Transcript Uniwersytet Łódzki

Finansowanie świadczeń medycznych
ze środków prywatnych w okresie
transformacji systemu ochrony zdrowia
w Polsce
Jadwiga Suchecka
Iwona Laskowska
Katedra Ekonometrii Przestrzennej
Uniwersytet Łódzki
Katedra Polityki Ochrony Zdrowia
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Źródła danych

Podstawą przeprowadzonych analiz empirycznych
były wybrane dane obejmujące lata 1999-2007,
pochodzące z badań reprezentacyjnych:

Budżety gospodarstw domowych (w latach 19992006), GUS, Warszawa

Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych w
2006 r, GUS, Warszawa

Raporty Rady Monitoringu Społecznego: „Diagnoza
społeczna. Warunki i jakość życia Polaków,
Warszawa, 2000, 2003, 2005, 2007
Przeprowadzona ocena jest:





Oceną z perspektywy pacjenta
Oceną w świetle danych statystycznych
Pozwala na:
ocenę wydatków gospodarstw domowych na opiekę
zdrowotną,
ocenę możliwości zaspokojenia potrzeb z zakresu
ochrony zdrowia
Obciążenie finansowe gospodarstw domowych wydatkami
na zdrowie
Udział wydatków na ochronę zdrowia w dochodach rozporządzalnych
w wybranych latach
pracownicy na
stanowiskach
nierobotniczych
pracownicy na
stanowiskach robotniczych
8,00%
7,00%
6,00%
rolnicy
5,00%
pracujący na własny
rachunek
4,00%
3,00%
2,00%
użytkujący gospodarstwo
rolne
1,00%
emeryci i renciści
0,00%
1996 1997 1998 2001 2002 2003 2005 2006
Źródło: Obliczenia własne
utrzymujący się z
niezarokowych żródeł
Obciążenie finansowe gospodarstw domowych
wydatkami na zdrowie
Udział wydatków na ochronę zdrowia w wydatkach ogółem
w wybranych latach
9,0%
8,0%
pracownicy na
stanowiskach
nierobotniczych
pracownicy na
stanowiskach
robotniczych
rolnicy
7,0%
6,0%
pracujący na własny
rachunek
5,0%
4,0%
3,0%
użytkujący
gospodarstwo rolne
2,0%
emeryci i renciści
1,0%
0,0%
1996 1997 1998 2001 2002 2003 2005 2006
Źródło: Obliczenia własne
utrzymujący się z
niezarokowych żródeł
Nierówności w finansowaniu

W świetle współczesnych analiz
najczęściej rozpatrywane są jako:
- koncentracja zjawiska,
- odległości ekonomiczne pomiędzy
różnymi populacjami.
Współczynnik Giniego dla dochodów
oraz wydatków na artykuły
i usługi medyczne
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
dochody
artykuły
medyczne
usługi medyczne
1996
Źródło: Obliczenia własne
1999 2001
2006
Odległość ekonomiczna D0 jest zdefiniowana jako
prawdopodobieństwo tego, iż wartość wydatków na zdrowie dla
jednej populacji jest wyższa niż dla innej
(bez uwzględnienia wielkości różnicy)

Oznaczenia:

ER – emeryci i renciści,
WŁR – pracujący na własny rachunek,
PRR – pracownicy na stanowiskach robotniczych ,
UZG – pracownicy użytkujący gospodarstwo rolne,
PRN – pracownicy na stanowiskach nierobotniczych,
UNZ – utrzymujący się z niezarobkowych źródeł,
ROL – rolnicy.






