Transcript TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NOÂNG LAÂM TP HOÀ CHÍ MINH

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NOÂNG LAÂM TP
HOÀ CHÍ MINH
KHOA CHAÊN NUOÂI -THUÙ Y
*********
CHUYEÂN ÑEÀ 2
TÌM HIEÅU VEÀ CHU KÌ TEÁ BAØO
GV:
PGS.TS NGUYEÃN PHÖÔÙC NHUAÄN
SVTH : LYÙ LEÄ KIM
LÔÙP: DH06TY
MSSV: 06112064
MUÏC LUÏC
1. Định nghĩa
2. Sự phân bào đẳng nhiễm (mitosis)
2.1 Giai đọan tế bào phát trieån không phân chia-interphase
· G1 (gap 1-first growth phase)
· S (synthesis phase)
· G2 (gap 2-second growth phase)
2.2 Giai đọan phân bào –mitotic phase (M phase)
. Prophae (kì trước )
. Metaphase (kì giữa trung kì)
.Anaphase (kì sau -hậu kì)
.Telophase (kì sau -mạt kì)
2.3
Ý nghĩa vaø öùng duïng
3. Sự phân bào giảm nhiễm (meiosis)..
Sự phân chia của tế bào sinh dục
4 Tài liệu tham khảo
Ñònh nghóa
-Ñöôïc xaùc ñònh baèng khoûang thôøi gian giöõa hai laàn nguyeân phaân lieân tieáp
-Nghóa laø töø khi teá baøo ñöôïc hình thaønh ngay sau laàn nguyeân phaân thöù nhaát
cho ñeán khi noù keát thuùc laàn nguyeân phaân thöù hai
-Tuøy thuoäc töøng loïai teá baøo trong cô theå vaø tuøy thuoäc töøng loøai
-Chu kì teá baøo dieãn ra qua caùc quaù trình sinh tröôûng ,phaân chia nhaân,phaân chia
teá baøo chaát maø keát thuùc laø söï phaân chia teá baøo
-Moät chu kì teá baøo coù 2 thôøi kì roõ reät laø kì trung gian (gian kì) vaø nguyeân phaân
Hình :chu kì teá baøo
-Hai hình thöùc phaân baøo ôû teá baøo nhaân thöïc laø nguyeân phaân vaø giaûm
phaân.
-Phaân baøo ôû teá baøo nhaân sô dieãn ra theo hình thöùc phaân ñoâi
-Phaân baøo ôû teá baøo nhaân thöïc coù thoi phaân baøo goàm hai hình thöùc
nguyeân phaân vaø giaûm phaân hay phaân baøo ñaúng nhieãm vaø phaân baøo
giaûm nhieãm
2.SỰ PHÂN BÀO ĐẲNG NHIỄM(MITOSIS):
2.1Giai đọan tế bào phát triển, không phân chia
interphase (I phase)
Kì trung gian
Kì trung gian là thời kì sinh trưởng của teá baøo bao gồm ba
pha: .G1,; s G2
Ngay sau khi vừa phân chia xong tế bào bước vào pha G1
Chiếm phần lớn thời gian (tế bào người nuôi cấy trong ống
nghiệm có chu kì tế bào kéo dài 24h thì kì trung gian kéo chiếm 23h
còn nguyên phân chiếm 1h (nguồn:hocmai.com.vn))
Pha G1
-Teá baøo toång hôïp caùc chaát caàn cho söï sinh tröôûng, chuaån bò caùc tieàn
chaát, caùc ñieàu kieän cho söï toång hôïp ADN
-Thôøi gian cuûa G1 ôû teá baøo phoâi raát ngaén, coøn ôû teá baøo thaàn kinh
keùo daøi suoát ñôøi soáng cô theå
-Vaøo cuoái pha G1 coù moät thôøi ñieåm goïi laø ñieåm kieåm soùat (ñieåm R)
-Neáu teá baøo vöôït qua ñieåm R môùi tieáp vaø dieãn tuïc ñi vaøo pha S vaø dieãn
ra nguyeân phaân.neáu khoâng teá baøo ñi vaøo quaù trình bieät hoùa
Pha S
-Laø söï sao cheùp AND vaø nhaân ñoâi NST
-Khi keát thuùc pha S NST töø theå ñôn chuyeån sang theå keùp -goàm2 sôïi
cromatit ñính vôùi nhau ôû taâm ñoäng vaø chöùa hai phaân töû ADN gioáng nhau
