Transcript Resultaten - Kenniscentrum Zelfhulp en Ervaringsdeskundigheid

Herstellen doe je zelf:
een gerandomiseerd en gecontroleerd onderzoek naar de
effecten van een cursus, geleid door ervaringsdeskundigen,
op het herstel van de deelnemers
Hanneke van Gestel-Timmermans (KZE, Tranzo)
Evelien Brouwers (Tranzo)
Marcel van Assen (Departement Methoden en Technieken
van onderzoek)
Chijs van Nieuwenhuizen (GGzE, Tranzo)
Dit project werd mogelijk gemaakt door:
Deelnemers onderzoek
Cursusgroepen: totaal 168 deelnemers
Wachtlijstgroepen: totaal 165 deelnemers
Totaal: 333 deelnemers
Resultaten
 De cursus had een positief effect op belangrijke elementen
van herstel:
Mensen die aan de cursus deelnamen hadden hogere scores op
empowerment, hoop en (zelf)vertrouwen.
Deze effecten houden ook in elk geval drie maanden aan.
Analyse wachtlijstgroep
Bevestiging eerdergenoemde resultaten
Verklaring belangrijkste effecten
Empowerment, hoop en (zelf)vertrouwen
 Meer actieve benadering t.a.v. omgaan met psychiatrische
problemen:
 Cursusleider als rolmodel
 Delen van ervaringen met cursusleider en in de
(zelfhulp)groep
 Opzet en uitvoering cursus
Resultaten
 Klein positief effect op kwaliteit van leven
Verklaring: veranderingen in kwaliteit van leven (leefsituatie,
school, vrijetijdsbesteding, sociale contacten etc.) vereisen
meer tijd (Castelein, 2008, Davidson, 1999, Barbic 2009).
Resultaten
 Klein positief effect op algehele geestelijke gezondheid
Geen effect
 Lichamelijke gezondheid
 Eenzaamheid
Vormen van copinggedrag
 Taakgerichte coping: oplossing voor het probleem zoeken door
verandering te brengen in de situatie
 Emotiegerichte coping: neiging emotioneel te reageren op
stress of tegenslag (b.v. huilen of agressief reageren)
 Vermijdingsgerichte coping : neiging om de situatie die stress
of tegenslag veroorzaakt te ontwijken of te ontvluchten
(bijvoorbeeld door te slapen of tv te kijken).
Resultaten coping
 cursusgroep scoorde beter op taakgerichte coping (klein
positief effect) en emotiegerichte coping (klein negatief effect)
 Geen effect op vermijdingsgerichte coping
Resultaten interviews
Aanpassingen cursus na afloop van onderzoek:





Collage naar voren
Schema’s
Grenzen stellen/opkomen voor jezelf (medezeggenschap)
Kleine veranderingen tekst
Rehabilitatie eruit
Bevorderende factoren
 Groepseffecten: onderlinge steun, sterke band, veiligheid,
herkenning en begrip
 Ervaringsdeskundigen als cursusleider: opstelling als gelijken
en zwakke kanten tonend: hoop, inspiratie en openheid
 Cursusmateriaal: positief beoordeeld
Belemmerende factoren
 Jezelf moeilijk kunnen uiten (klein aantal respondenten)
 Fase van herstel bij aanvang cursus
 Verkeerde verwachting; meer diepgang
Beperkingen van de studie
 Effecten cursus wetenschappelijk bewezen, maar niet welke
factoren hiervoor verantwoordelijk zijn
 Korte follow-up periode; maar wel is duidelijk dat de effecten in
elk geval 3 maanden aanhouden
Aanbevelingen
Cursus past goed binnen huidige ontwikkelingen in de
gezondheidszorg (meer gericht op herstel) en binnen WMO
Resultaten niet van toepassing op alle cliënten binnen de
GGz
Verder onderzoek noodzakelijk binnen cliëntgestuurde
interventies en over langere termijn
Uitzetten cursus elders in Nederland = kans voor
vele cliënten te komen tot actieve start herstelproces
Conclusie
 De cursus heeft een positief effect op hele belangrijke
elementen van herstel. Grootste effecten zijn gemeten op
empowerment, hoop en (zelf)vertrouwen.
 De cursus activeert deelnemers
 Advies: ga ermee aan de slag!!!