Transcript Wyklad_1_Sztuka_wojenna

WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA
dr inż. Andrzej KIJ
CELE KSZTAŁCENIA
WIADOMOŚCI
Znajomość podstaw
wiedzy
ZAPAMIĘTYWANIE
ZROZUMIENIE
z zakresu operacji i technik
operacyjnych jako teorii
organizowania i
prowadzenia operacji
WIEDZIEĆ:
ROZUMIEĆ:
UMIEJĘTNOŚCI
STOSOWANIE
(w typowych
Umiejętność
sytuacjach)
STOSOWANIE
(w sytuacjach
zastosowania
problemowych)
wiedzy do rozwiązywania problemów
operacyjnego użycia wojsk
STOSOWAĆ
WIADOMOŚCI:
ROZWIAZYWAĆ
PROBLEMY:
 NAZWAĆ
 STREŚCIĆ
 ROZWIAZYWAĆ
 DOWIEŚĆ
 ZDEFINIOWAĆ
 WYJAŚNIĆ
 PORÓWNAĆ
 PRZEWIDZIEĆ
 WYMIENIĆ
 RORÓZNIĆ
 SKLASYFIKOWAĆ
 ZANALIZOWAĆ
 ROZPOZNAĆ
 ZILUSTROWAĆ
 NARYSOWAĆ
 WYKRYĆ
 SCHARAKTERYZOWAĆ
 OCENIĆ
 WYLICZYĆ
 ZIDENTYFIKOWAĆ
 ZAPLANOWAĆ
ZALICZENIE PRZEDMIOTU
TREŚCI PROGRAMOWE
Temat
Sztuka wojenna
Ukształtowanie się i
ewolucja sztuki
Główne założenia
sztuki operacyjnej
Operacje reagowania
kryzysowego
Zakres prezentowanych zagadnień (treść zajęć)
1)Geneza i ewolucja sztuki wojennej.
2)Sztuka wojenna jako dyscyplina naukowa i jej części
składowe.
3)Wybrane kategorie sztuki wojennej.
4)Prawa wojny, walki zbrojnej, a zasady sztuki wojenne
1)Myślenie operacyjne od starożytności do współczesności
2)Ewolucja definiowania operacji
3)Cechy operacji wynikające z interpretacji pojęcia i
zjawiska
4)Ewolucja operacji
1)Współczesna sztuka operacyjna
2)Charakter współczesnych operacji
 podział operacji
 operacje wojenne
 operacje poniżej progu wojny
1)Ewolucja sztuki operacyjnej - wnioski i konkluzje
1)Ogólne założenia operacji reagowania kryzysowego.
2)Rola i zadania Sił Zbrojnych w operacji reagowania
kryzysowego.
3)Współczesne operacje reagowania kryzysowego.
Forma Liczba
zajęć godzin
Wykład
4
Wykład
2
Wykład
2
Wykład
2
3
TREŚCI PROGRAMOWE
Temat
Operacje pokojowe
Założenia współczesnych
operacji i działań
operacyjnych
Istota sztuki operacyjnej
XXI wieku - prognozy
Zakres prezentowanych zagadnień (treść zajęć)
Forma Liczba
zajęć godzin
1)Operacje o charakterze pokojowym, ich ewolucja i
kierunki rozwoju.
2)Współczesne uwarunkowania uczestnictwa w
Wykład
operacjach o charakterze pokojowym.
3)Działania operacyjne w operacjach o charakterze
pokojowym.
1)Współczesne definicje działa} operacyjnych.
2)Wyróżniki działań operacyjnych.
Wykład
3)Podstawy klasyfikacji współczesnych działań
operacyjnych
1)Założenia sztuki wojennej.
2)Przedmiot zainteresowania przyszłych operacji.
Wykład
3)Cechy przyszłych operacji.
4)Kierunki rozwoju operacji.
2
2
2
4
FORMA I WARUNKI ZALICZENIA
PRZEDMIOTU
Przedmiot kończy się zaliczeniem nie na ocenę.
Podstawą zaliczenia przedmiotu jest aktywność
studenta na zajęciach oraz zaliczenie na ocenę
pozytywną końcowego sprawdzianu pisemnego
Aktywność studenta na zajęciach rozumiana jest
również jako udział w przygotowaniu prezentacji
oraz jej omówienie na zajęciach na temat
dowolnej bitwy w historii Polski lub świata
5
LITERATURA PODSTAWOWA
Lp.
1.
2.
3.
Autor, tytuł, wydawnictwo, strony
Czupryński A., Myślenia operacyjnego w sztuce wojennej, Akademia Obrony
Narodowej, Warszawa 2006.
