Transcript mekушци
MEKUŠCI OPŠTE ODLIKE MEKUŠACA -brojna i raznovrsna grupa organizama -žive pretežno u morima ali i u slatkim vodama, dok se manji broj prilagodio životu na kopnu -većina ima DVOBOČNU SIMETRIJU tela -TROSLOJNE su građe tela -imaju SEKUNDARNU TELESNU DUPLJU -Telo im je MEKANO -telo je zaštićeno LJUŠTUROM koja predstavlja SPOLJAŠNJI SKELET -Telo se sastoji od: STOPALA ( mišićni organ koji ima ulogu u kretanju) PLAŠTA (kožni nabor, obavija trup i učestvuje u stvaranju ljušture) TRUPA-UTROBNE KESE (tu su smešteni unutrašnji organi) MEKUŠCI ŠKOLJKE PUŽEVI GLAVONOŠCI ŠKOLJKE ŠKOLJKE -stanovnici mora i slatkih voda SPOLJAŠNJI IZGLED -žive zarivene u podlogu ili pričvršćene za stene (nemaju glavu) -telo je bočno spljošteno -telo se sastoji od: STOPALA (ima izgled sekire i služi za kretanje i zarivanje u pesak ili mulj. To su slabo pokretni organizmi) TRUPA (pokriven sa dva kožna nabora koji čine PLAŠT. Između trupa i plašta nalazi se plaštana duplja. Tu su smešteni unutrašnji organi školjke) -telo je spolja zaštićeno LJUŠTUROM (obrazuju je ćelije plašta) -LJUŠTURA se sastoji od dva kapka spojena na leđnoj strani slobodna na trbušnoj strani i pomoću dva jaka mišića zatvarača se otvaraju/zatvaraju unutrašnja površina pokrivena je sedefastim slojem LINIJE RASTA KAPAK KAPAK MIŠIĆ ZATVRAČ UNUTRAŠNJA GRAĐA hrane se i dišu zahvaljujući stalnom protoku vode kroz plaštanu duplju SISTEM ORGANA ZA VARENJE -hrane se pasivno, tako što FILTRIRAJU vodu, hrane se ostacima raspadnutih biljaka i životinja iz vode -SIFONI: DVA OTVORA na zadnjem delu tela (DONJI-ulazni otvor i GORNJI-izlazni otvor) -Voda sa hranljivim česticama i kiseonikom ulazi u plaštanu duplju preko ulaznog otvora i usmerava se prema USNOM OTVORU koji se nalazi na prednjem kraju tela u osnovi stopala -hranljive čestice iz usta prelaze u ŽELUDAC,a zatim u CREVO gde se odvija varenje hrane -nesvarene čestice se preko ANALNOG OTVORA izbacuju u plaštanu duplju u zadnjem delu tela. -zatim se zajedno sa vodom preko izlaznog otvora izlivaju u spoljašnju sredinu. SISTEM ORGANA ZA DISANJE -ŠKRGE- rešetkaste pločice u plaštanoj duplji -voda koja ulazi u plaštanu duplju preliva škrge. -kroz zidove krvnih sudova u škrgama u krv ulazi kiseonik, a u vodu se izbacuje ugljen-dioksid. KRVNISISTEM -OTVOREN krvni sistem (kod školjki i ostalih mekušaca) -školjke imaju srce, koje se nalazi na leđnoj strani tela -uloga srca je da potiskuje krv i omogući snabdevanje tela hranljivim supstancama i kiseonikom NERVNI SISTEM -sastoji se od nekoliko pari ganglija koje su međusobno povezane nervnim vezama, pa školjke kao i ostali mekušci imaju GANGLIONARAN nervni sistem -imaju slabo razvijena čula SISTEM ORGANA ZA IZLUČIVANJE -čine ga bubreg (nalazi se u blizini srca) i jedna cevčica preko koje se izliva u plaštanu duplju SISTEM ORGANA ZA RAZMNOŽAVANJE -školjke se razmnožavaju POLNO (uglavnom su odvojenih polova) -oplođenje se odvija u vodi –SPOLJAŠNJE oplođenje -Iz oplođenih jaja se razvija LARVA, koja neko vreme slobodno pliva, a zatim se spušta na dno i razvija u odraslu školjku RAZNOVRSNOST ŠKOLJKI -najveći broj su stanovnici mora -veličine su od nekoliko milimetara do 2 m -najpoznatije su: SRČANKA KAPICA SVETOG JAKOVA DAGNJA OSTRIGA BISERNA ŠKOLJKA U našim rekama živi REČNA ŠKOLJKA, a u barama BARSKA ŠKOLJKA. ZNAČAJ ŠKOLJKI -U ishrani (različiti kulinarski specijaliteti) -od njih se može dobiti