Transcript SPSS Veri Girişi ile ilgili temel bilgileri sunan Powerpoint dosyası

SPSS’i çalıştırma
0
SPSS İlk Açılışı
1
Data View ve Variable View
2
Değişken Tanımlama - 1
3
Değişken Tanımlama - 2
4
Boş Veri Sayfası
5
Veri Girişi - 1
6
Veri Girişi - 2
7
Dosya Kaydetme
1
2
3
8
File Menüsü
9
SPSS Dosya Türleri - 1
1. Veri (Data) dosyası (.sav): Üzerinde işlem
yapılacak verileri içerir.
2. Çıktı (Output) dosyası (.spo): Bir işlem
sonucunda elde edilen çıktıyı içerir.
3. Komut (Syntax) dosyalari (.sps): SPSS’in özel
programlama dilinde yazılmış program
dosyaları
10
SPSS Dosya Türleri - 2
2. Çıktı dosyası
1. Veri dosyası
3. Komut dosyası
11
Edit Menüsü
12
Data Menüsü - 1
13
Data Menüsü – 2 (Sort Cases)
3
1
2
5
6. Veriler gelire göre
artan sırada dizildi
4
14
Data Menüsü – 3 (Sort Cases)
• Orijinal veriyi bu kez eğitim düzeyine göre sıralayalım. Eğitim düzeyi
eşit olanları da kendi içlerinde gelirlerine göre sıralayalım.
15
Data Menüsü – 4 (Select Cases)
16
Data Menüsü – 5 (Select Cases)
17
Data Menüsü – 6 (Select Cases)
• Örnek olarak verilerimiz içinde kilosu 60’a eşit ve büyük olanları seçelim.
1
3
4
2
18
Data Menüsü – 7 (Select Cases)
19
Data Menüsü – 8 (Select Cases)
• SPSS’de Select Cases ile bir seçim yapıldığında, bundan
sonra
yapılacak
tüm
analizler
(istatistiksel
hesaplamalar, grafik çizimleri, hipotez testleri vb.)
seçilmiş olan gözlemler üzerinden yapılır.
• Şimdi de kilosu 60 ile 70 arasında olan gözlemleri
seçelim. Bunun için menüden “Select Cases” seçilir ve
“If condition is satisfied”a tıklanarak şart kısmına şu
yazılır:
• 60 <= kilo & kilo <=70
• Burada iki şart & (ve) operatörü ile birbirine bağlanır.
Bu sayede kilosu 60 ile 70 arasında olanlar seçilmiş olur.
20
Data Menüsü – 9 (Select Cases)
1
2
3
21
Data Menüsü – 10 (Select Cases)
• Şimdi de kilosu 60 tan büyük veya boyu
1,60’dan kısa olanları seçelim (60 ve 1,60 dahil
değil). Bunun için yine Select Cases seçilir ve
bu sefer if kısmındaki şarta şu yazılır:
• kilo > 60 | boy < 1.60
22
Data Menüsü – 11 (Select Cases)
1
2
3
23
Data Menüsü – 12 (Select Cases)
3
1
4
2
24
Data Menüsü – 13 (Select Cases)
25
Data Menüsü – 14 (Select Cases)
2
1
3
4
26
Data Menüsü – 15 (Select Cases)
27
Data Menüsü – 16 (Weight Cases)
• SPSS’e toplu veri girişi yapıldığında, analizlere geçmeden
önce weight cases seçeneği seçilmelidir. Bu sayede
frekansların bulunduğu değişken SPSS’e tanıtılmış olur.
• Örneğin bir bölgedeki meslekler ve gelir gruplarına ait
veri toplanmış ve aşağıdaki tablo elde edilmiş olsun:
Meslek
Doktor
Avukat
Mühendis Öğretmen
Çiftçi
Diğer
Gelir grubu
Düşük
10
8
12
20
25
70
Orta
50
65
60
80
70
20
Yüksek
80
40
35
10
15
5
28
Data Menüsü – 17 (Weight Cases)
• Bu veriyi girmek için 3 değişken tanımlanır.
Bunlardan ilk ikisi ‘meslek’ ve ‘gelir’ değişkenleri
olup kategorik değişkenlerdir. Bu değişkenlerden
meslek için Values kısmında Doktor (1), Avukat
(2), Mühendis (3), Öğretmen (4), Çiftçi (5) ve
Diğer (6) seçenekleri tanımlanır. Benzer
tanımlama gelir değişkeni için Düşük (1), Orta (2)
ve Yüksek (3) şeklinde yapılır. Üçüncü değişken
‘frekans’ olup bu değişkende özel bir tanımlama
yapılmaz. Frekans değişkenine tablo içinde yer
alan gözlem sayıları girilecektir. Bu işlemler yapılır
ve veri aşağıdaki gibi girilir:
29
Data Menüsü – 18 (Weight Cases)
1
2
3
30
Data Menüsü – 19 (Weight Cases)
1
2
3
4
31
Transform Menüsü – 1
32
Transform Menüsü – 2 (Comp. Var.)
1
2
33
Transform Menüsü – 3 (Comp. Var.)
• Her bir gözlem için Beden Kitle Endeksini (BKİ)
hesaplayalım. BKİ = Kilo (kg) / Boy2 (m)
formülünü kullanacağız. Beden Kitle Endeksi
değerlerini ‘bki’ isimli yeni bir değişkende
hesaplatacağız.
