Signalen bespreken met andere collega’s
Steunpunt Huiselijk Geweld
Bespreken met oudere en gezinsleden (indien van
toepassing binnen uw functie)
Bespreken van ouderenmishandeling
• Bespreek zorgen en neem het woord “mishandeling”
niet in de mond
• Luisteren, samenvatten, doorvragen en
ondersteunen
• Laat uw OMA thuis:
OMA staat voor:
Opvattingen
Meningen
Adviezen
Steunpunt huiselijk geweld
•
•
•
•
•
Informatie en Advies geven.
Doorverwijzing.
Face to face gesprekken.
Voorlichting.
24*7 bereikbaar, 0900-126 26 26
Ouderenmishandeling
Het stopt pas als u het meldt!