Voorkom KANS !

Inhoud

• Inleiding • Ontstaan KANS • 5W-model • Instellen beeldschermwerkplek Pagina 2

Inleiding

• Weten wat KANS is • Inzicht krijgen in KANS-klachten bij beeldscherm-werkers en andere beroepsgroepen • Risicofactoren KANS (5 W’s) • Maatregelen om KANS-risico’s te verkleinen • De ergonomisch ingerichte beeldscherm werkplek Pagina 3

Inleiding

Wat is KANS?

• KANS = Klachten aan arm, nek en schouders • Lichamelijk letsel door herhaalde overbelasting • Betreft klachten van nek, schouders, armen, polsen en handen • Klachten bestaan minstens drie maanden • Belangrijke indicatie voor KANS: niet meer herstellen (na het weekend nog steeds die pijn voelen…) Pagina 4

Inleiding

Fase indeling:

• Eerste fase • pijn en tinteling tijdens werk, lokale vermoeidheid en kramp • klachten kunnen verdwijnen met rust • Tweede fase • pijn ook na het werk, irritatie, soms krachtsverlies • het weekeinde is te kort als rustperiode • Derde fase • zwelling, drukpijn, doof gevoel • klachten verdwijnen heel moeilijk of zelfs niet meer Pagina 5

Situatie in Nederland

Arbobalans en Arbomonitor 2006

• • • • • Klachten bij 26% van de werkende bevolking Ziekteverzuim door KANS: 12% van totale verzuim (2005) In 60% van de bedrijven werkzaamheden met verhoogd risico op KANS (o.a. dienstverlening, landbouw en visserij) Beeldschermwerkers: ≥ 4 uur per dag achter beeldscherm: 42% van de beroepsbevolking ≥ 6 uur (risico!): 21% Werken met computer: 82% van de werknemers (Nederland koploper in Europa) Pagina 6

Ontstaan KANS

Twee soorten belasting:

• Statische belasting • Dynamische belasting Pagina 7

Ontstaan KANS

Door statische belasting:

• Langdurig werken in dezelfde houding • Bewegingsarmoede waardoor circulatieproblemen (onvoldoende afvoer afvalstoffen uit de spieren, verzuring)

Pijn Spierspanning Afvalstoffen Doorbloeding

Pagina 8

Ontstaan KANS

Door dynamische belasting:

• Repeterend bewegen • Wrijving en irritatie van pezen in peesscheden en botstructuren Pagina 9

5W model

Risicofactoren:

• KANS heeft altijd meer dan één oorzaak • Er is ook altijd een lichamelijke component • Meerdere maatregelen nodig om KANS effectief te bestrijden • 5W Model als overzicht van de risicofactoren Pagina 10

5W model

Het 5 Werkfactoren-model:

Pagina 11

5W model

Stoplichtmodel:

• Groen: de situatie m.b.t. de werkfactor is in orde en behoeft geen verbeteringen.

• Oranje: deze werkfactor verbeteren. Aanbevolen wordt om maatregelen te treffen.

• Rood: deze werkfactor meteen verbeteren. Neem zo spoedig mogelijk maatregelen Pagina 12

Werktaken

Aandachtsgebieden:

+ + + + Afwisseling in werk (uitvoerend, ondersteunend,voorbereiden, organisatorisch of controlerend) Afwisseling in moeilijkheidsgraad Mogelijkheden inroepen hulp Uitdagingen Werktempo is opgelegd Eenzijdige handelingen (bv. alleen typen of alleen muizen) Pagina 13

Werktijden

Aandachtsgebieden (vervolg) :

+ + ± + Aantal uren per dag werken met laptop of notebook maximaal 2 uur Aantal uren per dag beeldschermwerk maximaal 6 uur Aantal uren per dag repeterend werk Pauzemogelijkheden voldoende Pagina 14

Werktijden

Aandachtsgebieden (vervolg):

+ + + Voldoende mogelijkheden voor micropauzes (minimaal 20 sec. rust) Mogelijkheid tot aanpassen werktijden (bv. bij privéprobleem) Afwisseling van soorten werk Overwerk Pagina 15

Werkdruk

Achtergrond:

• Werkdruk heeft betrekking op de hoeveelheid werk en de wijze van uitvoering • Belangrijk zijn de randvoorwaarden • Werkdruk is de oorzaak, werkstress is het gevolg • Werkdruk heeft een sterke relatie met welzijn Pagina 16

Werkdruk

Evenwicht belasting-belastbaarheid:

