Transcript Het indicatierapport. Met meer cijfers bouwen aan een

HET INDICATORENRAPPORT
Met meer cijfers bouwen aan een
beleid tegen armoede
Els De Vos
Eric Dirikx
Joris Beaumon
Cel Armoedebestrijding
Situering en oppervlakte
Drongen:
Wondelgem
Bloemekenswijk
Mariakerke
Drongen
25,6 km² (of 16,2% van Gent)
Wondelgem:
9,2 km² (of 5,8% van Gent)
Mariakerke:
8,3 km² (of 5,2% van Gent)
Bloemekenswijk:
1,7 km² (of 1,1% van Gent)
Bebouwde oppervlakte Gent 01/01/2007
Bebouwde oppervlakte of
bebouwingsgraad=
Wijkniveau
Legende
Bebouwde oppervlakte t.o.v. totale oppervlakte
Som bebouwde oppervlakte
4% - 13%
14% - 21%
Totale oppervlakte
22% - 29%
30% - 38%
Gent: 12%
39% - 46%
Kadastrale gebouwen
Op wijkniveau schommelt
percentage tussen 4% en 46%
Bloemekenswijk: 27%
Wondelgem: 16%
Mariakerke: 10%
Drongen: 4% (dunst bebouwde
wijk)
Bron: Kadastrale gebouwen Stad Gent
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Een hoog percentage wijst op een
‘dense’ wijk, met veel bebouwing.
Bevolkingsdichtheid Gent 31/12/2008
Bevolkingsdichtheid=
Wijkniveau
Aantal inwoners gebied
Legende
Aantal inwoners per km²
Oppervlakte gebied
1 - 2000
2001 - 4000
4001 - 6000
6001 - 8000
Gent: 1 519 inw/km²
8001 - 10000
Op wijkniveau schommelt dit tussen
9231 en 59 inw/km²
Bloemekenswijk: 5 237 inw/km²
Mariakerke: 1569 inw/km²
Wondelgem: 1489 inw/km²
Drongen: 504 inw/km² (2de dunst
bevolkte wijk)
Bron: Rijksregister, Dienst Burgerzaken Stad Gent
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Leeftijdspiramide 2008 Bloemekenswijk en Gent (per 10 000 inwoners)
100-104
90-94
80-84
70-74
60-64
50-54
40-44
30-34
20-24
10-14
0-4
1000
800
600
400
vrouwen Bloemekenswijk
200
0
200
mannen Bloemekenswijk
400
vrouwen Gent
600
mannen Gent
800
1000
Leeftijdspiramide 2008 Wondelgem en Gent (per 10 000 inwoners)
100-104
90-94
80-84
70-74
60-64
50-54
40-44
30-34
20-24
10-14
0-4
1000
800
600
400
vrouwen Wondelgem
200
0
mannen Wondelgem
200
400
vrouwen Gent
600
mannen Gent
800
1000
Leeftijdspiramide 2008 Mariakerke en Gent (per 10 000 inwoners)
100-104
90-94
80-84
70-74
60-64
50-54
40-44
30-34
20-24
10-14
0-4
1000
800
600
400
vrouwen Mariakerke
200
0
mannen Mariakerke
200
400
vrouwen Gent
600
mannen Gent
800
1000
Leeftijdspiramide 2008 Drongen en Gent (per 10 000 inwoners)
100-104
90-94
80-84
70-74
60-64
50-54
40-44
30-34
20-24
10-14
0-4
1000
800
600
400
vrouwen Drongen
200
0
mannen Drongen
200
vrouwen Gent
400
600
mannen Gent
800
1000
Armoede definiëren
“Een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over
meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan.
Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde leefpatronen
van de samenleving. Deze kloof kunnen ze niet op eigen kracht
overbruggen.”(Vranken, 2006)
Gent: bevolkingsstructuur en -evolutie
Groepen met een verhoogd armoederisico:
•alleenstaanden
•alleenstaande ouders
•etnisch-culturele minderheden
Alleenstaanden
De groep alleenstaanden neemt toe in relatieve omvang
Bron: Rijksregister – Vlaanderen, SVR, Lokale statistieken, 2008
Aandeel alleenstaanden, Gent 31/12/2008
Wijkniveau
Aandeel alleenstaanden op totaal aantal gezinnen
Het aandeel alleenstaanden
t.o.v. het totaal aantal
huishoudens
Legende
22% - 30%
31% - 39%
40% - 48%
49% - 57%
Gent: 44%
58% - 66%
Op wijkniveau schommelt dit tussen
22% en 65%.