Bunun
için
Transform
menüsünden Compute Variable seçeneği
seçilir ve açılan pencerede şu işlemler yapılır:
34
Transform Menüsü – 4 (Comp. Var.)
1
2
3
35
Transform Menüsü – 5 (Comp. Var.)
1
2
36
Transform Menüsü – 6 (Recode…)
• Transform menüsünde yer alan ‘Recode into Same Variables’ ve ‘Recode
into Different Variables’ seçeneklerini kullanarak kodlama yapılabilir.
‘Recode into Same Variables’da mevcut değişkenin üzerine kodlama
yapılırken, ‘Recode into Different Varibles’da yeni bir değişken tanımlanıp
üzerine kodlama yapılır.
• Örneğin beden kitle endeksini kullanarak kişilerin kilo durumunu
incelemek isteyebiliriz. bki için literatürde aşağıdaki aralıklar
tanımlanmıştır:
 bki < 20 ise zayıf,
 20 ≤ bki < 25 ise normal,
 25 ≤ bki < 30 ise kilolu,
 30 ≤ bki < 40 ise şişman,
 bki ≥ 40 ise aşırı şişman.
• Şimdi bu ölçütü veri üzerinde kullanalım. Burada ‘kdurumu’ isimli yeni bir
değişken üzerine kodlama yapacağız. Bunun için ‘Recode into Different
Variables’ seçeneğini seçeceğiz.
37
Transform Menüsü – 7 (Recode…)
1
3
2
4
7
5
6
38
Transform Menüsü – 8 (Recode…)
2
3
12
1
14
13
15
4
6
5
18
7
8
10
9
11
17
16
19
39
Transform Menüsü – 9 (Recode…)
1
2
3
40
Transform Menüsü – 10 (Recode…)
• Şimdi de yeni oluşan “kdurumu” değişkenimizin
kategorilerini belirtelim. Bunun için “Variable View”
penceresine gelinir ve “kdurumu” değişkeni için
“Values”a tıklanır. Ardından aşağıdaki şekilde
kategoriler belirlenir:
41
Transform Menüsü – 11 (Recode…)
42
Transform Menüsü – 12 (Recode…)
• Bir diğer örnek olarak da gözlemleri gelirlerine göre
gruplara ayıralım. Bunun için “gduzeyi” isimli bir yeni
değişken oluşturacağız. Gelir düzeylerini aşağıdaki gibi
belirleyelim:
 Gelir < 800 ise düşük,
 800 ≤ Gelir < 1200 ise orta,
 Gelir ≥ 1200 ise yüksek.
• Bir önceki örnekte olduğu gibi ‘Recode into Different
Variables’ seçeneğini seçeceğiz. Burada farklı olarak
“Gelir” değişkeninde kayıp değerler de yer aldığından
“missing values” için de kodlama yapılır. Sonuç olarak
açılan pencerede aşağıdaki düzenlemeler yapılır.
43
Transform Menüsü – 13 (Recode…)
2
1
3
4
44
Transform Menüsü – 14 (Recode…)
4
3
1
2
5
45
Transform Menüsü – 15 (Recode…)
• Bu işlemler sonucunda aşağıdaki pencere elde
edilir. Burada yeni değişken için de kayıp değerin
“-1” olarak alınacağına dikkat edelim.
46
Transform Menüsü – 16 (Recode…)
• “Continue” dedikten sonra gelen pencerede de
“OK”
denildiğinde
“gdurumu”
değişkeni
oluşturulmuş olur. Son olarak “Variable View”a
gelinerek bu değişkenin de kategorileri ve kayıp
değeri tanımlanır. Kategoriler tanımlanırken
“Values”a tıklanır ve “1=Dusuk”, “2=Orta”,
“3=Yuksek” tanımlamaları yapılır. Öte yandan
kayıp değeri “-1” olarak kabul ettiğimizden
“Missing”e tıklandığında “Discrete Missing
Values” seçilir ve kutucuğa “-1” yazılır. Bu işlemler
sonucunda “Data View”a dönüldüğünde yeni
değişken aşağıdaki gibi oluşmuş olmalıdır:
47
Transform Menüsü – 17 (Recode…)
48
Transform Menüsü – 18 (Replace…)
• “Transform” menüsünde son olarak “Replace Missing
Values”u göreceğiz. Bazen analizler kayıp değerler
yerine ilgili değişkenin ortalaması yazılır. Özellikle
gözlem sayısı az olduğunda tercih edilen bu yöntemde,
ortalamanın gözlemleri temsil ettiği varsayılır. Bu
sayede kayıp değerler yerine ortalama alınarak gözlem
sayısının eksilmesi önlenmiş olur.
• Veri setimizdeki “Gelir” değişkeni için bu işlemi yapmak
isteyelim. 3 ve 7 numaralı gözlemler gelirlerini
belirtmemişlerdir. Bu kişilerin gelir değerlerini, diğer
gözlemlerin ortalamasına eşit almak istiyorsak
“Transform” menüsünden “Replace Missing Values”a
tıklanır.
49
Transform Menüsü – 19 (Replace…)
1
4
2
3
50
Transform Menüsü – 20 (Replace…)
51