Posobiec J., (red. nauk.) System pojęć sztuki operacyjnej i taktyki wojsk lądowych,
Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2007
Polak A., Geneza i ewolucja zasad sztuki wojennej, Akademia Obrony Narodowej,
Warszawa 2003
LITERATURA UZUPEŁNIAJACA
Lp.
1.
2.
Autor, tytuł, wydawnictwo, strony
Koziej S., Teoria sztuki wojennej, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa
1993
Charakter przyszłych operacji materiały z konferencji naukowej (tezy, referaty,
głosy w dyskusji), Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2007
6
TEMAT 1: Sztuka wojenna
1. Geneza i ewolucja sztuki wojennej.
2. Sztuka wojenna jako dyscyplina naukowa i jej
części składowe.
3. Wybrane kategorie sztuki wojennej.
4. Prawa wojny, walki zbrojnej, a zasady sztuki
wojenne
ZAGADNIENIE 1
GENEZA I EWOLUCJA
SZTUKI WOJENNEJ
Gdzie szukać początków sztuki wojennej?
Jak interpretować pojęcie sztuka wojenna?
Co jest przedmiotem zainteresowania sztuki wojennej?
Co powoduje zmiany w sztuce wojennej?
W jakim kierunku zmierza rozwój sztuki wojennej?
SZTUKA WOJENNA
jako jeden z wyznaczników poziomu rozwoju
cywilizacyjnego państwa (społeczeństwa).
PIERWOTNE FUNKCJE SZTUKI WOJENNEJ
• Stworzenie warunków do prowadzenia wojen w celu zagarnięcia
cudzych bogactw i zdobycia niewolników.
• Zorganizowanie sił zbrojnych (armii, wojska) jako narzędzia
władzy państwowej.
• Używanie sił zbrojnych do podniesienia rangi państwa na arenie
międzynarodowej
„Sposób,
w jaki ludzie prowadzili wojnę,
odzwierciedlał na przestrzeni dziejów sposób, w
jaki pracowali.”
A.H. Toffler , Wojna i antywojna, Warszawa 1997, s.48.
Gdzie szukać początków sztuki wojennej?
 W (przyrodzie) walce o przetrwanie – łowiectwo.
• W stwarzaniu warunków do prowadzenia wojen w celu zagarnięcia cudzych
łowisk, bogactw, terytorium, zdobycia niewolników, dominacji nad innymi
narodami lub grupami.
• W konstruowaniu nowych środków walki.
• W organizowaniu sił zbrojnych (armii, wojska) jako narzędzia władzy
państwowej.
• W doskonaleniu sposobów użycia sił zbrojnych.
Sztuka wojenna postrzegana jest w aspekcie społecznego funkcjonowania
człowieka, w sferze:
biologicznej,
politycznej,
technicznej,
prakseologicznej,
społecznej,
naukowej.
Uwarunkowania ewolucji sztuki wojennej
0
ok. 4000
Przed nową erą
2005
Nowa era
Początki sztuki wojennej
Rozwój sztuki wojennej związany jest z rozwojem
cywilizacyjnym człowieka
p.n.e.
0
n.e.
ok.4000r.p.n.e.:
• wyposażenie wojownika w sprzęt inny niż tylko do potrzeb łowieckich,
•organizacja armii,
• użycie zwierząt do prowadzenia walki ok. 1500r.p.n.e.,
• tworzenie rodzajów broni (łucznicy, włócznicy, konnica),
• rydwany ok. 1200r.p.n.e.,
• nagradzanie wojowników posiadłościami ziemskimi - powstanie klasy społecznej,
• powstawanie armii najemnej,
• przeniesienie walki z lądu na morze,
• wznoszenie budowli obronnych ,
• tworzenie prawa (Kodeks Hammurabiego 1792-1750r.p.n.e.),
• tworzenie teorii prowadzenia wojny.
Kto tworzył sztukę wojenną?
Egipt
- powstanie Starego Państwa w IV tysiącleciu p.n.e.
XVI w.p.n.e. powstanie Nowego Państwa. Tutmosis III (1525-1491
r.p.n.e.) - kroniki wojenne; pierwsze planowe działania zaczepne w
bitwie pod Megiddo (1503-1504 r.p.n.e)
Babilon
-powstanie w XIX w.p.n.e., potęga za panowania
Hammurabiego (1792-1750r.p.n.e.): kodeks art. 133-135
o prawach wojowników
Chiny:
Sun Tzu (VI-V w.p.n.e.)
