Transcript Presentatie SLO

Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
Thema’s
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
- deskundige en onafhankelijke ondersteuning
- maatschappelijk kwetsbare groepen
- participatie aan de samenleving
- oplossingen voor collectieve problemen
Regelgeving
Professionalisering
• het ondersteunen van doelgroepen
• het ontwikkelen van vernieuwende oplossingen
• het bewerkstelligen van structurele maatregelen
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
- Is het bestaan van samenlevingsopbouw wel
nodig?
- Waarom is dit belangrijk?
Regelgeving
Professionalisering
“Als ik minister zou zijn, zou ik de sector afschaffen. . Ik vind dat de sector
te weinig zijn maatschappelijke relevantie in de picture blijft plaatsen.”
(Wim Van Damme)
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
-Verschillend van meerderjarenplan
- “Eigenlijk gooien wij alles op één grote hoop en
zeggen wij van: projectmatig opbouwwerk”
- opbouwwerk eerst territoriaal
- Ontstaan categoriaal opbouwwerk  algemeen
welzijnswerk?
- ’80: functioneel
Professionalisering
“Eigenlijk is het een onderscheid tussen categoriaal en territoriaal.
Historisch gezien echter is er wel een derde: functioneel opbouwwerk, dit
wordt echter niet veel meer gehanteerd.”
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
- fusie in 1 structuur? (Wim VD)
- Evolutie naar meer samenwerken
- Belang voor de doelgroep?
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
“als wij zo’n kleine sector blijven en er geen maatschappelijk draagvlak is
voor meer middelen voor onze sector, dan is het wel de vraag wat we
daarmee kunnen bereiken en of het niet krachtiger kan zijn om meer te
gaan samenwerken met andere sectoren of toch sterkere particuliere
sector te gaan uitbouwen.”
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
-verandering in wijken
- verandering in manier van werken
-Ook niet meer in elke wijk, enkel deze die
prioritair zijn
-Accent op projectmatig werk
“Dat betekent dan ook dat die wijksetting een stuk verschuift naar de
achtergrond.” (Wim Van Damme)
Samenlevingsopbouw
Inleiding
- tegenstelling met Alain Storme: kantelmoment ‘83
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
“De jaren 90 en begin van 2000 zijn een kantelmoment geweest en lag de
klemtoon echt op “hoe geef je zo’n organisatie nu vorm.” (Lut Vael)
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
- eigen of overheidsbeslissingen? Meerjarenplan?
- onderwijs
- wonen
- nu meer resultaatsgericht
- taal in de sector
- leefbaarheid geen thema meer, maar doelstelling
Professionalisering
“Ik denk dat er thema’s zijn die een beetje op en af zijn gegaan, arbeid is
daar een voorbeeld van.”(Lut Vael)
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
Interventies
Is wijkgericht werken bevorderend of stigmatiserend ?
Problemen Samenlevingsopbouw:
I.
Probleemanalyse maken
II. Verschuiving
• Vroeger: wijkgericht werken;
• Nu: maatschappelijke problemen mogen niet
geterritorialiseerd worden.
Meer afbakening, qua thema of doelgroep (bvb.: school)
Praktijkvoorbeeld: Samenlevingsopbouw Brussel
Vroeger: werd in alle Brusselse wijken ingegrepen
Nu: wordt gewerkt in specifieke wijken rond specifieke thema’s
 belangrijk nuanceverschil
Interventies
III.
Contextgericht werken
• Wat is er aan de hand?
• Wat kan ik doen, als opbouwwerker?
• Tussenkomen in de situatie van de mensen in de wijk die als
negatief wordt bestempeld.
• Wat ervaren zij als welzijnsverhogend, ondersteunend?
 Een handeling heeft niet altijd het gewenste effect.
 Een interventie is niet neutraal.
Interventies
Lokaal of interprovinciaal werken ?
Probleemdefinities
I.
Oorspronkelijk: armoedesituaties
Groeiende aanwezigheid in buurten
Verschuiving naar categoriaal en functioneel opbouwwerk.
Bvb.: kansarmen naar economisch werklozen, thuislozen, …
II.
