Transcript LEREN OMGAAN MET MEERTALIGHEID IN HET

LEREN OMGAAN MET MEERTALIGHEID IN HET
BASISONDERWIJS IN DE VLAAMSE RAND- EN
TAALGRENSGEMEENTEN
Ervaringen uit het Rand & Taalevaluatieonderzoek 2007-2010
Verloop van de lezing
Het Rand & Taal-project
Het Rand & Taal-onderzoek
Resultaten m.b.t. meertaligheid
Aanbevelingen
Het Rand & Taal-project
Laatste decennium: versnelde instroom van
niet-Nederlandstalige jonge gezinnen vanuit
het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Aantal leerlingen met thuistaal nietNederlands stijgt:
Schooljaar
2009-2010
Kleuteronderwijs
Lager onderwijs
Vlaamse Rand
36%
28%
Vlaams Gewest
15%
12%
Brussels
Hoofdstedelijk
Gewest
70%
68%
Het Rand & Taal-project
schooljaar 2005-2006: extra lesuren Thuistaal
Niet-Nederlands/TNN-uren
voor scholen in 19 gemeenten in de Vlaamse
rand en in de taalgrensgemeenten
doelstelling
versterken taalvaardigheidsonderwijs Nederlands
eventuele leerachterstand tegengaan
versterken van de Vlaamse identiteit van de
scholen
Het Rand & Taal-project
vzw Samenwerkingsverband Netgebonden
Pedagogische Begeleidingsdiensten (SNPB)
Ondersteuning voor scholen via het R&Tproject
Focus op spreek- en luistervaardigheid bij
overgang van kleuter- naar lager onderwijs
Het Rand & Taal-project
Doelstelling schoolniveau:
verhogen van het beleidsvoerend vermogen van
scholen om taalbeleid te creëren waarin rekening
gehouden wordt met diversiteit leerlingen
 Doelstelling leerkrachtniveau:
inzicht en vaardigheden van leerkrachten verhogen
om met nieuwe maatschappelijke realiteit om te
gaan
 Doelstelling leerlingniveau:
verhogen van de taalvaardigheid van leerlingen in de
Vlaamse rand
Het Rand & Taal-project
122/128 scholen
intensief schoolspecifiek traject
4 jaar
begeleider per school
Het Rand & Taalonderzoek
2007-2010
Uitvoerders
Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven)
Onderzoeksgroep EduBROn (UA)
Onderzoeksvragen
Invulling TNN-uren? Invulling R&T-begeleiding?
Beleidsvoerend vermogen om taalbeleid uit te tekenen
veranderd?
Vaardigheden, opvattingen, motivatie en inschatting
van eigen doelmatigheid van leerkrachten m.b.t.
taalonderwijs in meertalige context veranderd?
Luister- en spreekvaardigheid van leerlingen?
Methodologisch kader: CIPO-model
Methodologie
Longitudinaal multimethod-design
 kwalitatieve component (procesevaluatie)
 casestudies in 4 scholen
 semi-gestructureerde interviews
 klasobservaties
 kwantitatieve component (productevaluatie)
 survey
 toetsafname volgens multi-cohort design
Verschillende fases Rand & Taal-onderzoek
Resultaten
Motivatie van leerkrachten om te werken in
een meertalige context
vormen van 'willen' (autonome motivatie) scoren
hoger dan vormen van 'moeten' (gecontroleerde
motivatie)
Omgaan met een groeiende groep
anderstalige leerlingen binnen TVO
'rouwproces': oude manier van lesgeven werkt
niet meer
Resultaten
Talig klimaat in de klas en op school
leerkrachten worden 'milder' in hun opvattingen
t.o.v. thuistaal
Resultaten
Dit wordt niet weerspiegeld in de klaspraktijk
 andere talen dan het Nederlands hebben
geen plaats in de klas
 uitzonderingen
welbevinden bij jonge kleuters en anderstalige
nieuwkomers
kapstok voor het verwerven van het Nederlands en het
begrijpen van leerstof
Resultaten
Oudercommunicatie
Resultaten
Grote verschillen tussen scholen en binnen
schoolteams
 hoe dichter bij Brussel, hoe verhitter discussie
 onderscheid Franstalige autochtone ouders en
anderstalige allochtone ouders
 praktische problemen met tolken
 problemen met lessen Nederlands
Discrepantie tussen denken en doen
 pragmatische omgang
Resultaten
Ouderbetrokkenheid
meer initiatieven in de klas en op school
Buurtbetrokkenheid
meer samenwerking met lokale initiatieven om
het Nederlands bij kinderen te stimuleren
R&T-begeleiding minste invloed op omgaan
met thuistaal en oudercommunicatie
Resultaten
Leerlingresultaten
invloed van achtergrondkenmerken van
kinderen
opleidingsniveau moeder
 thuistaal
 Nederlandstalig en tweetalig Nederlands/Frans
significant beter dan Franstalig en anderstalig
 Franstalige kinderen significant hogere spreekangst
Aanbevelingen rond omgaan met meertaligheid
 Breed maatschappelijk debat
 Meta-evaluatie van bestaande initiatieven
 Mythes over anderstaligheid en meertaligheid
doorprikken op basis van relevant wetenschappelijk
onderzoek
 Thuistaal als steiger voor leren inbouwen
 Op diverse manieren positief leren omgaan met
thuistalen van kinderen
 Behoeftengerichte cursussen NT2 voor ouders verder
uitbouwen
 Gelegitimeerde meertalige onderwijsinformatie voor
ouders
Contactgegevens
Mieke Devlieger
Centrum voor Taal en Onderwijs
Blijde Inkomststraat 7 bus 3319
3000 Leuven
[email protected]