Transcript 03 02_RIVM_Sol_Indicatoren voor BRZO bedrijven

Indicatoren
(SPI’s)voor BRZO
bedrijven
Vera Sol - Centrum Veiligheid
Loek Bollen - BOIAC
Inhoud
1.
2.
3.
4.
5.
Achtergrond
Literatuurstudie
Interviews
Prestatie-indicatoren
Vervolgonderzoek
Achtergrond: van Seveso II naar Seveso III
Aanleiding:
● Nieuwe indeling van gevaarlijke stoffen : Globally Harmonised
System of Classification and Labelling of chemicals (GHS)
● Aanpassen aan andere EU regelgeving
● Oplossing van kleine knelpunten
Wat is gewijzigd?
● Verduidelijken van definities
● Eisen aan VR zijn verduidelijkt en verscherpt
● Eisen aan VBS zijn omvangrijker en verscherpt
● Toepassing van prestatie-indicatoren wordt aanbevolen
● Geen specifieke eisen opgenomen t.a.v. veiligheidscultuur
3
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Achtergrond: bijlage III over VBS
Het VBS moet afgestemd te zijn op de gevaren, de industriële
werkzaamheden en de complexiteit van de organisatie in de
inrichting, en moet op de evaluatie van de risico’s gebaseerd zijn.
De volgende punten komen aan de orde in het VBS:
i. organisatie en personeel
ii. identificatie en beoordeling van zware ongevallen
iii. controle op de exploitatie (beheersing van uitvoering)
iv. wijze waarop wordt gehandeld bij wijzigingen
v. planning van noodsituatie
vi. toezicht op de prestaties (met toepassen van performance
indicatoren)
vii. controle en analyse (aanneming en toepassing van procedures om
preventiebeleid en doeltreffendheid en deugdelijkheid VBS
systematisch periodiek te beoordelen)
4
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Achtergrond: Seveso III
Bijlage III van Richtlijn 2012/18/EU:
(vi) het toezicht op de prestaties — aanneming en toepassing van
procedures voor een permanente beoordeling van de inachtneming
van de doelstellingen die door de exploitant zijn bepaald als
onderdeel van het preventiebeleid voor zware ongevallen en van
het veiligheidsbeheerssysteem, en invoering van regelingen voor
onderzoek en correctie bij niet-inachtneming. Tot deze procedures
moet behoren het systeem voor de melding van zware ongevallen
of bijna-ongevallen, met name die waarbij de beschermende
maatregelen hebben gefaald, alsook het onderzoek daarnaar en de
follow-up, een en ander op basis van de ervaringen uit het
verleden. Tot de procedures kunnen ook prestatie-indicatoren
behoren zoals veiligheidsprestatie-indicatoren (safety performance
indicators, SPIs) en/of andere relevante indicatoren;
5
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Aanleiding voor onderzoek
● Het ministerie van SZW is al 10 jaar bezig om indicatoren een
rol te geven in het beleids- en toezichtproces. Tot op heden is
dat niet gelukt
● Seveso III geeft de mogelijkheid SPI’s te koppelen aan het VBS
● SPI’s worden al door bedrijven gebruikt
● Er zijn grote stappen gemaakt in de kennis voor het ontwikkelen
van goede en effectieve SPI’s sinds o.a. Texas City incident
● SZW wil beter inzicht in de veiligheidsprestaties van bedrijven
om de inspectie efficiënter en effectiever in te richten
6
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Doel van onderzoek
Vragen van de beleidsdirectie Gezond & Veilig Werken van het
ministerie SZW aan RIVM:
● Geef inzicht in de wetenschappelijke literatuur op het gebied van
SPI’s en het huidige gebruik van indicatoren door bedrijven.
● Kunnen SPI’s gebruikt worden voor het meten van
veiligheidscultuur?
● Ontwikkel een set van SPI’s te gebruiken bij het beleids- en toezicht
proces op het gebied van majeure risico’s en die tevens door
bedrijven gebruikt kunnen worden.
