Transcript Protocol ERWD in het VO

Programma
Welkom
Conferentie
‘Geslaagd met dyslexie en dyscalculie’
6 en 13 oktober 2011
Ceciel Borghouts
Borghouts Rekenadvies
ERWD
ERWD
1.
Visie en uitgangspunten
Protocol
+
definitie
Uitgangspunten
ERWD
1. Functionele gecijferdheid
Niet alleen kale sommen, maar ook toepassingen
2. Leerlingen moeten begrijpen wat ze doen.
dus niet: aanleren van onbegrepen procedures en
trucjes
3. Stagnatie ontstaat bij onvoldoende afstemming van
het onderwijsaanbod op de onderwijsbehoeften
Uitgangspunten
ERWD
4. Onderscheid tussen ernstige rekenwiskundeproblemen en dyscalculie
(geen inhoudelijk verschil)
onvoldoende afstemming  stagnatie  Ernstige
rekenwiskunde-problemen
problemen hardnekkig  spreken van dyscalculie
Werkdefinitie
ERWD
• Kinderen verschillen in hun vermogen om te leren rekenen:
Rekenzwak <-----------------------------> Rekensterk
• Ernstige rekenwiskunde-problemen kunnen ontstaan als er
gedurende lange tijd onvoldoende afstemming wordt
gerealiseerd van het onderwijsaanbod op de
onderwijsbehoefte van de leerling:
De ontwikkeling vd basisvaardigheden stagneert
• Wij spreken van dyscalculie als ernstige rekenwiskundeproblemen ondanks deskundige begeleiding erg hardnekkig
blijken.
Dyscalculie
ERWD
• Er is een grote discrepantie tussen de ontwikkeling
van de leerling in het algemeen en zijn
rekenwiskundige ontwikkeling.
• De problemen zijn ontstaan vanaf het verwerven
van de basisvaardigheden (in het domein Getallen
en Bewerkingen) en zijn ook zichtbaar ook op de
domeinen Verhoudingen, Meten, Tijd en Geld.
Dyscalculie
ERWD
consequenties voor de toekomst:
• De leerling ervaart, ook op latere leeftijd nog,
problemen op het gebied van bovengenoemde
basisvaardigheden.
• Het heeft consequenties in het voortgezet
onderwijs, met name in andere vakken dan
wiskunde (scheikunde, natuurkunde, economie,
wereldoriëntatie).
• De leerling heeft er last van gedurende zijn hele
schoolcarrière en in het maatschappelijk verkeer.
Samenvattend tot nu toe
ERWD
• we praten niet over een stoornis
• hardnekkigheid / didactische resistentie is criterium
voor verklaring
• andersoortig protocol dan dyslexie
• protocol gaat m.n. over preventie, over goed
onderwijs
• protocol VO sluit hier op aan
ERWD
Protocol is gericht op
preventie:
Goed onderwijs
Hoe?
ERWD
2 Modellen
Drieslagmodel
ERWD
Hoeveel kost deze tv tijdens de aanbieding?
€ 220,--
Alleen deze week
20% korting
Drieslagmodel
ERWD
Kan de leerling:
- Bij een context een bewerking bedenken?
- Betekenis verlenen aan de getallen in relatie tot de
context?
- Bij een kale som een
context en /of een tekening
bedenken?
- Een tekening maken bij
een context
- …..
Drieslagmodel
Kan de leerling:
- De bewerking uitvoeren?
- En zo nee, lukt dat dan wel
- Met materiaal
- Met eenvoudiger getallen
- Mbv een model
- Welke oplossingsstrategie
past de leerling toe?
- Is deze oplossingsstrategie
efficiënt?
- Wat zou de volgende stap
kunnen zijn?
ERWD
Drieslagmodel
Gaat de leerling na:
- Of het antwoord kan kloppen
- Wat het antwoord (het getal) betekent
- Koppelt de leerling het
antwoord terug naar de
context?
- Terugblik op oplossingsprocedure
- ….
ERWD
ERWD
chocola
• Ik trakteerde op de laatste lesdag mijn klas
op chocola. Ik had 15 repen gekocht. Na
het uitdelen bleek dat iedere leerling
driekwart reep had gekregen. Er was nog
anderhalve reep over.
Hoeveel leerlingen waren er?
