Transcript 140912_esf_-_sectoranalyse_farma_v1.0

Maatwerkdecreet in uitvoering
Sectoranalyse Farma
September 2014
© 2014 Deloitte Belgium
Doel van de sectoranalyse
•
Het doel van deze sectoranalyse is om een generiek overzicht geven van
de farma sector, incl. evolutie van de sector, algemene trends,
groeipotentieel, waardeketen, belangrijke spelers
•
Concreet zal er binnen deze sectoranalyse worden gefocust op de
wisselwerking tussen de Sociale Economie en de farma sector. Een
antwoord op de volgende vragen zal geformuleerd worden:
- Waar in de waardeketen zit er potentieel voor maatwerkbedrijven?
- Hoe kunnen potentiële activiteiten georganiseerd worden?
- Welke spelers kunnen partners zijn?
- Welke bedrijven zijn actief in de sector (concrete aanknopingspunten)?
- Bestaan er voorbeelden van samenwerkingen tussen sociale economie en
deze sector?
© 2014 Deloitte Belgium
2
Inhoudsopgave
Sectoroverzicht
4
Een overzicht van de Belgische markt
4
Naast groei, komen marges ook onder druk
5
Druk op de sector en de marges door de opmars van generische medicijnen
6
Het type spelers op de Belgische markt
7
Zowel grote spelers…
8
Als kleinere spelers
9
Aandachtspunten voor de sociale economie
10
Waardeketen
11
Potentieel voor sociale economie in farma
12
Individuele Medicatie Voorbereiding (IMV)
12
Opbrengstpotentieel vs. Kosten/ barrières
14
Belgische / Europese belangenorganisaties actief in Farma
15
Bijlagen
© 2014 Deloitte Belgium
16
Sectoroverzicht
Een overzicht van de Belgische markt
Apothekers & hospitalen
(omzetevolutie 1995 – 2012)
Apothekers
Hospitalen
Type producten verdeeld via apothekers in 2012
(% volume)
% aandeel van apothekers in totale markt
•
Het merendeel van de medicijnen (69%) wordt voornamelijk verhandeld via de traditionele apothekers,
hoewel we zien dat het aandeel van ziekenhuis apotheken de laatste 10 jaren aan een opmars bezig is.
•
We zien dat deze voordien sterk groeiende sector het toch moeilijk heeft en een stagnatie kent de laatste
5 jaren (jaarlijkse groei eerder rond de 1 à 2%).
•
Over the Counter (OTC) medicijnen (medicijnen te verkrijgen zonder medisch voorschrift) zijn goed voor
36,80% van de via apothekers verhandelde volume aan medicijnen.
© 2014 Deloitte Belgium
Bron: pharma.be
4
Sectoroverzicht
Naast groei, komen marges ook onder druk
•
De toegevoegde waarde is het verschil tussen
de omzet en de totale uitgaven voor de
aangekochte goederen en diensten die nodig
zijn voor de verwerking.
•
De toegevoegde waarde bedraagt 31,8 % van
de productiewaarde, wat veel hoger is dan het
gemiddelde van de verwerkende industrie
(19,7 %). *
•
Deze marges zijn lager voor OTC en generische
producten die steeds een groter deel van de
markt voor zich nemen.**
o
De marge van de groothandelaar is
vastgesteld op 13,1 % van zijn
verkoopprijs excl. btw, met een
maximumgrens van 2,18 euro.
o
De marges worden geplafonneerd zodra
de prijs buiten bedrijf hoger is dan 14,38
euro of als de openbare prijs hoger is dan
25,43 euro.
© 2014 Deloitte Belgium
Bron: * pharma.be
**FOD Economie
5
Sectoroverzicht
Meer druk op de sector en de marges door de
opmars van generische medicijnen
•
•
•
•
Bronnen:
• EGA – European Generic Medicines association
• FeBelGen - koepelorganisatie van de Belgische generieke en
biosimilaire geneesmiddelenindustrie.
• De morgen – September 2013
• Alan Sheppard Global Generics pricinpal IMS Health
© 2014 Deloitte Belgium
•
•
•
In 2010 was 42% van de verhandelde waarde
op de EU markt van geneesmiddelen een
generisch producten. In US loopt dit op tot
reeds 63% (EGA).
Dit verschilt sterk van land tot land. We zien dat
België in vergelijking met onze buurlanden het
aandeel van generische producten beperkt is.
(EGA).
Een piek in 2012 en 2013 van aflopende
patenten zal een invloed hebben op de
belangrijkste ontwikkelde markten vooral zal de
introductie van generieke producten op de
markt enkel maar doen stijgen. (EGA).
Overheden hebben een stimulerende rol in
ontwikkeling van generische producten t.o.v.
vroeger. Dit om gezondheidsuitgaven onder
controle te houden. (Sheppard).
Het RIZIV kon dankzij generieke
geneesmiddelen sinds 2001 al meer dan 3,2
miljard euro besparen op zijn
geneesmiddelenuitgaven (Febelgen).
De afgelopen 3 jaar zijn de prijzen van
generische medicijnen met 20% gedaald. (DM)