Grecja:
„Iliada” Homera z IX w.p.n.e. opis wojny trojańskiej
(XII w.p.n.e.);
 Ksenofont (430-355r.p.n.e.):,,Historia grecka”
,,Anabaza”- wyodrębnił strategię i taktykę;
 Tukidydes (485-425 r.p.n.e.) „Historia wojny
peloponeskiej”;
 Polibiusz (200-118 r.p.n.e.) opis bitwy pod
Kannami (216 r.p.n.e.)
Rzym:
 Juliusz Cezar (102-44r.p.n.e.);
 Sextus Frontinus zdefiniował strategię jako to, co wódz
wykonuje według z góry obmyślonego planu;
 Flavius Wegecjusz (IV w.)- kompendium wiedzy o
sztuce wojennej Rzymian
• Epaminondas - bitwa pod Leuktrami 371 r.p.n.e.
• Aleksander Macedoński - bitwa pod Gaugamelą 331 r.p.n.e.
• Hannibal - bitwa pod Kannami 216 r.p.n.e.
• Władysław Jagiełło - bitwa pod Grunwaldem 1410r.
• Jan III Sobieski - bitwa pod Wiedniem 1683r.
• Napoleon Bonaparte - bitwa pod Wagram 1809r.
• Józef Piłsudski - bitwa pod Warszawą 1920r.
 Lloyd H.H., (1729-1783);
 Büllow H.D., (1757 - 1807);
 arcyksiąże Karol, (1771 - 1847);
 Jomini H., (1779 - 1869);
 Clausewitz C., (1780 - 1831);
 Foch F., (1851 - 1929).
 Tarnowski J, (1488 - 1561);
 Siemienowicz K., (1600 - 1651);
 Sikorski W., Rola-Arciszewski S.,
Mossor S., Kutrzeba S.;
 Skibiński F., Nożko K.; Koziej S.;
Jak interpretować sztukę wojenną?
Zjawisko – to, co da się zaobserwować, postrzegać poprzez
zmysły.
Co możemy zaobserwować?
• Organizację i przebieg walki zbrojnej.
• Użycie i działanie narzędzi walki zbrojnej.
• Środowisko walki zbrojnej.
• Skutki działań zbrojnych.
Pojęcie – abstrakcyjne, istniejące w myśli odbicie ogólnych
właściwości rzeczy i zjawisk, powstające w wyniku
uogólnienia tych właściwości; myślowy odpowiednik nazwy.
SZTUKA WOJENNA – DZIEDZINA WIEDZY I UMIEJETNOŚCI
DOTYCZĄCA PRZYGOTOWANIA I PROWADZENIA WALKI
ZBROJNEJ. (...).
Mała encyklopedia wojskowa, Warszawa 1971, t.III
(...) sztuka wojenna to teoria i praktyka zbrojnych działań wojennych (...)
Stanisław Koziej, Podstawy sztuki wojennej, Warszawa 1993.
SZTUKA WOJENNA – TEORIA I PRAKTYKA
PRZYGOTOWANIA PAŃSTWA (KOALICJI) I SIŁ ZBROJNYCH
DO WOJNY ORAZ WYKORZYSTANIA W CZASIE DZIAŁAŃ
WOJENNYCH MATERIALNYCH, MORALNYCH I
MILITARNYCH MOŻLIWOŚCI DO REALIZACJI CELÓW I
ZADAŃ (STRATEGICZNYCH, OPERACYJNYCH,
TAKTYCZNYCH), NAKREŚLONYCH PRZEZ POLITYKĘ
PAŃSTWA ORAZ KIEROWANIE PROWADZONYMI
DZIAŁANIAMI.
Leksykon wiedzy wojskowej, Warszawa 1979.
SZTUKA WOJENNA – (w aspekcie wojskowym) – OPARTA NA
PODSTAWOWYCH TEORETYCZNYCH DZIEDZINACH
UMIEJETNOŚCI TWÓRCZEGO ZASTOSOWANIA FORM I
SPOSOBÓW PRAKTYCZNEGO PRZYGOTOWANIA SIŁ
ZBROJNYCH ORAZ PROWADZENIA WALKI ZBROJNEJ W
SKALI STRATEGICZNEJ, OPERACYJNEJ I TAKTYCZNEJ W
KONKRETNEJ SYTUACJI.
Słownik bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 2002.
SZTUKA WOJENNA TO TEORIA I PRAKTYKA
PRZYGOTOWANIA I PROWADZENIA ZBROJNYCH I
NIEZBROJNYCH DZIAŁAŃ, PRZEZ SIŁY ZBROJNE
W OKRESIE POKOJU, KRYZYSU I WOJNY.
J. ZIELIŃSKI
Sztuka wojenna to teoria i praktyka używania sił
zbrojnych do wspierania zamierzeń państwa we wszelkich
sferach życia społecznego.