• Belasting • alles wat je doet op een dag • op het werk • privé • Belastbaarheid • wat je aan kunt • lichamelijke conditie • ‘hoe zit je in je vel’ • Herstelbehoefte is essentieel! Toename herstelbehoefte=toename kans op KANS Pagina 17

Werkdruk

Werkomgeving Persoons kenmerken Sociale steun Kunnen omgaan met stress Regel mogelijkheden + motivatie + werkplezier - klachten, spanningen - belasting, stress Pagina 18

Werkdruk

Verschijnselen werkstress:

• Lichamelijke verschijnselen • Hoofdpijn • Nek- of rugpijn • Zweten • Slecht slapen • Emotionele verschijnselen • Ontevreden • Prikkelbaar • Onzeker • Ongemotiveerd Pagina 19

Werkdruk

Verschijnselen werkstress (vervolg):

• Gedragsmatige verschijnselen • Snel geïrriteerd • Agressief • Meer roken en drinken • Cynisme • Cognitieve verschijnselen • Besluiteloos • Piekeren • Concentratieproblemen • Verstrooid Pagina 20

Werkdruk

Aandachtsgebieden:

+ + + + + Ontspanmogelijkheden tijdens en na werk Terugkoppeling over kwaliteit werk Inrichting mogelijkheden voor opleiding Mogelijkheid tot overleg tussen werknemers Zelf kunnen indelen eigen werk Pieken in het werkaanbod Afkrijgen van het werk Noodzaak tot hard werken of overwerken Pagina 21

Werkdruk

Aandachtsgebieden (vervolg):

Krappe deadlines Geen invloed van de werknemers op de planning Hinderlijke werkonderbrekingen Pagina 22

Werkplek

Aandachtsgebieden:

+ + + + + Reikafstanden niet te groot Ondersteuningsmogelijkheden onderarm en elleboog Voldoende werkoppervlak Instelmogelijkheden werkplek (stoel, tafel, hoogte beeldscherm, etc.) Indeling werkplek optimaal Pagina 23

Werkplek

Aandachtsgebieden (vervolg):

+ Benodigde krachtsinspanning niet te groot Extreme houdingen Klimaat werkplek (tocht, koude) Verlichting werkplek (spiegeling, geen zonwering ) Pagina 24

Werkwijze

+ + + + + -

Aandachtsgebieden:

Voorlichting over gezond werken Ondersteuning armen tijdens werk Ontspannen schouders Afwisseling werk Beweging werknemer (rekken, strekken, sporten) Lange tijd statische houdingen Pagina 25

Werkwijze

Typetechniek:

• Zorg voor rechte polsen Pagina 26

Werkwijze

Muistechniek:

• Houd ook bij muizen uw polsen recht Pagina 27

Beeldscherm werkplek

Onderdelen standaard beeldschermwerkplek:

• Stoel • Tafel • Beeldscherm • Toetsenbord • Muis • Voetensteun (evt) • Documenthouder (evt) Pagina 28

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen stoel:

• Zithoogte Pagina 29

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen stoel:

• Rugleuning Pagina 30

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen stoel:

• Armleuningen Pagina 31

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen tafel:

• Aansluiting met armleuningen Pagina 32

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen tafel:

• Voldoende beenruimte (60 cm breed en 80 cm diep bij de voeten) Pagina 33

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen beeldscherm:

• Afstand (armlengte) en kijkhoogte (niet omhoog kijken) Pagina 34

Beeldscherm werkplek

Opstelling beeldscherm:

• Plaatsing recht voor je Pagina 35

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen toetsenbord:

• Dikte en afstand tot tafelrand Pagina 36

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen muis:

• Direct naast het toetsenbord Pagina 37

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen voetensteun:

• Maar: beter is tafel op de juiste hoogte (net zo hoog als armsteunen) Pagina 38

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen documenthouder:

• Tussen beeldscherm en toetsenbord • Bovenkant documenthouder onder onderkant beeldscherm Pagina 39

Beeldscherm werkplek

Optimale instelling totale werkplek

Pagina 40

Beeldscherm werkplek

Optimale instellingen laptopwerkplek:

• Gebruik een laptopstandaard Pagina 41

Beeldscherm werkplek

20-24 inch geeft productiviteitverhoging

Pagina 42

Weblinks

• • • • • www.rsi.startpagina.nl

www.rsi-vereniging.nl

www.rsi.algemeen.nl

www.muisarm.nl

www.arbobondgenoten.nl/arbothem/lichblst/rsi.htm

Pagina 43