Transcript presentatie… - onderwijsloopbaanbegeleiding

Later als ik groot ben
Project ‘Later als ik groot ben’
Prioritiair project departement onderwijs.
Samenwerking
VSKO - DNI - Dienst nascholing en
internationalisering
VCLB – Vrije centra voor Leerlingenbegeleiding
Project
Sessie 1: Intake
• Op basis van de vragenlijst “Structurele
Aspecten van Loopbaanbegeleiding” de
loopbaanbegeleiding op school beschrijven
• Prioritaire werkpunten op niveau van de
school bepalen
• Vormingsbehoeften verwoorden
Doelstelling sessie 1
Sensibiliseren
Toepassen
Sensibiliseren
• De leden van het team kunnen hun
loopbaanbegeleiding op school beschrijven.
• De leden van het team kunnen hun prioritaire
werkpunten op het niveau van de school bepalen.
• De leden van het team kunnen hun
vormingsbehoeften verwoorden.
Project
Sessie 2: Kijk op studie- en
beroepskeuzeprocessen:
visieontwikkeling
• Studie- en beroepskeuzeproces gebaseerd
op het model van Van Esbroeck en Zaman
en het model van Verschueren en Germeijs
• Herkennen in de schoolpraktijk
• Formuleren van een visie-standpunt
• Formuleren van werkpunten
Doelstelling sessie 2
Kennis
Toepassen
Inzicht
Toepassen
Toepassen
• Het kennen van de componenten van studie- en
beroepskeuzeprocessen.
• Herkennen van de componenten in de OLB-praktijk op
school.
• Standpunt bepalen over de relevantie van de componenten
van het studiekeuzeproces voor de OLB-praktijk op school.
• Plaatsen van de voor het onderwijsniveau relevante
eindtermen en ontwikkelingsdoelen in het model.
• Formuleren werkpunten voor OLB-praktijk op school.
Huiswerk doorheen de sessie
Werken rond studiekeuzetaken
Onderwijsloopbaanbegeleiding
Getoetste modellen
• Germeijs, V. & Verschueren, K. (2006a).
High school students’ career decision-making process:
development and validation of the study choice task
inventory.
Journal of career assessment, 14.
• Van Esbroeck, R., Tibos, K. & Zaman, M. (2005). A dynamic
model of career choice development. International journal of
educational and vocational guidance, 5.
2 modellen
Dynamisch
keuzeontwikkelingsmodel
(Van Esbroeck en Zaman)
Studiekeuzetaken
(Verschueren en Germeijs)
1. Sensibiliseren
1. Oriëntering op de keuze
2. Exploratie van de
omgeving
2. Exploratie in de breedte
3. Exploratie van het Ik
4. Kristalliseren en beslissen
3. Exploratie in de diepte
4. Exploratie van het Zelf
5. Keuzenabijheid
6. Binding
Van Esbroeck en Zaman
Studiekeuzetaken
oriënteren
binding
Horizon
breed
keuze
Horizon diep
Zelfconceptverheldering
1. Oriënteren - sensibiliseren
Leerlingen beseffen dat ze een studiekeuze
moeten maken en zijn bereid om een zo goed
mogelijke keuze te maken.
2. Exploratie in de breedte
Het opzoeken van algemene informatie over
het onderwijslandschap.
Bv. de structuur van het hoger onderwijs
www.studiekiezer.be
3. Exploratie in de diepte
Het opzoeken van meer gedetailleerde
informatie over bepaalde studierichtingen,
Bv. een cursusboek van een bepaalde
studierichting inkijken, een beroepenfilmpje
bekijken.
4. Exploratie van zichzelf
Leerlingen staan stil bij kenmerken van
zichzelf.
Bv. Interesses, studiegewoontes, capaciteiten,
zelfvertrouwen, creativiteit…
5. Keuzenabijheid
Op een bepaald moment…
Het effectief kiezen van een studierichting en
waarom ?
Lisa meets Zuckerberg …
6. Binding
De mate waarin men zeker is van zijn keuze,
zijn keuze wil behouden en zich identificeert
met zijn keuze.
Is de gemaakte keuze altijd de goede ?