Tezy:
• Sztuka wojenna dotyczy przygotowania państwa do wojny i jej
prowadzenie przez podmiot prawny na arenie międzynarodowej –
podmiotem organizującym jest państwo.
• Sztuka wojenna – dotyczy sił zbrojnych w aspekcie przygotowania ich
i używania w wojnie.
• Sztuka wojenna związana jest z prowadzeniem walki zbrojnej, którą
mogą prowadzić siły zbrojne.
• Poprzez używanie sił zbrojnych państwo wspiera swoje zamierzenia
polityczne.
• Siły zbrojne poprzez swoje działanie nie kreują polityki, a tylko ją
wspierają - są narzędziem w systemie prawnym państwa do
zabezpieczenia jego interesów.
• Wspieranie zamierzeń politycznych państwa można realizować
poprzez używanie sił zbrojnych bez zaistnienia zjawiska walki
zbrojnej.
• Siły zbrojne mogą być używane do wspierania państwa w zakresie
spełniania jego funkcji wewnętrznych i zewnętrznych w zakresie
szeroko rozumianego bezpieczeństwa.
W wyniku powyższych założeń celowo jest sztukę wojenną postrzegać w aspekcie
używania sił zbrojnych we wszelkich sferach działalności państwa
Sztuka wojenna to dziedzina wiedzy i
umiejętności praktycznego użycia sił zbrojnych
stosowana do wsparcia wszystkich funkcji państwa
w dziedzinie bezpieczeństwa narzędziami
(środkami) walki zbrojnej oraz metodami
odpowiednimi do osiąganego celu. Dotyczy
twórczego zastosowania potencjału sił zbrojnych.
Przedmiotem zainteresowania jest prognozowanie i
planowanie rozwoju sił zbrojnych oraz użycie ich w
okresie pokoju, kryzysu i wojny.
STRATEGIA (sztuka dowodzenia)
TAKTYKA ( sztuka szykowania szyków)
TAKTYKA jest nauką o użyciu sił zbrojnych w bitwie, a
STRATEGIA- nauką o użyciu bitew do celów wojny”
Carl von Clausewitz
STRATEGIA: sztuka rozdziału i użycia środków wojennych dla
urzeczywistnienia celów polityki
TAKTYKA: dysponowanie siłami zbrojnymi i kierowanie ich
bezpośrednich działaniami w bitwie
B.H. Liddell Hart
STRATEGIA WOJSKOWA
SZTUKA OPERACYJNA
TAKTYKA
POZIOMY PROWADZENIA WOJNY
Poziom
polityczny
USTALENIA POLITYCZNE
(określenie celu działania i wszechstronne
jego zabezpieczenie)
Poziom wojskowy
Poziom
strategiczny
Cele KAMPANII lub samodzielnej
operacji (stworzenie warunków
do jej prowadzenia)
Poziom
operacyjny
Plan kampanii lub operacji
(synchronizacja i koordynacja
posiadanych środków)
Poziom
taktyczny
Bezpośrednia walka,
działania
WOJNA NA PRZESTRZENI DZIEJÓW I PODSTAWOWE FORMY JEJ
PROWADZENIA W RELACJI DO CELU
•określenie celów
strategicznych;
• zasady użycia sił
zbrojnych;
• wydzielenie sił i
środków
POZIOMY
DOWODZENIA
STRATEGICZNY
KAMPANIA
OPERACYJNY
• przekształcanie celów
strategicznych
w planyCELU
kampanii
OKREŚLENIE
lub operacji; WOJNY
•określenie
czasu i miejsca
I ZAPLANOWANIE
prowadzeniaKAMPANII
operacji lub walki;
•ustalenie sił i środków walki.
OPRACOWANIE
SPOSOBU
•bezpośrednie
starcie
POBICIA PRZECIWNIKA
(walka) z przeciwnikiem.