Nu een groeiend belang aan intersectoraal samenwerken.
III.
Grotere pressiemogelijkheden t.a.v. beleid
Interventies
Initiatieven
I.
Meerjarenplan (‘93)
• Termijn van 5 jaar
• Vorige plan: 7 thema’s
Huidig plan: 3 thema’s
• Projecten moeten op voorhand verantwoord worden.
• Subsidies
II.
Stedenbeleid - Participatieve ontwikkeling
(Bvb.: Kansarmoede- projecten, Plaatselijke educatieve netwerken,
…)
=> Veel disciplines werken samen
Interventies
Participatie
I.
Vertrouwen participanten (meetbaar?)
II. Verschuiving
• 20 jaar geleden: negatief beeld participatie en inspraak
Activiteiten gericht op de verschuivingen in de maatschappij.
• Anno 2010: ‘Doe- participatie’
= Participatie is inherent aan methodes:
o Vraaggericht werken
o Mensen ondernemen zelf actie
Discussie:
Is vraaggericht werken uitsluitend empowering?
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
Regelgeving
Samenlevingsopbouw Gent is een stadsdienst ? Ja / Neen
Subsidies: een overzicht
• Vlaamse Overheid: Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid,
Gelijke Kansen en Ontwikkelingssamenwerking
• Federaal Impulsfonds voor Migrantenbeleid
• Koning Boudewijnstichting
• Nationale Loterij
• Stedenfonds (via stad Gent)
• Veiligheids- en preventiecontract (via stad Gent)
• Gent Stad in werking
• Electrabelfonds
• Stichting Bonevolenta
• EFRO-doelstelling 2
Bron: www.samenlevingsopbouwgent.be
Regelgeving
I.
II.
III.
64% Vlaamse financiering (sinds 2004: enveloppefinanciering)
24% Stad Gent
Kleine %:
• middelen van de Provincie Oost- Vlaanderen
RISO werkt samen met verenigingen en het algemeen
welzijnswerk rond beleidssignalering inzake
armoedebestrijding
• Middelen voor preventie en veiligheid
worden in feite bij de stad gerekend. Ze komen van het
federaal niveau, maar ze worden bij de subsidies van de stad
gerekend
Regelgeving
Kantelmomenten
I.
Organisatie (‘83)
• VIBOSO
• RISO
II. Methodiek (‘83)
• Projectmatig werken
o Duidelijkheid
o Goede doelstellingen
o Planmatig werken
o Gefaseerd werken
I.
Meerjarenplan (’93)
Regelgeving
Spanningsveld autonomie/afhankelijkheid
I.
Afhankelijk van subsidies
• In Vlaanderen: residuele benadering / projectmatige
benadering
 Familiale netwerk is verantwoordelijk voor het welzijn
van de mens.
 De overheid treedt op bij tekorten.
Overheerst de agogische boven de sociaal-politieke functie ? Ja / Neen
II.
Politiek onafhankelijk ?
• Beleidsdoelstellingen / Strategiebepaling
• Autonoom handelen
 Nood aan dialoog en communicatie
 Evenwichtsoefening
Regelgeving
III.
Perspectievenstrijd
• Politieke sfeer: te weinig verband met politieke contexten of
beleidsniveaus
• Sociale sfeer: te weinig kansen in positiebepaling
IV. Samenlevingsopbouw als middenpool in veel belangen
• Buurt
• Beleid
• Opbouwwerkers
• Participanten
• Flexibiliteit
• Maatschappelijke tendensen (innovatief)
• Management
• Marktdenken
• Professionalisering
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
Professioneel werken is werken met
onderbouwde, gelegitimeerde methoden.
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
- opbouwwerkmethodiek
- Wim Van Damme
- Alain Storme
- herstructurering in 1983
- vermethodologisering
- Lut Vael
- management organisatie
Professioneel werken is werken met onderbouwde,
gelegitimeerde methoden.
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
Opbouwwerkers moeten kritisch staan
tegenover maatschappelijke evoluties.