specijalno brašno -Za izradu dugmadi, ukrasnih predmeta, suvenira -biserna školjka stvara biser- za izradu nakita -neke vrste se mogu i veštački uzgajati Postoje i školjke koje su štetne za čoveka-npr, BRODSKI CRV koji se zariva u drvo i dovodi do njegovog propadanja što je nekad bila velika opasnost za brodove. PUŽEVI -najbrojnija grupa mekušaca -žive u morima, slatkim vodama i na kopnu SPOLJAŠNJI IZGLED -Na telu puževa razlikujemo: GLAVU (dva para pipaka- DUŽI-nalaze se oči KRAĆI- čulo mirisa i čulo dodira) STOPALO (dobro razvijeno, luči velike količine sluzi preko koje se puž kreće) TRUP (smešteni unutrašnji organi) -većina puževa ima telo zaštićeno SPIRALNO UVIJENOM LJUŠTUROM (KUĆICOM). Na ljušturi se nalazi otvor-GROTLO kroz koji puž po potrebi uvlači glavu i stopalo u kućicu (pred zimu ili leti kada su temperature visoke). -puževi golaći nemaju ljušturu ili je ona slabo razvijena i urasla u plašt, pa se ne vidi Puževi koji žive na kopnu hrane se biljnom hranom#. U ustima imaju nazubljenu pločicu sa zubićima koji im služe za sitnjenje hrane –TRENICA (RADULA).Morski predstavnici su velike grabljivice. Kopneni puževi dišu preko dela plašta koji je snabdeven velikim brojem krvnih sudova, ima ulogu primitivnih pluća. Vinogradarski puž je hermafrodit, polni otvor se nalazi na glavi u osnovi desnog pipka. Oplođenje je unakrsno između dve jedinke, a jaja polaže u vlažnu zemlju. # - mogu naneti štetu u vinogradima, baštama i povrtnjacima RAZNOVRSNOST PUŽEVA KOPNENI PUŽEVI -VINOGRADARSKI PUŽ -BAŠTENSKI PUŽ -PUŽ GOLAĆ MORSKI PUŽEVI -VOLAK -MORSKO UVO -PRILEPAK Odlikuju se neverovatnim kombinacijama boja, zbog čega se ubrajaju među najlepše beskičmenjake SLATKOVODNI PUŽEVI -TANJIRASTI PUŽ (SVITAK) -BARSKI PUŽ ZNAČAJ PUŽEVA -u ishrani,u nekim zemljama su pravi kulinarski specijaliteti (nekontrolisano sakupljanje puževa dovelo je ovu grupu do ivice istrebljenja). - Ljudi ih uzgajaju GLAVONOŠCI OPŠTE ODLIKE GLAVONOŽACA -isključivo morski predstavnici -telo im se sastoji od: GLAVE (par krupnih, složenih očiju koje su slične očima kičmenjaka ručice ili pipci kojih ima najčešće 8 ili 10) #ima glavonožaca koji imaju i do 90 pipaka kao što je NAUTILUS TRUPA -Ljuštura je uglavnom UNUTRAŠNJA i značajno smanjena u odnosu na veličinu tela #jedini glanonožac koji ima spoljašnju ljušturu je NAUTILUS (Indijska lađica). Njegova ljuštura se sastoji od nekoliko međusobno povezanih komora koje su ispunjene vazduhom. On se nalazi u najvećoj komori. -LEVAK je mišićni organ koji je nastao od stopala uz pomoć kojeg glavonošci plivaju- kreću se na “MLAZNI POGON”. Snažnim izbacivanjem vode iz plaštane duplje preko otvora na levku, kreću se u suprotnom smeru. -Glavovnošci su grabljivice. -Kada su u opasnosti ispuštaju iz tela tečnost sličnu mastilu koja im omogućuje da se zaštite i Pobegnu od neprijatelja. GLAVONOŠCI SIPE -imaju izduženo telo -na bočnim stranama su proširenja u vidu peraja koji im služe za plivanje -na leđnij strani tela imaju unutrašnju ljušturu-SIPINA KOST ZNAČAJ -daju se pticama za oštrenje kljuna i da im kosti budu čvrste LIGNJE HOBOTNICE -imaju izduženo telo -žive pri dnu mora, skrivene -na glavi se nalazi 8 kraćih pipaka u pukotinama stena odakle i 2 duže ručice vrebaju plen -među njima ima i džinova -imaju 8 ručica ZNAČAJ -u ishrani za pripremanje raznih kulinarskih specijaliteta ZNAČAJ -u ishrani za pripremanje raznih kulinarskih specijaliteta