situs abdominis-dinding abd-peritoneum-4
Download
Report
Transcript situs abdominis-dinding abd-peritoneum-4
DINDING VENTROLATERAL
ABDOMEN &
PERITONEUM
dr. Ayly Soekanto. M.Kes.
Laboratorium Anatomi
FK UWKS
Pendahuluan
• Abdomen : bagian dari truncus
yang terletak di antara thorax &
pelvis
Cavum abdominopelvicus : rongga abdomen +
pelvis
Batas cavum abdominis :
- Dg cavum thoracis : diaphragma
- Dg cavum pelvis : bidang datar yg meliputi
apertura pelvis superior (aditus pelvis) &
pelvis sendiri
• Isi cavum abdominis :
- Alat-alat tractus digestivus
- Sebagian alat-alat tractus
urogenitalis
- Lien
- Glandula suprarenalis
- Plexus nervosus sistem otonom
• Struktur pada dinding abdomen :
- Arcus costarum
- Umbilicus
- Striae albicantes
- Lig.inguinale
• Peritoneum parietale :
melapisi dinding dalam
cavum abdomen
• Peritoneum viscerale :
melapisi permukaan luar
organ viscera
Dinding abdomen tdd :
1. Dinding Ventral Abdomen
2. Dinding Lateral Abdomen
3. Dinding dorsal abdomen
- Diaphragma
}
Diantaranya :
cavum
abdominis
peritonei
Regio pada Dinding
Abdomen
- Untuk proyeksi viscera ke dinding
ventrolateral abdomen untuk proses
diagnosa
- Regio berdasarkan 4 bidang imajiner :
Horizontal :
1. Planum transpylorum
2. Planum transtuberculare
Vertical :
3. Mid inguinal/mid clavicular dextra
4. Mid inguinal/mid clavicular sinistra
Hypo
chondrica D
Lumbalis D
Iliaca D
Epigastrica
Hypo
chondrica S
Umbilicalis
Lumbalis S
Hypogastrica
Iliaca S
Dinding Abdomen Ventro lateral
•
Susunan dinding
ventrolateral abdomen
(superfisial-profundus)
:
- Kulit/ cutis
- Fascia subcutan
a. Fascia superficial
(fascia dari
Camper)
b. Fascia profundus
(fascia dari
Scarpa)
- Musculature :
1. Lateral :
a.M.obliquus
externus
abdominis
b.M.obliquus
internus
abdominis
c. M.transversus
abdominis
2. Ventral/anterior :
a.M.rectus
abdominis
b.M.pyramidalis
- Fascia transversa
abdominis
- Peritoneum parietale
Lapisan Otot Dinding Abdomen Bagian
Ventrolateral
•
-
Otot bagian ventrolateral :
M. Obliquus Externus Abdominis (1 pasang)
M. Obliquus Internus Abdominis (1 pasang)
M. Rectus Abdominis (1 pasang)
M. Transversus Abdominis (1 pasang)
M. Pyramidalis (1 pasang)
1.M.obliquus externus abdominis
• Origo : Tepi external 8
costae terakhir, (selang
seling dg origo m.serratus
anterior & m.latissimus
dorsi)
• Insertio :
- labium ext.crista iliaca
- Line alba
- Lig.inguinalis
• Serat berjalan Serong:
craniolateral-caudomedial
• Ke bawah labium
externa crista iliaca .
Ke medial menjadi
aponeurotik,
berhubungan dg
aponeurosis kontralateral
ke linea alba.
Menjadi lig.inguinalis
(Poupart) dari SIAStuberculum pubicum.
Pd lig.inguinalis
melekat fascia lata,
fascia iliaca &
arcus/lig.iliopectinea
melekat pd
eminentia iliopectinea.
Di ujung medial
terdapat lanjutan
lig.inguinalis yg
melengkung ke
superior & posterior
lig.lacunare
(Gimbernant) ke
lateral sp eminentia
iliopectinea sebagai
lig.pectineum
Mendekati tuberculum
pubicum, aponeurosis
m.obliquus
ext.abdominis pecah
jadi 2 : crura lateralis
(inferior), & crura
medialis (superior). Di
ujung2 medial crura
terdapat serat2
kolagen lig.reflexum
(Colles). Crus lateral
menyatu dg
lig.inguinalis
bag.medial.
