Transcript Financieel-economische ontwikkelingen en perspectieven in NL

Financieel-economische
Financieel-economische
ontwikkelingen
ontwikkelingenen
en
perspectievenininNL
NL
perspectieven
VNG
Coen
Teulings
Coen
Teulings
februari 2012
2012
1616
februari
16 februari 2012
Centraal Planbureau
VNG
2
Groei eurogebied in 2012 fors neerwaarts bijgesteld
2,5
%
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
-0,5
jan
feb
mrt
apr
mei
Consensus Forecast
Centraal Planbureau
3
jun
OECD
VNG
jul
aug
IMF
sep
EC
okt
CPB
nov
dec
ECB
16 februari 2012
Nederlands sinds derde kwartaal weer in recessie
610
mld
%
2
605
1
600
595
0
590
585
-1
580
575
-2
570
565
-3
560
I
II III IV I
II III IV I
II III IV I
II III IV I
II III IV
2008
2009
2010
2011
2012
bbp-groei (rechteras)
Centraal Planbureau
4
bbp-volume prijzen 2010 (linkeras)
VNG
16 februari 2012
2010
2011
2012
BBP-groei (%)
1,7
1½
–½
Werkloosheid (in duizenden)
390
385
475
EMU-saldo (% bbp)
-5,1
-4,6
-4,1
Centraal Planbureau
5
VNG
16 februari 2012
Centraal Planbureau
6
VNG
16 februari 2012
Prognose bevolkingsgroei
2005 – 2025 (PBL / CBS)
Centraal Planbureau
Grondprijzen in
Nederland
Centraal Planbureau
8
VNG
16 februari 2012
Huizenprijsstijging
Centraal Planbureau
9
VNG
16 februari 2012
Conclusie
Grondprijzen
Maximum: 3525/m2
Minimum:
14/m2
grachtengordel Amsterdam
Bellingwedde
Huizenprijsstijging 1985-2007
Amsterdam
6,2%
Bellingwedde
2,8%
Rotterdam
4,1%
In het jargon van economen
Grote externe effecten
Dus: marktfalen
16 februari 2012
Centraal Planbureau
VNG
10
...waarom?
agglomeratievoordelen
Centraal Planbureau
Economie en de stad
• Atlas of Shrinking Cities
- Amsterdam: 1960-1988: - 20 %
- Rotterdam: 1960-1988: - 21%
• Generiek verschijnsel in OECD
- London, Parijs, Boston, Detroit, New York
• Communicatie- en transportkosten dalen
- Waarom zou je nog bij elkaar zitten?
- The death of the city
Centraal Planbureau
12
VNG
16 februari 2012
Grondprijzen in monocentrische stad
grondprijs
landbouw
-grond
locatie
Centraal Planbureau
13
VNG
16 februari 2012
grondprijs
loon
verschil
landbouw
-grond
locatie
stadsrand
Centraal Planbureau
CBD
stadsrand
grondprijs
reiskosten
loon
verschil
netto
voordeel
landbouw
-grond
locatie
stadsrand
Centraal Planbureau
CBD
stadsrand
grondprijs
prijs in
het
CBD
reiskosten
loon
verschil
prijs
van een
perceel
landbouw
-grond
stadsrand
16 februari
Centraal
Planbureau 2012
locatie
CBD
VNG
stadsrand
16
Hoe groter de perceeloppervlakte, hoe lager de grondprijs
Centraal Planbureau
17
VNG
16 februari 2012
Hoe groter de bevolkingsdichtheid, hoe hoger de grondprijs
Centraal Planbureau
18
VNG
16 februari 2012
Forensenstromen
Centraal Planbureau
19
VNG
16 februari 2012
Loonverschillen
Centraal Planbureau
20
VNG
16 februari 2012
Opleidingsniveau
• Percentage hoger opgeleiden:
- Meer dan 45%
› Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Nijmegen
- Minder dan 32%
› Dordrecht, Heerlen, Apeldoorn, Geleen/Sittard, niet-GSA
• Hoger opgeleiden hebben meeste voordeel
- Kenniseconomie!
Centraal Planbureau
21
VNG
16 februari 2012
Economische betekenis locatievoordeel
• Grondwaardesurplus:
340 mrd grondwaarde = 3% bbp
- Ruimere definitie agglomeratie; GSA te nauw
› Meer gebied
› Lagere prijs niet GSA gebied
- Ongerekend grond met commerciële bestemming
- Veel? => relatie met groei !
• Loonsurplus:
3-10 mrd per jaar = 0,5-2% bbp
Centraal Planbureau
22
VNG
16 februari 2012
Bereikbaarbaarheid werk per auto en OV
Centraal Planbureau
23
VNG
16 februari 2012
Centraal Planbureau
24
VNG
16 februari 2012
Grondprijseffect
cultuur
Centraal Planbureau
25
VNG
16 februari 2012
Geen verdelende rechtvaardigheid
Waarom clustering voorzieningen?
• Draagvlak aantrekkelijk voor meer voorzieningen
Hogere grondprijs = hogere dichtheid: prima!
Hogere grondprijs = selectie van gebruikers: prima!
Dus:
Ruimtelijke differentiatie is goed
Idem voor differentiatie bevolking
Binnen en tussen gemeenten
Centraal Planbureau
26
VNG
16 februari 2012
Moe Green revisited: belasting op grondwaarde
Optimaal aanbod voorzieningen
Maximaliseert grondwaardesurplus
Dus: geef gemeentebestuur dat surplus !?
..via grondbelasting
Praktisch problemen
Maar wel juiste prikkels voor goed beleid
..gemeentebestuur als ondernemer
Dus:
Ruimtelijke differentiatie is goed
Idem voor differentiatie bevolking
Binnen en tussen gemeenten
Centraal Planbureau
27
VNG
16 februari 2012
Inrichting openbaar bestuur
• Subsidiariteit
- Beslissingsmacht op zo laag mogelijk niveau
- Mits zoveel mogelijk externe effecten geïnternaliseerd
- Beperkt transactiekosten / representatie
- Grondprijzen als richtsnoer
• In praktijk
- Steden logisch eenheid: monocentrisch model
- …maar vaak te klein
- Deelgemeente vaak ook
- Provincies niet
Centraal Planbureau
28
VNG
16 februari 2012