taïo ra qua nguyeân phaân
-Ôû pha S coøn dieãn ra söï nhaân ñoâi trung töû coù vai troø ñoái vôùi söï hình
thaønh thoiphaân baøo sau naøy vaø caùc quaù trình toång hôïpnhieàu chaát cao
phaân töû ,caùc hôïp chaát giaøu naêng löôïng
Pha G2
-Tieáp tuïc toång hôïpprotein coù vai troø ñoái vôùi söï hình thaønh thoi phaân baøo
-NST ôû pha naøy vaãn giöõ nguyeân traïng thaùi nhö ôû cuoáipha S
2.2 Giai đọan phân bào –mitotic
phase (M phase)
-Trong quaù trình nguyeân phaân dieãn ra söï phaân chia nhaân vaø phaân chia teá baøo chaát
-Hai quaù trình naøy ñan xen nhau
2.2.1 Söï phaân chia nhaân:
Dieãn ra qua 4 kì: kì tröôùc ,kì giöõa ,kì sau kì cuoái
Quaù trình naøy coù nhöõng dieãn bieán sau:
KÌ TRUNG GIAN
KÌ TRƯỚC
chuyển tiếp đến kì giữa
KÌ CUOÁI
KÌ SAU
KÌ GIỮA
HÌNH PHÂN BÀO ĐẲNG NHIỄM
(nguồn:rebeccastmartin.com)
KÌ TRƯỚC
2 trung tử phân li về 2 cực
sự tạo thành thoi vô sắc.NST đóng xoắ
chuyển tiếp đến kì giữa
KÌ GIỮA:Màng nhân và nhân con bíên mất NST kép đóng xoắn
cực đại, đính vào TVS ở tâm động tập trung thành hàng ở mp
xích đạo của thoi voâ saéc
KÌ SAU:
từng NST tách ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực nhờ
sự co rút của sợi của thoi phân bào
KÌ CUỐI:NST dãn xoắn dài ra mãnh dần
KÌ TRUNG GIAN
Sự phân chia nhân kết thúc thoi vô sắc tan biến
Màng nhân và nhân con tái hiện ở thời điểm cuối của sự phân
chia
Khi quá trình nguyeân phaân kết thúc thì từ một teá baøo mẹ (2n) cho ra hai con
đều chứa bộ nhiễm sắc thể giống nhö ôû teá baøo meï
2.2.2.Phân chia teá baøo chất
Sự phân chia teá baøo chất ở động vật
được thực hiện bằng sự hình thành eo thắt,
còn ở teá baøo thực vật bằng sự hình thành
vách ngăn.
2.3 Ý NGHĨA CỦA NGUYÊN PHÂN
Nguyeân phaân là phương thức sinh saûn của teá baøo và ở
những sinh vật đơn bào nhân thực.
Cô theå ña baøo lớn lên nhờ quá trình nguyeân phaân .
Nguyên phân là phương thức truyền đạt và ổn định bộ
nhiễm sắc thể đặc trưng của loøai
Sinh trưởng của các mô, cơ quan trong cơ thể nhờ chủ yếu vào sự
tăng số lượng teá baøo qua Nguyeân phaân Kết thúc nguyeân phaân tạo ra hai
teá baøo con đều chứa bộ nhiễm sắc thể giống như ở teá baøo mẹ.
Quá trình lớn lên của cơ thể và sự ổn định của bộ nhiễm sắc thể
trong quá trình này là nhờ nguyeân phaân
2.4 ỨNG DỤNG
Phương pháp giâm, chiết, ghép cành được tiến hành dựa
trên cơ sở của quá trình nguyeân phaân kĩ thuật nuôi cấy mô :nuôi cấy mô
trong ống nghiệm:nhân nhanh các giống tốt, nhân giống sạch virut, góp phần
chọn, tạo dòng teá baøo thực vật có khả năng chống sâu bệnh.
3.SỰ PHÂN BÀO GIẢM
NHIỄM ( MEIOSIS)
Giảm phân là hình thức phaân baøo diễn ra ở teá baøo sinh dục chín, gồm 2 lần
phaân baøo liên tiếp nhưng nhiễm sắc thể chỉ nhân đôi có một lần ở kì trung
gian trước lần phaân baøo I (giaûm phaân I).
Lần phaân baøo II (giaûm phaân II) diễn ra sau một kì trung gian rất ngắn.