Fascia & aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis melanjutkan diri sbg tunica vaginalis
communis/fascia spermatica ext pd funiculus
spermaticus
Tepi posterior
overlapping (jadi 1) dg tepi
lateral m.latissimus dorsi.
Aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis ikut
membentuk lamina anterior
vagina m.recti abdominis
Tepi posterior bag.inferior
ikut menjadi batas ‘trigonum
lumbalis’
Trigonum lumbalis :
Batas anterior : m.obliquus
ext.abdominis
Batas posterior : m.latissimus
dorsi
Batas inferior : crista iliaca
Dasar : m.obliquus
int.abdominis
• Inervasi :
- n. Intercostalis V-XII (subcostalis)
- n. ilioinguinalis
- n. Iliohypogastricus (segmen Th.V - L.I)
2. M.obliquus internus abdominis
Origo :
- Fascia
lumbodorsalis
- Labium internus
crista iliaca
- Lig.inguinale
bag.lateral
- Fascia iliaca
Insertio :
- Permukaan dalam
3 costae terbawah
- Rectus sheath
- Os pubis
• Serat :
- superior 3 costae
terbawah bersatu dg
m.intercostalis internus (3
terbawah)
- Medial (anterior) app.
lamina ant. & post. Vagina
m.recti (rectus sheath)
- Bawah :
• Melekat di tuberculum pubicum
& linea pectinea
• Terbawah membentuk
m.cremaster (+fasciafascia
cremasterica) membungkus
funiculus spermaticus & testis
Inervasi :
-n.
Intercostalis X - XII
-n.
ilioinguinalis
-n.
Iliohypogastricus
-n.
spermatica externa (r. genitalis
n.genitofemoralis)
3. M.transversus abdominis
Origo :
- Fascia iliaca
- Lig.inguinale bag.lateral
- Crista iliaca (labium
internus)
- Fascia lumbodorsalis
- Facies interna cartilago
costae (6 terbawah)
selang-seling dg
diafragma
Insertio :
- linea alba
- Os pubis
• Serat :
- ± Horizontal
app. lamina post
rectus sheath
insertio : linea alba
- Terbawah ke
inferior os pubis
& linea pectinea
• Inervasi :
Nn. Intercostalis V XII
4.M.Rectus abdominis
Origo :
- Processus
xyphoideus
- Cartilago costae V VII
Insertio :
- Symphysis pubis
- Pecten ossis pubis
• Terdapat 3-5 buah
inscriptiones tendinei
arah transversal
melekat pd lamina
ant.vagina m.recti
• Inervasi :
Nn. Intercostalis V -
XII
5.M. Pyramidalis
Bentuk segitiga
Sering mengecil
atau tidak ada
Letak :
antara lamina
anterior rectus sheath
& m.rectus abdominis
Origo : crista pubica
Insertio : linea alba
Inervasi :
Nn. Intercostalis XII
• Fungsi otot dinding abdomen :
-
Menggerakkan truncus
Ekspirasi depresi costae
Melindungi viscera
Meningkatkan tekanan intra abdomen
u/ mictie, defecation, partus,
vomitus, batuk
Struktur Khusus Dinding
Abdomen
1. Vagina m.recti (Rectus Sheath)
Adalah : selongsong/pembungkus m.rectus
abdominis
Dibentuk oleh aponeurosis dari 3 otot lateral
abdomen
Isi
-
:
m.rectus abdominis
Vasa epigastrica superior & inferior
M.pyramidalis
1. Lamina anterior :
- 2/3 bag.atas :
• aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis
2. Lamina posterior:
a. 2/3 bag.atas :
• aponeurosis
• aponeurosis m.obliquus
int.abdominis
- 1/3 bag.bwh :
• aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis
• aponeurosis m.obliquus
int.abdominis
• aponeurosis
m.obliquus
int.abdominis
• aponeurosis
m.transversus
abdominis
• Fascia transversalis
abdominis
m.transversus abdominis
b. 1/3 bag.bwh :
fascia transversalis
abdominis
2. Linea semilunaris (Spigel) : tepi lateral
m.rectus abdominis
3. Linea alba : persatuan lapisan anterior
& posterior aponeurosis pd garis
medioanterior, terdapat antara
processus xyphoideus & symphysis
pubis
4. Linea semicircularis (Douglasi) / linea
arcuata : batas caudal lamina posterior
rectus sheath
Canalis Inguinalis
• Celah memanjang
pd dinding
ventrolateral
abdomen
• Serong
• Letak di cranial dr
lig.inguinale
• Diantara anulus
inguinalis
subcutaneus –
anulus inguinalis
preperitonealis
• ± 3-5 cm
• Pria : dilalui o/ funiculus
spermaticus &
n.ilioinguinalis
• Wanita : dilalui o/ lig.teres
uteri & n.ilioinguinalis
• Pria locus minoris
resistentiae
• Batas :
- Anterior :
• Aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis
• Aponeurosis m.obliquus
int.abdominis
- Posterior :
• Fascia transversa
abdominis
• Lig.reflexum
• Conjoint tendon
- Inferior :
• lig. Inguinale
• Lig.lacunare
- Cranial : busur otot
• m.obliquus int.abdominis
• M.transversus abdominis
• Anulus inguinalis
externa/subcutaneus :
- Celah pd aponeurosis
m.obliquus ext.abdominis
- Letak : subcutan &
cranial dr tuberculum
pubicum
- Batas :
• Lateral : crus lat./inf.
aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis
• Medial : crus med./sup.
aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis
• Superior : fibrae
intercruralis
• Inferior : bagian medial
lig.inguinale
• Anulus
inguinalis.interna/
preperitonealis :
- celah di pertengahan
lig.inguinale
- Di lateral dr vasa epigastrica
inf.
- Batas :
• m.transversus abdominis
• Lig.interfoveolare
Hesselbach refleksi dr
fascia transversa
menjadi fascia
spermatica int.
Funiculus Spermaticus
Berasal dr jar.ikat
preperitoneal &
extraperitoneal
Masuk melalui
anulus
preperitonealis ke
cranialis testis
• Pembungkus
3 lapis :
- Fascia spermatica
interna (dr.fascia
transversa abdominis)
- Fascia
cremasterica /
m.cremaster
(dr.apponeurose
m.obliquus int.
abdominis)
- Fascia spermatica
externa
(dr.apponeurose
m.obliquus
ext.abdominis)
• Isi :
1.ductus defferens
2. a. spermatica interna &
externa
3. a.ductus defferens
4. Plexus pampiniformis
5. Pembuluh limfe
6. Plexus nervosus
Conjoint tendon
Di dorsal dr anulus
inguinalis externa
Dibentuk o/
penggabungan :
- Aponeurosis
m.obliquus
int.abdominis
bagian
medial/inferior
- Aponeurosis
m.transversus
abdominis bagian
medial/inferior
M. Cremaster
• Otot tipis
• Derivat dr.m.obliquus
int.abdominis
bag.inferolateral
• Membungkus funiculus
spermaticus sp ke testis
makin tipis
• Fungsi : mengangkat
testis ke superior
mendekati tubuh &
menggantung testis
• Inervasi : r.genitalis
n.genitofemoralis
Hernia
: benjolan abnormal yg terdapat pd dinding ventrolateral abdomen, berisi
viscera, yg dibungkus oleh membrana serosa (peritoneum)
(prolapsus : tanpa peritoneum)
-
Terjadi pd locus minoris resistentiae :
• Umbilicus (H.umbilicalis)
• Linea alba (H.linea alba)
• Trigonum lumbalis (H.trigonum lumbalis)
• Inguinal (H.inguinalis)
• Anulus femoralis (H.femoralis)
-
Faktor penyebab :
• Gangguan pembentukan dinding ventrolateral abdomen
• Kelemahan dinding abdomen
Hernia Inguinalis
• Terbagi :
-
-
Indirect (Congenital) ok. penutupan
dinding ventral abdomen yg kurang
sempurna patent processus vaginalis
peritonei
Direct (Acquisita) ok. kelemahan dinding
abdomen (misalnya pd usia lanjut) + adanya
faktor2 yg mempermudah.
Hernia inguinalis indirecta
(congenital)
- Processus vaginalis peritonei terisi
oleh viscera/intestinum
- Indirect melalui anulus inguinalis lat.
