Transcript Hoofdstuk 12: Publieke goederen en externe effecten

Economie, een Inleiding
Hoofdstuk 12:
Publieke goederen en externe effecten
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1
Publieke goederen en externe effecten
 Pareto-efficiëntie

Niet mogelijk welvaart te verhogen van één individu,
zonder dat die van ander individu erop achteruit gaat
 Vertrekpunt:


Realiteit vaak niet zoals ideale situatie (Hoofdstuk 8)
 Door bestaan ‘marktfalingen’ meerbepaald publieke
goederen en externe effecten
Verbeteringen mogelijk via overheidsinterventie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
2. Externe effecten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
1. Niet-uitsluitbaar en niet-rivaliteit in consumptie
2. Maatschappelijk wenselijk aanbod van publieke
goederen
3. Het vrijbuiterprobleem
4. Quasi-publieke goederen
2. Externe effecten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4
1.1. Niet-uitsluitbaar en niet-rivaliteit in consumptie
 Vrijemarktsysteem:


Private goederen: individuele voorkeuren
Voorbeeld: brood kopen en betalen (vrije keuze)
 Zuiver publieke goederen:

Kenmerken:
 Niet-uitsluitbaarheid
Landsverdediging, rechtssysteem, dijk
 Niet-rivaliteit in consumptie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
5
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
1. Niet-uitsluitbaar en niet-rivaliteit in consumptie
2. Maatschappelijk wenselijk aanbod van publieke
goederen
3. Het vrijbuiterprobleem
4. Quasi-publieke goederen
2. Externe effecten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
6
1.2. Maatschappelijk wenselijk aanbod van publieke
goederen
 Publieke goederen: elke eenheid kan tegelijk door elke
consument geconsumeerd worden


Waardering individu: individuele bereidheid tot betalen
Maatschappelijke marginale betalingsbereidheid:
 Som individuele bereidheden tot betalen
 Grafisch: verticale som individuele vraagcurven
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
7
1.2. Maatschappelijk wenselijk aanbod van publieke
goederen
 Voorbeeld: bescherming tegen overstromingen d.m.v.
dijk



Twee individuen
MBBL = €4 en MBBB = €3 voor 1ste centimeter
 Marginale maatschappelijke waardering = €7
MBBL = €3 en MBBB = €2 voor 101ste centimeter
 Marginale maatschappelijke waardering = €5
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
8
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
9
1.2. Maatschappelijk wenselijk aanbod van publieke
goederen
 q* = 2 meter


Hogere dijk: meer bescherming
 Maar: totale marginale baat < marginale kost
Lagere dijk: minder bescherming
 Maar: totale marginale baat > marginale kost
 Algemeen: efficiënt niveau van voorziening moet voldoen
aan Samuelsonregel:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
10
1.2. Maatschappelijk wenselijk aanbod van publieke
goederen
 Publieke goederen:


Geconsumeerde hoeveelheid dezelfde voor allen
MBB kan verschillen
 Private goederen:


Individuele MBB voor elke consument = marktprijs
Geconsumeerde hoeveelheid varieert per consument
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
11
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
1. Niet-uitsluitbaar en niet-rivaliteit in consumptie
2. Maatschappelijk wenselijk aanbod van publieke
goederen
3. Het vrijbuiterprobleem
4. Quasi-publieke goederen
2. Externe effecten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
12
1.3. Het vrijbuiterprobleem
 Voorbeeld: landbouwer en zijn bijdrage voor dijk
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
13
1.3. Het vrijbuiterprobleem
 Twee vereenvoudigingen


Anderen beslissen gezamenlijk
Slechts twee keuzes: betalen of niet
 Groter getal is beter resultaat
 Voorkeurordening




4: anderen betalen, landbouwer niet, dijk komt er,
landbouwer is vrijbuiter
3: anderen betalen, landbouwer ook, dijk komt er
2: anderen betalen niet, landbouwer ook niet, dijk komt
er niet
1: anderen betalen niet, landbouwer wel, dijk komt er
niet
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
14
1.3. Het vrijbuiterprobleem
 Dominante strategie: niet betalen


Gevolg: situatie 2, er komt geen dijk
Oplossing: overheidsinterventie (dwangmacht)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
15
1.3. Het vrijbuiterprobleem
 Drie aandachtspunten:

Bij herhaald spel geen dwangmacht nodig, vooral in
kleine, niet-anonieme groepen

Nadelen collectieve voorziening door overheid:
 Onmogelijkheid echte voorkeuren te reveleren
 ‘Social choice’, ‘public choice’ en ‘(new) political
economy’: modelleren beslissingsproces en gedrag
van politici en ambtenaren

Collectieve voorziening niet noodzakelijk geproduceerd
door overheidsondernemingen
 Kan ook door private ondernemingen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
16
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
1. Niet-uitsluitbaar en niet-rivaliteit in consumptie
2. Maatschappelijk wenselijk aanbod van publieke
goederen
3. Het vrijbuiterprobleem
4. Quasi-publieke goederen
2. Externe effecten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
17
1.4. Quasi-publieke goederen
 Noch volledig privaat, noch volledig publiek: minstens
één kenmerk slechts in beperkte mate voldaan