Referentiekader
Onderwijs
• Decreet BaO/BuO/SO
• Vakoverschrijdende
eindtermen (VOET)
• Leergebiedgebonden
eindtermen BaO
• Leergebiedoverschrijdende
eindtermen Bao
• Ontwikkelingsdoelen
BuO
CLB
CLB & onderwijs
• Decreet CLB
• Visietekst
• BVR operationele
VVKSO-CLB
doelstellingen
• Afspraken
• Visietekst
school-CLB
onderwijsloop(bijzondere
baanbegeleiding bepalingen of
OLB
afsprakennota)
Project
Sessie 3: Wegwijs in het
onderwijslandschap en
horizonverruiming
• Overzicht van de belangrijkste
informatiebronnen in het
onderwijslandschap in Vlaanderen
• Het verschil tussen “kennen van de horizon”
en “verruimen van de horizon”
• Formuleren van werkpunten
Doelstelling sessie 3
Kennis
Toepassen
• Het kennen van de belangrijkste informatiebronnen over
het onderwijslandschap in Vlaanderen.
• Deze bronnen kunnen raadplegen.
Kennis
• Verkennen van werkvormen om het raadplegen van deze
bronnen met leerlingen te oefenen.
Inzicht
• Het verschil tussen “kennen van de horizon” en “verruimen
van de horizon”.
Toepassen
• Werkpunten formuleren voor de praktijk op school.
Studiekeuzetaken
oriënteren
binden
Horizon
verbreden
kiezen
Horizon
verdiepen
Zelfconcept
verhelderen
Exploreren in de breedte
het opzoeken van algemene informatie over
het onderwijslandschap
Exploreren in de diepte
meer gedetailleerde informatie over bepaalde
studierichtingen opzoeken
Het landschap exploreren
• Uitgewerkte syllabus
• Overlopen van diverse webpagina’s
• www.symbaloo.com
• Gebruikersnaam: [email protected]
• Wachtwoord : ikgrootben
Project
Gaat met een schoolteam op weg tijdens zes
sessies:
1. Intake: analyse van de
onderwijsloopbaanbegeleiding op de school
2. Kijk op studie- en beroepskeuzeprocessen
3. Wegwijs in het onderwijslandschap,
4. Wie ben ik? Zelfconceptverheldering
5. Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen
6. Nazorg: Wat met strategische keuzes en
werkpunten?
Doelstelling sessie 4
Kennis
Toepassen
Toepassen
Kennis
Toepassen
• De deelnemers maken kennis met werkvormen gericht op de
zelfconceptverheldering van de leerlingen.
• De deelnemers oefenen enkele werkvormen in.
• De deelnemers formuleren werkpunten voor hun onderwijspraktijk.
• De deelnemers maken kennis met werkvormen gericht op het verkennen,
herkennen en erkennen van talenten a.d.h.v. de portfolio-methodiek.
• De deelnemers zien de complementariteit in van het werken aan
zelfconceptverheldering bij scharniermomenten en in een continue begeleiding.
Sessie 4: Wie ben ik?
Zelfconceptverheldering
Werkvormen rond zelfconceptverheldering:
• Capaciteiten – talenten – leerstijlen
• Belangstelling
• Waarden
• Studiehouding – motivatie
• gezondheid
Talent - capaciteiten
“Talent” wordt door Van Dale omschreven als:
“een aangeboren vermogen om iets goed te kunnen:
een gave,
begaafdheid,
aanleg”.
Talent in actie
= TALENT + GEDRAG + CONTEXT
• Gedrag ontwikkelen om talent te laten
opvallen
• Een context zoeken waarin dat talent
gaat bloeien
Oefening
Waarderend interview
Capaciteiten
= bekwaamheid
= geschiktheid
= kundigheid
De complimentenmuur
• Opdracht: Op een groot vel papier mag je
bij de verschillende namen van de
groep/klas opschrijven wat hij/zij goed kan.
Leerstijlen
Ohmygods
Test KOLB
Sessie 4: Zelfconceptverheldering
1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken
2. Talent - Capaciteiten
3. Leerstijlen, studiehouding en motivatie
4. Gezondheid
5. Belangstelling en waarden
6. Overige
7. Samenvattende werkvormen
Sessie 4: Zelfconceptverheldering
1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken
2. Talent - Capaciteiten
3. Leerstijlen, studiehouding en motivatie
4. Gezondheid
5. Belangstelling en waarden
6. Overige
7. Samenvattende werkvormen
Belangstelling en waarden
Belangstellingsproeven
• Belaso : voor einde basisonderwijs en 1e graad, 2de
graad SO.
