Transcript Fizjoterapeuta w perspektywie badań socjologicznych

Fizjoterapeuta w perspektywie badań
socjologicznych
 Prezentacja
wybranych
fragmentów
wyników badań
 Anna Matyja WSPiM Chrzanów
 Małgorzata Golec,
Karina Stój, Agnieszka
Pluszczyk ŚUM Katowice
Inspiracja i Cel realizowanych badań
 Inspiracją do podjęcia badań socjologicznych
nad zawodem fizjoterapeuty jest fakt, iż jest to
nowy - rzadko podejmowany temat zarówno w
naukach medycznych jak i humanistycznych.
 Celem była próba bliższego opisu wyobrażeń o
roli zawodowej, komunikacji w pracy
fizjoterapeuty i znaczeniu samej fizjoterapii w
opiniach rehabilitantów
Po co Polakom fizjoterapeuci ?
 Stan zdrowia Polaków na przestrzeni ostatnich 8 lat
uległ poprawie, biorąc pod uwagę subiektywne opinie
respondentów.
 Jeśli dorośli Polacy chorują to najczęściej na
nadciśnienie tętnicze ponad 17 % ogółu populacji w
wieku 15 lat i więcej.
 Na drugim miejscu są choroby kręgosłupa i
dyskopatie 15,5%.
 Na trzecim miejscu choroby stawów zapalne i
zwyrodnieniowe 13,8% w dalszej kolejności są
choroba wieńcowa, migrena i częste bóle głowy,
ponadto nerwice i depresje
Z humanistycznego punktu widzenia
 Społeczeństwo polskie podobnie jak inne kraje
europejskie jest społeczeństwem starzejącym się.
Ludzie żyją dłużej, odczuwając szereg dolegliwości
wynikających ze stylu życia, któremu towarzyszą brak
ruchu i niezdrowa dieta.
 Współczesny człowiek jest narażony na wypadki
motoryzacyjne.
 Dorośli i dzieci spędzają coraz więcej czasu przed
komputerem a nie na świeżym powietrzu.
 Ruch nabiera refleksyjnego charakteru a nie
naturalnego elementu spędzania wolnego czasu.
Z humanistycznego punktu widzenia
c.d…
 Humaniści postrzegają fizjoterapię w
aspekcie podejmowania wysiłku, aby
pokonać przyczyny oraz bariery
powodujące ograniczoną aktywność
ruchową, a także by przemóc wszelakie
formy niepełnosprawności
Z humanistycznego punktu widzenia
c.d…
 Wielki Słownik Medyczny określa
fizjoterapię jako „przyrodolecznictwo” i
podaje, że jest to: „zastosowanie w
lecznictwie naturalnych czynników
fizycznych (elektryczności, światła, wody,
powietrza i in.) bez podawania środków
farmakologicznych”
Z medycznego punktu widzenia
 Rehabilitacja stała się konstytutywnym elementem
podejścia holistycznego do pacjenta. W rozumieniu,
którego pacjent w pełni wyleczony to pacjent zdolny do
samodzielności w wykonywaniu czynności
samoobsługowych.
 Niezależny fizycznie od innych ale wspierany przez
bliskich psychicznie. Mogący w pełni spełniać swoje
role społeczne i zawodowe.
 W takich warunkach terapeutycznego życia
społecznego doniosłą rolę zaczynają odgrywać
fizjoterapeuci. Profesjonaliści w dziedzinie szeroko
rozumianej medycyny naprawczej.
Założenia badawcze c.d…
 Część badań przeprowadzono na terenie Zespołu
Zakładów Opieki Zdrowotnej w Żywcu oraz wśród
innych osób, które przynajmniej raz korzystały z usług
fizjoterapeuty. Badania miały miejsce w terminie 1.07 –
30.09.2010 r. Przebadano 155 osób, w większości to
kobiety. Sytuacja taka miała miejsce, ponieważ to
właśnie kobiety były częstszymi pacjentkami ośrodków,
w których przeprowadzano badania w związku z czym,
to one częściej cierpiały na różnego rodzaju
dolegliwości i potrzebowały pomocy
fizjoterapeutycznej. Najmłodsza badana osoba miała
13 lat, a najstarsza 80 lat. Dobór próby był celowy
badacz docierał do osób, które korzystały z usług
fizjoterapeuty co najmniej raz.
Założenia badawcze
 Praca jest prezentacją trzech różnych
obszarów projektu badawczego o
fizjoterapeutach realizowanego na pograniczu
socjologii i medycyny.
 Pierwszy aspekt dotyczył roli zawodowej w
subiektywnych opiniach respondentów. W tym
projekcie zastosowano metodę badań
ilościowych w tym technikę sondażu
diagnostycznego. Narzędziem badawczym był
anonimowy kwestionariusz ankiety
Założenia badawcze c.d…
 Drugi aspekt projektu dotyczył istotnych
elementów procesu komunikacji pomiędzy
fizjoterapeutą a pacjentem. W badaniach
została wykorzystana metoda badań
ilościowych w tym technika sondażu
diagnostycznego. Narzędziem zastosowanym
w badaniach był kwestionariusz ankiety w
którym zaproponowano pytania eksplorujące
temat struktury komunikacji w relacjach
interpersonalnych.
Założenia badawcze c.d…
 Badania przeprowadzono wśród fizjoterapeutów
zatrudnionych w śląskich jak również małopolskich
ośrodkach zdrowia, szpitalach oraz prowadzących
praktykę prywatną. Przebadano łącznie 100
respondentów najmłodsza osoba badana miała 23 lata
a najstarsza 59 lat najliczniejszą grupę stanowiły osoby
w wieku 20-30 lat 72% natomiast osoby w wieku > 50
lat 2%. Badania miały miejsce w terminie 1.10 –
31.01.2011 r. Dobór próby miał charakter celowy,
badacz docierał do osób praktykujących fizjoterapię z
różnym stażem
Założenia badawcze c.d…
 Trzeci aspekt projektu dotyczył usług
realizowanych przez fizjoterapeutów.
Materiał empiryczny został zgromadzony
w oparciu o badania jakościowe przy
użyciu techniki wywiadu.
Założenia badawcze c.d…







