Transcript Чанд шарти барои омода кардани мавод

Таъсири тагирёбии иклим ба
саломатии инсон ва инъикоси
он дар ВАО
Кисмати 1
Роххои баланд бардоштани
маълумотнокии ахоли
• Чалби ВАУ (рузнома, радио ТВ, вебсайт)
• Ба воситаи ВАУ чалби чомеа,макомотхои
давлати, ташкилотхои чамъияти ба мавзуи
тагиёрбии иклим ва фаъол намудани онхо
дар ин самт.
• Пуркувват ва муттахид намудани роли
хабарнигорон дар пешниходи хабархои
фаври ва анику дуруст барои чомеа.
• Муттахидии хабарнигорон.
Максади лоиха
• Чалби шахсони масъул ва чомеа ба халли
проблемахои тагирёбии иклим ба воситаи ВАУ
• Боло бардоштани таваччух , ва малакаи касбии
хабарнигорон ба мавзуи тагирёбии иклим
• Ба рох мондани хамкорихои тарафайн байни
хабарнигорон,экспертхо, макомотхои давлати,
ташкилотхои чамъияти ва байнахалки.
• Бурдани корхои фахмонидахи байни ахоли оид ба
паст кардани хавфи беморихо дар холи тагирёбии
иклим.
Таърих
• Таърихи тагирёбии иклим 5-10 сола аст,
он вакт рохбарони ВАУ ин мавзуро
чидди намегирифтанд.
• Холо дар кишвархои пешрафта барои
сахифаи рузнома ё вакти эфир
хабарнигорон талош намекунанд, онхо
танхо кушиш мекунанд, ки хонанда ё
тамошобини хешро бо маводи нав ва
ачиб конеъ гардонанд.
Вазифаи кормандони ВАУ
* Тахияи маводхои тахлили дар ВАУ оид ба
раванди корхо дар чумхури доир ба
тагирёбии иклим
• Бурдани корхои ахборию фахмонидадихи
байни рохбарон ва кормандони идораю
муассисахое, ки ба кабули карорхо оид ба
тагирёбии иклим дар сатхи давлати
машгуланд.
• Муайян кардани фаъолияти онхо дар ин
самт барои саломатии ахоли ба рохи осон
мутобикшавии мардум ба тагирёбии иклим.
Вазифаи кормандони ВАУ
• Омода намудани роликхои рекламави барои радио
ва ТВ, радиодарамахо, маколахо, мачмуахо, сенария
барои сахначахо дар радио ва ТВ, омода намудани
филмхои кутохмуддати хуччати ва тасвири.
• Гузаронидани ток-шоу дар радио ва ТВ бо иштироки
рохбарони макомоти давлати, ташкилотхои
чамъияти, байнахалки доир ба тагирёбии иклим.
• Пешнихоли расмхои ба тагироти иклим вобаста дар
рузномахо ва сайтхо
• Гуфтугуи онлайни бо рохбарони идорахои масъул,
экспертхо, ташкилотхои чамъияти дар мавзуи
тагирёбии иклим.
Вазифахо
•
•
Таъсиси пресс-тур барои хабарнигорон,
гузаронидани сухбат бо ахоли, кормандони
сохаи тиб, экология ва хукуматхои махалли.
Гузаронидани сухбатхо (дебат) ,
конфронсхои матбуоти ва пресс- брифинг
бо экспертхо, намояндагони вазорату
идорахои давлати, ташкилотхои чамъияти
ва ахоли оид ба таъсири тагирёбии иклим
ба саломати.
Вазифахо
• Хак гуфтан, рост гуфтан
• Бар сари хонанда ё шунаванда
андешаи касеро бор накардан, онхоро
рох нишон надодан.
• Хонанда ё шунаванда бояд худ пас аз
гирифтани маълумот аз СМИ чи кор
карданашро интихоб кунад.
Вазифахо
• Барои мардум одди навиштани
саргузаштхо бехтар аст. Шумо бояд
кахрамон дошта бошед, ё кахрамони
шумо дар бораи каси дигар накл кунад.
