Transcript Een model van levensbeschouwelijke cyclus

Hasan Yalcinkaya, Islamitische Universiteit
Rotterdam
1
Inhoud
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Bronnen van islam en het mensbeeld
Visie op leven en dood
Ziektebeleving
Openheid of indirect informeren
Tip voor de hulpverlener
Patiënten tegenover niet-reanimeren beleid en morfine gebruik?
Beslissingen rondom het levenseinde
a. authanasie
b. visie op palliatieve sedatie
c. tips voor zorgverleners (algemeen)
Tot Slot
2
Bronnen van de Islam
1.
2.
3.
4.
De Koran:betekent letterlijk “reciet”, dat wat voorgelezen,
voorgedragen moet worden. In het Ned.“Gods Woord”.
Soenna: ( woorden en daden die aan de Profeet
toegeschreven zijn)Tradities van de Profeet.
Consensus: Meningen van de Sahaba ( moslim metgezellen
van de Profeet)
Analogie:Dat men op een bepaald geval een regel toepast die
eigenlijk betrekking heeft op een ander geval, omdat de ratio
in beide gevallen dezelfde is. Voorbeeld: het drinken van wijn
verboden. Overleveringen; Alles wat dronken maakt,
daarvan is elke hoeveelheid, groot of klein, verboden.
3
Het mensbeeld/vijf belangrijke
kwaliteiten
1.
2.
3.
4.
5.
Chliaf; plaatsvervanger of vertegenwoordiger van God op
aarde.(verantwoordelijk)
Ubidiya; dienaar van God. Ik dien God niet, omdat Hij mij
beveelt, maar: ik dien God, Omdat Hij Meester is, Heer der
werelden en Barmhartig en Genadevol, en dus weet Hij wat
het beste voor mij is.
Fitra; mens is geboren met fitra, d.w.z. dat hij aanleg en alle
mogelijkheden heeft om een goed mens te worden.
Ruh; de mens kent een wezenlijk bestanddeel: geest of
bezieling.
Irade : (Verantwoordelijkheid en verstand) de mens heeft
vrije wil. Hij kan zijn eigen handelwijze kiezen. Niemand
wordt belast boven zijn of haar vermogen (k.vers)
4
Visie op Leven en Dood
Leven is een van de mooiste, meest lichtbrengende, helder
stralende wonderen in het universum. De meest luisterrijke
manifestatie van de duizend en één Schone Namen van onze
Schepper komt tot uitdrukking in het wonder van het ‘Leven’.
Allah is de Schepper van al hetgeen bestaat. Hij is Degene
die leven geeft en leven neemt en tot Hem is de terugkeer
om verantwoording over onze daden af te leggen.
5
Visie Leven en Dood
 Binnen de Islam wordt het leven als heilig beschouwd. Het leven moet
zo goed als mogelijk beschermd en in stand gehouden worden.
 Het medisch vakgebied is er om een schepping van Allah te helpen in
zijn gezondheid, waarmee diegene kan functioneren. En handelen in
het dagelijkse leven.
 De (moslim) arts is een schepping van Allah en zal uiteindelijk voor
Allah staan om berecht te worden voor wat hij of zij heeft gezegd of
gedaan.
6
Ziektebeleving




hangt af van de levensvisie van de patiënt;
het geloof kan hierbij steun en kracht geven;
het kan hoop en moed geven;
dat hang af van zijn verbondenheid met God.
7
Bijvoorbeeld voor gelovigen betekent de dood
 een bevrijding van een zwaar en een gecompliceerd leven;
 voor hen is het een rustpunt in de aanbidding,welke de instructie




en de training tijdens de test in de wereldse arena vormt;
het is tevens een middel om tot hereniging te geraken met
negenennegentig van de honderd vrienden en familieleden die
reeds naar de volgende wereld zijn verhuisd;
daarnaast is het een manier om zelf naar ons werkelijke
vaderland en onze eeuwige plaats van gelukzaligheid te reizen;
het is een uitnodiging om de aardse gevangenis te verlaten en de
tuinen van het Paradijs binnen te gaan;
het is tijd om het loon, de beloning te ontvangen vanuit de
vrijgevigheid van de Barmhartige Schepper voor de diensten die
Hem zijn verleend.
8
Tip voor de hulpverlener
 is het belangrijk kennis te hebben van de religie van de
patiënt en wat deze globaal betekent en inhoudt;
 persoonlijke beleving van de patiënt, deze is voor elk
individu verschillend;
 is het belangrijk de patiënt te respecteren en goed
naar hem te luisteren;
 hierbij kan ook verwezen worden naar de imam.
 het bewust zijn van de eigen opvattingen van het
geloof.
9
Is het gewenst om de patiënt de volledige diagnose en prognose
openlijk te vertellen?
 Openheid of indirect informeren?
 ‘In onze cultuur kun je niet alles in één keer zeggen, dat
moet stap voor stap. Dingen die je zelf niet belangrijk
vindt om te weten of niet goed vindt voor haar om te
weten, haar gevoel kwetsen… dan zeg je het ook niet of
op een andere manier, een lichte manier. Later komt de
klap, maar niet in een keer.’
 Spanning tussen culturele wensen en professioneel
handelen.
10
Vergemakkelijken van bespreekbaarheid