• Zobest : keuze voor hoger onderwijs
• Studiekeuzetest Arteveldehogeschool
• BBK2
• BSV
Belangstelling en waarden
Waarden
Bv. Financiële zekerheid, andere mensen helpen, kritisch leren
denken, ondernemend zijn, veel geld verdienen,…
• Zie lijst met persoonlijke waarden
• Werkblad waarden
Sessie 4: Zelfconceptverheldering
1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken
2. Talent - Capaciteiten
3. Leerstijlen, studiehouding en motivatie
4. Gezondheid
5. Belangstelling en waarden
6. Overige
7. Samenvattende werkvormen
6. Overige
• Familietraditie
(bv. Al 4 generaties
lang een bakkerij…)
• Invloed van ouders, grootouders,…
(bv. “Ik heb nooit de kans gehad om… ,
de kinderen van mijn zus studeren
allemaal aan de universiteit,…)
• Gottfredson: “Automechaniek is niks voor
meisjes.”
• Gender : Verschillen tussen jongens en meisjes
- TV-klasse (De eerste lijn)
• Gender en studiekeuze : www.rosadoc.be
Sessie 4: Zelfconceptverheldering
1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken
2. Talent - Capaciteiten
3. Leerstijlen, studiehouding en motivatie
4. Gezondheid
5. Belangstelling en waarden
6. Overige
7. Samenvattende werkvormen
7. Samenvattende werkvormen
7.1 Mani
7.2 Op stap naar … reeks
7.3 Portfolio
7.4 Allerlei tests
7.5 Studiekiezer
Lijst met digitale bronnen – sessie 4
Project
Gaat met een schoolteam op weg tijdens zes
sessies:
1. Intake: analyse van de
onderwijsloopbaanbegeleiding op de school
2. Kijk op studie- en beroepskeuzeprocessen
3. Wegwijs in het onderwijslandschap,
4. Wie ben ik? Zelfconceptverheldering
5. Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen
6. Nazorg: Wat met strategische keuzes en
werkpunten?
Doelstelling sessie 5
Kennis
• De deelnemers maken kennis met de verschillende keuzestijlen die leerlingen en ouders
hanteren.
Inzicht
• Aan de hand van de componenten van het studie- en beroepskeuzeproces zien de
deelnemers welke betekenisvolle rol hun OLB kan spelen voor leerlingen met een
verschillende keuzestijl.
Kennis
• De deelnemers kennen de mogelijke impact van een advies van de klassenraad op het
keuzeproces van leerlingen en ouders.
Toepassen
Toepassen
• De deelnemers formuleren een geïntegreerde strategie voor hun
onderwijsloopbaanbegeleiding. De deelnemers vertalen deze in een stappenplan.
• De deelnemers formuleren een communicatiestrategie over OLB naar leerlingen en ouders.
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen
• Keuzestijlen bij leerlingen en ouders
• Impact van advies van de klassenraad op
het keuzeproces
• Rol van onderwijsloopbaanbegeleiding
• Strategie op onderwijsloopbaanbegeleiding
• Stappenplan
• Communicatiestrategie naar leerlingen en
ouders
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding
en leren kiezen
1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken
2. Keuzestijlen
3. Begeleiden bij Leren kiezen
4. Invloed m.b.t. OLB – wie – welke ?
5. Strategische keuzes voor OLB op school
Studiekeuzetaken
oriënteren
binden
Horizon
breed
kiezen
Horizon
diep
Zelfconcept
verhelderen
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding
en leren kiezen
1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken
2. Keuzestijlen
3. Begeleiden bij Leren kiezen
4. Invloed m.b.t. OLB – wie – welke ?
5. Strategische keuzes voor OLB op school
Is kiezen een stappenplan ?
sensibilisatie
horizonverruiming
zelfconceptverheldering
beslissing
toetsing en
evaluatie
Is kiezen een stappenplan ?