Handelingsmodel
ERWD
Belangrijk:
Koppeling blijven leggen tussen de verschillende
niveaus
Handelingsmodel
ERWD
1e niveau
Vanuit de context:
- Wat staat er? Wat gebeurt er in het verhaal? Doe
maar wat er staat. (letterlijk doen)
- Vanuit context komen tot uitspelen van de situatie
- Betekenis geven aan de getallen in het verhaal
- Betekenis geven aan de rekentaal in het verhaal
Handelingsmodel
ERWD
2e niveau
plaatjes:
- Afbeeldingen van werkelijkheidssituaties
- Vanuit een plaatje / foto / tekening de werkelijkheid
herkennen
- Betekenis geven aan de getallen in de afbeelding
Handelingsmodel
ERWD
3e niveau
Materiaal en denkmodellen:
- MAB
- Getallenlijn
- Verhoudingstabel
- ….
- Achter het model / materiaal een
werkelijksheidssituatie herkennen
- de werkelijkheid vertalen naar materiaal / model /
schematische tekening
Handelingsmodel
ERWD
4e niveau
Formele bewerking
- Uitvoeren van de formele bewerking
- Betekenis verlenen aan de getallen in de bewerking
(bijv. een verhaal bedenken bij een kale som)
Programma
Vragen?
Vragen over de modellen?
ERWD
Programma
ERWD
Wat kan een VO school verwachten
van instromende leerlingen die met
het ERWD protocol hebben gewerkt?
Programma
Stappenplan PO
ERWD
Stappenplan protocol:
11 stappen
Voordat leerling in aanmerking komt
Voor dyscalculie verklaring
Stap 8: fase rood / extern
Extern onderzoek
ERWD
Stap 9: fase rood
ERWD
Externe begeleider stelt handelingsplan op.
Intensieve (individuele) begeleiding door de school,
zo nodig met externe ondersteuning.
Minimaal 0,5 jaar.
Stap 10a: fase oranje
Geleidelijk aantoonbare vooruitgang 
Geen dyscalculieverklaring
Wel intensieve begeleiding nodig
(moet school voor zorgen)
ERWD
Stap 10b: fase rood
ERWD
Geen of nauwelijks aantoonbare vooruitgang 
Dyscalculieverklaring
Ook nu: intensieve begeleiding nodig
(Moet school voor zorgen, zo nodig met externe
ondersteuning)
Stap 11: overdracht naar vo
1.
2.
3.
4.
Samenwerking tussen PO en VO
Inhoudelijke overdracht
Afstemmen volgsystemen
Bevorderen doorgaande leerlijnen
ERWD
Programma
VO
Wat te doen in het VO??
ERWD
Programma
Basisvaardigheden
ERWD
Stap 1:
Breng de basisvaardigheden in kaart:
• Tellen en getallen t/m 1000
• Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen
en delen t/m 10, 20 en 100
Programma
Wat kunnen ze wel/niet?
• Kale sommen, maar ook in
toepassingssituaties
(Denk aan drieslagmodel en
handelingsmodel)
ERWD
Programma
ERWD
Stap 2:
Van daaruit plan maken om te komen
van 1F  2F en 3F
Denk bij het maken van dat plan aan
de volgende zaken:
Programma
ERWD
2a
Blijf aandacht houden voor hoofdrekenen
• Heel basaal
• Niet te ingewikkeld
• Tussenantwoorden noteren mag
• Regelmatig ingepland 10 minuten
Programma
ERWD
2b
Goed kijken naar de referentieniveaus
wat nodig is
• Bij % valt niet zoveel weg
• Bij breuken valt heel veel weg
• Heel veel m.n. functioneel en niet kaal!
Programma
ERWD
Van belang:
• Drieslagmodel en handelingsmodel
• Geen onbegrepen procedures
• Aansluiten bij de didactiek van het PO
 mogelijk professionalisering nodig
op gebied van leerlijnen
Programma
ERWD
2c
Goed de ZRM leren gebruiken
Programma
Vragen ?
ERWD
Vragen?
Programma
Praktische zaken
ERWD
Tot slot enkele praktische zaken:
Geeft dyscalculie verklaring recht op
compenserende maatregelen?
Programma
Praktisch zaken
ERWD
• Bij cito eindtoets: NEE
• Bij rekentoets (2014): NEE
• Bij examens: toekenning faciliteiten
obv dossiervorming
- rustige ruimte
- extra tijd (half uur)
Programma
Vragen ?
ERWD
Dank voor uw aandacht
Ceciel Borghouts
[email protected]
www.borghoutsrekenadvies.nl