Transcript Document

Орындаған: Тороххан Жангүл
«Мейірбике ісі» факультеті,
4 – курс
2012жыл
Әлия Молдағұлова Нұрмұхамедқызы
(шын есімі Ілия)
 Қаһарман қазақ қызы,
Кеңес Одағының Батыры
1925 ж. 25 қазанда Ақтөбе облысы,
Қобда ауданының Бұлақ ауылында
Сарқұлов Нұрмұхаммед және
Молдағұлова Маржанның отбасында
дүниеге келген.
 Бала кезінде анасынан айырылып (1933
ж.), кейіннен Алматыда ағасының
қолында тұрған
 1938 жылы Академияны Ленинградқа
көшірілуіне орай Молдағұловтар отбасы
осы қалаға көшіп барды.
 Отбасындағы материалдық
қиыншылықтарға орай, Әлия өз келісімі
бойынша Ленинградтағы №46 мектепинтернатқа орналастырылды. Мектеп
тәрбиеленушілері № 140 мектепте
оқыды.
 Санкт-Петербургтегі 9-орта мектебінде оқыды.
 Оқудағы озаттығы және үлгілі тәртібі үшін Әлия
Қырымдағы Бүкілодақтық пионерлер лагері – Артекке
жіберіледі.
 Артекте батырлар тақтасына Рубен Ибаррури, Тимур
Фрунзе сияқты батырлармен қатар Әлия
Молдағұлованың да суреті енгізілген.
 Соғыс басталған соң балалар үйімен бірге Ярослав
облысының Вятское селосына эвакуацияланған.
 Вятское орта мектебінен 7-сыныпты бітірісімен
Рыбинск авиациялық техникумына түседі, бірақ көп
ұзамай (1942) ЖШҚӘ-ға (Жұмысшы-Шаруа Қызыл Әскері)
майданға жіберу туралы өтініш жібереді.
 Жаратылысы нәзік гүлдей әйел
заты болса да, кез келген ер
азаматтың қолынан келе бермейтін
ерекше қайсарлық, жігер, көзсіз ерлік
бойынан табылған Әлия апамыздың
есімі қазақ халқы үшін қашанда
мәртебелі.
 1942 жылы Әлия өз еркімен майданға
аттанып, мергендер мектебін үздік
бітірді. Бірақ біраз уақытқа дейін
оның алғы шептегі атыс-шабыс
алаңында білім-білігін іс жүзінде
көрсетуіне рұқсат етпеді.
 Бірақ жас қазақ қызы алға ұмтылды,
жауға қарсы оқ жаудыруға асықты.
 Бір хатында ол өз құрбылары мен
достары үшін фашистерден кек
алуды қалайтынын жазады.
 1943 ж. Снайперлер дайындау
орталық әйелдер мектебін
аяқтайды.
 1943 ж. бастап 54-ші арнайы
атқыштар бригадасы
4-батальонының снайпері
болған (22-ші әскер, 2-ші
Балтық жағалауы фронты).
 Жау әскерінің 30-дан аса
сарбаздары мен офицерлерінің
көзін жойған
 Көшелер
 Әскери-теңіз
флотының кемелері
 Каспий жүк
таситын теплоходы
 Ондаған мектептер
(Мәскеудегі № 891 орта мектебі,
Шымкенттегі № 29 орта мектебі,
Новосокольники № 72 орта мектебі,
Оралдағы № 38 орта мектебі)
o Халық есінде. Әлияның өмірі
қысқа да, ерлікке толы. Оның
бейнесі халық есінде мәңгі
сақталады.
o Ақындар жырын арнаса,
сазгерлер әнін жазды, қыл
қалам шеберлері Әлия
бейнесін жасады.
• Ақтөбе
• Астана
• Алматы
• Мәскеу
• Санкт-Петербор
• Новосокольники қалаларында
ескерткіштер орнатылған.
 Новосокольники қаласында
-авторы М.Айнеков
 Ақтөбе – Л.Рапутов,
Е.Штамм
 Ақтөбеде Мемориалды кешен
-авторы Б.Әбішев,
 Әліпбайсай ауылы–Б.Әбішев,
 Мемориалдық кешен
"Әлия-Мәншүк"Алматыда
 Мәскеуде ескерткіш
- Б.Әбішев,
 Мемориалдық музейдегі бюсті
- О.Шанов.
 1944 ж. 14 қаңтарда
Новосокольники темір жол
стансасы маңында болған
ұрыста Молдағұлова
жауынгерлерді шешуші
шайқасқа бастап, отаны үшін,
елі үшін қаһармандықпен қаза
тапты.
 Новосокольники ауданының
Монакова ауылында
жерленген.
 Әлия Нұрмұхамбетқызы
Молдағұловаға 1944 ж. 4
маусымда Кеңес Одағы
Батыры атағы берілді
 Ленин орденімен
марапатталды
Шолпан жұлдыз - өзіңсің шоқтай жарық
Көз алмаймыз көркіңнен тоқтай қалып
Туған жердің төсінде мәңгілікке
Тұр ғой сенің жүрегің оттай жанып
 ↑ Балалар Энциклопедиясы, 6 том
 Дереккөзі: Қазақстан Ұлттық
энциклопедиясы, 6 том
«Тарихи тұлғалар» кітабы
