«ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ»

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

Project3 Επιβλέπων καθηγητής: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΜΝΙΕΣ

Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί

  Ως

γενετικά τροποποιημένοι

οργανισμοί ορίζονται οι οργανισμοί των οποίων το γενετικό υλικό έχει τροποποιηθεί και είναι διαφορετικό από αυτό που θα είχαν φυσιολογικά.

Η τεχνολογία στην οποία στηρίζονται περιλαμβάνεται στο κλάδο της βιοτεχνολογίας και ονομάζεται

Τεχνολογία Ανασυνδυασμένου DNA

.

Η τεχνολογία αυτή επιτρέπει τη μεταφορά επιλεγμένων γονιδίων από έναν οργανισμό σε έναν άλλο με σκοπό να του προσδώσει επιθυμητές ιδιότητες.

Τι είναι βιοτεχνολογία;

Το σύνολο των τεχνικών που χρησιμοποιούν βιολογικά συστήματα, ζωντανούς οργανισμούς ή παράγωγα τους για την παραγωγή προιόντων με συγκεκριμένες χρήσεις (Cartagena Protocol on Biosafety, 2000).

 Παραδοσιακές ζυμώσεις τροφίμων  Παραγωγή φαρμάκων, χημικών, κα  Βελτίωση διαδικασιών  Επεξεργασία αποβλήτων  Βελτίωση αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής

Φαρμακευτική Βιοτεχνολογία (κόκκινη)

Παραγωγή φαρμάκων με βιοτεχνολογικές μεθόδους πχ ανθρώπινη ινσουλίνη από βακτήρια

Αγροτική Βιοτεχνολογία (πράσινη)

Εφαρμογή βιοτεχνολογικών μεθόδων σε μικροοργανισμούς, φυτά, ζώα γιά την βελτίωση της ποιότητας, ποσότητας, ασφάλειας και παραγωγής των τροφίμων (ISFT, 2004)

Βιομηχανική (& Περιβαλλοντική

) Βιοτεχνολογία (άσπρη) Η βιομηχανική βιοτεχνολογία χρησιμοποιεί μικροοργανισμούς και ένζυμα γιά να παράγει νέα «βιο προιόντα» από φυτικές πρώτες ύλες. Στόχος είναι επίσης να μετατρέψει τις διαδικασίες παραγωγής πιό φιλικές στο περιβάλλον.

Παραγωγή ενζύμων, βιοπλαστικών, βιοκαυσίμων, χρήση μικροοργανισμών και φυτών γιά την καταπολέμηση της μόλυνσης, κα.

Βιοτεχνολογία Τροφίμων

 Εφαρμογή βιολογικών τεχνικών σε φυτά, ζώα μικροοργανισμούς με σκοπό την βελτίωση της  ποιότητας,   ποσότητας, ασφάλειας,   παραγωγής και οικονομίας των τροφίμων (International Union of Food Science and Technology, 2005)

          

Εφαρμογές

Τα γενετικά τροποποιημένα φυτά αποκτούν χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν από τα φυσικά είδη.

Χαρακτηριστικά Γενετικά Τροποποιημένων Φυτών

   Βελτίωση χρώματος Επιβράδυνση ωρίμανσης Ευκολία επεξεργασίας Αντίσταση στα βακτήρια Αντίσταση στους ιούς Αντίσταση στα έντομα Ανοχή στα ζιζανιοκτόνα Ανοχή στη ξηρασία Πρώιμη άνθιση Απορρόφηση και αξιοποίηση θρεπτικών Παρασκευή θεραπευτικών πρωτεϊνών ( εμβόλια, αντισώματα, φάρμακα) Ανοχή σε ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες Επιβράδυνση φυσικής ωρίμανσης Βελτίωση γευστικών ιδιοτήτων

Αντίσταση στα έντομα

 Εισαγωγή του γονιδίου της ενδοτοξίνης του Bacillus thuringiensis (Bt) στο γονιδίωμα του φυτού .

 Η τοξίνη Bt καταστρέφει τη μεμβράνη του μέσου εντέρου με αποτέλεσμα τη μεγάλη απώλεια νερού, παράλυση και θάνατο των εντόμων.

Γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι (αριστερά) και φυσιολογικό σκουλήκι (δεξιά) με προσβολή από το πράσινο

Ανοχή στα ζιζανιοκτόνα

Σόγια και ελαιοκράμβη ανθεκτική στο ζιζανιοκτόνο Roundup

Εφαρμογές στα ζώα

Αποσκοπούν στη βελτίωση ιδιοτήτων τους. Έτσι:

  Στο πρόβατο η έρευνα στοχεύει στην καλύτερη ποιότητα μαλλιού. Στις αγελάδες στοχεύει στην καλύτερη ποιότητα γάλατος.   Στους χοίρους ερευνάται αν είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν ως δότες οργάνων στον άνθρωπο. Για το σκοπό αυτόν έχουν τροποποιηθεί οι επιφάνειες των κυττάρων, έτσι ώστε να μη θεωρούνται ξένα από το αμυντικό σύστημα του ανθρώπου.