Uitsluitbaarheid
Rivaliteit
 Voorbeelden: zwembaden, tunnels, parken, wegen,
sportinfrastructuur, …


Gedeeltelijke uitsluiting d.m.v. tolgeld, inkomprijzen
Congestie of overbelasting, vorm van rivaliteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
18
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
19
1.4. Quasi-publieke goederen
 In private bedrijven ook publieke goederen

Voorbeeld: winkelcentrum met verwarming, parking,
schoonmaken toiletten, ...
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
20
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
2. Externe effecten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Positieve en negatieve externe effecten
Pareto efficiëntie bij externe effecten
Het ‘optimale’ vervuilingsniveau
Uitstootnormen
Eigendomsrechten en aansprakelijkheid
Milieuheffingen
Verhandelbare emissierechten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
21
2.1. Positieve en negatieve externe effecten
 Voorbeelden:



Rinkelende gsm hindert medestudenten en docent
Bijen van imker bestuiven bloemen
Vervuilende productie schaadt milieu
 Externe effecten:

Gedrag economische agenten heeft rechtstreeks invloed
op nut andere economische agenten
 Geen compensaties betaald
 Kan negatief zijn: milieuvervuiling
 Kan positief zijn: bloemenparkje voor jezelf en buren
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
22
2.1. Positieve en negatieve externe effecten
 Typisch aan externe effecten

Geen betaling van compensatie via markt!!!
 Consumptie of productie veroorzaakt naast marginale
baat of kost voor agent zelf ook elders in economie baten
of kosten




MBB: maatschappelijke marginale baat
MB: private marginale baat
MKK: maatschappelijke marginale kost
MK: private marginale kost
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
23
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
2. Externe effecten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Positieve en negatieve externe effecten
Pareto efficiëntie bij externe effecten
Het ‘optimale’ vervuilingsniveau
Uitstootnormen
Eigendomsrechten en aansprakelijkheid
Milieuheffingen
Verhandelbare emissierechten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
24
2.2. Pareto efficiëntie bij externe effecten
 Figuur 12.2.:




Perfect concurrentiële markt voor papier
AP: aanbodcurve
AM: marginale maatschappelijke kostencurve
AM boven Ap door negatieve externe effecten (vervuiling)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
25
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
26
2.2. Pareto efficiëntie bij externe effecten
 Situatie bij vrije prijsvorming:




Teveel vervuilende goederen
Kost vervuiling: oppervlakte tussen curven AM en Ap
Vervuiling aanvaardbaar zolang kost gecompenseerd door
waarde geproduceerde goed
Welvaartsverlies bij marktuitkomst: driehoek EMBEp
 Vrije prijsvorming leidt niet tot welvaartsoptimum



Evenwicht uit vrije prijsvorming EP
‘marktfaling’
Pareto-efficiënt punt EM: pM > pp en qM < qp
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
27
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
2. Externe effecten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Positieve en negatieve externe effecten
Pareto efficiëntie bij externe effecten
Het ‘optimale’ vervuilingsniveau
Uitstootnormen
Eigendomsrechten en aansprakelijkheid
Milieuheffingen
Verhandelbare emissierechten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
28
2.3. Het optimale vervuilingsniveau
 Beschouw Figuur 12.3.:




Geloosde hoeveelheid afvalstoffen L
Maatschappelijke marginale kosten lozing
 Uitgedrukt door rechte BA
 Dit zijn externe kosten die leiden tot verschil tussen AM
en AP
Totale maatschappelijke kosten lozing bij vrije marktuitkomst
 Oppervlakte OBAL
Marginale kosten terugdringen vervuiling
 Uitgedrukt door LE
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
29
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
30
2.3. Het optimale vervuilingsniveau
 Hoeveelheid lozing naar nul?


Marginale kosten van terugdringen worden zeer groot
Dit zijn ook reële kosten voor maatschappij
 Optimale hoeveelheid vervuiling: Q

(Q < L maar Q > O)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
31
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
2. Externe effecten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Positieve en negatieve externe effecten
Pareto efficiëntie bij externe effecten
Het ‘optimale’ vervuilingsniveau
Uitstootnormen
Eigendomsrechten en aansprakelijkheid
Milieuheffingen
Verhandelbare emissierechten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
32
2.4. Uitstootnormen
 Quota’s om negatieve externe effecten in te perken
 Quota’s



In vorm van maximale productie- of uitstootnormen
Probleem: houden onvoldoende rekening met specifieke
kenmerken bedrijf
Beschouw Figuur 12.4.
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
33
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
34
2.4. Uitstootnormen
 B: maatschappelijke marginale baten om vervuiling
terug te dringen
 Twee papierproducenten die L lozen
 LM curve: marginale kosten om vervuiling terug te
dringen voor onderneming 1
 LN curve: marginale kosten om vervuiling terug te
dringen voor onderneming 2
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
35
2.4. Uitstootnormen
 Uitstootnorm door overheid vastgelegd: K
 Totale maatschappelijke kost van emissiereductie:

Oppervlakte LKF + LKG
 Reductiekosten minimaliseren


Vereist efficiënte verdeling van inspanningen
Indien bedrijf 1 reduceert tot Q1 en bedrijf 2 tot Q2
 Marginale reductiekost beide bedrijven = B
 Dit is kostenefficiënt: doelstelling bereikt tegen zo
laag mogelijke totale kost
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
36
2.4. Uitstootnormen
 Indien beide bedrijven reduceren tot K



Extra kosten bedrijf 1 voor extra reductie: KF
Uitgespaarde kosten bedrijf 2 voor extra vervuiling: KG
KG > KF  doelstelling kan bereikt worden tegen lagere
kosten
 Indien bedrijf 1 reduceert tot Q1 en bedrijf 2 tot Q2

Geen totale kostenbesparing meer mogelijk
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
37
2.4. Uitstootnormen
 Belangrijk:

Inspanningen zo verdelen dat marginale reductiekosten
voor alle bedrijven gelijk zijn
 Noodzakelijke voorwaarde voor kostenefficiëntie
 Equimarginaal kostenprincipe
 Differentiëring van normen



Moeilijk in realiteit
Vandaar vaak alle bedrijven zelfde reductienorm
Betere alternatieven: volgende paragrafen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
38
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
2. Externe effecten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Positieve en negatieve externe effecten
Pareto efficiëntie bij externe effecten
Het ‘optimale’ vervuilingsniveau
Uitstootnormen
Eigendomsrechten en aansprakelijkheid
Milieuheffingen
Verhandelbare emissierechten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
39
2.5. Eigendomsrechten en aansprakelijkheid
 Coase-theorema:


Duidelijke en afdwingbare eigendomsrechten
 Om externe effecten te internaliseren
Verdeling van eigendomsrechten speelt geen rol voor
efficiëntie van uiteindelijke oplossing
 Omwonenden eigenaar van water
Bedrijf betaalt voor vervuiling
 Bedrijf eigenaar van water
Omwonenden betalen voor proper water
 Dit is equivalent
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
40
2.5. Eigendomsrechten en aansprakelijkheid
 Voorbeeld:




Fabriek eigenaar van water
Wandelaars willen betalen voor propere rivier
Figuur 12.2.: bereidheid tot betalen slachtoffers > verlies
door verminderde productie, zo tot in EM
Transactiekosten mogen niet te hoog zijn
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
41
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
2. Externe effecten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Positieve en negatieve externe effecten
Pareto efficiëntie bij externe effecten
Het ‘optimale’ vervuilingsniveau
Uitstootnormen
Eigendomsrechten en aansprakelijkheid
Milieuheffingen
Verhandelbare emissierechten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
42
2.6. Milieuheffingen
 Marktprijzen via belastingen corrigeren


Tot maatschappelijk wenselijk niveau (Pigou)
Pigouviaanse belastingen
 Heffingen die negatieve externe effecten moeten
corrigeren
 Kostenefficiënte verdeling milieu-inspanningen
 Heffingen:


Outputbelasting
Belasting op vervuilende productiefactor zelf (beter)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
43
2.6. Milieuheffingen
 Kostenefficiënte verdeling milieu-inspanningen

Vervuilers hebben twee opties
 Verder produceren en belasting betalen op volledige
uitstoot
 Vervuiling terugdringen door te investeren in schone
technologie

Bedrijf i kiest reductie zodanig dat
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
44
2.6. Milieuheffingen
 Beschouw Figuur 12.5.



Milieuheffing t per eenheid
Milieubelasting: rechthoek OtLT
Optimaal niveau vervuiling blijkt OS
 Uiteindelijke kost optimale reductie


Oppervlakte OtRL
 Te betalen milieuheffing (OtRS)
 Kost reductie (SRL)
Ingekleurde oppervlakte: kostenbesparing t.o.v. L
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
45
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
46
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
2. Externe effecten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Positieve en negatieve externe effecten
Pareto efficiëntie bij externe effecten
Het ‘optimale’ vervuilingsniveau
Uitstootnormen
Eigendomsrechten en aansprakelijkheid
Milieuheffingen
Verhandelbare emissierechten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
47
2.7. Verhandelbare emissierechten
 Overheid zet markt op om allocatie van schaarse
milieugoederen te coördineren:

Verhandelbare emissierechten
 Voorbeeld: Europese Emissiehandelsysteem (2005)
 Winstmaximerende vervuiler reduceert tot punt waar
marginale reductiekost = marktprijs emissierecht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
48
Publieke goederen en externe effecten - Inhoudstafel
1. Publieke goederen
2. Externe effecten
3. Publieke voorziening van private goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
49
3. Publieke voorziening van private goederen
 Overheid intervenieert vaak in aanbod van goederen



Gezondheidszorg, onderwijs en cultuur
Aanbod gesubsidieerd
Soms productie in handen van overheid
 Voorbeeld: onderwijs
 Verdienstengoederen (merit goods): overheid steunt
consumptie van deze goederen, want consumenten
hechten er te weinig belang aan
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
12 – PUBLIEKE GOEDEREN EN EXTERNE EFFECTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
50