Wywiady z respondentami zostały spisane w formie dialogu, badania
przeprowadzono wśród 16 fizjoterapeutów pracujących w:
Ośrodku Rehabilitacji FOZP KWK Julian w Piekarach Śląskich,
Centrum Hipoterapii i Rehabilitacji „Zabajka” w Stawnicy,
Górnośląskim Centrum Rehabilitacji „REPTY” w Tarnowskich Górach,
wśród uczestników kursu Funkcjonalnej Indywidualnej Terapii Skolioz,
odbywającego się w Łagowie w terminie od 05. do 08. grudnia 2010 roku,
a także z jednym z wykładowców Śląskiego Uniwersytetu Medycznego
w Katowicach na kierunku Fizjoterapia.
Badania zostały przeprowadzone od 27 lipca do 8 grudnia 2010 roku.
Wśród 16 respondentów było dwóch doktorów 8 magistrów fizjoterapii
cztery osoby z tytułem licencjata i dwóch techników rehabilitacji.
Najstarszy z respondentów miał 62 lata a najmłodszy 23 lata, staż pracy
był zróżnicowany najdłuższy wynosił 41 lat a najkrótszy 2 lata.
Prezentacja wyników badań
ilościowych
 Kto to jest fizjoterapeuta ?
Wyniki c.d…
 Jakie są cele fizjoterapii ?
Wyniki c.d…
 Jaki powinien być fizjoterapeuta ?
Wyniki c.d…
 „Jakie aspekty kontaktu niewerbalnego
są używane przez fizjoterapeutów” ?
Wyniki c.d…
 Jakie oczekiwania ma fizjoterapeuta
wobec pacjenta ?
Wyniki badań jakościowych
 Jak ocenia pani poziom świadomości polskiego
społeczeństwa na temat fizjoterapeutów?
 „W naszym społeczeństwie kilkanaście lat temu raczej
w ogóle nie postrzegało się fizjoterapeuty jako kogoś,
kto może pomóc czy polepszyć jakość naszego życia.
Zarówno przez społeczeństwo związane z medycyną,
jak i nie związane z medycyną byliśmy raczej
postrzegani jako ludzie niezbyt użyteczni… niestety do
dzisiejszego dnia wiele ludzi w Polsce nie wie kim jest
fizjoterapeuta, a jak już nawet posiada taką wiedzę, to
niezbyt wierzy w to, że możemy pomóc- ale całe
szczęście ludzie są coraz bardziej uświadomieni..”

Kobieta lat 23, licencjat fizjoterapii, staż pracy 2 lata
Wyniki c.d…

Jaka jest rola fizjoterapii we współczesnych chorobach
cywilizacyjnych?

„Myślę, że każda z chorób cywilizacyjnych powinna być objęta szczególną opieką
fizjoterapeutyczną, ale uważam, że schorzenia kręgosłupa to najczęstszy problem najczęściej
spotykany w mojej praktyce rehabilitacyjnej. Stawiam na profilaktykę, której dzisiaj jest ciągle
mało. Począwszy od skolioz, kiedy chorują już najmłodsze dzieci, kończąc na zespołach
bólowych kręgosłupa, które są tak bardzo uciążliwe dla większości społeczeństwa, należy
uświadamiać dzieci, a co najważniejsze – dorosłych.”
Kobieta lat 27, technik fizjoterapii, staż pracy 5 lat.
„…Ludzie nie mają czasu na to, żeby dbać o aktywne spędzanie wolnego czasu. Większość z
nas jest tak „zabiegana”, że trafia do fizjoterapeuty zdecydowanie za późno. Przykładem są tu
dzieci, które coraz więcej siedzą- w szkole na lekcjach, w czasie wolnym przed komputerem
czy telewizorem- i tak trafiają do nas z wadami postawy czy też z otyłością. Kierowcy, panie
pracujące w sklepie, informatycy itp. którzy muszą spędzać dużo czasu w jednej pozycji czy
też dźwigać ciężkie rzeczy trafiają do mnie z bólami kręgosłupa-a o wiele łatwiej byłoby tutaj
zadbać o właściwą postawę, o ergonomię, o odpowiednią ilość ruchu- przed wystąpieniem
dolegliwości.”
Kobieta lat 23, licencjat fizjoterapii, staż pracy 2 lata



Wyniki c.d…

Kto korzysta z usług fizjoterapeutów?

