Transcript Chương IV

1
Chương IV:
BIẾN DỊ
BiÕn dị
BiÕn dị di truyÒn
Biến dị tổ hợp
Đột biến gen
BiÕn dị không di truyÒn
Đột biến
Thường biến
Đột biến nhiễm sắc thể
a
T
A
G
X
A
T
T
A
X
G
1. Đoạn gen ban đầu (a):
+ Có ...
5 cặp nuclêôtít.
+ Trình tự các cặp nuclêôtít.
-T-G-A-T-X| | | | |
-A-X-T-A-G3
Đoạn gen a,b,c bị biến đổi
Đoạn
gen
b
Số cặp
nuclêôtit
Điểm khác so
với đoạn (a)
Đặt tên dạng
biến đổi
c
d
4
a
T
A
G
X
A
T
T
A
X
G
Đoạn Số cặp Điểm khác so
gen nuclêôt với đoạn (a)
It
b
c
d
b
c
T
TT
A
AA
G
GG
X
XX
A
AA
T
TT
T
TT
A
AA
XX
GG
T
A
d
Đặt tên dạng
biến đổi
Mất một cặp
nuclêôtit
4
Mất cặp G - X
6
Thêm cặpT - A Thêm một cặp
nuclêôtit
5
Thay cặp
A–T
bằng cặp
G-X
Thay cặp
nuclêôtit này
bằng cặp
nuclêôtit khác
5
- KN:
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu
trúc của gen liên quan tới một hoặc một số cặp
nuclêôtit.
6
a
T
A
T
A
T
A
G
X
G
X
G
X
A
T
A
T
A
T
T
A
T
A
T
A
X
G
X
G
T
A
T
A
G
X
G
X
T
A
X
G
b
c
2. Đoạn gen bị biến đổi:
Đoạn
gen
b
Số cặp
nuclêôtít
4
Điểm khác so
với đoạn (a)
Mất cặp X-G
Đặt tên dạng biến
đổi
MÊt 1 cÆp nuclª«tit
c
6
Thêm cặp T-A
Thªm 1 cÆp nuclª«tit
d
5
Thay cặp A-T
bằng cặp G-X
Thay thÕ cÆp
nuclª«tit nµy b»ng
cÆp nuclª«tit kh¸c
d
7
T
A
G
X
A
T
T
A
X
G
a
8
Nhà máy hạt nhân
Thử vũ khí hạt nhân Sử dụng thuốc trừ sâu
9
Máy bay Mỹ rải chất diệt cỏ
Máy bay Mỹ rải chất độc da cam
Từ những nguyên nhân gây đột biến trên đây :
Nêu các biện pháp bảo vệ môi trường
để hạndo
chế
Ô nhiễm
rác
Thuốc bảo vệ thực vật
Chất độc điôxin
thải
đột biến gen ?
Nước thải sinh hoạt
10
Nước thải công nghiệp
Khói từ các nhà máy
Các biện pháp bảo vệ môi trường
Sản xuất rau sạch
Xử lý nước thải
T¸i chÕ r¸c thải
Trồng cây xanh
11
Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại
và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với
con người?
Có lợi
Có hại
H21.2. Đột biến gen làm
mất khả năng tổng hợp
diệp lục của cây mạ (màu
trắng)
Có hại
H21.3. Lợn con có
đầu và chân sau dị
dạng
H21.4. Đột biến gen
ở cây lúa(b)làm cây
cứng và nhiều bông
hơn ở giống gốc (a)
12
Th¶o luËn nhãm (TG: 3 phót)
- T¹i sao ®ét biÕn gen g©y biÕn ®æi kiÓu hình?
- T¹i sao ®ét biÕn gen thÓ hiÖn ra kiÓu hình thêng cã
h¹i cho b¶n th©n sinh vËt?
Gen
(một
đoạn
ADN)
mARN
Prôtêin
Tính
trạng
13
- T¹i sao ®ét biÕn gen g©y biÕn ®æi kiÓu hình?
Vì: Đét biÕn gen lµm biÕn ®æi ADN -> thay ®æi trình tù c¸c nuclª«tÝt
trªn mARN -> thay ®æi trình tù aa vµ lµm biÕn ®æi cÊu tróc pr«tªin
mµ nã m· ho¸ -> g©y biÕn ®æi kiÕu hình.
- T¹i sao ®ét biÕn gen thÓ hiÖn ra kiÓu hình thêng cã h¹i cho b¶n th©n
sinh vËt?
