Transcript Gatekeepers training

Suïcidepreventie
Amsterdam
drs. Lyna Polikar
Coördinator
http://www.ggd.amsterdam.nl/suicidepreventie
Aanleiding voor het project
 Suïcidepreventie is een van de doelstellingen van WHO.
 Suïcidepreventie is een van de speerpunten van het
lokaal gezondheidsbeleid.
 In navolging van het beleidsadvies over suïcidepreventie
dat eind 2007 is uitgebracht door het Trimbos-instituut.
Doelstellingen van het project
 Verminderen van het aantal suïcides en suïcidepogingen
in Amsterdam.
 Inventarisatie van de lacunes en knelpunten in het
zorgaanbod en eventuele problemen bij verwijzing.
 Opbouwen van lokale netwerken rondom
suïcidepreventie.
Zelfdoding in Nederland
(2011: 1647)
2000
1800
aantal zelfdodingen
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
69 71 73 75 77 79 81 83 85 87 89 91 93 95 97 99 01 03 05 07 09 11
19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 20 20 20 20 20 20
vrouwen
mannen
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
aantal zelfdodingen
Aantal zelfdodingen in Amsterdam (CBS)
(2011: 106)
140
120
100
80
60
40
20
0
man
vrouw
Vier peilers van het project
 Gatekeeperstraining: een training in het herkennen en
bespreekbaar maken van suïcidaliteit
 Toeleiding nazorg suïcidepogers
 Gevarieerd zorgaanbod voor nabestaanden
 Beperken toegang tot dodelijke middelen
Gatekeeperstraining
 een training in het vroeg herkennen en bespreekbaar maken van
suïcidaliteit
 voor professionals of vrijwilligers
 14 trainers van verschillende GGZ-instellingen (InGest, Arkin en i-psy)
inzetbaar
 45 trainingen gegeven en 530 gatekeepers getraind
 reacties deelnemers zeer positief
Gatekeeperstraining gebaseerd op het QPR-model
Knox et al (2003)
QPR staat voor de drie hoofdtaken van de gatekeepers:
1. Question: empathisch vragen naar suïcidaal gedrag. Zo specifiek en
concreet mogelijk uitvragen van zowel het feitelijke verloop als ook de
achterliggende pijn en ambivalentie.
2. Persuade: motiveren om hulp te zoeken. Hier gaat het om het maken van
contact en het bieden van ruimte voor de tegenstrijdige gevoelens en
gedachten. Zo ontstaat er een basis voor verandering.
3. Refer: Gatekeepers moeten goed op de hoogte zijn wanneer en hoe te
verwijzen naar gespecialiseerde hulp.
* Meer informatie in het boek “Suïcidepreventie in de praktijk” van A. Kerkhof & B van Luyn.(2010).
Hoofdstuk 18.
Wat leer je tijdens de gatekeeperstraining?
 signalen van suïcidaliteit herkennen
 contact maken en het onderwerp bespreekbaar maken
 inzicht krijgen in de wanhoop van mensen met een doodswens
 vaardigheden worden geoefend in rollenspelen tussen
tweetallen
 informatie over wanneer en waar je naar toe kunt verwijzen
http://www.ggd.amsterdam.nl/suicidepreventie
Effecten van de training
 Uit onderzoek blijkt dat door gatekeeperstrainingen vooral de kennis
van suïcidaliteit en de vaardigheden om daarmee om te gaan
toenemen. Dat geeft gatekeepers meer vertrouwen in de eigen
effectiviteit om in gesprek te gaan met suïcidale mensen, met als
gevolg dat ze eerder en beter contact maken met mensen over hun
suïcidale gedrag en hun wanhoop**.
** Keller,et al. (2009). Tenessee lives count: statewide gatekeepertraining for youth suicide
prevention. Professional Psychology- Research & Practice, 40 (2), 126-133.
** Wyman, P. A. et al. (2008). Randomized trial of a gatekeeper program for suicide prevention: 1-year
impact on secondary school staff. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 76(1), 104-115.
