Consensus based onderzoek

dramatherapie bij angststoornissen

Liesbeth Doomen 2011

Inleiding

• Ontwikkelingsonderzoek uit 2005 • • Voorgestelde Fasenindeling Emunah • Smeijsters: ontwikkelingsonderzoek – consensus based – effectstudie

Practice based evidence – bottum up

•

Evidence b

as

ed practice – top down

• Ervaringskennis van professionals expliciteren, systematiseren en ontwikkelen tot best practices

Vraagstelling

hoe ziet een consensus based document eruit voor dramatherapie met angststoornissen ?

Subvragen: - Welke dramatherapeuten – angststoornissen?

- Welke behandelingsvisie is actueel?

- Hoe zien behandelproducten er uit voor specifieke angstgroepen?

- Hoe bereiken we consensus?

Doelstelling

•

Het ontwikkelen van een breed gedragen dramatherapeutische methode specifiek voor angststoornissen in de vorm van een consensus based document

• Subdoelstellingen:

behandelingsvisies behandelproducten -

-

procesbeschrijvingen handboek

Onderzoeksmethode

sleutelwoorden: beschrijvend kwalitatief toetsend actieonderzoek

1e inventarisatieronde: werving kerngroep - 8 dramatherapeuten Overwaal, GGZ Meerkanten, Sinaï Centrum, GGZ Mediant, GGZ Buiten amstel, PAAZ interviews ahv vragenlijst eerste data-analyse bestuderen literatuur

Dataverzamelingstechnieken

2 e ronde - beschrijving interventies: diepte interviews participerende observatie DVD’s van opgenomen sessies sessieverslagen therapeuten literatuurstudie Delphironde met kerngroep – feedback op document

Wat zijn angststoornissen

• Gezonde angst: gevaar reëel • Irreëele angst: bang voor je eigen angstgevoelens vermijding, vlucht en veiligheidsgedrag Korte termijn: opgelucht Lange termijn: - beperk je je vrijheid - vergroot je je angst

Verschillende angststoornissen

• Paniekstoornis met en zonder agorafobie • Sociale fobie • Dwangstoornis • Gegeneraliseerde angststoornis • Posttraumatische stress-stoornis PTSS • Hypochondrie MDR multidisciplinaire richtlijn voor angststoornissen

Algemene Behandeling

• Exposure therapie - angsthiërarchie • Behandelingsvisies: Cognitieve therapie CGT Acceptatie commitment therapie ACT Schemagerichte therapie SGT • Sociotherapie • Vaktherapie: psychomotorische therapie creatieve therapie

Probleemgedrag in drama

perfectionisme en controlebehoefte faalangst, schaamte en schuldgevoel lage frustratietolerantie hoge verantwoordelijkheid vermijding gevoelens eigen grenzen overschrijden extreme focus op zichzelf

Data-analyse

Behandelproducten en procesbeschrijvingen Overeenkomsten en verschillen t.a.v fasen indeling van Emunah invloeden vanuit CGT/ACT/SGT rationale/doelen/indicaties/interventies • Concept consensus based document • Feedback kerngroep Delphironde

Resultaten tav Emunah

Fase 1 dramatisch spel Open groepen – sociale angst en paniek – Veilige, speelse omgeving – Spelplezier, spontaniteit, interactie – Gestructureerde interactiespelen – Interventies: - bewerking probleemgedrag - uitnodigend, meespelen, enthousiasme - structuur en veiligheid

Fase 2 scènewerk

• Fictieve rollen distantie • Rol is verhullend, toestemming om anders te mogen zijn • Behoeftes en gevoelens exploreren • Spontaan verbanden leggen van de rol naar het persoonlijke leven bv. Therapeutische toneelgroep-Overwaal bv. Goede opstart bij sociale angst en paniek, minder toegepast bij dwang

Fase 3 Rollenspel

Dwangcliënten/gesloten groep Open groepen: • Verschuiving fictie naar realiteit • Actuele situaties uit het eigen leven • Experimenteren conflicten en relaties • Herkenbare groepsthema’s: boosheid, perfectionisme, faalangst, assertiviteit • Roos van Leary, schemagerichte technieken • Focus op zichzelf èn de ander

Fase 4 Psychodrama

• Thema’s uit het verleden komen als verdrongen materiaal uit het onbewuste • Cliënten in staat zijn – intense emoties die losgemaakt worden te verdragen • Verwerking van pijnlijke emoties bv. PTSS (Sinaï, Overwaal, GGZ instellingen) • Bewerking van negatief zelfbeeld • Individu staat centraal in de groep

Fase 5 Afronding

• Integratie en stabilisatie van verworvenheden • Rituelen om afscheid te nemen Fasen overlappen elkaar en lopen in elkaar over.

Fasen zijn geen voorschriften maar richtlijnen.

Consensus based document

• • • Rationale

Gevoelens leren verdragen en accepteren, en bewust opzoeken via exposure in drama (doen alsof) ACT/DT Negatieve cognities bewerken tot positieve cognitie CGT/SGT Uitbreiden gedragsrepertoire empowerment DT

Rol van therapeute

• Therapeute ondersteunt en stimuleert cliënten eigen verantwoordelijkheid te nemen en zelf keuzes te leren maken • helpt stil te staan bij gevoelens en situaties die tot dan toe vermeden werden. • maakt weerstandsgedrag bespreekbaar en daagt de cliënten uit risico’s te nemen.

• uitnodigend maar ook confronterend.

Kwalitatieve toetsing

• Triangulatie Cliënt Dramath. Psychoth. • Vragenlijst: – ervaringen delen - gevoelens accepteren en uiten – inzicht in cognitieve – en gedragspatronen – alternatief gedrag ontwikkelen • Beeld waardering dramatherapie

Activiteiten

• Fase 1 • Fase 2 dramatisch spel: • groepsinteractiespelen • bewegingsspelen • expressieopdrachten scènewerk: • fictieve rollenspelen • djabbertalk • sculpting • lievelingsrollen: Tuender • impro/theatersport • elementen Woudenberg: vuur,water,lucht,aarde • begeleid toneel • film

Activiteiten

• • • • • • • • • • • • • • • Fase 3 rollenspel realistische rollenspelen angst –en spanningsmeter invullen forumtheater Boal conflicthantering terugspeeltheater schemagerichte technieken als historische toets en rechtbankspel Fase 4 psychodrama psychodramatechnieken rol dubbelen, rol verwisselen levensscenario Fase 5 afronding rituelen sociogram symbolen

Conclusie

• Overkoepelend Behandelproduct • Fasenindeling Emunah bruikbare richtlijn • Vergelijkbaar angsthiërarchie fase 1 makkelijker dan fase 3 of 4 • Handboek wat tot de verbeelding spreekt • Inspiratie spelvormen CGT/ACT/SGT • Basis voor effectstudie