Macierze odległości ekonomicznych D0 dla wydatków na artykuły
medyczne według grup społeczno-ekonomicznych
1999
ER
ER
0,00
PRN
PRN
0,567
WR
0,704
PRR
0,807
ROL
0,809
UNZ UZG
0,814 0,824
0,000
0,209
0,393
0,397
0,406 0,424
0,000
0,216
0,000
0,219
0,004
0,231 0,252
0,015 0,036
0,000
0,011 0,032
0,000 0,210
WR
PRR
ROL
UNZ
UZG
2001
ER
0,000
ER
0,00
PRN
PRN
0,294
WR
0,554
PRR
0,680
ROL
0,710
UZG
0,723
0,000
0,451
0,601
0,616
0,629
0,000
0,107
0,000
0,130
0,003
0,160
0,006
0,000
0,003
0,000
WR
PRR
ROL
UZG
2006
ER
PRN
WR
Źródło: Obliczenia własne
PRR
ROL
ER
PRN
WR
PRR
ROL
0,00 0,480↑ 0,647 ↑ 0,703↑ 0,704
0,000 0,345 ↓ 0,462 ↓ 0,463 ↓
0,000
0,116
0,118
0,000
0,002
0,000
Macierze odległości ekonomicznych D0 dla wydatków na usługi
medyczne według grup społeczno-ekonomicznych w latach 1999,
2001, 2006
WR
ER
PRN
UZG
PRR
ROL UNZ
1999
WR
0,00
ER
0,123
0,297
0,709
0,744
0,777
0,831
0,000
0,097
0,567
0,575
0,688
0,824
0,000
0,545
0,000
0,574
0,008
0,614
0,218
0,815
0,542
0,000
0,216
0,000
0,534
0,348
PRN
UZG
PRR
ROL
UNZ
2001
ER
0,000
ER
0,00
PRN
PRN
0,051
WR
0,324
PRR
0,685
ROL
0,712
UZG
0,736
0,000
0,222
0,607
0,616
0,633
0,000
0,547
0,000
0,579
0,140
0,608
0,416
0,000
0,031
0,000
WR
PRR
ROL
UZG
2006
ER
WR
PRN
Źródło: Obliczenia własne
PRR
ROL
ER
WR
PRN
PRR
ROL
0,00
0,041
0,000
0,143
0,101
0,407
0,393
0,593
0,490
0,000
0,320
0,451
0,000
0,160
0,000

wzrost odległości ekonomicznych pomiędzy
gospodarstwami domowymi emerytów i
rencistów i pozostałymi grupami społecznoekonomicznymi w przypadku artykułów
medycznych,

świadczący o rosnących obciążeniach
wydatkami na usługi i artykuły medyczne w tej
grupie społecznej

w przypadku usług medycznych nieznaczny
spadek odległości ekonomicznych
Ocena funkcjonowania ochrony zdrowia
na podstawie badań modułowych
Ogólnopolskie, reprezentacyjne badania
„Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych
w 2006 r.” przeprowadzone zostały w IV kwartale 2006 r.
Badaniem objęto ponad 4 694 gospodarstw domowych,
w których zbadano ok. 43 tys. osób
Wyniki zostały uogólnione na wszystkie indywidualne gospodarstwa
domowe
Zalety badań modułowych

Badanie modułowe pozwala na analizę
wykorzystania świadczeń zdrowotnych i ich
finansowania w powiązaniu z:

czynnikami demograficzno-społecznymi (wiek,
poziom wykształcenia, dochody, klasa
miejscowości zamieszkania, główne źródło
utrzymania)

czynnikami zdrowotnymi (samoocena stanu
zdrowia, poważne problemy zdrowotne, choroba
przewlekła, stopień niepełnosprawności,
pobieranie renty)
Przeciętne miesięczne wydatki na osobę związane
z ambulatoryjną opieką zdrowotną (w zł)
80
70
60
50
40
30
20
10
0
pracujący na
st.robotniczym
pracujący na st.
nierobotniczym
rolnicy
pracujący na
własny rachunek
emeryci
renciści
Razem
Leki
Ambulatoryjna poz
specjalistyczna opieka ambulatoryjna
leczenie stomatologiczne
Wydatki na leki i art. farmaceutyczne


Przeciętne kwartalne wydatki na leki i artykuły
farmaceutyczne - 86,16 zł na osobę
(w porównaniu z rokiem 2003 wzrost o 20%)
W przypadku
 - emerytów- 168,31 zł,
 - rencistów – 126, 79,
 - osób mieszkających w wielkich miastach – 127, 77 zł,
 - osób o znacznym stopniu niepełnosprawności- 147, 35 zł,
 -o wysokich dochodach (piąta grupa kwintylowa)- 135,45 zł,
 - osób bezdzietnych – 117,62 zł.
Ocena możliwości wykupu leków