Σε ψάρια: η έρευνα στοχεύει στη γρήγορη ανάπτυξη και μεγάλο βάρος, προσαρμογή σε χαμηλές θερμοκρασίες, αντίσταση στους παράγοντες ασθενειών

Θετικά των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων

Τα πλεονεκτήματα των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων αφορούν:  τη βιομηχανία  Τα τρόφιμα   την ιατρική το περιβάλλον    τη γεωργία την κτηνοτροφική παραγωγή την κοινωνία

Αρνητικά Γενετικά Τροποποιημένων προϊόντων

Τα μειονεκτήματα των γενετικά τροποποιημένων προιόντων αφορούν  τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία  τους κινδύνους για το περιβάλλον  τα ηθικά προβλήματα  τα προβλήματα των πνευματικών δικαιωμάτων  τα προβλήματα για την κοινωνία  τα προβλήματα σήμανσης  τις επιπτώσεις από τη συνύπαρξη γενετικά τροποποιημένων και μη γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών

Επίδραση των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών στο περιβάλλον

 Εισβολή σε φυσικά οικοσυστήματα   Μεταφορά γονιδίων σε άλλα φυτά μέσω διασταυρώσεων (κάθετη ροή γονιδίων) Οριζόντια ροή γονιδίων  Δευτερογενείς οικολογικές επιπτώσεις  Επίδραση στην γενετική καθαρότητα των φυτών  Επίδραση στη βιοποικιλότητα  Επίδραση με αποτέλεσμα τη δημιουργία μη αντιμετωπίσιμων ειδών καθώς και ασθενειών

Ισχύουσα Νομοθεσία

Οι δύο πιο σημαντικές καινοτομίες της νέας Νομοθεσίας, οι οποίες αφορούν στο 90% των εισαγωγών μεταλλαγμένων προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι:   Η υποχρεωτική σήμανση, ακόμη και στις περιπτώσεις που η ανίχνευση του μεταλλαγμένου DNA ή της μεταλλαγμένης πρωτεΐνης δεν είναι εφικτή, όπως στην περίπτωση των φυτικών ελαίων.

Η σήμανση στις μεταλλαγμένες ζωοτροφές. Σύμφωνα με τη νέα Νομοθεσία, όλα τα προϊόντα τα οποία περιέχουν ή προέρχονται από μεταλλαγμένους οργανισμούς, σε ποσοστό πάνω από 0,9%, πρέπει να φέρουν σήμανση ότι αυτό το προϊόν «περιέχει ή προέρχεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς» ή «αυτό το προϊόν παράγεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς».

• • •  Η σήμανση όμως των προϊόντων ζωικής προέλευσης δεν είναι υποχρεωτική. Αυτό σημαίνει ότι ο καταναλωτής δε μπορεί να γνωρίζει εάν καταναλώνει μεταλλαγμένα τρόφιμα ζωικής προέλευσης.

Παράλληλα..

Διεθνείς καταναλωτικές οργανώσεις που έχουν ασχοληθεί ερευνητικά με θέματα εφαρμογών της γενετικής μηχανικής προβάλλουν τις παρακάτω απαιτήσεις σε σχέση με τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα: Να υπάρχουν σαφή οφέλη για τον καταναλωτή Ασφαλή προϊόντα και μέθοδοι παραγωγής για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον σε μακροχρόνια οικολογικά αειφορική προοπτική Επαρκή πρωτόκολλα για αξιολόγηση και παρακολούθηση γενετικά τροποποιημένων τροφίμων από ανεξάρτητα ιδρύματα, πριν την απελευθέρωσή τους στο περιβάλλον

Οι θέσεις διάφορων ομάδων και φορέων

 Καταναλωτές  Αγρότες  Διεθνείς οργανώσεις  Επιστημονική Κοινότητα  Εταιρείες  Αναπτυσόμενες χώρες

Συμπεράσματα

Καθώς τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα εισέρχονται όλο και περισσότερο στη καθημερινή ζωή των ανθρώπων λογικό είναι και οι συζητήσεις, οι αντιδράσεις και οι ανησυχίες να αυξάνονται όλο και περισσότερο.

Λόγω του σχετικά μικρού χρονικού διαστήματος που έχει μεσολαβήσει από την απελευθέρωσή τους στο περιβάλλον και την αγορά οι απόψεις διαφόρων φορέων είναι αντικρουόμενες ακόμα και μέσα στις ίδιες τις κοινότητες (πχ. επιστημονική).

Αυτό οφείλεται στο ότι ακόμα δεν μπορούν ούτε να αξιολογηθούν ούτε να προβλεφθούν όλες οι πιθανές συνέπειες από τη δημιουργία και τη χρήση τέτοιου είδους προϊόντων.

Για τους παραπάνω λόγους αυτό που μπορεί να γίνει στην παρούσα φάση είναι να γίνονται σωστά οι έλεγχοι που πρέπει σε κάθε στάδιο που μεσολαβεί από την παραγωγή ως την κατανάλωση και να τηρούνται οι ισχύοντες κανονισμοί.

Ταυτόχρονα θα πρέπει να συνεχίζονται οι επιστημονικές έρευνες καθώς και να αποκαλύπτονται όλα τα νέα στοιχεία που αφορούν αυτά τα «αντιφατικά» προϊόντα.