I STOCZENIE BITWY
GENERALNEJ
OPERACJE
WALKI
KAMPANIA
TAKTYCZNY
BITWA
GŁÓWNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE
NA CHARAKTER SZTUKI WOJENNEJ
ZAGROŻENIA
Osiągnięcia nauki wykorzystywane
są do konstruowania środków
walki
NOWOCZESNE
ŚRODKI WALKI
Liczebność i
nowoczesność
wojsk
ORGANIZACJA
WOJSK
STAN
STOSUNKÓW
MIĘDZYNARODOWYCH
CZYNNIKI
DETERMINUJĄCE ZMIANY
W SZTUCE WOJENNEJ
Misja sił zbrojnych w
budowaniu wizerunku
państwa
Zmiany w
sposobach
organizowania i
prowadzenia
walki
SZTUKA WOJENNA
PRZECIWSTAWNYCH
STRON
ZAGADNIENIE 2
SZTUKA WOJENNA
JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA
I JEJ CZĘŚCI SKŁADOWE
Nauka wojenna
WOJNA
Walka zbrojna
(używanie sił zbrojnych)
Państwo/koalicja
Wojna – stan
funkcjonowania
państwa
charakteryzujący się
istnieniem ostrego
konfliktu zewnętrznego
lub wewnętrznego
rozwiązywanego
Nauki
wojskowe
środkami przemocy,
angażując gros
Zorganizowane
potencjału
państwa
działanie sił zbrojnych
w okresie pokoju,
kryzysu
i wojny,
SZTUKA
WOJENNA
których zadaniem jest
wspierać zamierzenia
państwa
Siły zbrojne
Nauki wojenne - zbiór nauk badających procesy
tworzenia i wykorzystania potencjału
wojennego państwa dla zapobiegania wojnie, a
w razie konieczności jej przygotowania i
prowadzenia.
Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego
Nauki wojskowe - zbiór nauk badających procesy
tworzenia i wykorzystania potencjału wojskowego
jako elementu odstraszania oraz przygotowania i
prowadzenia walki zbrojnej.
Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego
SZTUKA WOJENNA
Jako dziedzina wiedzy o organizowaniu i używaniu sił zbrojnych
ze względu na kryterium celu i szczegółowy przedmiot badań dzieli się
na:
• strategię wojskową,
• sztukę operacyjną (dowodzenie operacyjne)
• taktykę.
 Jako dziedzina umiejętności i praktycznego działania
ze względu na kryterium celu i spełniane funkcje we wspieraniu
zamierzeń państwa dzieli się na poziomy:
• strategiczny,
• operacyjny,
• taktyczny.
Charakter sztuki wojennej
Teoretyczny
- badanie sposobów i form prowadzenia walki
zbrojne i działań innych niż wojenne w celu wykrycia
występujących prawidłowości. Umożliwia formułowanie
twierdzeń, hipotez i zasad
Praktyczny - umiejętność planowania i organizowania
kampanii, operacji i walki oraz kierowania nimi przez
dowódców i sztaby
Dydaktyczny
- przedmiot kształcenia w
wyższym szkolnictwie wojskowym oraz szkolenie
dowództw i sztabów
Funkcje sztuki wojennej
Teoretyczna
wyraża się w spełnianych funkcjach
w nauce
Praktyczna
wyraża się w dowodzeniu i działaniu
na poszczególnych poziomach
osiągania celów państwa
DIAGNOSTYCZNA
PLANOWANIE
EKSPLANCYJNA
ORGANIZOWANIE
PROGNOSTYCZNA
PRZEWODZENIE
SYSTEMATYZUJĄCA
KONTROLOWANIE
METODOLOGICZNA
DYSKRYPTYWNA
PRZEDMIOT BADAŃ SZTUKI WOJENNEJ
W ASPEKCIE WOJSKOWYM
MATERIALNY
ABSTRAKCYJNY
SIŁY ZBROJNE
PRZECIWSTAWNYCH
STRON
RELACJE WEWNĘTRZNE
(wewnątrz podmiotów walki zbrojnej
danej strony)
ŚRODOWISKO WALKI
ZBROJNEJ I INNYCH
DZIAŁAŃ
RELACJE ZEWNĘTRZNE
(pomiędzy przedmiotem i podmiotem
walki zbrojnej)
ŚRODKI WALKI ZBROJNEJ
RELACJE OGÓLNE
(pomiędzy podmiotem, przedmiotem
i środowiskiem działań)
TEORIA SZTUKI WOJENNEJ W ASPEKCIE
WOJSKOWYM
SZTUKA OPERACYJNA
Przedmiot
badań
KAMPANIA
lub
OPERACJA
Cel
działań
Synchronizacja i
koordynacja, celów, sił i środków
na cel kampanii lub operacji.
Operowanie środkiem ciężkości
Środowisko
geograficzne
Ląd, powietrze, morze, spektrum
elektromagnetyczne
(integralna przestrzeń osiągania celów)
ZAGADNIENIE 3
WYBRANE KATEGORIE
SZTUKI WOJENNEJ
1. Główne pojęcia stosowane w danej
dyscyplinie naukowej
2. Rodzaje, klasy, typy, grupy
wyróżnione w jakiejś klasyfikacji
Wojna to zorganizowana
walka zbrojna między
państwami, narodami,
klasami lub grupami
społecznymi (...)
(...) konflikt zbrojny (...)