• Агар мо дар бораи нестшавии мохи
нависем, ин он кадар чолиб нест Аз ру
мо бояд дар бораи зарари он ба бекори,
проблемахои гизои ва сайёхи бигуем.
Кадамхои иловаги
•
•
•
•
Барои устувории лоиха гузаронидани
озмун оид ба бехтарин мавод дар ВАУ
оид ба тагирёбии иклим.
Тахия мачмуаи конунхо, гуфтушунидхо
ва хуччатхои байнахалкии ба
тагирёбии иклим вобаста.
Хамкори бо сайтхое, ки дар мавзуи
тагирёбии иклим фаъоланд.
.
Номгуи тахминии мавзухо
•
•
•
•
Тагирёбии иклим чист?.
Окибатхои тагирёбии иклим дар Точикистон
Таъсири тагирёбии иклим ба захирахои табии
Мероприятиедар
3.2. Проведение
конкурса
СахмиТочикистон
гармшавии
глобалии
саёра
• Таъсири тагирёбии иклим ба вазъи
саломатии инсон
• Таъсири тагирёбии иклим ба рушди иктисод.
Номгуи тахминии мавзухо
• Мутобикшавии сохаи кишоварзи ба тагирёбии
иклим
• Мутобикшавии солимии инсон ба тагирёбии
иклим
• Рол ва иштироки чомеа дар пахншавии
маълумот ва аз худкунии он оид ба тагирёбии
иклим.
• Сиёсат ва чорабинихо оид ба тагирёбии
иклим
• Гендер ва тагирёбии иклим
• Мухочират ва тагирёбии иклим.
Роххои таъмини баробарии
гендери
• Пеш аз хама дар интихоби хабарнигорон
баробарии гендери бояд риоя карда шавад.
• Роликхои рекламави бояд тарзе омода карда
шавад, ки занону мардхо онро кабул карда
тавонанд.
• Дар масъалаи мушкилоти таъсири тагирёбии
иклим бояд роли зану мард то андозае
муайян гардад.
• Баланд бардоштани сатхи фахмиши занон ва
чалби онхо ба мавзуи тагирёбии иклим ва
окибатхои он ба саломатии ахли хонавода.
Гуруххои максаднок
* Ахоли (бахусус ахолии дехот)
• Кормандони сохаи тиб дар зинахои гуногун
• Дар сатхи милли - Вазорати тандурусти,
маориф, меллорасия ва захирахои об,
кишоварзи, Кумитаи экология. Кумитаи кор
бо занон ва оила ва Кумитаи холатхои
фавкуллода
• Олимони соха,
• Хукуматхои махалли.
Чанд шарти барои омода кардани мавод
•
•
•
Ба мавзўи мавриди бањс бояд алоќамандї,
эътиќоду боварї ва камоли огањї дошта бошад.
Аз ифодаи эњсосоти сохта, ваќте мавзўъ дар
дилу љони хонанда ё шунаванда таъсир
надорад, худдорї кунад.
Аз ихтисори аз њад зиёди матлаб низ худдорї
кунад.
Чанд шарти барои омода кардани мавод
• Дар сурати итмоми матлаб ба мавзўи дигар
гузаштан лозим нест, зеро вай кайфияти
њосилшударо мекоњонад ва бањси тоза нотамом
мемонад.
• Ба ягон маќсад гуфтори дигаронро ба нафъи худ
таѓйир додан лозим нест.
• Он чї ба шунавандаё хонанада тавсия мешавад,
бояд ба ниёзњои ў мувофиќ биёяд.
Чанд шарти барои омода кардани мавод
• Ваќти омода кардани мавод аз мавзўъњои
барояш ноошно ќатъан барњазар бошад.
• Сухан бояд аз айбљўї холї бошад ва ба ин
хотир афкору сухани дигаре рад карда
нашавад.
• Дар сурати истифода аз сухану нукоти дигарон
зикри манбаъ даќиќ ва маълум бошад.