Getrainde groepen gatekeepers
 Streetcornerwork
 Bewoneradviseurs achter de Voordeur Aanpak: 2 groepen
 Studentendecanen: 2 groepen
 Maatschappelijk dienstverlening: 5 groepen (maatschappelijk werkers en
schuldhulpverleners)
 Schoolverpleegkundigen en schoolartsen: 3 groepen
 VO schoolcoördinatoren: 2 groepen
 Slachtofferhulp: 2 groepen
 Maatschappelijk opvang
 Hulpverleners van Prostitutie en Gezondheidscentrum
 Meldpunt Zorg en Overlast en loket Zorg en Samenleven: 3 groepen (Meldpunt
Zorg en Overlast Zuid en Zuidoost, Meldpunt Zorg en Overlast Oost,
Buurtregisseurs Oost, Breed Sociaal Loket West)
Getrainde groepen gatekeepers
 Politiehulpverleners
 DWI medewerkers: 11 groepen
 Maatschappelijke dienstverlening: (maatschappelijk werkers en
schuldhulpverleners)
 Vrijwilligers Surinaamse gemeenschap
 Ambulante begeleiders van Heliomare: begeleiders van mensen met een
lichamelijke of meervoudige beperking, een chronische ziekte, een
autismespectrumstoornis of niet-aangeboren hersenletsel: 2 groepen
 Forensisch verpleegkundigen GGD
 Medewerkers Vriendendiensten Amsterdam: 2 groepen
 Studenten SPH in dienst van Vriendendiensten Amsterdam
 Vrijwilligers van Vriendendiensten Amsterdam
 Hulpverleners van Vangnet en Advies
Evaluatie van de effectiviteit en
kosteneffectiviteit van de trainingen
 GPS ( Gatekeepers en de preventie van suïcide)
Een grootschalig project, gefinancierd door ZonMw,
samenwerking tussen
- de Vrije Universiteit Amsterdam
- het Trimbos-instituut
- GGZ Friesland
- GGD Amsterdam
Nazorg voor suïcidepogers
 voor mensen die na een zelfmoordpoging opgenomen
worden bij de Spoedeisende Eerste Hulp
 inzet van een casemanager om mensen te motiveren
naar de hulpverlening te gaan
 pilot in samenwerking met het Sint Lucas Andreas
Ziekenhuis
 uitbreiding naar een tweede ziekenhuis in Amsterdam
Voor wie?
 Doelgroep zijn personen die een zelfmoordpoging
gedaan hebben en opgenomen zijn op een SEH
- ze zijn niet actueel in contact met GGZ of
verslavingszorg of
- ze zijn wel in zorg, maar bij de consultatieve dienst
bestaan twijfels over continuïteit van deze zorg
- personen waarbij de SEH opname wordt gevolgd door
een PAAZ opname, worden uitgesloten.
Procedure casemanagement
 Selectie op basis van vragenlijst, T1
 Extra nazorg geadviseerd door de consultatieve dienst
 Na een toestemming wordt de persoon aangemeld bij de
GGD
 Telefonisch of face-to-face contact
 Eindpunt van het casemanagement is in principe het
moment waarin de nazorg gerealiseerd is.
Gevarieerd zorgaanbod voor nabestaanden
 gericht op nabestaanden en naasten van suïcidanten
 samenwerking tussen zorgaanbieders en lotgenotenorganisaties
 varieert van telefonisch of mailcontact met een hulpverlener tot
praatgroepen
 Groepen van PuntP (Arkin) en van Prezens (GGZ inGeest)
 113 online
 Folder Rouw na zelfdoding: overzicht van het hulpaanbod in
Amsterdam: http://www.ggd.amsterdam.nl/suicidepreventie
Beperken toegang tot dodelijke middelen
 monitoren van registraties van de forensische geneeskunde
 in beeld brengen van risicovolle locaties en middelen
 Het geven van advies over mogelijke veiligheidsmaatregelen
aan relevante partijen
Methode van suïcide NL vs. werkgebied GGD Amsterdam
100%
Overige wijze van
zelfdoding
Verdrinken
90%
80%
70%
Springen of liggen voor
bewegend object
Springen van hoogte
60%
50%
40%
Vergiftiging
30%
20%
Ophangen/verwurgen
10%
0%
NL (2009-2011)
Werkgebied GGD
(2009-2011)