7
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Het onderzoek
● Literatuuronderzoek
● Interviews van het senior Management bij 12 vooraanstaande
BRZO-bedrijven naar de praktijk van het managen van het VBS en
de toepassing van SPI’s (incl. de visies van bedrijven op
veiligheidscultuur en het actieplan “Veiligheid Voorop”)
● Ontwikkeling van een set van indicatoren gekoppeld aan de Seveso
III elementen van het veiligheidsbeheerssysteem
8
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Het
literatuuronderzoek
(literature review)
Literatuuronderzoek SPI’s (1)
Belangrijkste bevindingen:
● Er is geen specifieke methode die kan worden aanbevolen om
indicatoren te ontwikkelen
● Wel zijn er verschillende richtlijnen en goede werkpraktijken
die gevolgd kunnen worden o.a.
● 20 criteria waar goede indicatoren aan moeten voldoen
10
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Literatuuronderzoek SPI’s (2)
● 20 kwaliteitseisen waar goede indicatoren aan moeten voldoen:
- voor het systeem als geheel (bijvoorbeeld voldoende in aantal en
frequentie om trends te kunnen identificeren, en combinaties van
leading en lagging indicatoren zodat je zowel de prestaties
uit het verleden als voorspellingen voor de toekomst meet)
- voor indicatoren afzonderlijk (bijvoorbeeld SMART)
- voor het ontwikkelproces (bijvoorbeeld betrokken team, en
worden ten minste op jaarbasis gereviewd en zo nodig aangepast)
11
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Literatuuronderzoek SPI’s (3)
Ga voor het onderzoeksrapport naar www.rivm.nl/arbeidsveiligheid en
zoek onder rapporten naar:
A literature review on safety performance indicators supporting the
control of major hazards
Bellamy LJ, Sol VM
RIVM Rapport 620089001
12
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
De interviews
Doel van de interviews
Geef een beeld van
● de huidige toepassing van SPI’s bij BRZO-bedrijven
● de ontwikkelingen van de veiligheidscultuur, en
● het management van het VBS in deze bedrijven
Ga uit van
● vooraanstaande BRZO-bedrijven
● van verschillende branches (VNPI, VNCI, VOTOB, VHCP)
● met een zo goed mogelijke verdeling over de vijf regionale
veiligheidsnetwerken
14
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Uitgangspunten bij interviewrondes
1.
Een structureel VBS met een zo specifiek mogelijk
voorgeschreven referentiekader voor het managen en verbeteren
van de operationele integriteit (*) vormt de eerste schil rond het
voorkomen van majeure incidenten
2.
Het zo noodzakelijke professionele leiderschap van (Sr-)
managers voor het voortdurend handhaven en verbeteren van de
operationele integriteit vormt de tweede schil rond het voorkomen
van incidenten (Goede veiligheidscultuur)
(*)
Operationele integriteit (OI) is het vermogen van een organisatie om geheel en
zonder voorbehoud altijd te voldoen aan alle in- en externe vereisten ten aanzien van een
veilige-, gezonde- en milieuverantwoorde bedrijfsvoering
15
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Overzicht van thema’s van de interviews
● Governement van het VBS (hoe manage je het VBS)
● Performance indicatoren (hoe en van welke SPI’s wordt gebruik
gemaakt)
● Voldoen aan wet- en regelgeving (hoe zorg je ervoor dat het bedrijf
altijd de wet- en regelgeving kent en zich er aan houdt)
● VGM cultuurinterventies (aard en omvang van, in de afgelopen twee
jaar gestarte, initiatieven)
● Sancties en beloningen ( inhoud en toepassing)
● Visie van bedrijven op plannen van de overheid m.b.t. Seveso III
● Visie van bedrijven op het initiatief ‘Veiligheid Voorop’ van de
branches
16
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Interviewresultaten: Performance Indicatoren
● Toegepaste performance indicatoren zijn veelal ‘lagging’ (=
resultaten van acties; niet voorspellend i.t.t. ‘leading’ = indicatief
voor toekomstige veiligheidsprestaties),
● Veel bedrijven zijn nog volop aan het sleutelen aan de indicatoren;
twee bedrijven hebben externe deskundigheid ingeroepen,
● In vijf van de twaalf bedrijven wordt een jaarlijkse trendanalyse
teruggekoppeld naar VBS elementen en de werkprocessen daarop
aangepast,
● Sr. Mngmnt krijgt veelal een (te) beperkt aantal KSPI’s te zien; veel
details blijven steken op lagere niveaus,
● De grote hoeveelheid kennis en artikelen van de laatste jaren over
SPI’s lijkt niet doorgedrongen tot de bedrijven.