Volledige ledenlijst EGA en FeBelgen in bijlage.
6
Sectoroverzicht
Het type spelers op de Belgische markt
A
B
C
E
D
•
83% humane geneesmiddelen en
17% dierengeneesmiddelen
•
52% van humane geneesmiddelen spelers
ook actief in zelfzorg-geneesmiddelen
(OTC)
A
3 ondernemingen met een centrum voor wetenschappelijk
onderzoek in België en waarvan de productie grotendeels wordt
uitgevoerd + 5 biotechnologische ondernemingen met een
veelbelovende pijplijn, maar die nog geen geneesmiddelen op de
markt hebben.
B
15 ondernemingen die in België produceren voor eigen rekening
en die productie grotendeels uitvoeren.
C
13 ondernemingen die in België produceren en waarvan de
productie - voor rekening van derden - voornamelijk voor de
Belgische markt is bestemd.
D
5 ondernemingen die voornamelijk een beroep doen op
maakloonwerk in België
E
89 ondernemingen die hun producten voornamelijk invoeren
* Gebaseerd op 130 leden van pharma.be weerspiegelen bijna 85 % van de tewerkstelling in de geneesmiddelensector. pharma.be is dan ook de representatieve
organisatie van de sector in België.
© 2014 Deloitte Belgium
7
Sectoroverzicht
Zowel grote spelers…
Producent OTC producten
Nationale top dertig farmaceutische bedrijven in 2012
(gebaseerd op marktaandeel in omzet)
1 Pfizer
16 Sandoz
2 Novartis Pharma
17 Baxter
3 MSD Belgium
18 Takeda Belgium
4 AstraZeneca
19 Merck
5 GlaxoSmithKline
20 Teva Pharma Belgium
6 Janssen-Cilag (J&J)
21 Novo Nordisk
7 Roche
22 Gilead Sciences
8 Abbott
23 Lundbeck
9 Sanofi-Aventis
24 Fresenius Kabi
10 Eurogenerics
25 Servier
11 Bayer Healthcare
26 Croix Rouge
12 Bristol-Myers Squibb
27 Mylan
13 Amgen
28 Meda pharma
14 Boehringer Ingelheim
29 UCB Pharma
15 Eli Lilly
30 Biogen Idec
© 2014 Deloitte Belgium
Producent generische producten
•
Vergeleken met de globale ranking
hebben 29 van de farmaceutische
ondernemingen uit de globale top 30
een dochteronderneming in België.
•
De top 9 uit deze lijst vertegenwoordigt:
o
57,5 % van de totale
tewerkstelling in de
farmaceutische industrie in 2012
o
50,6 % van de totale verkoop
van geneesmiddelen voor
humaan gebruik op de Belgische
markt in 2012.
* Bron: Pharma.be
8
Sectoroverzicht
Als kleinere spelers
Producent OTC producten
Cijfers en statistieken
Producent generische producten
•
13,5% van de omzet van de Belgische farmasector is
afkomstig van kmo’s (cijfers 2012).
•
De omzet van de farma-kmo’s wordt voor bijna 40%
gerealiseerd in ziekenhuizen
•
De helft van alle farma-kmo’s in België is ook actief op de
markt van OTC geneesmiddelen
•
75 leden van pharma.be zijn KMO’s
Hun voornaamste activiteiten
•
•
Geneesmiddelen voor het zenuwstelsel, het
maagdarmkanaal en de stofwisseling, en bloedproducten
en bloedvormende organen.
Belgische KMO’s* in farma sector aangesloten bij
Europharm SMC
• Labima
• Neocare
• Will Pharma
• Promomed
• Takeda Belgium
• Unda Boiron
• Vésale Pharma
• Novum Pharma
• Tilman S.A.
• Oystershell
• Urgo
• HM3A
• Biocodex Belgium
• Pharmavize
• Flen Pharma
• Qualiphar nv
• Metapharma (Vemedia)
• BACHI
Producenten van niet-geneesmiddelen zoals
voedingssupplementen, medische hulpmiddelen en
cosmetica.
* Bron: leden Europharm SMC – Europharm SMC vertegenwoordigen kleine tot middelgrote farmaceutische bedrijven (SMC) in Europa, en heeft nu ongeveer 200
aangesloten bedrijven uit 17 Europese landen
© 2014 Deloitte Belgium
9
Sectoroverzicht
Aandachtspunten voor de sociale economie
• Toenemende druk om OTC producten ook buiten de apotheek te verhandelen,
met een grotere geografische spreiding van producten en een logistieke impact
als gevolg.
• Trend naar aankopen van (goedkopere) medicijnen uit het buitenland om
vervolgens, na aanpassing product conform Belgische regelgeving (vb.
productverpakking), te verspreiden in het Belgisch circuit.
• Trend naar Individuele Medicatie Voorbereiding waarbij farmaceutische zorg per
patiënt wordt opgesteld.
• Sterk gereguleerde industrie:
o Strenge kwaliteit- en veiligheidsnormen
o Hoge instapkosten (vb. stofvrije ruimtes, voldoen aan vergunningen)
o Moeilijk combineerbaar met huidige verpakkingsactiviteiten
© 2014 Deloitte Belgium
10
Sectoroverzicht
Waardeketen
Processtap
Research & Development
Productie & verwerking
Distributie
Groothandel
Eindgebruiker
Ziekenhuis & Apotheek
Activiteiten

