Transcript Stemtips voor professionele praters

Stemtips voor
professionele praters
Eddy Hoste en Veerle Willockx
Hogeschool Gent (Faculteit Mens en
Welzijn )
Opleiding Logopedie en Audiologie
Inhoud
1. Bewustwording
2. Stemhygiëne
3. Houding en tonus (W)
4. Ademhaling (W)
5. Stemopwarming en koeling via resonantie (W)
6. Articulatie (W)
7. Groot mechanisme (W)
Stemtips voor professionele praters Veerle Willockx - HoGent-
1. Bewustwording
I.
Zelfevaluatie :
Invullen checklist stemgebruik
Bewustwording
• Wist je dat leerlingen minder goed presteren
wanneer ze les krijgen van iemand met een hese
stem ?
• Wist je dat 60 % van de leerkrachten tijdens hun
loopbaan geconfronteerd worden met
stemproblemen
?..\Videos\leerkrachten_met_stemproblemen__deel_1.3gp
Stemtips voor professionele praters-Veerle Willockx - HoGent-
“Professionele stemgebruikers”
• Verschillende soorten stemgebruikers
▫
▫
▫
▫
Elite stemgebruiker
Professionele stemgebruiker
Niet-vocale professional
Niet-vocale-niet professional
Stemproblemen bij leerkrachten
▫ Internationale studies :
 48% tot 57% van patiënten met stemstoornissen zijn
beroepssprekers waarvan ½ leerkrachten (Nl)
 16% leerkrachten dagelijks stemproblemen en 20%
gedurende het lopende schooljaar. 22% geeft aan dat
deze problemen hun beroepsuitoefening
bemoeilijken (Australië)
 20% van de leerkrachten zijn regelmatig afwezig
omwille van stemproblemen
 Meer vrouwelijke dan mannelijke leerkrachten
(Vlaanderen : 1 tegenover 4)
Een normaal stemgeluid
• Stemgeven = omzetten van ademstroom in klank
Stemplooitrilling
Resonantie
Articulatie
Stemgeluid
Stemtips voor professionele praters Veerle Willockx - HoGent-
Een normaal stemgeluid
• Ademstroom gaat door stemplooien
• Bij spreken moet er een goede sluiting zijn van
de stemplooien, anders ruis (heesheid)
▫ Looking At A Voice(1).3gp
Oorzaken van stemproblemen bij
beroepssprekers
• Overbelasting van de stem : veel en (te) luid
praten
• Verkeerde adem- en stemtechniek
• Zwak stemapparaat
• Is vaak gevolg van verkeerd (hypertoon)
stemgebruik waardoor knobbeltjes op
stemplooien (noduli) komen.
Stemtips voor professionele praters Veerle Willockx- HoGent-
Kenmerken en symptomen van
stemproblemen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Heesheid
Stemvermoeidheid
Kortademigheid
Verminderde stemomvang
Stemverlies
Stembreuken
Gespannen stemgeving
Pijn
Tremor
Gevolgen van stemproblemen
• Gevolgen op professioneel vlak
• Gevolgen op psychosociaal vlak
• Gevolgen op persoonlijk vlak
▫ Stemproblemen die niet of laattijdig worden
onderkend en behandeld kunnen bij beroepssprekers snel leiden tot een toestand van
arbeidsongeschiktheid : Raadpleeg tijdig een
NKO-arts of logopedist
Alarmsignalen voor stemproblemen
• Stemgeven verloopt niet meer vanzelf, geeft
ongemak
• Stemgeven is vermoeiend, de keel voelt moe aan
• Een heesheid die langer dan 2 weken duurt
• De stem heeft een beperkte draagkracht
• De stem is onvast, vertoont stembreuken
• Regelmatig keelpijn, kuchen en schrapen
Wat heeft een professionele
stemgebruiker nodig ?
•
•
•
•
•
Een goed stemorgaan
Kennis van de stem
Opleiding, training en therapie
Stemhygiëne
Inzicht in eigen kunnen
2. Stemhygiëne
Een goed evenwicht vinden tussen
stembelasting en stembelastbaarheid
Stembelasting en stembelastbaarheid
• Stembelasting : alle elementen die de stem
belasten ( vb : aantal uren spreken, stress,
spreekomstandigheden, …)
• Stembelastbaarheid : alles wat helpt om de stem
te ontplooien, om ze gezond te houden
• Je vermijdt risico’s op stemproblemen door
een evenwicht te vinden tussen belasting en
belastbaarheid
Stemtips voor professionele praters Veerle Willockx - HoGent-
Stembelasting en stembelastbaarheid
• Lichamelijke factoren
▫ Bouw van het stemorgaan + goed gebruik ervan,
medische toestand, algemene conditie, …
• Psychologische factoren
▫ Prof. Stemgebruik = grote mentale inspanning;
leerkrachten ook vaak veel stress, grote werkdruk, …
• Omgevingsfactoren
▫ Akoestische ruimte, omgevingsgeluid,
luchtvochtigheid, …
Stemmisbruik
Vermijd
Tips
• Roepen, schreeuwen
→ Zoek alternatief (beter articuleren,
versterking, spreekafstand verkleinen)
• Fluisteren
→ Zachter praten is beter dan
fluisteren
• Veel en luid spreken
→ Las pauzes in, probeer minder aan
het woord te zijn, beperk aantal en
duur van telefoongesprekken
• Kuchen, keelschrapen
→ Slokje water drinken
• Stemimitaties
→ Vermijden
Fysieke en emotionele factoren
Vermijd
Tips
• Alcohol, cafeïne, roken
→ Matig gebruik, zoek alternatieven ,
drink voldoende water
• Reflux
→ Vermijd maagzuurstimulerende
voedsel (kruiden, alcohol, vet,
chocolade,..) en ga niet onmiddellijk
liggen na het eten
• Stress, angst
→ Ontspanning!
• Allergie / infectie
→ Stemrust!
• Slechte lichamelijke conditie
→ Probeer aan uw conditie te werken
Omgevingsfactoren
Vermijd
Tips
* Rokerige, stoffige omgeving
→ Vermijd ! Drink voldoende water
(1,5 à 2 l / dag), vermijd krijtgebruik…
* “Droge” omgeving en airco
→ Vermijd ! Drink voldoende, zet
raam open ipv airco, gebruik
luchtbevochtiger
* Ruimtes met slechte akoestiek
→ Gebruik een stemversterker en
pas je stem- en spraakgebruik aan
* Vermoeidheid
→ Voldoende nachtrust
* Spreken in een duister
lokaal
Zorg dat je gezicht goed zichbaar is
Meer weten ?
•
•
•
•
Blux,T. e.a., 2004 : “Ik oefen mijn stem”, Garant
Heylen, L. e.a., 2003 : “Mijn stem, mijn beroep”, Garant
De Bodt, M. e.a., 2008 : “Werken aan stem”, Garant
Heylen, L. e.a., 2012 : “De stemgids”, Garant
• Decoster,W. & De Jong,F., 2008 :
“De nachtegaal en de kraai”Garant
Dank voor jullie aandacht !
Wil je gericht oefenen? Contacteer ons
voor een workshop
[email protected]
[email protected]