31,4% badanych nie odczuwało ograniczeń finansowych
związanych z wykupem leków
dla 44,7% badanych zakup leków był dużym obciążeniem
(emeryci, renciści, osoby niepełnosprawne, przewlekle chore,
rodziny wieloosobowe)
(sytuacja poprawiła się w porównaniu z poprzednią edycją badania
– w 2003 roku)
Porady lekarskie – przyczyny rezygnacji

12,7% członków gospodarstw domowych nie korzystało
z porady lekarza pomimo istnienia takiej potrzeby

Wśród głównych przyczyn rezygnacji:

brak pieniędzy - (19%)
długa lista oczekujących- (18%)

Wizyty u stomatologa
Gospodarstwa korzystające z usług stomatologicznych
niefinansowanych przez NFZ- 30,9 %




11,9 % badanych zrezygnowało
z wizyt u stomatologa
Główne przyczyny:
brak pieniędzy- 35%
długa lista oczekujących - 20%
Przyczyny korzystania z usług medycznych
niefinansowanych przez NFZ:






zbyt odległe terminy w podmiotach mających kontrakty z NFZ
(37%),
lepsi specjaliści (lekarze) – 33%,
lepsze wyposażenie w sprzęt i materiały medyczne (7,9%),
brak lekarza odpowiedniej specjalności w podmiotach
mających kontrakty z NFZ (7,5%),
lepsze traktowanie pacjenta (6,3%),
inne (8,3%),
Najczęściej z porad niefinansowanych
przez NFZ korzystają gospodarstwa:







pracujących na własny rachunek,
pracujących na stanowisku nierobotniczym,
gospodarstwa z 1 i 2 dzieci,
z 2 osobami pracującymi,
w miastach o liczbie mieszkańców - 500 tys. lub
więcej,
o wysokich dochodach,
z osobami przewlekle chorymi.
Ocena wysokości wydatków poniesionych przez
gospodarstwa domowe (w%)
wyszczególnienie
razem
bardzo duże
duże
średnie
małe
bardzo
małe
brak odpowiedzi
wydatki na lekarzy
100
2,9
10,5
23,1
17,5
24
22
wydatki na lekarzy dentystów
100
4
11,6
18,7
14,4
26,2
25,1
wydatki na badania medyczne
100
0,9
4,1
15,7
19,6
30,1
29,6
54,7
wydatki na pobyt w szpitalu
100
0,7
1,8
5,1
6,2
31,6
wydatki na zakup leków
100
17,4
29,8
31,8
11,5
4,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych
GUS
4,7
Zmiana częstości korzystania z placówek służby zdrowia
opłacanych z „kieszeni pacjenta”
(w porównaniu z rokiem 2005)
Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”
Zmiana częstości korzystania z placówek służby zdrowia
opłacanych z „kieszeni pacjenta”
(w porównaniu z rokiem 2005)
Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”
Zmiana częstości korzystania z placówek służby zdrowia
opłacanych z „kieszeni pacjenta”
(w porównaniu z rokiem 2005)
Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”
Dodatkowe dobrowolne ubezpieczenia
zdrowotne (DDUZ)

uprawnienia do świadczeń w ramach DDUZ posiada 2,2%
badanych (według danych GUS)
(świadczeń ambulatoryjnych, szpitalnych oraz łączonych)

z czego 75,5% stanowią mieszkańcy miast

46,5 % posiadających DDUZ to osoby z V grupy kwintylowej,

8,4% - osoby z I grupy kwintylowej

Gotowość wykupienia dobrowolnego ubezpieczenia
zdrowotnego (% gospodarstw domowych)
Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”
Gotowość wykupienia dobrowolnego ubezpieczenia
zdrowotnego (% gospodarstw domowych)
Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”
Gotowość wykupienia dobrowolnego ubezpieczenia
zdrowotnego (% gospodarstw domowych)
Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”
Skłonność do płacenia dodatkowej składki
miesięcznej
Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”