sensibilisatie
horizonverruiming
zelfconceptverheldering
beslissing
toetsing en
evaluatie
Dit is een éénzijdige benadering:
de logisch-rationele… (te) vaak gebruikt …
7 Keuzestijlen
1. Logisch-rationeel
2. Emotioneel
3. Impulsief
4. Uitstellend
5. Eigenzinnig
6. Meegaand
7. Intuïtief
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding
en leren kiezen
1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken
2. Keuzestijlen
3. Begeleiden bij Leren kiezen
4. Invloed m.b.t. OLB – wie – welke ?
5. Strategische keuzes voor OLB op school
Loopbaandialoog
• Kiezen valt niet mee
• Kiezen moet je kunnen leren
• Vaker en anders praten
• De loopbaandialoog: ‘Leerlingen moeten
leren kiezen en leren praten, begeleiders
moeten over leren kiezen leren praten’
Studiekeuzegesprekken
Keuzerooster
Keuzelessen
Loopbaanleren
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding
en leren kiezen
1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken
2. Keuzestijlen
3. Begeleiden bij Leren kiezen
4. Invloed m.b.t. OLB – wie – welke ?
5. Strategische keuzes voor OLB op school
Invloed van ouders
Ouders verwachten van de
school dat …
• Hun kind leert om een gerichte studiekeuze te
maken;
• Aan het kind én de ouders informatie geeft over
de verschillende studierichtingen en over
vakken in het SO;
• Kinderen laat kennismaken met beroepen
• Een bezoek brengt aan secundaire scholen;
• Ouders betrekt bij het studiekeuzeproces.
Invloed overheid arbeidsmarkt
• VDAB – schoolverlaters
• VDAB – beroepstesten
• Websites beroepssectoren
Invloed van leraar / clb-er
• Je eigen persoonlijkheid
• Je eigen achtergrond
• Je eigen geschiedenis
• …
• Big Five persoonlijkheidstest
Invloed van klassenraad
Opdrachten m.b.t. OLB in
• Toelatingsklassenraad
• Begeleidende klassenraad
• Delibererende klassenraad
Invloed van ‘organisatie’
Hulpmiddelen bij inschrijving
• Toelatingsvoorwaarden
• Structuur en organisatie
• SO 64
Sociale ongelijkheid bij
studieadvies
Sessie 5: Studiekeuzebegeleiding
en leren kiezen
1. Theoretisch model: 6 studiekeuzetaken
2. Keuzestijlen
3. Begeleiden bij Leren kiezen
4. Invloed m.b.t. OLB – wie – welke ?
5. Strategische keuzes voor OLB op school
Leerlingenbesprekingen
• Praktijkgids
• Instrumenten – te downloaden van
http://www.cordys.nl/
Vorming leraren
• De inschrijving … checklist
Communicatie naar ouders en
leerlingen
• Hoe ouders betrekken bij OLB ?
• Communicatie voor non-profit
Project
Gaat met een schoolteam op weg tijdens zes
sessies:
1. Intake: analyse van de
onderwijsloopbaanbegeleiding op de school
2. Kijk op studie- en beroepskeuzeprocessen
3. Wegwijs in het onderwijslandschap,
4. Wie ben ik? Zelfconceptverheldering
5. Studiekeuzebegeleiding en leren kiezen
6. Nazorg: Wat met strategische keuzes en
werkpunten?
Doelstelling sessie 6
• De deelnemers evalueren de strategische keuzes
en werkpunten die ze hebben geformuleerd
Toepassen
tijdens de voorgaande sessies.
• De deelnemers formuleren aanpassingen voor
hun OLB praktijk.
Toepassen
• De deelnemers formuleren verdere
vormingsbehoeften.
Toepassen
Sessie 6: Nazorg - Wat met
strategische keuzes en
werkpunten?
• Toetsing van keuzes en werkpunten aan de
praktijk
• Aanpassingen voor OLB praktijk
• Verdere vormingsbehoeften
Stappenplannen
Enkele evaluaties
• Nood aan vorming van leerkrachten wat
betreft OLB, bv. beter voorbereiden van
klassenraden.
• Veel ideeën , veel inspiratie, maar ik blijf
zitten met het gevoel dat we met de
groep die het traject doorliep nog veel
concreet moeten uitwerken, afspreken,
afstemmen...
• Meer aandacht voor de correcte
uitwerking van de
onderwijsloopbaanbegeleiding in de
verschillende jaren. In de sessies minder
lang stil staan bij de theoretische
achtergrond en dit meer aanbieden als
werkmateriaal (van bij de start van het
proces).
Digitale bronnen
• Overlopen van diverse webpagina’s
• www.symbaloo.com
• Gebruikersnaam: [email protected]
• Wachtwoord : ikgrootben
Sharepoint
• http://materiaal.nascholing.be
• Gebruikersnaam: Later
• Wachtwoord: Groot11