Tips voor managers en medewerkers:
Tip 1: ‘Wie geeft de boodschap en hoe? Het is belangrijk om de tijd te
nemen, respect te tonen en empathie te tonen. En: “Het werd zeer op
prijs gesteld dat de boodschap overgebracht werd door de arts, niet
door zijn assistent.’
Tip 2: Stimuleer het gebruik van tolken (formeel en informeel).Tast
met behulp van een tolk af wat de cliënt wil weten.
Tip 3: Word creatief en vaardig in indirect taalgebruik. Vertel slecht
nieuws op indirecte wijze. ‘Zij had nog een zoon die in Marokko
woonde. De dokter zei tegen haar dat zij hem moest gaan zien. Die
dokter had denk ik wel door dat zij niet lang meer te leven zou
hebben.’
Tip 4: Overleg ook met de familieleden over het wel of niet volledig
informeren van de cliënt waar het de diagnose en levensverwachting
betreft.
11
Hoe staan de patiënten tegenover een niet-reanimeren beleid en
morfie gebruik?
 Reanimatie:
zal de gespecialiseerde arts beslissen bij welke patiënt reanimatie
van toepassing kan zijn. Het is islamitisch gezien ook de juiste
methode om het leven dat Allah je geschonken heeft in handen te
geven van een gespecialiseerde.
 Behandeling met morfine:
Behandeling met morfine kan in de islam onder de categorie’
behandelingen met een middel dat verboden is voor gebruik’
vallen. Zoals in elke godsdienst van toepassing kan zijn, is in de
islam het gebruik van middelen die de gezondheid schaden
verboden
12
Euthanasie in de Islamitische Jurisprudentie
 Directe actieve euthanasie, zelfdoding en het assisteren in de
totstandkoming ervan is op geen enkele wijze toegestaan in de
Islam
 Zelfdoding is een grote zonde en het is niet toegestaan dat
iemand anders hem doodt, al heeft de patiënt daar toestemming
voor gegeven. Het is niet toegestaan een terminaal zieke of
besmet persoon te doden. Het leven van de patient moet juist
worden beschermd en de bonodigde voeding en medicijnen
moeten toegediend worden totdat hij een natuurlijk levenseinde
komt.
 Proberen om de pijn en het lijden van de patient te verzachten.
 De arts kan aansprakelijk worden gesteldvoor het uitvoeren van
euthanasie.
13
Visie op Palliatieve Sedatie
 In de Koran wordt melding gemaakt dat Allah geen
ziekte op de aarde zal neerzenden zonder tegelijkertijd
remedie voor die ziekte te geven. Dus Allah stuurt
zowel de ziekte als de genezing. De mens heeft wel
verantwoordelijkheid voor de manier waarop hij de
mogelijkheden benut die Allah heeft gegeven.
Afwijzing van een behandeling waarvan vaststaat dat
deze de gezondheid van de patiënt kan herstellen is
islamitisch gezien niet toegestaan.
14
Visie op Palliatieve Sedatie

1.
2.
3.
4.
5.
Voorwaarden voordat de behandeling wordt gestaakt zijn:
De patiënt moet onbehandelbaar zijn en de dood is
onvermijdelijk.
Er is geen hoop meer en de patiënt zal nooit beter worden.
De behandeling van de patiënt is medisch zin- en kansloos.
De situatie moet door drie betrouwbare gespecialiseerde artsen
vastgesteld worden.
Nadat men de behandeling heeft gestaakt moet men wachten
tot de patiënt werkelijk op een natuurlijke wijze overleden is.
15
Tips (algemeen)
 Beter contact met de familie
 Tip 1: Handel proactief: creëer in zorginstellingen mogelijkheden voor
intensief familiebezoek en maak hier tijdig afspraken over.
 Tip 2: Zoek naar creatieve oplossingen om familiezorg zodanig te
ondersteunen dat deze reëel is en blijft. Bijvoorbeeld door het aanbieden
van andere diensten, zoals een ruime inzet van de advies- en
voorlichtingsfunctie of door de inzet van vrijwilligers .
 Tip 3: Creëer in de professionele zorg ruimte voor het eigen handelen van
de familie. Neem niet alles over.
 Tip 4: Weet wie je binnen de familie benadert als aanspreekpunt: Meestal is
dit een echtgenoot, broer of zoon. Luister ook naar degene die de zorg geeft.
Dit is vaak iemand die dicht bij de cliënt staat, en vaak vrouw. En neem
deze op een ander moment even apart.
16
Tips/aanbevelingen (algemeen)
 Communicatie en sensitiviteit
 Tip 1: Stimuleer aandacht en ruimte voor culturele en
religieuze rituelen en gewoonten.
 Tip 2: Ga uit van de eigenheid van de cliënt en diens familie.
Ga er niet zonder meer van uit dat iemand met een
bepaalde culturele achtergrond het wel zus of zo zal willen.
 Tip 3 : Stimuleer divers personeelsbeleid en leer van
medewerkers uit diverse culturen.
 Tip 4: Communicatie is niet alleen praten, maar ook
luisteren en kijken. Ondersteun medewerkers en managers
in interculturele communicatie.
17
Tips/aanbevelingen (algemeen)
 Uitvoering van de zorg
 Tip 1: Investeer in een goede afstemming en
vertrouwensband tussen professionele zorg en
familiezorg.
 Tip 2: Stel zorgdoelen bij en bied op creatieve
wijze diensten aan. Zo kan de indicatie ‘Advies en
voorlichting/instructie thuis’ ingang zijn tot de
reguliere zorg.
 Tip 3: Stimuleer medewerkers om in te spelen op
culturele achtergronden. Dat kan door het bieden
van scholing en ondersteuning.
18
Tot Slot
 “Wie een leven redt, redt de mensheid”, Koran
5:32.
Bedankt voor uw aandacht, Hasan Yalcinkaya.
19