Słownik języka polskiego PWN
(...) przez walkę rozumiemy splot działań
różnych osób lub zespołów osób, kiedy cele
działających są niezgodne i jedni drugim
przeszkadzają w dążeniach.
(...) zwycięża ten, kto uniezależnia późniejszą
realizację celu walki od dalszych działań
przeciwnika przy zachowaniu zależności
realizacji celu walki od dalszych działań
własnych.
T. Kotarbiński , Hasło dobrej roboty, WP, Warszawa 1975, Rozdział dziesiąty.
Walka to:
ZORGANIZOWANE DZIAŁANIE SIŁ ZBROJNYCH STRON
PRZECIWNYCH, DĄŻĄCYCH DO POBICIA PRZECIWNIKA;
ŚCIERANIE SIĘ, BICIE SIĘ Z KIMŚ, Z CZYMŚ, BITWA, BÓJ POTYCZKA
Słownik Języka polskiego, PWN, Warszawa 1993
WALKA ZBROJNA :
WALKI POLEGAJĄCE NA PROWADZENIU DZIAŁAŃ, KTÓRYCH
CELEM JEST ZNISZCZENIE (OBEZWŁADNIENIE) PRZECIWNIKA
PRZY WYKORZYSTANIU BRONI
Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 1996
WALKA ZBROJNA
CAŁOKSZTAŁT PRZEDSIĘWZIĘĆ REALIZOWANYCH W CZASIE
DZIAŁAŃ WOJENNYCH PRZY UŻYCIU BRONI
Leksykon wiedzy wojskowej, MON, Warszawa 1979
Walka zbrojna to:
bezpośrednie starcie zbrojne dwóch
przeciwstawnych stron
całokształt przedsięwzięć realizowanych
w okresie kryzysu i wojny przez siły zbrojne
fizyczne niszczenie i psychologiczne
obezwładnianie przeciwnika,
jako przeszkody na drodze do celu
WARUNKI NIEZBĘDNE DO ZAISTNIENIA ZJAWISKA
WALKI ZBROJNEJ:
• MUSZĄ ISTNIEĆ CO NAJMNIEJ DWIE PRZECIWSTAWNE
STRONY;
• PRZECIWSTAWNE STRONY POSIADAJĄ ŚRODKI DO
PROWADZENIA WALKI ZBROJNEJ;
• CEL OSIĄGA SIĘ POPRZEZ FIZYCZNE I
PSYCHOLOGICZNE ELIMINOWANIE STRONY
PRZECIWNEJ;
• ISTOTĄ JEST – ZBROJNA KONFRONTACJA;
• WYNIKIEM KONFRONTACJI - ZWYCIĘSTWO JEDNEJ
STRONY;
• WALKA ZBROJNA PROWADZONA JEST PRZEZ PODMIOTY
PRAWNE WEDŁU REGUŁ PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO.
WOJNA I WALKA ZBROJNA W ŚWIETLE
PODSTAWOWYCH DETERMINANTÓW
FORMA
KONFLIKTU
WOJNA
WALKA
ZBROJNA
Podmiot
prowadzący
PAŃSTWO
(naród)
SIŁY ZBROJNE
(wojsko)
Bezpośredni
organizator
NAJWYŻSZY
ORGAN WŁADZY
PAŃSTWOWEJ
DOWÓDCY
WOJSKOWI
Cel
POKÓJ
ZWYCIĘSTWO
(pokonanie przeciwnika)
Obszar
TEATR WOJNY
TEATR DZIAŁAŃ
WOJENNYCH
Forma
kierowania
DYREKTYWA
ROZKAZ
Zastosowany dział
Sztuki wojennej
STRATEGIA
SZTUKA OPERACYJNA
I TAKTYKA
Wg. S. SADOWSKI
PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI
OPERACYJNEJ
KAMPANIA
OPERACJA
WOJENNA
REAGOWANIA KRYZYSOWEGO
POKOJOWA
DZIAŁANIA OPERACYJNE
BITWA
Aparat pojęciowy sztuki operacyjnej
Pojęcia dotyczące przedmiotu zainteresowania
EWOLUCJA ZJAWISKA WOJNY I WALKI ZBROJNEJ DO PIERWSZEJ
POŁOWY XIX WIEKU
H.H.E. Loyd (1770)
Zespół działań zbrojnych, objętych wspólnym planem
Wszelkie działania
toczących się na określonym terytorium w pewnym
wojsk (ruch,
okresie czasu, w celu osiągnięcia założonych celów
manewr) na liniach
militarnych i politycznych. Wyprawa wojenna
operacyjnych
łączących bazę
operacyjną z
obiektem działania
nazywamy operacją
WOJNA
KAMPANIA
BITWA
GENERALNA
Cechy bitwy generalnej,
jedność: celu, miejsca, czasu,
naczelnego dowódcy i
uczestniczących wojsk
WOJNA
KAMPANIA
BITWA
GENERALNA
OPERACJA
Kampania (przedruk za Koziejem, Podstawy i zasady ..., s19.) „...