Klinische onderzoeken

Ontwikkeling product

Goedkeuring product

Patentaanvraag &
registratie

Productie farmaproduct

Kwaliteitscontrole

Invoegen individuele
traceerbaarheid product
Actoren

Onderzoekslaboratoria

Kenniscentra

Farmaceutische bedrijven
Rol
Sociale
Economie

Farmaceutische
bedrijven (productie
eigen rekening of voor
derden)



© 2014 Deloitte Belgium
Bestickeren producten
Printen van labels en
voorzien van barcodes.
Manuele montage
(vb. manueel
toevoegen van
hulpstukken & bijsluiter
in verpakking)

Opslag en transport

Herverpakking (in geval
van invoer)

Individuele Medicatie
Voorbereiding IMV
(geautomatiseerd)

Farmaceutische
bedrijven

Invoerders

Warehousing / transport
(vb. Essers)

Herverpakking (vb.
Belmedis)

Herverpakken / labelen /
toevoegen bijsluiters.
• Semi-geautomatiseerde
samenstelling van IVM

Verdeling naar
eindgebruiker

Ondersteunende
begeleiding en
farmaceutische zorg

Aankoop product via
verschillende kanalen

Eventuele afhandeling
d.m.v. thuisverpleging

Individuele Medicatie
Voorbereiding IMV
(manueel)

Apothekers

Ziekenhuizen

Patiënt

eCommerce (vb.
Farmaline)

