Kenmerk 46 De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

.

- Les 4: Vreedzame co-existentie

H13: § 4: p 239-41

Ontstaan mild vijandschap?!

• Dules, minister van BuZa, onder Eisenhouwer was voor een agressievere aanpak van het communisme en ontwikkelde de zogenaamde

roll back

politiek – Door het communisme onderworpen volken moesten bevrijd worden – Het bleef echter bij dreigende taal doordat • er geen geld voor was • de Sovjet-Unie ook een kernmacht was geworden (oeps) • het wegvallen van Stalin en aan de macht komen van Chroesjtsjov

Eisenhower & Dulles

Chroesjtsjov

• Hij volgt Stalin op in 1953 • Hij wil van de SU een kernmacht maken • Maar daarnaast pleitte hij voor een vreedzame co-existentie met het Westen – Rivaliteit mocht/moest, maar geen oorlog – Sloot vredesverdrag met Oostenrijk

Vreedzame co-existentie

- een begin en tijdelijke halt

• De Geest van Genève (1955) • Chroesjtsjov, Dules en Eisenhower ontmoette elkaar in Zwitserland – Ook de Amerikanen dachten toen dat de weg van vreedzame co-existentie beter was – De vriendelijke sfeer van deze ontmoeting verdween na de Russische inval in Hongarije (1956) • Na de verkiezing van Kennedy (1960) werden de verhoudingen weer slechter – Kennedy wilde een krachtiger buitenlands beleid voeren – Chroesjtsjov zag Kennedy niet als volwaardig – Daarbij moest Chroesjtsjov meer de rol van een havik aannemen omdat hij thuis en internationaal (Mao) onder druk kwam te staan

Eisenhower & Chroesjtsjov

De Geest van Genève, 1955

Vreedzame co-existentie

- Bijna oorlog en doorstart 1

• DDR – Dit land dreigde leeg te bloeden, door massale migratie – Om deze een halt toe te roepen besloten de DDR en SU

een muur dwars door Berlijn

te bouwen (

1961

) – Het werd verboden in en uit het land te gaan – Kennedy liet niet ingrijpen; de Amerikaanse tanks bleven in West-Berlijn

Vreedzame co-existentie

- Bijna oorlog en doorstart 2

• Cuba-crisis – De communistische revolutionair Fidel Castro greep de macht in Cuba (1959) – Eisenhower reageerde met een economische boycot, waardoor Cuba alleen nog maar suiker – haar voornaamste handelsproduct – aan de SU kon verkopen – In 1961 steunden de VS de invasie in de Varkenbaai, die echter mislukte – Castro verklaarde nu openlijk de liefde aan de SU en werd door haar economisch en militair gesteund – In 1962 maakte Chroesjtsjov het mogelijk kernraketten op Cubaans grondgebied te plaatsen. Maar de bouw van de lanceerinstallaties werd door een Amerikaans spionagevliegtuig ontdekt – Kennedy eiste verwijdering van de installaties en ook van de mogelijk aanwezige raketten. Daarbij werden de internationale wateren rond het eiland door de vloot geblokkeerd, om zo Russische schepen met militair materieel tegen te houden – Door te dreigen met de oorlog wist Kennedy • • • De Russische schepen huiswaarts te laten keren Chroesjtsjov terug in zijn hok te krijgen, en De gewraakte installaties te laten afbreken (in het geheim haalde de VS ook haar raketten in Turkije weg)

Wat zie je hier?

Raketinstallaties

Vreedzame co-existentie

- doorstart

•

Na de Cuba-crisis

– werd de hot line geïnstalleerd – werd besloten voortaan beter en het liefst op voorhand dergelijke problemen/rijzende conflicten te tackelen