Bloemekenswijk: 40%
Mariakerke: 31%
Wondelgem: 30%
Drongen: 22%
Bron: Rijksregister, Dienst Burgerzaken Stad Gent
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Alleenstaande ouders
De groep alleenstaande ouders nam eveneens toe in relatieve omvang,
maar is stabiel de laatste 3 jaar.
Bron: Rijksregister – Vlaanderen, SVR, Lokale statistieken, 2008
Aandeel eenoudergezinnen, Gent 31/12/2008
Wijkniveau
Aandeel eenoudergezinnen op totaal
aantal gezinnen
Het aandeel
eenoudergezinnen
(alleenstaande ouders)
t.o.v. het totaal aantal
huishoudens
Legende
5,1% - 6,5%
6,6% - 8,0%
8,1% - 9,5%
9,6% - 11,0%
Gent: 8%
Op wijkniveau schommelt dit tussen
5% en 11%.
Bloemekenswijk: 11% (wijk met
hoogste aandeel
Wondelgem: 8%
Mariakerke: 7%
Bron: Rijksregister, Dienst Burgerzaken Stad Gent
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Drongen: 7%
Etnisch-culturele minderheden
Het armoederisico volgens herkomst, België, 2001
Herkomst
Armoederisico
Belgische herkomst
10,2%
Marokkaanse herkomst
55,6%
Turkse herkomst
58,9%
Bron: Van Robaeys, Perrin, Levecque en Dewilde, 2006, p.
314.
Etnisch-culturele minderheden
Percentage ECM in Bevolkingsregister, Gent 31/12/2008
Wijkniveau
ECM: Etnisch Culturele Minderheden
ECM: Etnisch Culturele Minderheden
Legende
2% - 4%
5% - 8%
Gent: 15%
9% - 13%
Op wijkniveau schommelt dit tussen
2% en 45%
14% - 31%
32% - 45%
Bloemekenswijk: 27%
Wondelgem: 6%
Mariakerke: 4%
Drongen: 2% (wijk met kleinste
aandeel ECM)
Bron: Rijksregister, Dienst Burgerzaken Stad Gent
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Voor de actieve bevolking:
Armoede ontstaat als 3
beschermingsmechanismen falen.
1. Gezinsvorming
2. Inkomsten uit arbeid / maatschappelijke
participatie
3. Sociale zekerheid in ruime zin
Deze 3 beschermingsmechanismen staan niet op
zichzelf.
Voor 2006: 22,4% van de fiscale inkomens van alleenstaanden te vinden
onder de kritische grens van 900€
Bron: ADSEI – Stadsmonitor 2008
Fiscale inkomens, aanslagjaar 2006 - inkomens 2005
Wijkniveau
Fiscaal inkomen of netto
belastbaar inkomen per
aangifte
Mediaan inkomen
Legende
12.400,01 € - 14.500,00 €
14.500,01 € - 16.600,00 €
16.600,01 € - 18.700,00 €
Gent: 14 416 €
18.700,01 € - 20.900,00 €
20.900,01 € - 23.000,00 €
Op wijkniveau schommelt dit tussen
12 448€ en 22 888€.
Bloemekenswijk: 14 760€
Wondelgem: 20 628€
Mariakerke: 21 682€
Drongen: 22 888€
Mariakerke en Drongen zijn de wijken
met de 2 hoogste mediane inkomens
Bron: ADSEI
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Werkloosheid bij kansengroepen
► De evolutie van werkloosheidsgraad is
grotendeels een conjunctureel gegeven.
► De geselecteerde kansengroepen zijn:
laaggeschoolde, langdurig en allochtone
werklozen, werklozen jonger dan 25.