Thuiszorg / mantelzorg
• Vullen van displays.
• Orderpicking voor
levering aan apothekers
en e-commerce
bestellingen.
• Manuele samenstelling
van IVM (onder controle
apotheek).
11
Potentieel voor sociale economie in farma
Individuele Medicatie Voorbereiding (IMV) 1/2
De wetgever omschrijft de IMV als de handeling waarbij één of meerdere geneesmiddelen uit hun
primaire verpakking worden verwijderd en vervolgens desgevallend worden samengevoegd in één
enkele gesloten verpakking voor individuele toediening, bestemd voor een individuele patiënt op een
bepaald tijdstip.
De doelgroep bestaat niet alleen uit rusthuizen, maar ook voor ambulante patiënten. IMV kan ervoor
zorgen dat personen langer thuis behandeld kunnen worden en overconsumptie beperken.
Voorbeeld Proefproject CareVille – IMV
 Het project IMV beoogt via een semi-automatisch concept een flexibel, kostengunstig en foutvrije toepassing van
Individuele Medicatie Voorbereiding te implementeren.
 Een innoverend “Supply Chain” proces waarbij geneesmiddelen in 2 stappen geconditioneerd worden. De 1ste stap van
het proces wordt op een centrale plaats uitgevoerd. De 2de stap kan lokaal bij de apotheker uitgevoerd worden. Dit
innoverende “Supply Chain” proces stelt de apotheker effectief in staat kwaliteitsvolle gepersonaliseerde en
gebruiksvriendelijke IMV sets aan te bieden aan thuiswonende kwetsbare zorgvragers op een veilige en betrouwbare
wijze én kostenbesparingen te realiseren.
 Er wordt gemikt op 2 specifieke populaties in de regio Genk/Hasselt: Patiënten met type 2 diabetes en mantelzorgers
van dementerende thuiswonende zorgvragers
© 2014 Deloitte Belgium
12
Potentieel voor sociale economie in farma
Individuele Medicatie Voorbereiding (IMV) 2/2
Er zijn verschillende verdeelsystemen beschikbaar voor IVM.
Manuele en geautomatiseerde systemen
Er zijn zowel manuele als geautomatiseerde systemen voor IMV op de markt. Elk systeem heeft zijn voor–
en nadelen.
 Bij de manuele systemen wordt de medicatie per patiënt, per toedieningsmoment manueel herverpakt
of klaargezet. De medicatie wordt uit de oorspronkelijke verpakking gehaald (ontblisterd) en manueel
herverpakt in blisters. Naast de blistersystemen zijn er ook oplossingen waarbij men de oorspronkelijke
verpakking verknipt in individuele blisters en deze eenheidsverpakkingen gebruikt om de medicatie per
patiënt, per toedieningsmoment klaar te zetten. Manuele systemen hebben een lage investeringskost
maar zijn erg arbeidsintensief.
 Bij geautomatiseerde systemen wordt de medicatie uit de oorspronkelijke verpakking gehaald
(ontblisterd) en vervolgens met behulp van een robot per patiënt, per toedieningsmoment herverpakt. Dit
vraagt een hoge investeringskost.
Uitbesteding
 Indien een zelfstandig apotheker niet over de mogelijkheid (tijd, personeel … ) beschikt IMV zelf uit te
voeren, kan automatische IMV ook uitbesteed worden. Dit is echter niet mogelijk voor manuele IMV.
Het gaat hier enkel over de technische acte (voorbereiding van individueel pakket). De apotheker blijft
evenwel verantwoordelijk voor de afgeleverde medicatie.
© 2014 Deloitte Belgium
13
Potentieel voor sociale economie in farma
Opbrengstpotentieel vs. Kosten/ barrières
Opbrengstpotentieel
Inschatting kosten / Barrières
• Groeiende sector en groot aandeel van OTC in deze sector.
Strenge kwaliteit- en veiligheidsnormen:
• Zowel grote spelers als de KMO’s in de sector spitsen zich
toe op dit segment van OTC medicijnen.
• Reiningsfaciliteiten voor in ontvangstgenomen goederen en voor
afgewerkte producten.
 Er zijn dus veel potentiële klanten.
• Hoge marges in de sector die toch onder druk komen te
staan door meer en meer generische producten en door
beperktere overheidsuitgaven in de sector.
 Producenten moeten steeds efficiënter
produceren en kosten besparen. Sociale
Economie kan hier voor sommige stappen in de
waardeketen: verpakking, kwaliteitscontrole, etc.
een oplossing bieden.
• Meer en meer e-commerce vb. pharmaline.be,
 Momenteel zijn dit vooral grotere spelers waarvan
de orderpicking geheel geautomatiseerd verloopt,