3.1 Giaûm phaân I
Lần phaân baøo I của giaûm phaân có những diễn biến cơ
bản sau đây:
kì đầu :các nhiễm sắc thể kép xoắn, co ngắn, đính vào màng
nhân sắp xếp định hướng. Sau đó diễn ra sự tiếp hợp cặp đôi của các
nhiễm sắc thể kép tương đồng suốt theo chiều dọc và có thể diễn ra sự
trao đổi chéo giữa các nhiễm sắc tử không phải là chị em. Sự trao đổi
những đoạn tương ứng trong cặp tương đồng đã đưa
đến sự hoán vị của các gen tương ứng, do đó đã tạo ra sự tái tổ hợp của
các gen không tương ứng. Tiếp theo là sự tách rời các nhiễm sắc thể
trong cặp tương đồng và nhiễm sắc thể tách khỏi màng nhân.
kì giữa :từng cặp nhiễm sắc thể kép tương đồng tập trung và xếp song song ở
mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc.
kì sau :các cặp nhiễm sắc thể kép tương đồng phân li độc lập về
hai cực teá baøo.
kì cuối hai nhân mới được tạo thành đều chứa bộ đơn bội kép
(n nhiễm sắc thể kép), nghĩa là có số lượng bằng một nửa của teá baøo mẹ.
Sự phân chia teá baøo chất diễn ra hình thành hai teá baøo con tuy đều chứa bộ
n nhiễm sắc thể kép, nhưng lại khác nhau về nguồn gốc thậm chí cả cấu trúc
(nếu sự trao đổi chéo xảy ra).
Sau kì cuối giaûm phaân I là kì trung gian diễn ra rất nhanh, trong thời
điểm này không xảy ra sao chép ADN và nhân đôi nhiễm sắc thể.
3.2. Giaûm phaân II
Giaûm phaân II diễn ra nhanh chóng hơn nhiều so với lần I và
cũng trải qua 4 kì.
kì đầu thấy rõ số lượng nhiễm sắc thể kép đơn bội.
kì giữa: nhiễm sắc thể kép xếp thành một hàng trên
mặt phẳng xích đạo của thoi phaân baøo . Mỗi nhiễm sắc thể kép
gắn với một sợi tách biệt của thoi phaân baøo . Thông thường,
các nhiễm sắc tử chị em hay sợi crômatit đã tách nhau một
phần.
kì sau sự phân chia ở tâm động đã tách hoàn toàn hai
nhiễm sắc tử chị em và mỗi chiếc đi về một cực của teá baøo
kì cuốI:các nhân mới được tạo thành đều chứa bộ n
nhiễm sắc thể đơn và sự phân chia teá baøo chất được hoàn thành,
tạo ra các teá baøo con.
Sự tan biến và tái hiện của màng nhân, sự hình thành và mất đi
của thoi phaân baøo ở hai lần phaân baøo của giaûm phaân cũng diễn ra
như ở nguyeân phaân .
3.3 Ý NGHĨA CỦA GIẢM PHÂN
Nhờ có giaûm phaân , giao tử được tạo thành mang bộ nhiễm sắc thể đơn
bội (n) và qua thụ tinh giữa giao tử đực và cái mà bộ nhiễm sắc thể lưỡng
bội (2n) được phục hồi.
Như vậy, các quá trình giảm phân,nguyên phân và thụ tinh đã
đảm bảo duy trì ổn định bộ nhiễm sắc thể đặc trưng của những loøai sinh
saûn hữu tính qua các thế hệ cơ thể, nhờ đó thông tin di truyền được
truyền đạt ổn định qua các đời, đảm bảo cho thế hệ sau mang những đặc
điểm của thế hệ trước.
Sự phân li độc lập và trao đổi chéo đều của các cặp nhiễm sắc thể
tương đồng trong giaûm phaân đã tạo ra nhiều loại giao tử khác nhau về
nguồn gốc, cấu trúc nhiễm sắc thể cùng với sự kết hợp ngẫu nhiên của
các loại giao tử qua thụ tinh đã tạo ra các hợp tử mang những tổ hợp
nhiễm sắc thể khác nhau dẫn đến sự đa dạng về kiểu gen và kiểu hình
đưa đến sự xuất hiện nguồn biến dị tổ hợp phong phú ở những loøai sinh
saûn hữu tính.
3.4 ỨNG DỤNG
Tạo nguồn biến dị phục vụ
cho công tác chọn giống và tiến
hóa
4.TÀI LIỆU THAM KHẢO:
tieáng vieät
www.Hocmai.com.vn
www.Onthi.com.vn
www.tvtc.bachkim.com
tieáng anh
www.Biologycorner.com
www.rebeccastmartin.com