W doktrynie amerykańskiej kampania zaliczana jest do
kategorii sztuki operacyjnej - jako zespół bitew i walk
połączonych wspólnym zamiarem dla osiągnięcia
narodowego celu strategicznego na teatrze wojny.”
KAMPANIA - szereg różnorodnych operacji
strategicznych prowadzonych na ważnym kierunku
strategicznym lub teatrze działań wojennych wg
wspólnego, jednego planu naczelnego dowództwa i
kierowanych przez nie dla osiągnięcia ogólnego celu wojny.
Wg, Słownik podstawowych terminów wojskowych, Warszawa, SGWP 1985.
Kampania składa się z operacji oraz przegrupowania
operacyjnego i przedsięwzięć pogotowia operacyjnego.
Może obejmować jedną lub kilka bitew strategicznych.
Koziej, Podstawy..., s19.
Kampania to forma organizacyjna osiągania celu militarnego
wojny lub konfliktu na teatrze działań, którego złożoność wymaga
organizacji wielu etapów jego osiągania
Teatr działań wojennych
NASTĄPIŁO
PRZEGRUPOWANIE SIŁ
Z MIEJSC BAZOWYCH
NA TEATR DZIAŁAŃ
WOJENNYCH
Etap II
Etap III
Osiąganie celów etapów
Tworzenie warunków
militarnych konfliktu
do pokojowego zakończenia metodami walki zbrojnej
Etap I:
konfliktu – przechodzenie
1) Podkreślenie determinacji działań
z operacji wojennej lub
2) Koncentracja potencjału na
reagowania kryzysowego
teatrze działań wojennych
do pokojowej – bezpośrednie
wsparcie zamierzeń
politycznych
KAMPANIA
CEL MILITARNY
I POLITYCZNY
WOJNY LUB KONFLIKTU
W WYNIKU
PRZECIWKONCENTRACJI
OSIAGNIĘTO CEL
POLITYCZNY KONFLIKTU
Forma polityczno-militarnego rozwiązywania konfliktów przy użyciu sił zbrojnych
Tworzenie koalicji
KAMPANIA
Stworzone warunki
do pokojowego
zakończenie sporu
Określenie celu i zakresu
użycia sił
Generowanie sił do
użycia w konflikcie
Odstraszanie militarne
(przeciwkoncentracja)
Operacja reagowania
kryzysowego
Wyjście sił z rejonu
konfliktu i demobilizacja
Operacja
pokojowa
Operacja wojenne
Operacja - zespół różnorodnych działań
(obronnych, zaczepnych, opóźniających)
związków operacyjnych lub specjalnie
wydzielonych zgrupowań ukierunkowanych na
osiągnięcie celu strategicznego (operacyjnego).
Obejmuje skoordynowane czasowo i
przestrzennie działania realizowane przed
starciem zbrojnym, w trakcie (bitwy, walki) oraz
działania po starciu w czasie pokoju, kryzysu i
wojny.
J. Zieliński (red.), Podstawowe założenia dydaktyki sztuki operacyjnej, AON, Warszawa 2002, s.50.
Teza: Operacja jest podstawową kategorią sztuki operacyjnej
OPERACJA
to forma organizacyjna wspierania zamierzeń politycznych kraju
narzędziami i metodami walki zbrojnej
We kryterium celu:
Cel: pobić przeciwnika
lub samemu nie dać się
rozbić
Cel: usunięcie lub
neutralizacja przyczyn
sytuacji kryzysowej
Cel: stabilizacja
sytuacji pomiędzy
stronami sporu
OPERACJE
WOJENNE
OPERACJE
REAGOWANIA
KRYZYSOWEGO
OPERACJE
POKOJOWE
Bitwa - podstawowa może być podstawową
częścią operacji. Jest to skoordynowane w czasie i
w przestrzeni starcie sił głównych przeciwstawnych
stron, mające istotne znaczenie dla osiągnięcia
celów operacji.
Cechy bitwy:
• jedność: celu i dowódcy operacyjnego;
• różne: miejsce, czas i zaangażowane siły.
Cechy boju: jedność: celu,
dowódcy, miejsca, czasu i
zaangażowanych siły.