Хамкорихо
• Маълумоти калони илми
хонанда(шунаванда, тамошобин)-ро
хаста мекунад ва онхо дар дарки
масъала рахгум мезанад.
• Дар навиштан аз усули калассики бояд
истифода бурд
• Дар бахсхо ( дебат) такя ба пешниход ё
аснодхои овардаи иштирокчиён
накунед.
Вазифаи хабарнигор
• Таъмини адутория бо маълумотхои илми,
дакик ва нав.
• Хабарнигор бояд баъд аз гирифтани
маълумогт сарчашмаи онро бори дигар
санчад.
• Маълумотхо тез иваз мешаванд,чунки илм
дар таракки аст ва хабарнигор бояд инро ба
назар бигирад.
• Дар пешниходи назархо бояд, хато накунад.
• Факту ракамхоро обу ранг надихед, мавзуи
бухрони экологи худ хузновар аст.
Вазифаи хабарнигор
• Хар кадар маъни солим бошад ва маколаи дар асоси
факту ракамхо омода шуда бошад, ба он бовари
зиёдтар аст.
• Хамчунин бепаврво набошед,ки бухрони экологи он
кадар реали нест.Баръак ба хонада фахмонед,ки дар
оянда холатхои ногахонии табии зиёд рух медиханд
ва ба он мутобик бояд шуд.
• Ба хонандагон тарзе кам шудани захирахои нафтро
фахмонидан лозим аст,ки онхо дар оянда захирахои
табииро сарфакорона истифода баранд.
• Он кадар зарурат нест,ки мо дар бораи мушкилихои
тагирёбии иклим бо вохима нависем ва акидаи
мардумро барои ба охир расидани дунё омода кунем.
Вазифаи хабарнигор
• Репортёр; Бояд се сархатро омода кунад ва муайян
кунад,ки барои навиштани мавод аз кадом
сарчашмахо, ки хабар яктарафа набошад, истифода
мебарад.
• Мухаррири бахши хабари; Бояд идеяеро пешниход
кунад,ки дар шуморахои ояндаи рузнома идома ёбад.
• Мухаррири бадеи; Бояд барои гирифтани расмхо се
идея пешниход кунад.
• Мухаррири зерсарлавхахо: Сарлавхаи
диккатчалбкунандаи ба реклама монанд дар сахифаи
аввал ва сарлавха аз ду ибора барои макола.
Вазифаи хабарнигор
• Мухаррири шуъба; Бояд бо тарзи кутох ва
мушаххас пешниходи проблемаро ба бахши
хабархои мухим чой кунад
• Мухаррири сахифаи интернети: Бояд хамчун
рохбари гурухи кори бошад, хонандагонро бо
хабархои тоза таъмин намояд, инчунин бояд
фахмонад,ки дар атрофи ин мавзу чи тавр
бахсхои интекративи аз чониби хонандагон
новобаста аз синну сол бояд сурат бигирад
Вазифаи хабарнигор
• Эксперт ё мутахассиси ягон соха будан шарт
нест, чунки дар ин хол маводи мо пурра ба
нигоху назари хонандахо мувофик гашта,
назари эксперт номуайян мемонад.
• Агар мо дар мавод калимаи тагирёбии
иклимро зиёд истифода барем, он барои
хонанда фахмо шуда, аммо барои дар
сахифа ё эфир чой кардани он мушкили
мекашем.
• Аудиторияхои гунонгунро дарк ва конеъ карда
тавонистан;- шахрвандон- сохибкорон
- сиёсатмадорон
Мушкилоти хабарнигор
• Мушкилоти асосии хабарнигор ин бовар ва
рози кунонидани рохбари рузнома ё пахши
мавод ва тарзи кабули пешниходи рохбар то
маъни ва максад хароб нагардад.
• Маълумотхоро мо айнан пешниход кунем ё
каме бо тарзи дигар, тарсро интихоб кунем ё
вохимаро.