Werkloosheidsgraad, Gent 31/03/2009
Wijkniveau
Aantal NWWZ op potentieel actieve bevolking (18-64 jaar)
• Werkloosheidsgraad:
Legende
3,0% - 5,9%
Aantal niet-werkende werkzoekenden
6,0% - 8,9%
9,0% - 11,9%
Potentieel actieve bevolking (18-64)
12,0% - 14,9%
15,0% - 17,9%
• Gent: 8%
 Op wijkniveau schommelt dit tussen
3% en 17%
• Bloemekenswijk: 11%
• Wondelgem: 5%
• Mariakerke: 4%
• Drongen: 3%
Bron: VDAB; Rijksregister, Dienst Burgerzaken Stad Gent
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Leefloon (en levensminimum)
► Leefloon past in het 3e beschermingsmechanisme: sociale zekerheid in
ruime zin.
► Hoewel het leefloon een deelaspect is van de OCMW-werking blijft het
de meest voor de hand liggende indicator.
►Er is een toename van het relatieve aantal leefloners (2005 - 2008).
OCMW Steuntrekkers, Gent 31/12/2008
• OCMW steuntrekkers:
Wijkniveau
Leefloon en levensminimum
Aantal steuntrekkers per duizend inwoners
leefloon + levensminimum
Legende
2,1 - 12,0
• Gent: 19 steuntrekkers per 1000
inw.
12,1 - 22,0
22,1 - 32,0
32,1 - 42,0
42,1 - 52,0
• Op wijkniveau schommelt dit tussen
2 en 51 steuntrekkers per 1000 inw.
• Bloemekenswijk: 30 ‰
• Mariakerke: 6 ‰
• Wondelgem: 6 ‰
• Drongen: 3 ‰
Bron: OCMW Gent; Rijksregister, Dienst Burgerzaken Stad Gent
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Dringende medische hulp en medische
kaart
• Mensen zonder wettig verblijf kunnen zich voor dringende medische
hulp wenden tot het plaatselijke OCMW.
• Voorwaarden: onwettig verblijf in België
wonen of verblijven in Gent
onvoldoende financiële middelen bezitten
• Medische kaart is maatstaf voor mensen zonder wettig verblijf, maar
is een onderschatting
Dringende medische hulp en medische
kaart
•
•
•
•
•
Periode 09/2007 – 08/2008
2.213 aanvragen
1.902 personen die een medische kaart ontvingen
Nulmeting: nog geen sprake van tendensen
Eerste semester 2009: 700 aanvragen
Dak- en thuisloosheid
Moeilijk te registreren omdat:
• gedeelte van deze groep blijft vaak liever anoniem
• gedeelte van deze groep vertoont zwerfgedrag
• sommigen hebben geen officieel inkomen en kunnen niet
aankloppen bij het OCMW
Tot slot
Schattingen voor Gent:
• Integratiedienst: omvangrijke groep Roma:
3000 personen, waarvan groot gedeelte in
precaire levensomstandigheden
• Nachtopvang Huize Triest en Nachtopvang
CAW Artevelde: stijging aantal personen
Armoederisico en onderwijs
VOOR LEERPLICHTLEEFTIJD
▶ geboorte in kansarme gezinnen: Gent: van 1 op 10 (2004) naar 1
op 7 (2007), Antwerpen: 1/5
▶ tienerzwangerschappen
TIJDENS LEERPLICHTLEEFTIJD
▶ schoolvertraging (thuistaal niet-Nederlands – schoolse vertraging)
▶ spijbelgedrag
NA LEERPLICHTLEEFTIJD
▶ ongekwalificeerde uitstroom
▶ geletterheid / basisvaardigheden
Armoederisico en onderwijs
Ongelijkheid in gezondheid en
gezondheidszorg
• Meest krachtige indicator: ‘het aantal jaren in gezonde
levensverwachting’. Op stedelijk niveau is niet te becijferen.
• Subjectieve gezondheid
• Objectieve psychische gezondheid
• Naar opleiding en beroepsactief zijn, kunnen significante
verschillen worden vastgesteld : hoger opgeleide Gentenaars
kampen minder frequent met gezondheidsproblemen; dit geldt
eveneens voor personen die over een betaalde job beschikken.