OPERACJA
BITWA
BITWA
Bój
Bój
Bój
ZAGADNIENIE 4
PRAWA WOJNY, WALKI ZBROJNEJ,
A ZASADY SZTUKI WOJENNE
Prawa wojny: istotne, powtarzające się zjawiska i
zależności organicznie i niepodzielnie związane z
wojną, wpływające na zasady jej prowadzenia,
przebieg i wynik
Leksykom wiedzy wojskowej MON, Warszawa 1979
Prawa wojny - to istotne,konieczne, trwałe związki
oraz stosunki zachodzące między zjawiskami i
procesami toczącej się wojny; związki oraz stosunki
między narodami i armiami uczestniczącymi w
wojnie krajów a ich rządami, polityką i celami wojny;
związki i stosunki miedzy wojną, przebiegiem walki
zbrojnej a stanem zaplecza państwa, ich możliwości
ekonomicznymi, moralno-politycznymi i wojskowymi
Sawkin W., Podstawowe zasady sztuki operacyjnej i taktyki,MON, Warszawa1974, s.77.
PRAWA WOJNY
wg Sawkin W., Podstawowe zasady sztuki operacyjnej i taktyki,MON, Warszawa1974, Rozdział drugi
Przebieg i wynik wojny, prowadzonej z nieograniczonym
zastosowaniem wszystkich środków walki, zależy przede wszystkim
od stosunku posiadanych sił militarnych walczących stron przed
wybuchem wojny (...). (ILOŚĆ I JAKOŚĆ TECHNOLOGICZNA
ŚRODKÓW WALKI)
Przebieg i wynik wojny zależą od stosunku potencjałów militarnych
walczących stron (ILOŚĆ SIŁ ZBROJNYCH)
Przebieg wojny zależy od jej treści politycznej (CEL WOJNY)
Przebieg i wynik wojny zależą od stosunku możliwości moralnopolitycznych i psychologicznych narodów i sił zbrojnych walczących
stron. (WSPARCIE NARODU I STAN STOSUNKÓW
MIĘDZYNARODOWYCH)
Przebieg i wynik wojny zależą od stosunku możliwości militarnoekonomicznych walczących stron. (SIŁA EKONOMICZNA
PAŃSTWA)
Prawa walki zbrojnej - są to głębokie wewnętrznie
istotne, konieczne, stale, powtarzające się związki i
stosunki między zjawiskami działań wojennych lub
ich właściwościami, uzewnętrzniającymi się na polach
bitew już w toku samej walki zbrojnej
Sawkin W., Podstawowe zasady sztuki operacyjnej i taktyki,MON, Warszawa1974, s.78
Prawa walki zbrojnej
wg Sawkin W., Podstawowe zasady sztuki operacyjnej i taktyki,MON, Warszawa1974, Rozdział drugi
Sposoby i formy walki zbrojnej zależą od materialnej
podstawy walki i operacji
Wszelka walka lub operacja w każdym poszczególnym
momencie swego rozwoju działa na korzyść tej strony
walczącej, której wojska dysponują większą siłą bojową
niż przeciwnik
• prawo zależności sposobów walki od
właściwości środków rażenia;
• prawo zależności przebiegu i wyniku walki
od właściwości środowiska w jakim jest
prowadzona;
• prawo zależności przebiegu i wyniku walki
od sposobu dowodzenia;
• prawo zależności walki od współdziałania sił
i środków danej strony biorącej w niej udział;
• prawo zależności przebiegu i wyniku walki
od ześrodkowania wysiłków.
wg. J. Zieliński
PRAWA WOJNY A PRAWA WALKI ZBROJNEJ,
PRAWIDŁOWOŚCI I ZASADY
PRAWA WOJNY
to istotne, konieczne,
trwałe związki oraz
stosunki zachodzące
między zjawiskami i
procesami toczącej się
wojny
(istotne, konieczne, względnie stałe i powtarzające
się związki obiektywnie występujące między
różnorodnymi stronami walki)
PRAWIDŁOWOŚCI
WALKI ZBROJNEJ
PRAWA
WALKI ZBROJNEJ
(stała, występująca zawsze w
określonych warunkach zależność
rzeczy lub zdarzeń)
to uświadomiona prawidłowość walki
ZASADY SZTUKI
WOJENNEJ
(wskazania praktycznego
działania uzyskania - utrzymania i
wykorzystania przewagi )
Co powoduje, że jeden z uczestników walki zwycięża?
Nienaruszalnym prawem natury jest
to, że siła większa musi pokonać
mniejszą. Prawo to pozostaje
niezmienione w działaniach
wojennych.
(Rola - Arciszewski)
„Bogowie dają sztukę wojenną narodom, którym chcą
zapewnić szczęście .”
Sokrates
Dziękuję za uwagę
Pytania ??????