Transcript Substancje stymulujące

Substancje stymulujące
F 14.- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania
spowodowane przyjmowaniem kokainy
F 15.- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania
spowodowane przyjmowaniem innych substancji
stymulujących, w tym kofeiny
Erythroxylon coca – krasnodrzew
peruwiański
• Boliwia, Kolumbia, dorzecze Amazonki
• 1859 r Albert Niemann wyizolowanie
alkaloidu kokainy z liści coca
• Dzialanie stymulujące na OUN
reklamowano do lat 60-tych, jako lek
Zależność czasu działania kokainy
od drogi podania i postaci
• Kokaina HCL (proszek); liście kokainy –doustnie
– od 45 do 90 min.
• Kokaina HCL; donosowo - 30 do 45 min.
dożylnie - 10 do 20 min.
• Pasta kokainowa; palona - 5 do 10 min.
• „crack” czyli wolna zasada kokainy (free base);
wdychane opary – 5 do 10 min.
Jest to bardziej lotne postacie kokainy.
„Kryształki” przy podgrzewaniu w fajce „pękają”.
Crack można mieszać z tytoniem
Stymulanty
•
•
•
•
•
Krótki czas działania
Krótkie „ciągi”
Psychozotwórcze
Pobudzające
Z. Abstynencyjny –
dominują objawy
psychiczne
• Ostre zatrucie –
psychoza
Opioidy
•
•
•
•
•
Znacznie dłuższy
Długie „ciągi”
Antypsychotyczne
Uspokajające
Z. Abstynencyjny –
dominują objawy
fizykalne
• Ostre zatrucie –
śpiączka
Alkohol + kokaina
• Przy stosowaniu w.w. w drodze
metabolizmu tych substancji dochodzi do
transesrtyfikacji kokainy (zamiana grupy
metylowej na rodnik etylowy) i powstaje
etylokokaina.
• Jest to związek który potęguje efekt
euforyczny, wydłuża czas trwania zjawiska
• Jest bardziej toksyczny niż koka, daje
silniejsze objawy niepożądane
Struktury oun – działanie kokainy
•
•
1.
2.
3.
4.
Bardzo silna stymulacja Układu nagrody
(mezolimbiczny układ dopaminergiczny)
Układ nagrody: neurony
dopaminergiczne w nakrywce brzusznej
śródmózgowia (VTA) oraz docelowo:
Jądro półleżące (n. accumbens)
Jadro ogoniaste
Jadro migdałowate
Kora przedczołowa )prefrontal cortex)
c.d.
• Narkotyki zakłócają stan równowagi
dopaminy w układzie nagrody
• Narkotyki pobudzają sekrecję dopaminy
znacznie bardziej niż w warunkach
fizjologicznych
• Kokaina – blokuje wychwyt zwrotny w VTA
• Amfetamina – j.w. + hamuje enzym MAO +
stymuluje sekrecję DOPA w neuronach
VTA
I m.in. z tego powodu
• Kokaina czy amfetaminy są łączone, w
kolejności z: alkoholem, opiatami, BZD w celu
„wyciszenia” psychicznego, zaśnięcia, przyjęcia
pokarmu.
• Do opiatów najczęściej dodawane są: alkohol i
stymulanty (stosowane jako „dodatki energii”)
oraz BZD („wzmocnienie” działania opioidów)
• Łączenie sub. psych. modyfikuje przebieg
uzależnienia oraz pogarsza rokowanie
Kokaina - dlaczego biała dama?
• Powoduje euforię nie do nasycenia, euforię
której nie można zaspokoić, stąd często zużywa
się cały zapas kokainy
• Wyostrzenie spostrzegania (gotowość do iluzji)
• Wzmożona samoocena, pewność siebie
• Zwiększona sprawność (tylko do określonej
granicy)
• Ustąpienie zmęczenia, bezsenność
• Potrzeba kontaktów emocjonalnych z ludźmi
• Ogólny wzrost aktywności
Granica psychozy, przedawkowania
•
•
•
•
Zmniejszenie lęku społecznego
Podniecenie seksualne
Spadek łaknienia
Wytrzeszcz gałek ocznych
Skurcz mięśni
• Rozszerzenie źrenic
• Wzrost ciśnienia krwi, tachykardia i poruszających
tachypnoe
gałki
• Ból w klatce piersiowe, poty, z dusznością
występują
zazwyczaj w godzinę po przyjęciu kokainy u 40%
przyjmujących
• Kokaina zwęża tętnice m.in. mózgowe
• Jeżeli poziom kokainy we krwi utrzymuje
się przez dłuższy czas – występują
objawy udaru
• Kokaina przespiesza rozwój miażdżycy n.
mózgowych !
