Transcript JGZ-richtlijn Voeding en eetgedrag

JGZ-richtlijn Voeding en eetgedrag
C.I. Lanting, N. Heerdink-Obenhuijsen, H.L.L. Schuit-van Raamsdonk, E.M.M. Hofman-van den Hoogen, E. H.
Leeuwenburg-Grijseels, A. Broerse, M. Kamphuis, A.J.P.G. Smeets, K.I. van Drongelen
Oktober 2013
Inhoud van de presentatie
• Prevalentie eetproblemen
•
Oorzaken en gevolgen van eetproblemen
•
Achtergrond, doel en afbakening
•
Inhoud van de richtlijn: wat is nieuw?
•
Registratie
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Prevalentie
•
Lichte tot matige eetproblemen bij 25% tot 45% van de
gezonde, normaal ontwikkelende jonge kinderen
•
Ernstige eetproblemen vooral bij kinderen met
psychomotorische retardatie en chronische ziekten (incidentie
40% tot 80%)
•
Overgewicht bij circa 13 % van alle kinderen en obesitas bij
circa 2%
•
Anorexia nervosa bij jonge vrouwen van 15-29 jaar ongeveer
370/100.000 en boulimia nervosa ongeveer 1.500/100.000
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Oorzaken en gevolgen
•
Belaste medische voorgeschiedenis,
•
Fase afhankelijk (‘moeilijke eters’)
•
Ingrijpende gebeurtenissen, ziekteperioden, voedingsovergangen
•
Gedrags- en ontwikkelingsproblemen
Kunnen leiden tot:
•
Fysiek: achterblijvende groei, ondergewicht, overgewicht,
obstipatie, diarree, tandbederf
•
Cognitief: schoolprestaties ↓
•
Sociaal-emotioneel: angst, depressie, negatief zelfbeeld,
regeloverschrijdend gedrag
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Achtergrond, doel en afbakening
•
Vroege ervaringen met voedselsoorten en eetmomenten leggen de
basis voor volwassen eetgewoontes en gezondheid
•
Op alle leeftijden onvoldoende consumptie van groenten, fruit, vis
en vezels
•
Leidraad voor handelen tijdens contacten met ouders, kinderen en
jongeren
•
Voor artsen, verpleegkundigen en doktersassistenten
•
Preventie van overgewicht komt beperkt aan de orde
•
Overlap met andere richtlijnen (voedselovergevoeligheid,
borstvoeding, zindelijkheid, opvoedondersteuning)
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Inhoud van de richtlijn
•
Indeling naar leeftijd van het kind of de jongere (0-1 jaar; 1-4 jaar;
en 5-19 jaar, met een uitloop naar 23 jaar)
•
Basis voor de voedingsadvisering aan alle kinderen en hun ouders
zijn de richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad
•
Aandacht voor voedingsproblemen, eetproblemen en
eetstoornissen
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Preventieve voorlichting en advies
Nieuw voor de JGZ:
•
Praktische pedagogische adviezen voor ouders:
o bieden van structuur door ouders (vaste eetmomenten, vaste
plaats om te eten)
o goede voorbeeld geven
o leiding geven door ouders (gezond inkoopbeleid,
leeftijdspassende tafelregels)
o positieve feedback (focus op wat goed gaat)
•
Vanaf de leeftijd van 4 maanden kan, als kind en ouders er aan toe
zijn, bijvoeding
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Ondersteuning en begeleiding
•
Bij milde voedingsproblemen (spugen, diarree, obstipatie,
onvoldoende groei)
o Let op onevenwichtige voeding (tekort aan vezels, vet),
voldoende vochtinname
o Niet: druk op een verhoogde inname (het kind zou meer
moeten eten)
•
Bij eetproblemen
o Bezorgdheid verminderen, normale fase problematiek
o Nadruk op (goede) groei
o Pedagogische advisering
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Signalering
Nieuw voor de JGZ:
•
Symptomen die kunnen wijzen op een somatische oorzaak van
voeding- en/of eetproblemen en/of een eetstoornis
•
Symptomen die kunnen wijzen op een eetstoornis (duur
problemen > 1 maand; leeftijd > 2 jaar; anticipatoir kokhalzen
en/of pathologisch eetgedrag)
•
Anorexia en boulimia nervosa kunnen al voorkomen vanaf de
leeftijdsperiode tussen 8 en 12 jaar
•
Bij verdenking op een klassieke eetstoornis: SCOFF of ESP
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Verwijzen
• Naar prelogopedist: bij problemen op het gebied van materiaal
(bij voeden/eten), techniek, houding, mondmotoriek/sensoriek
• Naar kinderdiëtist: bij vragen over voeding en voedingspatroon
• Naar huisarts / kinderarts:
o als begeleiding door de JGZ onvoldoende helpt
o als eetprobleem de groei en ontwikkeling bedreigt en/of bij
vermoeden (ernstige) onderliggende organische ziekte
o bij vermoeden van een eetstoornis. De jeugdarts/ huisarts /
kinderarts kan na uitsluiten van een somatische oorzaak
doorverwijzen naar een kinderpsycholoog of
kinderpsychiater.
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Overige interventies
Indien hiervoor lokale of regionale mogelijkheden zijn:
• Kortdurende pedagogische – gedragsmatige begeleiding door
de JGZ
• Videohometraining
• Begeleiding door gedragswetenschapper (pedagoog) van het
CJG
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Veranderingen t.o.v. de huidige werkwijze
•
De richtlijn vervangt deels de uitgave ‘Uitgangspunten voor de
voedingsadvisering voor kinderen van 0-4 jaar’ uit 2007 van het
Voedingscentrum
•
Bundeling van informatie aangevuld met recente
wetenschappelijke ontwikkelingen
•
Uniforme verwijscriteria voor:
o somatische oorzaken van afwijkend voedingsgedrag
o niet-somatisch gestoord eetgedrag en eetstoornissen
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Registratie
Registratie van gegevens rondom de thema’s:
• Vitamine D
•
Lijngedrag
•
Aanwezigheid eetproblemen
•
Aanwezigheid eetstoornissen,
•
Score op SCOFF of ESP
•
Verwijzing in verband met score op SCOFF of ESP
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Randvoorwaarden
• Inleestijd van 2 uur en 40 minuten
• Inhoudelijke scholing (bij voorkeur gevolgd door regelmatige
‘opfrismomenten’) is wenselijk
• Extra benodigde consulttijd bij zwaardere problemen naar
schatting 9 minuten
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Vragen en discussiepunten
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Contactinformatie
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Voeding en eetgedrag
13-4-2015
Voeding en eetgedrag
13-4-2015