Vì: Chóng ph¸ vì sù thèng nhÊt hµi hoµ trong kiÓu gen ®· qua chän
läc tù nhiªn vµ duy trì l©u ®êi trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn, g©y ra
những rèi lo¹n trong qu¸ trình tæng hîp pr«tªin.
14
Một số hình ảnh về đột biến gen do chất độc màu da cam
15
Quan sát một số đột biến có hại
Bò 6 chân
Ung thư bạch cầu
Mèo 2 đầu
Cây bị bạch tạng
Người SÓI
16
Tay bÞ ®ét biÕn
Ch©n bÞ ®ét biÕn
17
18
3 chÞ em g¸i ë Ên ®é
Ngêi b¹ch t¹ng
19
Các em quan sát một số đột biến có
lợi ở cây trồng:
Ngô nhiều hạt
Đột
thân
Đậubiến
nhiều
hạtlùn ở lúa
20
Đột biến tăng tính
chịu hạn, chịu rét ở cây lúa
21
22
Là học sinh, các em sẽ làm gì để bảo vệ môi trường hạn chế sự
phát sinh đột biến gen có hại ?
-Tham gia tốt các phong trào vệ sinh trường, lớp bảo vệ môi trường.
- Vận động mọi người có ý thức tốt trong việc bảo vệ môi trường .
- Cùng cộng đồng ủng hộ các phong trào chống sản xuất và sử dụng
vũ khí hạt nhân . . .
 Góp phần hạn chế ô nhiễm môi trường và hạn
chế đột biến gen.
23
1. Đột biến gen là:
A. Sự biến đổi trong kiểu gen.
B. Sự biến đổi ở một nuclêôtít trong gen.
C. Sự biến đổi ở một hay một số cặp nuclêôtít trong gen.
D. Sự biến đổi của một tính trạng trên cơ thể
2. Đột biến gen phụ thuộc những nhân tố nào?
A. Đặc điểm cấu trúc của gen.
B. Các tác nhân lý hóa của ngoại cảnh hoặc rối loạn trong quá trình sinh
lí, sinh hoá nội bào.
C. Thùc nghiÖm
D. C¶ A vµ B
3. Đột biến gen liên quan đến một cặp nuclª«tÝt
...
, điển hình là dạng:
mất, thêm
... , thay
... thế một cặp nuclêôtít.
Đột biến gen thườngcó
... hại nhưng cũng có khi có
... lợi cho bản thân sinh
vật hoặc đối với bản thân con người.
24
Th«ng tin vÒ chÊt ®éc mµu da cam / ®i«xin
- Trong vßng 10 năm(1962 ®Õn 1971), qu©n ®éi Mü ®· phun
xuèng c¸c lµng thuéc miÒn Nam vµ Trung ViÖt Nam kho¶ng
77 triÖu lÝt hãa chÊt, phÇn lín lµ chÊt ®éc da cam. Đã lµ 1 sè lîng hãa chÊt khæng lå vµ qui m« cña nã ®øng vµo hµng sè 1
trong lÞch sö chiÕn tranh thÕ giíi.
- Qua kÕt qu¶ nghiªn cøu thu nhËn ®îc suèt 18 năm cña trung
t©m nhiÖt ®íi ViÖt Nga, c¸c nhµ khoa häc ®· ®a ra kÕt luËn:
ChÊt ®éc da cam/ ®i«xin ®· g©y ra hËu qu¶ y sinh häc l©u dµi
®èi víi søc kháe con ngêi, kh«ng những ®èi víi c¸c cùu chiÕn
binh VN ®· tõng tham gia chiÕn tranh, mµ cßn c¶ thÕ hÖ thø 2,
thø 3 lµ con em c¸c cùu chiÕn binh. ThËm chÝ c¶ những ®øa trÎ
sèng trong vïng bÞ nhiÔm chÊt ®éc hãa häc.
- Sè ngêi bÞ ¶nh hëng chÊt ®éc nµy kh«ng chØ dõng ë 4,8 triÖu
ngêi mµ cã thÓ lµ hµng chôc triÖu ngêi.
25
Híng dÉn vÒ nhµ:
- Häc bµi theo c©u hái SGK/64
- Lµm vë bµi tËp
- §äc tríc bµi 22
26
Ch©n thµnh c¶m ¬n quý thÇy c«
gi¸o cïng tÊt c¶ c¸c em häc sinh!
GV thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Minh NguyÖt
27