Transcript Presentatie Irene Hendriks (rol vanuit sportarts)

Chronische Achillespeestendinopathie
rol van de sportarts
Irene Hendriks, sportarts
10-10-2012
Multidiscipliniaire richtlijn
2007
R. van Linschoten
H. van Elst
L.P.A. Bom
R. Heijboer
P.T. den Hoed
A.C. de Jongh
J.S. Metten
R.E. Ouderland
H. van Veenendaal
C.G.P. Ottevanger
sportarts (VSG)
sportarts (VSG)
orthopedisch chirurg (NOV, NOTS)
orthopedisch chirurg (NOV, NOTS)
chirurg (NVvH)
huisarts (NHG)
sportmasseur (NGS)
sportfysio/manueeltherapeut (NVFS)
adviseur (CBO)
beleidsmedewerker (VSG)
Doel richtlijn
•
•
•
•
Zorg voor sporters kwalitatief hoger niveau
Duidelijkheid in pathologie en diagnose
Verwijsbeleid aanscherpen
Medical shoppen stoppen
(Sport)fysiotherapeut verantwoordelijk voor het
eigen therapeutisch handelen, versterkt door DTF
Hoofdconclusie richtlijn
•
•
•
•
•
•
Veelvoorkomende blessure atletiek, badminton en voetbal
Vaker bij mannen, meer boven de 30 jaar
Tendinose ipv tendinitis
Goede anamnese en lichamelijk onderzoek erg belangrijk
Excentrische oefentherapie = therapie 1
Andere therapieën geen overtuigend effect
– Gering effect nitropleisters
– Gering effect nachtspalk
• Voetstatiek geen wetenschappelijk bewijs
• Belang differentiaal diagnose
Hardlopen 48% (Biedert 1991)
Voetbal 15,7% (Giannini 2000)
Tennis 5,9%
Topatletiek 9% (Jarvinen 2001)
Badminton 20% (Jorgensen 1990)
Mannen > (Chazan 1998)
Leeftijd 30e en 50e (Mazzone 2002)
Hoe ziet richtlijn eruit?
• > 3 maanden klachten
• Chronische achillestendinopathie, tendinose
• Goede anamnese en lichamelijk onderzoek
– Duidelijk: excentrisch oefenprogramma
– Niet duidelijk: verwijzen voor echo
Oefenprogramma
• Goed effect
terug naar sport
• Gedeeltelijk effect geleidelijk terug naar sport
• Geen effect
Na 6 maanden chirurgie
overwegen
• Slechter
1 week rust, dan weer
oefenen, alternatieve
behandeling (bv. achterspalk, pijnmedicatie,
sclerosering, etc.)
Voordeel richtlijn
• Wetenschappelijke onderbouwing
• Goede richtlijn voor standaard
achillespeestendinose
Nadeel richtlijn
• Alleen bij > 3 maanden last
• Wetenschap en geen praktijk
• Vaak multi-factorieel verklaard
Vaak multifactorieel
(Almekinders 1998 Alfredson 2000, Jarvinen 2000, McLaughlan 2001)
Extrinsieke factoren
• Verandering trainingsintensiteit
• Geen goede arbeid/ rust verhouding
• Slechte looptechniek
• Slecht schoeisel
Intrinsieke factoren
Leeftijd
Man
Verminderde spierkracht strekketen
Overgewicht
Voetvormafwijkingen
Hypermobiliteit OSG/BSG
Lateral heelstrike bij hyperpronatie voorvoet
Wanneer verwijzen naar sportarts?
Voor echografie:
• Echografische gradering is gecorreleerd aan
klinische ernst en uitkomst Archambault 1998
• Senitiviteit echo is >90% bij Achillespeestendinose
• Echo is zinvol bij:
– Twijfel over aard of prognose van de afwijking
– Uitgebreidheid vastleggen
Normale echo-pees
• Soms wel klachten
• Voldoende om belasting terug
te nemen
• Oorzakelijke factor wegnemen
Tendinose
•
•
•
•
Verdikte pees
Spoelvormige verdikking
Normale belasting wordt pees ook dikker!
Hypodense signaal met verstoring normale
fibrillaire structuur
Neovasularisatie
• Normale pees is niet doorbloed
• Ingroei bloedvaten met zenuwen (geeft pijn)
• Hoe meer neovascularisatie, hoe slechter prognose
Waar moet je nog meer aan denken?
• plantarishypertonie
m. plantaris hypertonie
m.plantarishypertonie
• Kenmerkend
– Lichte dorsaalflexiebeperking enkel
– Drukpijn mediale zijde calcaneus
– Pijn in de knieholte
– Vaak assymptomatisch
– Pijn aan mediale zijde achillespees
– Ontstaat vaak na inversietrauma
m.plantarishypertonie
• Behandeling
– Dry needling
• Onmiddellijk effect
• Eenmalige behandeling vaak voldoende
– Sleutelmethode
– Bij persisterende klachten evt. operatief losmaken
peesschede van Achillespees
Waar moet je nog meer aan denken?
• Plantarishypertonie
• (partiele) ruptuur)
Achillespeesruptuur
• 20% wordt initieel gemist
– m. Plantarispees
– Op de bal van voet staan gaat nog
– Echo: 92% accuraat
• Pees is afwezig
• retractie
Lichamelijk onderzoek
•
Onderbreking van de continuïteit van de
pees
•
Delle palpabel
•
Positieve Thompsontest
MRI-scan partiele ruptuur
MRI-scan ruptuur
Waar moet je nog meer aan denken?
• Plantarishypertonie
• (partiële) ruptuur
• paratenonitis
paratenonitis
• Ontstekingsreactie van de peeskoker
• Kan inflammatoir of RA
• Te zien met echo
– Goede indicatie voor NSAID
– Vaak minder lang klachten
Waar moet je nog meer aan denken?
•
•
•
•
Plantarishypertonie
(partiele) ruptuur)
Paratenonitis
Haglundse exostose
Haglundse exostose
•
Vermijden locale druk van het
contrefort van de schoen
•
Corticosteroidinjectie – effect niet
bekend
•
Operatie – effect onduidelijk
Waar moet je nog meer aan denken?
•
•
•
•
•
Plantarishypertonie
(partiele) ruptuur)
Paratenonitis
Haglundse exostose
bursitis
bursitis
• Retrocalcaneus
– Slijmbeurs op de hak
• Subachilli
– Achter de Achillespees
• Localiseren met echo
• Therapie:
– Vermijden van locale druk door contrefort van de schoen
– Corticosteroidinjectie  lijkt goede resultaten op te leveren
– Visceuse sok
Waar moet je nog meer aan denken?
•
•
•
•
•
•
•
Plantarishypertonie
(partiele) ruptuur)
Paratenonitis
Haglundse exostose
Bursitis
os trigonum/impingement dorsale kapsel
m. Severe (kinderen)
Os trigonum
Wanneer verwijzen naar sportarts?
• Bij onduidelijke anamnese/lichamelijk onderzoek
• Topsporters, snel duidelijkheid
• Na 6 weken excentrisch oefentherapie helemaal
geen effect
• ESWT
Sportarts verwijst naar:
• Sportfysiotherapeut
– Opheffen andere stoornissen
– Begeleiding oefenprogramma
• Sportmasseur
– Massage hypertonie van de kuiten
– Begeleiding oefenprogramma
– hersteltraining
Achillespeestendinose
• Richtlijn Achillespeestendinose
• Wat kan een sportarts
toevoegen?
Vragen?
• Differentiaal diagnose