17
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Discussie n.a.v. Interviews (1)
● De Operationele Integriteit en de Financiële/Economische Integriteit
zijn als Yin en Yang van belang voor een gezond en veilig bedrijf.
● De grote uitdaging is om het belang van een goede Operationele
Integriteit zodanig ondubbelzinnig bij de Sr-managers van de
BRZO bedrijven geaccepteerd te krijgen dat zij hun VBS en
veiligheidscultuur “vrijwillig” structureel met eenzelfde prioriteit
gaan managen als de bedrijfseconomische aspecten en daarvoor
ook verantwoording aflegt naar de maatschappij met gelijkwaardige
middelen. (o.a. SPI’s)
● Inspectie vormt het laatste (noodzakelijke) middel om compliance
aan wet- en regelgeving af te dwingen.
18
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Discussie n.a.v. Interviews (2)
● Daarvoor is nodig :
● Specifieke doelen en normen per systeemelement in de wet
verankerd inclusief performance indicatoren ( Overheid zorgt voor
een eenduidig en specifiek referentiekader )
● Aangepaste tools voor inspectie en handhaving . Deze tools
ontwikkelen op basis van het in de wet- en regelgeving
voorgeschreven eenduidig en specifiek referentiekader
● Brancheverenigingen en bedrijven verdere details van een model
veiligheidsbeheerssysteem laten uitwerken en effectief laten
implementeren (Veiligheid Voorop)
19
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Voorbeelden van
SPI’s op basis van
doelnormen
Proces (1)
● Het ministerie van SZW is al 10 jaar bezig om indicatoren een rol te
geven in het beleid maar is daar tot op heden niet in geslaagd. Deze
nieuwe poging moet leiden tot een aanvaardbaar product.
● Basis voor deze poging zijn:
- Seveso III
- Literatuuronderzoek SPI’s,
- input van inspectie (I-SZW),
- resultaten interviews met bedrijven,
- ervaringen binnen Deltalinqs
- NTA8620, CEFIC, EPSC, etc.
- wet- en regelgeving,
- ervaringen van Dr.L.Bellamy(White Queen) en
en L.Bollen (BOIAC) met het opstellen en managen
van systemen ter voorkoming van zware ongevallen.
21
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Proces (2)
● Bijeenkomsten van projectgroep en SZW (Beleid en Inspectie)
● Informatie verzamelen
● Definiëren van specifiekere doelnormen voor de VBS elementen
inclusief eisen voor management o.a.:
-communicatie en participatie,
-zichtbaar leiderschap,
-verzekeren van beschikbare middelen.
● Brainstormen over SPI’s met breed
veld van deskundigen
● Lange lijst van mogelijke indicatoren
● Selectie als eerste voorstel in fase 1
van het onderzoek
22
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Voorbeelden doelnormen en SPI’s
Doelnorm voor Kennis en beheersing van de risico’s op zware
ongevallen
● Management zorgt aantoonbaar en met structureel toereikende
middelen ervoor dat, voor de levenscyclus van de installaties en
voor de activiteiten behorende bij de bedrijfsvoering, alle benodigde
risicoanalyses op tijd worden uitgevoerd en worden vastgelegd door
competente mensen en dat de uit de analyse voortkomende en
vastgelegde risico reducerende maatregelen effectief worden
gecommuniceerd en uitgevoerd om zware ongevallen te
voorkomen, te beheersen en de gevolgen te beperken.