• Krótkie ciągi, intensywne, zazwyczaj
powtarzane dawki co 30 min. (rush)
Efekty działania wyższych dawek
kokainy – objawy zatrucia
•
•
•
•
•
•
•
•
Znaczne pobudzenie psychoruchowe
Pocenie się, gorączka,
Szerokie źrenice
Suche śluzówki
Bóle wieńcowe, zaburzenia rytmu serca, wysokie RR
Biegunka, nudności, wymioty
Lęk………………nastawienia urojeniowe
Gadatliwość, przyspieszony tok myślenia aż do mowy
inkoherentnej
• majaczenie……napady drgawkowe
Przewlekłe przyjmowanie
• Objawy psychotyczne: urojenia prześladowcze,
omamy wzrokowe i słuchowe, niekiedy
pseudoomamy cenestetyczne
• Zaburzenia nastroju
Robaczki pod
• Zaburzenia snu
skórą
• Wyniszczenie
Agresja
• Stereotypie ruchowe
Samobójstwa
• Szereg dolegliwości somatycznych
Drażliwość
z. depresyjny
Wybrane powikłania
somatyczne u uzależnionych od
stymulantów
• Zaburzenia układu krążenia: rytmu serca,
nadciśnienie, przewlekły skurcz n.
krwionośnych, przyspieszenie rozwoju
miażdżycy n.wieńcowych, uszkodzenie płytek
krwi – bóle wieńcowe jako niedokrwienie - zawał
• Zaburzenia układu oddechowego (głównie u
palaczy i przyjmujących donosowo): kaszel, bóle
w kl.p., duszność, rozedma, tzw.”płuca palaczy
kraku”, odmy samoistne, aseptyczna martwica
przegrody nosowej
• Zaburzenia ukł. nerwowego: napady
drgawkowe, udary mózgowe
(niedokrwienne i krwotoczne), bóle
głowy, stereotypie ruchowe, drżenia
mięśniowe, ataksja.
• Inne zaburzenia: nieprawidłowy rozwój
płodu, poronienia, hiperprolaktynemia.
powody
używania
Typ A
Typ B
raczej
środowiskowe
genetyczne
kobiety
79%
mężczyźni
61%
osobowość
Inicjacja nar.
21%
39%
Niska pobudliwość
Wysoka pobudliwość
Słabe dążenie do
Wysokie dążenie do
intensywnych przeżyć Intensywnych przeżyć
późna
wczesna
Przebieg
używania
Lekki, epizodyczny
b. ciężki, powikłany
przyjmowaniem innych
narkotyków
Uboczne
skutki
Słabo wyrażone
bóle w kl.p., agrasja
dawki
niskie
wysokie
Stymulanty a ciąża
• 20% kobiet w ciąży używa kokainy (USA)
• Crack babies – wady wrodzone (10%
dzieci); zespół abstynencyjny
(upośledzenie łaknienia, nadpobudliwość,
płaczliwość, zaburzenia snu i czuwania,
mały przyrost wagi)
Odstawienie amfetamin,
kokainy
• Ostra faza początkowa zespołu „crash”
• Spowolnienie psychoruchowe
• Przedłużony czas snu (nawet do kilku dni),
rzadziej bezsenność
• Uczucie krańcowego zmęczenia, apatii
• Obniżenie nastroju
• Nadmierne łaknienie
• Obniżenie napięcia mięśniowego
c.d. zespołu odstawienia
• Często zespół następuje samoistnie (zasypianie) po
„ciągu”
• Obniżenie nastroju porównywane jest do nastroju w
dużej depresji, często występują i są realizowane myśli
samobójcze
• Godzinowa zmienność ujemnego nastroju (złość,
drażliwość, rozpacz) jest cechą charakterystyczną
kokaina
• ANHEDONIA, APATIA, ANERGIA, GŁÓD KOKAINY objawy mogą utrzymywać się do 3-6 tygodni.
