Transcript Deep Brain Stimulation

Deep Brain Stimulation bij Depressieve Stoornis
De psychiatrische praktijk anno 2020?
Danielle Beljaars
07-12-2011
Inhoudsopgave
• Inleiding
• Deep brain stimulation
o
o
o
o
o
o
Historie
Neurobiologie
De procedure
Onderzoeksresultaten
Voor- en nadelen
Mening College van Zorgverzekeringen
• Literatuurlijst
• Stellingen
Inleiding
• ECT recent geweest
• Depressie
o Veel voorkomend in de algemene bevolking
o Ernstige sociale handicap, reductie kwaliteit van leven, significante mortaliteit
o 30% therapie resistente depressie op antidepressiva
Deep brain stimulation:
Historie
• Psychochirurgie:
o Walter Freeman  1936 Prefrontale lobotomie; 1945 Transorbitale lobotomie
o Vanaf 1960 verminderde belangstelling
o Voorzetting onderzoek kleinere schaal middels procedures met kleinere
hersenlaesies
Deep brain stimulation:
Historie (2)
• Introductie chronische stimulatie subcorticale regio’s voor
bewegingsstoornissen laat 1980
• Nu:
o
o
>60.000 geopereerd voor Parkinson, essentiele tremor en ernstige dystonie
Evaluatie nieuwe indicaties: ernstige epilepsie en cluster hoofdpijn
Deep brain stimulation:
Historie (3)
• Ontwikkeling van DBS voor psychiatrische stoornissen
o Verbetering stemming na DBS bij Parkinson
o Door moderne imaging meer info over pathofysiologie
o DBS op zelfde plaatsen als lesioning mogelijk, alleen reversibel en aanpassing
mogelijk.
• Huidige toepassingen
o G.Bevers  1e DBS bij depressie in NL
Deep brain stimulation:
Neurobiologie
•
•
•
•
•
Cognitieve theorie
Evolutionair perspectief
Sociaal psychologisch perspectief
Mono-amine hypothese
Neurobiologie
Deep brain stimulation:
Neurobiologie (2)
• Weinig bekend over de pathogenesis van depressie
• Variabiliteit aan neurofysiologische, neuropathologische en
neurochemische abnormaliteiten
o Verklaring heterogeniciteit stemmingsstoornissen
Deep brain stimulation:
Neurobiologie (3)
• Tweeling- en familiestudies:
o Complexe interactie meerdere genen betrokken in transmissie van
stemmingsstoornissen, allen maar een klein effect in kwetsbaarheid.
o Associatie aantal single nucleotide polymorfismen met verhoogd risico depressie,
hoewel groot deel niet bevestigd in hernieuwd onderzoek.
• Hersenafwijkingen:
o Vergrote grijze stof volume in acute fase
o Toename amygdala activiteit via verminderde aansturing mediale prefrontale
cortex
o Verminderde activiteit ventrale striatum
o Sommige studies tonen reductie in hippocampale volume, variërend van 8-19%
Deep brain stimulation:
Neurobiologie (4)
• Aanwijzingen dat disfunctie in neurobiologische systemen
depressieve symptomen induceert
o Feit dat sommige neurologische stoornissen, andere medische aandoeningen het
risico op het ontwikkelen van een depressieve episode verhogen.
• DBS bij depressie
o Effecten DBS via stimulatie witte stofbanen, neuronale cellichamen of beide?
o Geen goed diermodel beschikbaar om hypothesen te testen
o Geen enkel target superior tov de ander
Deep brain stimulation:
De procedure
• Bilaterale plaatsing electroden op specifieke neuroanatomische
plaatsen voor continue stimulatie via subcutane pulsgenerator.
• Programmeren:
o Externe transmitter
o Verschillende combinaties van
electrode contacten, voltage,
pulswijdte en frequentie tot
optimale stimulatie
Deep brain stimulation:
De procedure (2)
Deep brain stimulation:
Onderzoeksresultaten
Reference(s)
Patients
Stimulation
site
Effect
Bijwerkingen
Kennedy et
al., 2011
20
SCG
Reductie in symptomen:
Na 1jr 62.5%; Na 2jr 46.2%; Na 3jr 75%; Na
6jr 64.3%.
50% kon weer aan werk, had minder med
nodig en had beter kwaliteit van leven
3ptn overleden, 1pt
ongediagnosticeerde
colonca, 2ptn suicide
Lozano et
al., 2008
20
SCG
Na 1jr gemiddeld 48% reductie in
symptomen, 2 non-responders. Remissie bij
7 patiënten
2ptn toename depressie
Malone et
al., 2009
15
VIC/VS
Na 1jr 57% reductie in symptomen, remissie
bij 41%
1pt hypomane episode;
2ptn toename suicidaliteit;
1pt syncope; 1pt toename
depressie
Schlaepfer et
al., 2008
3
Nacc
Na 1 week 42% reductie in symptomen
Deep brain stimulation:
Voor- en nadelen
Voordelen
• Reversibel
• Aan individu aan te passen
• 50% reductie medicatiegebruik
Nadelen
• Dure behandeling:
• Levensduur batterij
• Bijwerkingen
o Stimulatie geinduceerd
o Hardware gerelateerd
o Direct chirurgisch
Deep brain stimulation:
Mening College van Zorgverzekeringen
• Al lang geaccepteerd als verzekerde behandeling bij
Parkinsonpatienten.
• Veelbelovend, maar nog onvoldoende evidence based voor
psychiatrische stoornissen.
– Start innovatietraject: 4-5 jaar overheidsgeld beschikbaar voor onderzoek van
DBS bij depressie, dwangstoornis en Gilles de la Tourette.
Literatuurlijst
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Deep brain stimulation blijft voorlopig experimenteel, Psy 17-01-2011
S.Kennedy et al, Deep Brain Stimulation for Treatment-Resistent Depression: Follow-Up After 3 to
6 Years, Am J Psychiatry 2011; 168: p.502-10
P.Blomstedt et al, Deep brain stimulation in the treatment of depression, Acta Psychiatr Scand
2011; 123: p.4-11
Diepe hersenstimulatie – Ontwaken uit depressie, Psy nr.8 2010
J.Kuhn et al, Deep Brain Stimulation for Psychiatric Disorders, Dtsch Arztebl Int 2010; 107(7):
105–13
D.A. Malone, Use of deep brain stimulation in treatment-resistent depression, Clev Clin Journal of
Med 2010; 77 (3): S77-80
P. Rabins et al, Scientific and Ethical Issues Related to Deep Brain Stimulation for Disorders of
Mood, Behavior and Thought, Arch Gen Psychiatry 2009; 66(9): p.931-37
D.A. Malone et al, Deep brain stimulation of the ventral internal capsule/ventral striatum for
treatment resistant depression, Biol Psychiatry 2009; 65: p. 267-75
L.Jerrold et al, Deep brain stimulation: how does it work?, Clev Clin Journal of Med 2008; 75 (2):
S59-65
K.J. Ressler et al, Targeting abnormal neural circuits in mood and anxiety disorders: from the
laboratory to the clinic, Nat Neurosci 2007; 10(9): p.1116-24
S.Song, How Deep-Brain Stimulation Works, Time 2006
B.Kopell et al, Deep Brain Stimulation for Psychiatric disorders, Journal of Clinical
Neurophysiology 2004; 21(1): p.51-67
Vragen?
Stellingen
• Er is nog onvoldoende evidence op DBS op te nemen in de nieuwe
herziening van de richtlijn depressieve stoornis
• Het is waarschijnlijk kosteneffectiever om patienten te behandelen
met DBS dan met tijdrovende, intensieve psychotherapie.