Transcript Егіздер генетикасы

Қызылорда облысы
Шиелі ауданы
№207 “Жаңатұрмыс” орта мектебі
Байсын ауылы
Бабаомартегі Айдана
Бабаомартегі Гүлдана
1. 1993ж. 22 қазан
2. № 207 «Жаңатұрмыс»
орта мектебі
3. 10 – сынып оқушысы
4. Жетекшісі:
Жүсіпова Гүлманат
Химия – биология
пәнінің мұғалімі
1. 1993ж. 22 қазан
2. № 207 «Жаңатұрмыс»
орта мектебі
3. 10 – сынып оқушысы
4. Жетекшісі:
Жүсіпова Гүлманат
Химия – биология
пәнінің мұғалімі
Кіріспе
Қазақстан Республикасының президенті
Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында адам –
елдің басты байлығы деп атап көрсетті.
ТАҚЫРЫБЫ:
Егіздер генетикасы
1.Адам
генетикасының
ерекшеліктерін
сипаттау
2. Адамның тұқым
қуалаушылығын
зерттеу әдістерін
талдау
1. Егіздердің
дүниеге келуін
зерттеу
2. Егіздердің пайда
болуына әсер ететін
факторларды
айқындау
3. Ана мен сәби
күтімі жайлы зерттеп
айқындау
Зерттеудің жаңалығы
Егіздердің дүниеге келуіне бірнеше факторлардың әсері бар екені анықталды.
А) 35-39 жас аралығындағы әйелдерде егіз туу жағдайлары көптеп кездеседі.
Ә) Ақ нәсілді әйелдерге қарағанда, қара нәсілді аналарда егіз баланың дүниеге
келуі жиірек кездеседі.
Б) Табиғат соншалықты ластанған сайын егіздер өмірге көптеп келеді.
В) Тамақтануда картопты көп пайдалану егіздерді дүниеге келтіруге себепші
болатын гармондарды көбейтеді.
Г) Жыл мезгілдерінің ыстық, яғни июль айында дүниеге егіз балалардың келуі
жиілейді.
“Генетика” – (грекше Genesisшығу, пайда болу, тек) барлық тірі
организмдерге тән екі қасиеттерді
–
тұқым
қуалаушылық
пен
өзгергіштікті зерттейтін биология
ғылымының бір саласы.
Ген – бір белгінің, яғни бір
белоктың
дамуын
анықтайтын
ДНҚ-ның функционалдық бірлігі.
Генотип – организмнің өз ата-енелерінің қабылдаған
гендерінің толық жиынтығы.
Фенотип – организмнің ішкі және сыртқы белгілерінің
жиынтығы.
Гомозиготалы деп бірыңғай доминантты
рецессивті аллельдерден тұратын организмді айтады.
немесе
Гетерезиготалы деп әр түрлі аллельдерден тұратын
организмді айтады.
Адамның генетикалық объект ретіндегі
ерекшелігтері:
Жыныстық жағынан кеш пісіп жетілетіндігі
1. Әр отбасынан тарайтын ұрпақ санының
аздығы
2. Барлық ұрпақтың тіршілік ортасын
теңестірудің мүмкін еместігі
3. Хромасома санының көп болатындығы
4. Адамға тәжірибе жасауға болмайтындығы
Адамның тұқым қуалаушылығын
зерттеу әдістері
Генеалогиялық әдіс
Онтогенетикалық әдіс
Цитогенетикалық әдіс
Популяциялық әдіс
Егіздік әдіс
Биохимиялық әдіс
Адамның бір жұмыртқалық және екі
жұмыртқалық егіздердегі кейбір белгілердің
конкорданттылығы
Белгілері
Конкорданттылығы %
БЕ
Дені сау адамның белгілері:
АВО – жүйесі бойынша қан топтары
Қас – қабақтың пішіні
Көздің түсі
Шаштың түсі
Қолдың саусағындағы папиллярлық сызық
100
100
99,5
97
92
ЕЕ
64
51
28
23
40
Гүлдана Айдана
Гүлдана Айдана
Ақан мен Шоқан
Бағдаулет пен Ердаулет
Азық – түлік темір мөлшері
Бидай
0,9 -0,8
Картоп
0,9
Сұлы
8,0
Сүзбе
0,4
Қарақұмық
3,9
Ас тұзы
10,0
Күріш
1,8
Шоколад
2,7
Бұрыш
9,4
Лимон
0,6
Фасоль
12,4
Апельсин
0,3
Сиыр еті
2,6
Алма
2,2
Бауыр
9,8
Қарақат
1,2
Балық
0,4
Қызанақ
0,5-1,4
Сүт
0,1
Сәбіз
1,2-1,4
Егіздердің дүниеге келуіне бірнеше
факторлардың әсері бар екені
анықталды.
а)18-35
жас
аралығындағы
әйелдерде егіз туу жағдайлары көптеп
кездеседі;
ә) ақ нәсілді әйелдерге қарағанда,
қара нәсілді аналарда егіз баланың
дүниеге келуі жиірек кездеседі;
б)табиғат соншалықты ластанған
сайын егіздер өмірге көптеп келеді;
в)тамақтануда
картопты
көп
пайдалану егіздерді дүниеге келтіруге
себепші
болатын
гармондарды
көбейтеді;
г)Жыл мезгілдерінің ыстық, яғни
июль айында дүниеге егіз балдардың
келуі жиілейді.
Ұсыныс
Ел президентінің халыққа
жолдауында атап
көрсетілгендей ел халқының
саны 2020 жылы 10 % өсу үшін,
сәби сүйе алмай жүрген атааналарға көмек ретінде ана
мен бала орталық
институтына тегін жолдама
берілсе
Ана мен бала денсаулығын
сақтауда денсаулық сақтау
нысандары салынса және
соңғы технологиялық
аппаратпен жабдықталса