Samenlevingsopbouw
Inleiding
- agogische kernopdracht
- politieke kernopdracht
- reflectie op maatschappelijke evoluties
- thematische vorming
- Alain Storme
- politiek-ideologische opbouwwerker
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
Opbouwwerkers moeten kritisch staan tegenover
maatschappelijke evoluties.
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
Het werken met vrijwilligers is een deel van de
opdracht van Samenlevingsopbouw.
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
Professionalisering
- Wim Van Damme
- mensen uit je doelgroep
- zichzelf overbodig maken
- discussie
- Lut Vael
- kwetsbaarder dan vrijwilligers in andere
organisaties
- deel van de opdracht van SLO
Het werken met vrijwilligers is een deel van de opdracht van
Samenlevingsopbouw.
Samenlevingsopbouw
Inleiding
Historiek
Interventies
Regelgeving
professionalisering
Thema’s
- gemeenschapsvorming
- Lokale economie
- doelgroepen
- stadsvernieuwing
gemeenschapsvorming
gemeenschapsvorming
Lokale economie
stadsvernieuwing
doelgroepen
- Gemeenschappelijke punten Buurtwerk en
Samenlevingsopbouw :
- begrippenkader
- gemeenschapsvorming
- aandachtspunt oorsprong
- Bespreking Buurtwerk en
Samenlevingsopbouw
- Discussiepunten
inhoud
gemeenschapsvorming
gemeenschapsvorming
Lokale economie
- Begrippen sociale cohesie, leefbaarheid en
gemeenschapsvorming
stadsvernieuwing
-> verwarring en overlapping
doelgroepen
-> verschillende invalshoeken
Gemeenschappelijke punten
gemeenschapsvorming
gemeenschapsvorming
-
3 verschillende kaders omtrent GV :
Lokale economie
stadsvernieuwing
doelgroepen
- homogeniteit
- herkenbaarheid
- ambivalentie
Gemeenschapsvorming volgens Maria De Bie
gemeenschapsvorming
gemeenschapsvorming
invloed op zowel
Lokale economie
stadsvernieuwing
doelgroepen
- Individueel niveau
- Collectief niveau
Gemeenschapsvorming volgens Marc Verheirstraeten
gemeenschapsvorming
gemeenschapsvorming
Lokale economie
- Teloorgang verzuiling
- Detraditionalisering
stadsvernieuwing
doelgroepen
- Aandachtspunt van de samenleving
-> aandachtspunt in SLO
gemeenschapsvorming
gemeenschapsvorming
- GV minder centraal : leefbaarheid
centraal?
Lokale economie
stadsvernieuwing
- Onrechtstreeks effect projecten
doelgroepen
- Inspraakproces/participatie
samenlevingsopbouw
Lokale economie
Lokale economie
Reguliere economie
= Stedelijke economie
Sociale economie
Informele economie
Economie
Het geheel van de financiële voorzieningen, de handel en industrie van een land.
Lokale economie
Reguliere economie
Sociale economie
Informele economie
-Industrie
-Logistiek
-Service cluster
-Kenniscluster
-Detailhandel en horeca
-Landbouw
-Ambulante handel
• Voornamelijk gericht op winst maken (profit- of harde sector)
• Groeiend belang globalisme, (neo-)liberalisme
• Toenemende aandacht duurzaam ondernemen (met korrel zout)
Lokale economie
Reguliere economie
Sociale economie
Informele economie
‘De sociale economie bestaat uit een verscheidenheid van
bedrijven en initiatieven die in hun doelstellingen de realisatie
van bepaalde meerwaarde vooropstellen en hierbij de volgende
basisprincipes respecteren:
- voorrang van arbeid op kapitaal,
- democratische besluitvorming,
- maatschappelijke inbedding,
- transparantie,
- kwaliteit en duurzaamheid.
Sociale economie biedt aan personen die (nog) niet op de
reguliere markt terechtkunnen de mogelijkheid om toch arbeid
te verrichten of een opstap naar de reguliere economie
• non-profit- of zachte sector
• Groeiend belang lokaal niveau, socialisme (overheidstussenkomst)
• Duurzaam ondernemen
Lokale economie
Reguliere economie
Sociale economie
Informele economie
-Thema arbeid
- Leefbaarheid
- Diep i.p.v. breed werken
- Tegengestelde logica’s
- Evolutie naar zelfstandige sector
Discussie
Wat primeert ? Streven naar 100% participatie of hogere kwaliteit bij lager percentage?