•Gent: Bloemekenswijk: minder inwoners vinden hun
gezondheid bevredigend (71% tegenover 79% voor
Vlaanderen)
Indicator chronische aandoeningen - 2001
Aandeel van de bevolking (>= 5 jaar) dat last heeft van een of
meerdere langdurige ziekten, aandoeningen of handicaps
• Gent: 18,9% (geel)
• Geen cijfers op wijkniveau
beschikbaar
Legende
6,6 - 12,0
12,1 - 15,9
• Oranje en rood ingekleurde
gebieden hebben hoger
percentage dan gemiddelde
voor; groen ingekleurde
gebieden hebben een lager
aandeel van de bevolking dat
last heeft van chronische
aandoeningen (ivm Gent in zijn
totaliteit)
16,0 - 19,7
19,8 - 26,8
26,9 - 38,4
• Oranje gebieden vooral in
Bloemekenswijk
Bron: SEE 2001 - Socio-Economische Enquête 2001
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Indicator subjectieve gezondheid - Stad Gent
sectorniveau
Aandeel personen dat zich in minder goede gezondheid voelt
gestandaardiseerde index
Legende
< 50 inwoners
0,46 - 0,69
0,70 - 0,89
Indicator subjectieve gezondheid
= gestandaardiseerde index,
gebaseerd op het aandeel
personen dat zich in minder goede
gezondheid voelt.
0,90 - 1,08
• België: 1
1,09 - 1,36
1,37 - 1,76
(Een hogere score dan 1 betekent dat
de sector een hoger aandeel
personen heeft dat zich in minder
goede gezondheid voelt dan het
aandeel in België)
• Gent: 0,99
• in de Bloemekenswijk is de
subjectieve gezondheid minder
goed
Bron: SEE 2001 - Socio-Economische Enquête 2001
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Huisvesting en wonen
Sociale huur in Gent
Huurdersprofiel: 2007, studie “Huren in Gent” in postcode 9000:
• 27 % van de private huurders hoort bij de doelgroep voor het
sociale huisvestingsbeleid
• Eén op tien private huurders effectief op een wachtlijst staat
voor een sociale huurwoning
Huisvesting en wonen
Sociale huur in Gent
Bron: Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW)
Huisvesting en wonen
Huisvesting en wonen
Tot slot: indicatorselectie
Aandeel woningen zonder comfort
SEE 2001
Legende
4%
Gent: 5% woningen zonder
comfort (geen toilet en/of
badkamer)
5%
6%
7%
8% - 9%
Op wijkniveau schommelt dit
tussen 4% en 9%
• Bloemekenswijk: 8% (3de
hoogste percentage)
• Wondelgem: 5%
• Drongen: 4%
• Mariakerke: 4%
Bron: Socio-Economische Enquête 2001 (ADSEI)
Bewerking door Data - Analyse & GIS
Schuld
• In Gent: 2 erkende organisaties voor schuldbemiddeling: het
OCMW en het CAW Visserij
• Verschuiving merkbaar is van budgethulpverlening zonder
schulden naar schuldhulpverlening
Voedselbedeling
• We zoomen in op 2 organisaties in het Gentse: Kras-diensten en
Huize Triest.
• Kras:
• 01/01/2007 tot 31/08/2007: 20.261 keer
voedselondersteuning (gegevens van 6 van de 13 Krasdiensten).
• 01/01/2008 – 31/08/2008: 23.241.
• Toename van 14,7 %.
• Huize Triest: gelijkaardige stijging.
• Sociaal restaurant, met maximumcapaciteit 60 personen per
dag.
• Werkjaar 09/2006 – 08/2007: gemiddeld 52 personen.
• Werkjaar 09/2007 – 08/2008: gemiddeld 58 personen.
Slotbeschouwing
Neemt armoede in Gent toe of af?
Vanuit het geheel van de hier voorgestelde indicatoren kan vastgesteld
worden dat armoede in Gent toeneemt.
Hoewel het niet de scope van dit rapport is, zijn er cijferreeksen getoond
die voor een aantal indicatoren eenzelfde verhaal brengen voor
andere steden, wat in de richting wijst van een algemene
stedelijke realiteit.