• Чи тавр мо бояд хабар ё маводро доир ба
бухроне,ки сайёраи Замин ру ба ру гаштааст,
ба мардум расонем.
Кор бо хонандахо (адутория)
• Калимахои илмию касбии сохавиро кам
истифода баред
• Проблемахоро аз чонибхои гуногун шарх
дода пешниход кунед
• Се принсипе,ки хонанда ба он таваччух дорад
ва ин суолхоро хамеша ба худ медихад,
истифода баред
• - ин маро сарватмандтар мекунад?
• - ин маро солимтар мегардонад?
• Ин ба фарзандони ман чи таъсир мерасонад?
Интизорихо
• Ахоли – дар холати маълумот гирифтан
назараш ба тагирёбии иклим дигар гашта,
дар бораи тарзи хаёти минбаъдааш андеша
намуда,шояд дар муносибаташ ба тагирёбии
иклим таъирот дарорад.
• Кормандони сохаи тиб, баъд аз гирифтани
маълумот аз ВАУ ба саломатии ахоли
таваччухи бештар зохир карда, дар байни
мардум доир ба роххои мутобикшави ба
такирёбии иклим ва окибатхои он кор
мебаранд.
Интизорихо
• Кормандони ВАУ дар холи маълумоти васеъ
гирифтан ба ин мавзу зиёдтар ру
меоранд,инчунин дигаронро низ чалб
мекунанд, то проблемахо хал гарданд ва
хамчунин ба воситаи ВАУ роххои
мутобикшави ва окибатхои тагиёрёбии иклим
зиёдтар аз чониби масъулин ва мутахассисон
ба ахоли фахмонида шавад.
• Вазорати маориф бояд дар байни донишчуён
ва хонандагон дарсхои махсус оид ба ин
мавзу гузаронад, хамчунин китобхои дарси
низ тахия гардад.
Интизорихо
• Кормандони Кумитаи кор бо занон хамкориро
бахусус корхои фахмонидадихиро бояд дар
байни занон чоннок гардонад.
• Ташкилотхои чамъияти, ки бо мардум зиёд
кор мекунанд, ба лоихахое, ки ба тагирёбии
иклим вобаста аст бояд ру биёранд дар
бурдани корхои фахмонидадихи тарики
гузаронидани семинархо ва пахн кардани
варакахо фаъол бошанд
Фасохати сухан
• Сухани ороста, ки ба нияти таъсир ба ќалби
хонанда ва шунаванда гуфта мешавад.
• . Сухани воло ва њаммосї, ки барои
барангехтани эњсосот ва ба њаяљон
овардани шунавандагон(хонандагон) эрод
мешавад.
• . Сухани содда (бидуни ороиш)-вазифаи
хабар доданро дорад.
Шакл ва жанрхои сухан
• а) диалог – муколама - гуфтугўи дунафарї;
• Китобњои Афлотун маъмулан аз мубоњисаи ду
нафар иборатанд.
• б) мизи гирд – маљлисест, ки дар мавзўе
бидуни омодагии ќаблї ва суханронињои махсус
барпо мегардад;
• в) бањси расмї – ба хотири донистани назарњо
аз љониби масъуле барпо мегардад;
• г) мунозира – дар таълим равиши маъмул аст.
Шакл ва жанрхои сухан
• Монолог - нутќи худ ба худ ё нутќи давомдори як шахс ба
шунаванда мебошад. Нутќи монологї, раванди маќсадноки
иттилоот бо маќсади таъсир расонидан ба одамон бо
воситаи забон мебошад.
• Сухани иттилоотї – вазифаи он кўмак расонидан ба дарк
ва азхудкунии маълумоти нав, додани тасаввурот дар
бораи предмет мебошад.
• Маърўза – жанри мураккаби нутќи шифоњии монологї
мебошад. Маќсади он ташаккули аќидаи шунаванда ё
хонанда оид ба масъалаи пешнињодшуда мебошад.
Маърўза њисоботї ва илмї мешавад.
Ташаккур!
• Тамом.