Voorbeeld volkstuintjes Rabot, magazijnier sociale kruidenier
Lokale economie
Reguliere economie
Sociale economie
Als overlevingsstrategie, zonder
intentioneel schade te berokken
aan andere personen.
Crimineel
Bvb.:
- Ismaël Farouk
- Fruitstandjes
- Strijksalon zonder vergunning
Bvb.:
-Mensen, drug- of wapenhandel
Informele economie
Kun je als opbouwwerker een illegaal circuit ondersteunen ? Ja / Neen
• niet erkend
• niet georganiseerd door de stad
• illegaal
Lokale economie
Reguliere economie
Informele economie
Sociale economie
Lokale economie
Markt
Wederkerigheid
Herverdeling
Stadsvernieuwing
Historiek
Stadsvernieuwing = ?
Doel
Samenlevingsopbouw
en stadsvernieuwing
Verschuivingen
Spanningsvelden
Stadsvernieuwing
Stadsvernieuwing
Historiek
Stadsvernieuwing = ?
Doel
Samenlevingsopbouw
en stadsvernieuwing
Verschuivingen
Spanningsvelden
• 19de eeuws stadsgordel
• Industriële revolutie:
migratiebewegingen
– Immigratie
– Emigratie
• Woon- en ruimtelijke kwaliteit
• Wijk na wijkaanpak
– Zuurstof voor de Brugse Poort
– Bruggen naar Rabot
– Ledeberg leeft!
Stadsvernieuwing
Historiek
Stadsvernieuwing = ?
Doel
Samenlevingsopbouw
en stadsvernieuwing
Verschuivingen
• Stadsprojecten
– Strategische interventies
– Structurerende impact
– Hefboomwerking
– Focus: ruimtelijk, sociaal,
cultureel en economisch
Spanningsvelden
“Wat we dan concreet bedoelen met stadsvernieuwing
in de Vlaamse context, is dat er dan allerlei projecten
aan opgehangen worden (Stijn Oosterlinck)”.
Stadsvernieuwing
Historiek
Stadsvernieuwing = ?
Doel
Samenlevingsopbouw
en stadsvernieuwing
Verschuivingen
Spanningsvelden
• Sociale weefsel
• Participatie
• Stadsvlucht keren, segregatie halt
toe roepen en sociale mix realiseren
op wijkniveau
Beleidsvisie
• Katalysator
• Fysiek-ruimtelijk, economisch en
sociocultureel
• Leefbaarheid
• Verschillende actiepunten in het
beleid
Stadsvernieuwing
Historiek
Stadsvernieuwing = ?
Doel
Samenlevingsopbouw
en stadsvernieuwing
Verschuivingen
Spanningsvelden
• Informatie, inspraak en participatie
• Positief gebruik van de openbare
ruimte
• Kader
– Meerwaarde van projecten,
evaluatie gevolgen
– Voelspriet voor ongerustheid
– Organisatie, ondersteuning en
voorbereiding
– Realisatie van
bewonersbetrokkenheid
– Terugkoppeling van de resultaten
– Evaluatie na uitvoering van
deelprojecten
Stadsvernieuwing
Historiek
Stadsvernieuwing = ?
‘Leefbaarheid'
Doel
Samenlevingsopbouw
en stadsvernieuwing
Verschuivingen
Spanningsvelden
Vroeger: mobiliteit
Nu: woonfuncties, publieke
ruimtes die verkeersvrij zijn,
groen in de stad
Stadsvernieuwing
Historiek
Stadsvernieuwing = ?
Doel
Samenlevingsopbouw
en stadsvernieuwing
Verschuivingen
Spanningsvelden
- Huidige <-> nieuwe bewoners
- Ruimtelijk <-> sociaal - cultureel,
economisch
- Sociale verdringing
- Participatie
- Invulling
- Middelen