Transcript файл

Тоол чуртунче аян-чорук
Кичээлдин сорулгалары:
1. Улустун аас чогаалы деп чул? Улустун аас
чогаалынын хевирлери, оларнын амгы уеде
ужур-дузазын, сайзыралын хандыр
билиндирери.
2. Улустун аас чогаалынн созуглели биле
словарлыг ажылды чорудуп тура,
оореникчилернин сос курлавырын байыдар.
3. Улустун аас чогаалынын улуг хевири тоолдар дамчыштыр уругларнын мозушынарын кижизидери, делегей коруушкунун
делгемчидери.
Ооренип эрткен тоолдарывыс.
1. «Тос шилги аъттыг оскус-оол»
(хуулгаазын)
2. «Ашак биле Парлар» (дириг амытаннар
дугайында)
3. «Тос оолдуг Доктагана кадай»
(хуулгаазын)
4. «Аргалыкты биле Кужулукту» (анаа азы
кара тоолдар)
Тоол деп чул?
1. Улустун аас чогаалынын улуг хевири.
2. Амыдыралга болган янзы-буру
ужуралдар, таварылгалар дугайында
проза тургузуглуг чогаал.
Улустун аас чогаалы деп чул?
1. Чоннун байлак эртинези.
2. Фольклор-англи дылдан укталган,
фольк-чон, лор-сос.
Чон дугайында сос.
Уш команда
1. «Танаа-Херел»
2. «Бора-Шээлей»
3. «Кангывай-Мерген»
Улустун аас чогаалынын хевирлери
Тоол
Тоогу болгаш тоолгургу чугаалар
Алгыш - йорээлдер
Улустун ырлары
Опей ырлар
Кожамыктар
Улегер домактар
Тывызыктар
Дурген чугаалар
Когудуглер
Узун тыныштар дээш оон-даа оске
Тоолдар
Эпос (маадырлыг)
1) Хуулгаазын
2) Дириг амытаннар дугайында
3) Анаа азы кара
Тоол бурузу
ооредиглиг уткашынарлыг,
кижизидикчи улуг
рольдуг.
Тоол маадырларынын кижизиг
бот-шынарларын, эр чолу, эр
ёзунун сагыглары:
1. Тоолдарда эр кижинин шынчы будуштуу, оннук2.
3.
4.
5.
тала болганда, эжинге кажан-даа оскерилбези.
Эр кижинин чангыс состуу.
Эр кижинин толептии, хундулээчели (огбелерин,
ада- иезин хундулээри)
Эр кижини ат-алдары, арын-нууру, езу- толептии
(моорейлерге эн шынчызы, биле сеткилдии)
Эр кижинин эрзиг будужу-улусчу чанчылдарны
сагып билиринде, ада-чуртунга ынаа
Онаалга
«Тыва тоолдарда мээн
ынак маадырым» деп
чогаадыг.
Улугер домактар
1. Ада-созун ажырып болбас
Ие созун ижип болбас.
2. Аът олур – баглааш артар
Ада олур – оглу ратар.
3. Эки кижээ эш хой,
Эки аътка ээ хой.
4. Аът болуру – кулундан
Кижи болуру – чажындан.
Тоол чуртунче аян-чорук тонген