op termijn zullen hier ook kleinere spelers op de
markt treden die deze graad van automatisatie niet
hebben.
• Toegestane parallel invoer van geneesmiddelen in de EU en
de hieraan verbonden herverpakkings- regelgeving:
bijsluiter in officiële landstalen, zowel oorspronkelijke
merknaam als nieuwe merknaam moet vermeld worden,
details van herverpakking, producten van mogelijke
toebehoren en accessoires, etc.
©
 Dit schept mogelijkheden voor de sociale
economie inzake secundaire verpakking &
2014 Deloitte Belgium
herverpakking.
• Verwerking van producten in clean rooms.
• Foutenmarge van nul procent vereist  continue controle.
• Inscannen en tracering van alle verwerkte producten.
• Grote en strikte regelgeving voor stockage ruimtes:
• Continue monitoring van vochtigheid en temperatuur
• Extra beveiliging en restricties in toegang, kan ook impact
hebben op verzerkingskost.
• Aanvraag vergunningen bij FAGG: GMP label, ISO , etc.
• Regelmatige bijscholing over veiligheid & preventie alsook over
behandelde farmaceutische producten
Hoge instapkost:
• Hoge kost verbonden aan installatie clean rooms, robots, etc.
• Speciale werkkledij vereist in deze clean rooms.
• Investering in ERP, scanning en andere toebehoren.
Moeilijk combineerbaar met huidige verpakkingsactiviteiten
• Het is strikt verboden om farmaceutische producten te verwerken
in een omgeving waar ook voeding (elk type) verwerkt wordt.
• Uitbesteding naar sociale economie maar beperkt mogelijk (enkel
vanaf semi-geautomatiseerde processen).
14
Potentieel voor sociale economie in farma
Belgische / Europese belangenorganisaties actief in
farma
Pharma.be
Bachi
APB
EuroPharm SMC
• Algemene Vereniging van
de
Geneesmiddelenindustrie.
• Bachi is de Belgische
koepelorganisatie van de
industrie van voorschriftvrije
geneesmiddelen en
gezondheidsproducten
verkocht in de apotheek.
• De De Algemene
Pharmaceutische Bond
(APB) is de nationale
federatie van zelfstandige
officina-apothekers.
• Koepelorganisatie voor
kleine tot middelgrote
farmaceutische bedrijven in
Europa (o.a. 18 BE
bedrijven) met hoofdzetel te
Brussel.
• Groepeert momenteel 140
farmaceutische
ondernemingen met een
vestiging in België.
• Als missie “de bevordering
van betere gezondheidszorg
door therapeutische
innovatie in het domein van
de geneesmiddelen voor
humaan gebruik”.
• Website: http://pharma.be/
• Doelstelling: “ijvert voor de
erkenning van de socioeconomische rol van
zelfzorg met in acht name
van het belang van de
volksgezondheid, de
apothekers en de industrieleden van de vereniging”.
• Website: www.bachi.be/
• 4 op 5 apothekers is
aangesloten bij APB.
• Doelstelling: “de
meerwaarde van de
zelfstandige officinaapotheker ten dienste van
de gezondheid van zijn
patiënten ontwikkelen,
valoriseren en
ondersteunen”.
• Doelstelling: “to assist SMEs
in identifying partners and to
promote business
opportunities, both through
its website and by hosting
partnering meetings.”
• Website:
www.europharmsmc.org/
• Website: www.apb.be/
© 2014 Deloitte Belgium
15
Bijlagen
Contactgegevens
Pharma.be, Algemene Vereniging van de
Geneesmiddelenindustrie.
Contact bij Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en
Gezondheidsproducten (FAGG) m.b.t. parallelinvoer
geneesmiddelen:
Voor meer info, relevante contacten bij pharma.be
Miline Van Houtte
Communication Officer
[email protected]
02 661 91 33
Carine Vancutsem
Medewerkster Leden- & VZW-beheer
[email protected]
02 661 91 26
Mevrouw Christine PUTTEMAN
Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en
Gezondheidsproducten
Victor Hortaplein, 40 bus 40
1060 Brussel
Tel: 00 32 2 524 80 99
e-mail: [email protected]
Muriel Jacobs
Medewerkster Volksgezondheid en KMO's
[email protected]
02 661 91 06
© 2014 Deloitte Belgium
16
Bijlagen
Enkele distributeurs actief in de farma sector
Groep Essers
Contact Farma
Jef Molenaers
[email protected]
+32 473 54 34 81
Hospital Logistics
MDC Aarschot-Hoofdkantoor
+32 16 564744
[email protected]
Belmedis
Drongen
+32 9 280 90 20
[email protected]
© 2014 Deloitte Belgium
17