Transcript Sejm_Wielki_1788

Konstytucja 3 maja 1791
 rozluźnienie związków między zaborcami-
Polska stała się terenem rywalizacji
i przetargów
 ekspansja gospodarcza Anglii na obszary
nadbałtyckie
 1787 r.-wybuch wojny Rosji i Austrii
przeciw Turcji; powstanie „systemu
federalnego ” Anglia, Prusy, Holandia,
Szwecja i Turcja przeciw Rosji i Austrii
 1787 r.-zjazd w Kaniowie Katarzyna II i Stanisław
August Poniatowski; wobec wojny Rosji z Turcją
Katarzyna zgodziła się na zwołanie sejmu pod
węzłem konfederacji i przeprowadzenie reform
w armii
 wzajemne gwarancje Rosji i Austrii
o nienaruszalności granicy polskiej
 1789 r.-wybuch Wielkiej Rewolucji we Francji;
pod jej wpływem ożywienie polskiego
mieszczaństwa
 rozwój ideologii oświecenia
 jesienią 1788 r. sejm zawiązał się pod laską
konfederacji, pod przewodnictwem
marszałków Stanisława Małachowskiego
i Kazimierza Nestora Sapiehy
 stronnictwa ulegały przegrupowaniu pod
wpływem rozwoju sytuacji w Polsce
i w Europie
 dworskie (wokół króla, prymas Michał
Poniatowski, kanclerz Jacek Małachowski-dążyli
do wzmocnienia władzy wykonawczej w oparciu o
sojusz z Rosją)
 hetmańskie ( Franciszek Ksawery Branicki,
Seweryn Rzewuski, Szczęsny Potocki, marszałek
Kazimierz Nestor Sapieha-chcieli utrzymania
dotychczasowego porządku, popierani przez
ambasadora carskiego Stackelberga)
 patriotyczne (Stanisław i Ignacy Potoccy, Adam
Czartoryski, Hugo Kołłątaj- za reformami)
 żądano wycofania wojsk rosyjskich
z terytorium Polski; powołano stałą 100tysięczną armię ; ustanowiono stały podatek
z dóbr szlacheckich (10%) i duchownych
(20%); zniesiono Radę Nieustającą ,
utworzono komisje porządkowe cywilnowojskowe, które usprawniły administrację
terenową
 w III 1791r.- szlachtę gołotę pozbawiono
prawa głosu
 aktywizacja mieszczan-w 1789r. Pod
przewodnictwem prezydenta Warszawy Jana
Dekerta odbyła się „czarna procesja ”
przedstawicieli miast królewskich, żądających
reform i zmian w stosunku do mieszczan
 prawo o miastach(IV 1791r.)-dopuszczono
mieszczan do urzędów; udział 24 plenipotentów
z głosem doradczym w sejmie w sprawach
miejskich; zagwarantowano wolność osobistą;
prawo nabywania ziemi; ułatwiono nobilitację;
zniesiono podział na zajęcia miejskie i szlacheckie
 pierwsza w Europie konstytucja
 władza ustawodawcza- dwuizbowy sejm (senat
i izba poselska) zwoływany co 2 lata; zniesiono
liberum veto; decyzje zapadały większością
głosów; sejm konstytucyjny co 25 lat
 władza wykonawcza- król –dziedziczność
w dynastii saskiej Wettinów; Straż Praw –czyli
rząd złożony z prymasa, ministrów: Policji,
Pieczęci, Interesów Zagranicznych, Wojny,
Skarbu, którzy byli odpowiedzialni przed sejmem
 niezawisłe sądownictwo
 tolerancja religijna, uprzywilejowana
pozycja kościoła katolickiego; zakaz
zawiązywania konfederacji; prawo
o miastach; chłopi zostali wzięci pod opiekę
prawa i rządu; określono edukację dzieci
królewskich; nadanie narodowego
charakteru armii
 Polska monarchią konstytucyjną- król władcą z woli





narodu
parlamentarna odpowiedzialność ministrów
realizacja haseł oświecenia- trójpodział władzy według
Monteskiusza
likwidacja wielu przywilejów szlacheckich, będących
przeżytkami feudalnymi i umożliwienie rozwoju
nowych stosunków ekonomicznych
wzmocnienie roli średniej szlachty, ograniczenie
magnaterii, nowa polityka wobec mieszczan
aktywizacja społeczeństwa
 nietykalność osobista dla Żydów
 prace nad kodyfikacją prawa cywilnego
 sprzedaż starostw drogą licytacji
 unifikacja ustroju Korony i Litwy
 wcielono wojska prywatne do regularnej
armii, powiększając ją do 100 tysięcy
żołnierzy