• Faza wygasania objawów zespołu abstynencyjnego
Rozwój tolerancji - stymulanty
• Szybki: efekt euforyczny, anorektyczny,
zaburzeń snu
• Wolniejszy: rozszerzenie źrenic,
hipertermia, tachykardia, nadciśnienie,
tachypnoe, pobudzenie
• BRAK tolerancji w zakresie działania
psychotycznego amfetamin i kokainy.
Amfetaminy – pochodne
B-fenetyloaminy
• Amfetamina (prawo- i lewoskrętna, racemiczna)
okres biologicznego półtrwania 4-6 godzin
sprzedawana jako sól kwasu siarkowego.
Zmienność produktów i technik pozwala ustalić
nawet laboratoria gdzie była produkowana.
• Synteza 1887 r.
• Zastosowanie w medycynie: dawniej: otyłość,
depresja, parkinsonizm, nadmierne uspokojenie
przy leczeniu epilepsji. Obecnie: ADHD,
narkolepsja
Drogi przyjmowania
• Doustna, do nosa, dożylnie
• Palona (d-metamfetamina) „ice”
• „Run” – ciąg przyjmowania amfetamin trwa
zazwyczaj kilkanaście dni, po którym następuje
samoistny okres abstynencji.
• Dawki są indywidualnie zrożnicowane, nawet do
2 g/doba
• „Rush” – występuje po przyjęciu amf. –
przeżycie zbliżone do orgazmu, krótkotrwałe
Działanie amfetaminy – optymalne
dawki
•
•
•
•
Pobudzające OUN
Zniesienie uczucia zmęczenia
Euforię
Wzmożona koncentrację uwagi i
kojarzenia
• Poczucie wydolności fizycznej i
psychicznej
• Nasilają: inicjatywę, napęd, agresywność
Działanie amfetamin c.d.
•
•
•
•
Obniżają potrzebę snu
Oraz łaknienia
Rozszerzają źrenice
Przyspieszają czynność serca, podnoszą
ciśnienie tętnicze
Pośrednie skutki przewlekłego
przyjmowania amfetamin
• Choroby wszczepienne (wirusowe choroby
wątroby, HIV, posocznice)
• Zapalenie bakteryjne wsierdzia, ropnie
• Zapalenie żył
• Zatory, wylewy
• Przyczyny nagłych zgonów: samobójstwa,
wypadki, pobudzenie z agresywnością,
zatrucia
Narkotyki zmodyfikowane
_designer drug
Podział na dwie grupy
1. Pochodne o działaniu podobnym do
amfetaminy (analogi amfetaminy i
metamfetaminy)
2. Pochodne o działaniu podobnym do
opioidów (analogi fentanylu i
fencyklidyny)
Działanie na OUN
• Działanie stymulujace – amfetamina i jej analogi:
amfetamina, metamfetamina, efedryna, cat oraz
zaliczane do halucynogenów ICD-10
• Działanie dominujące halucynogenne analogów
amfetaminy: DOM, PMA, DOB
• Działanie stymulujaco-halucynogenne analogow
amf.:MDMA, MDEA, MDA, PMMA
metamfetamina
• Okres biologicznego półtrwania do 9 godzin
• Ma silniejsze działanie ośrodkowe niż
amfetamina
• Przyjmowana dożylnie, doustnie, wdychana
przez nos
• Bardzo intensywne ciągi (run) b. szybko narasta
tolerancja na działanie euforyczne
• Chlorowodorek metamfetaminy „ice” , „cristal
glass” jest palony (odgłosy jak crack)
• Neurotoksyna : niszczy zakończenia
serotoninergiczne i dopaminergiczne
kofeina
• Powoduje uzależnienie psychiczne, fizyczne
oraz wzrost tolerancji.
• Działa stymulująco na OUN powodując:
• Poczucie jasności myślenia
• Przyspieszenie akcji serca
• Dodatnie działanie inotropowe
• Pogłębienie i przyspieszenie oddechów
• Wzmożenie diurezy i wydzielania soków
żołądkowych
Objawy uzależnienia od kofeiny
podobne do nerwicy lękowej
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Stany lękowe
Zaburzenia snu oraz
Nastroju: przygnębienie, drażliwość
Niepokój, kołatanie serca
Bóle głowy
Nadwrażliwość na ból i dotyk
Dzwonienie w uszach
Drżenie i kurcze mięśniowe
Zaparcia/biegunki