- Kantong hernia melalui canalis
inguinalis, dapat sampai ke scrotum
- Jika obliterasi hanya pd bagian
proximal/distal processus vaginalis
peritonei terjadi hydrocele bisa
hydrocele funiculi,testis, atau kombinasi
dg hernia indirecta
- Sering pd pria
Hernia inguinalis directa (acquisita)
- Terjadi krn kelemahan dinding
abdomen (terutama dinding dorsal
canalis inguinalis) pd fovea
inguinalis medialis
- Kantong hernia langsung menonjol
melalui anulus inguinalis subcutaneus
(tanpa melalui canalis inguinalis)
Hernia Femoralis
• Jarang lebih >> pd wanita mungkin
krn anulus femoralis lebih luas
• Kantong hernia melalui anulus femoralis
• Hernia dapat melalui fossa ovalis (di
pangkal paha sebelah dalam) bahkan
sp fossa poplitea (H.poplitea)
• Arteri
Vascularisasi & Inervasi
Dinding Ventral Abdomen
- a.circumflexa ilium superficialis (cabang subcutan
a.femoralis)
- a.epigastrica sup.
- a.epigastrica inf.
- a.musculophrenica
- a.intercostalis
- a.lumbalis
- a.circumflexa ilium profundus
• Vena
1. Daerah di bawah umbilicus : v.epigastrica inf. v.saphena magna
v.femoralis
2. Daerah di atas umbilicus : v.thoracoepigastrica
v.thoracica lat. v.axillaris
3. Sekitar umbilicus : v.paraumbilicalis v.porta
• Lymphe :
- Daerah di bawah umbilicus : lnn.subinguinalis
superficialis tractus horizontalis
- Daerah di atas umbilicus : lnn.axillaris
superficialis
• Inervasi :
- Nn.intercostales VI-XII (berjalan
inferoanteromedial diantara m.transversus
abdominis & m.o.i.a
- n.iliohypogastricus
- N.ilioinguinalis (segmen L-I)
Peritoneum
yaitu: membran serous yg terdiri dari
stratum mesothelium selapis & jar.ikat
kolagen/elastis
• Fungsi peritoneum :
-
mengurangi pergeseran antar organ visceral
Tempat menyimpan lemak
Melokalisir proses infeksi
Absorpsi bahan2 terlarut >> injeksi ip
kecepatannya ~ iv
• Cavum peritonei
-
normal : isi << cairan
Patologis : cairan >> ascites
Laki2 : merupakan rongga yg utuh / tertutup
Wanita : Punya 2 lubang pada bagian
caudal/inferior pd ujung2 bebas tuba
uterina ostium tuba uterina (D) dan (S)
• Peritoneum parietalis
• Cavum Peritonei : Rongga diantara kedua
Peritoneum
Terdiri dari :
• Greater sac ( Cavum perit.generalis./ Saccus
major) ventral gaster
• Lesser sac ( Bursa Omentalis / Saccus minor)
dorsal gaster
• Keduanya dihubungkan oleh Foramen epiploicum
Winslowi
• Peritoneum visceralis
• Berdasar peritoneumnya, organ dibagi :
1. Organ Retroperitoneal di dorsal
peritoneum, < dari ½ bagian yg dilekati
peritoneum
Ex. Ginjal, colon asc, colon desc
2. Organ Intraperitoneal > dari ½ bagian
dibungkus o/ peritoneum
Ex. Colon sigmoid
• Inervasi peritoneum :
- P. parietal sensoris & vasomotoris
sesuai dinding abdomen yang dilekati
- P. visceral tidak peka nyeri (inervasi
otonom)
Greater
sac
• Batas :
- cranial : diaphragma
- Caudal : aditus pelvis
- Ventral : dinding
ventrolateral abdomen
- Dorsal : dinding dorsal
abdomen
• Diliputi oleh
peritoneum parietale
• Dinding caudal
terbuka hubungannya
dg.cavum pelvis
peritonei
Lesser sac
• Batas :
- ventral : peritoneum yg meliputi ddg dorsal
gaster,omentum minus & lobus caudatus hepatis
(omentum minus lap.dorsal)
- Dorsal : peritoneum yg meliputi omentum majus
(lap.dorsal), diaphragma,pancreas,ren &
gld.suprarenalis (S), dan mesocolon transversum
- Lateral :
• Kanan : foramen epiploicum
• Kiri : hilus lienalis, lig.phrenicolienalis,
lig.gastrolienalis
Foramen epiploicum (Winslowi)
• Lobang yg menghubungkan
greater sac & lesser sac
• Batas :
- ventral : omentum minus /
lig.hepatoduodenale
- Dorsal : peritoneum yg
menutupi v.cava inf.
- Cranial : lobus caudatus
hepar
- Caudal : pars cranialis
duodeni