23
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Concept SPI’ s voor doelnorm risicobeheersing
● Percentage van de activiteiten behorende bij de bedrijfsvoering en
van de installaties waarvan de gevarenidentificatiemethodiek en
risico-evaluatie actueel is en conform de procedure is uitgevoerd
● Percentage van de risico’s van ongewenste gebeurtenissen die zijn
getoetst aan de risicomatrix van de inrichting en die van een
onaanvaardbaar niveau zijn en waarvoor mitigerende acties zijn
vastgesteld
● Aantal of percentage van de incidenten/ongevallen met als
basisoorzaak het falen van het toegepaste systeem van risico
analyse, beoordeling en beheersing
24
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Doelnorm voor de beheersing van de uitvoering
● Management zorgt voor de vaststelling en accuraat en actueel
houden van de grenzen voor een veilige bedrijfsvoering ter
voorkoming van zware ongevallen en de gevolgen te beperken en
zorgt ervoor dat alle afdelingen van de inrichting deze grenzen
kennen en bewaken en in staat zijn om bij onvoorziene
overschrijding van de grenzen terug te keren naar de veilige
bedrijfsvoering.
25
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Concept SPI’ s voor doelnorm voor de beheersing
van de uitvoering
● Percentage van op tijd uitgevoerde inspecties aan kritische
instrumentatie, apparatuur en installatie(onderdelen)
● Percentage van falen/niet-functioneren van kritische instrumentatie,
gebleken uit inspecties
● Percentage (Aantal) van onvoorziene overschrijdingen van de
vastgestelde grenzen van een veilige bedrijfsvoering
26
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Doelnorm voor het toezicht op prestaties
● Management zorgt ervoor dat gestelde doelen, vereisten en
verwachtingen ter voorkoming van zware ongevallen en het
beperken van de gevolgen worden nagekomen en voortdurend
worden verbeterd door structureel de systemen en barrières ter
voorkoming van zware ongevallen te verbeteren met behulp van
het op tijd proactief verkregen inzicht in de naleving van procedures
en voorschriften en het verkregen reactief inzicht in
(bijna)incidenten en corrigerende acties, voortkomend uit het
systeem voor het melden, onderzoeken, analyseren en
documenteren van het voldoen en het niet voldoen aan de gestelde
doelen, vereisten en verwachtingen.
27
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Concept SPI’s voor doelnorm het toezicht
op prestaties
● Aantal en aard van barrières die niet gewerkt hebben /afwezig
waren voortkomend uit de analyse van (bijna-)incidenten. Als
barrières zijn hier bedoeld systemen/werkmethoden voor het
houden van toezicht
● Aantal basisoorzaken dat heeft geleid tot het aanpassen van het
VBS (n.a.v. analyses)
28
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Resultaat vooronderzoek
Ga voor het onderzoeksrapport naar www.rivm.nl/arbeidsveiligheid en
zoek onder rapporten naar:
Veiligheidsprestatie-indicatoren voor het veiligheidsbeheerssysteem
van BRZO-bedrijven : Vooronderzoek
Bellamy LJ, Bollen LAA, Sol VM
RIVM Rapport 620089002
Of stuur een e-mail aan [email protected] voor een gedrukt exemplaar
29
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Vervolgonderzoek
Doel op de horizon: 1 juni 2015
● SZW, I&M, V&J: Aanpassen van wet-en regelgeving
Arbowet
Wet milieubeheer
Wet veiligheidsregio’s
BRZO 1999 en het RRZO 1999
● NEN: Aanpassen van NTA 8620
● RIVM: Maken van een guidance voor inspectie
● Begeleiding op hoofdlijnen door klankbordgroep met VNO-NCW,
VNCI, Deltalinqs, ILT, BRZO-RUD/VNG/IPO, I-SZW, RWS/UvW,
Veiligheidsregio’s/brandweer, NEN, I&M, V&J, SZW
31
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013
Vragen?
32
Indicatoren voor BRZO bedrijven | 23 april 2013