„Status materialny, a korzystanie z usług
fizjoterapeutycznych jest powiązane ściśle ze sobą. Rodzice,
którzy mają więcej pieniędzy mogą sobie pozwolić na
kompleksową rehabilitację swoich dzieci. Ja zauważyłem ,że
rodzice korzystający z pomocy finansowej stowarzyszeń są
bardziej wykształceni i wiedzą gdzie szukać pomocy. Nie dość, że
mają pieniądze swoje, to dzięki tym stowarzyszeniom, nie muszą
aż tyle wydawać na rehabilitację. Osoby z biedniejszych rodzin są
w tym wszystkim zagubione, mają mniej pieniędzy i mniej
korzystają z pomocy stowarzyszeń, a rehabilitacja wtedy jest
gorsza.”

Mężczyzna lat 25, magister fizjoterapii, staż pracy 5 lat
Wyniki c.d…

W jaki sposób fizjoterapia jest reklamowana w Polsce?
 „Fizjoterapia jest popularna. Pacjenci coraz częściej
korzystają z jej usług.
W przeciągu 10 lat, kiedy pracuje w tym ośrodku,
liczba pacjentów zwiększyła się trzykrotnie. Wzrasta
ogólna liczba osób zainteresowanych fizjoterapią oraz
świadomych korzyści jakie fizjoterapia może dać.
Według mnie fizjoterapia najbardziej propagują media
oraz tzw. „poczta pantoflowa”, która jest najszybsza i
najskuteczniejsza.”

Mężczyzna lat 31, magister fizjoterapii, staż pracy 10 lat
Wnioski z badań
 Każdego roku od co najmniej pięciu lat kierunek fizjoterapia
rozpoczyna studiować powyżej trzech tysięcy młodych osób. Rola
fizjoterapeuty w środowisku medycznym według 32,26%
respondentów jest duża. W tym 15,48% osób uważa, że
wspomaga on leczenie lekarza.
 Aspektem pozytywnym rozwoju fizjoterapii jest postęp techniczny i
jego efekty. Niesie on za sobą wzbogacenie wyposażenia
placówek i gabinetów w innowacyjny sprzęt rehabilitacyjny oraz
fizykoterapeutyczny.
 Współcześnie fizjoterapia w opiniach samych fizjoterapeutów
sprowadza się do działań o charakterze profilaktycznym,
leczniczym i usprawniającym.
Wnioski z badań
 współpraca pomiędzy lekarzem, a fizjoterapeutą jest nieoceniona,
pozwala w sposób kompleksowy spojrzeć na pacjenta.
Wspomnianą umiejętność współpracy pomiędzy lekarzami, a
fizjoterapeutami powinno się kształtować już w trakcie studiów
 Anna Włoszczak- Szubzda oraz Mirosław J. Jarosz podkreślają w
swej pracy, jak wielkie braki w kwestii komunikacji
interpersonalnej występują w polskim szkolnictwie wyższym. Z ich
opinii wynika, że kształcenie studentów kierunków medycznych
pozbawione jest przekazywania wiedzy z zakresu komunikacji
interpersonalnej, a także ogranicza się jedynie do wiedzy i techniki
medycznej. Autorzy badania podkreślają fakt, iż brak
obowiązkowej edukacji związanej z porozumiewaniem się
doprowadza do sytuacji, w której pacjent staje się jedynie
przypadkiem medycznym, pozbawionym potrzeb natury
psychicznej
Wyniki badań c.d…
 Poprawnie prowadzona komunikacja interpersonalna łagodzi stres
związany z hospitalizacją lub samym poddaniem się zabiegom
medycznym. Ma wpływ na spadek napięcia oraz zmniejsza
dolegliwości bólowe. Pacjenci oczekują od fizjoterapeuty
przyjaznego usposobienia, serdeczności oraz zwiększenia
poczucia bezpieczeństwa, które ograniczone jest przez chorobę i
cierpienie
 Przebadane umiejętności komunikacyjne fizjoterapeutów z
pacjentami świadczą o dużej wrażliwości tej grupy na
problematykę nawiązania relacji wśród pozostałych zawodów
medycznych.
 Zdecydowanie mniej korzystnie wypada jakość i ilość kontaktów w
samych zespołach interdyscyplinarnych
Wyniki badań c.d…
 System szkoleniowy kształcący fizjoterapeutów
zaliczany jest do negatywnych przejawów rozwoju
fizjoterapii w Polsce. Do minusów systemu szkolnictwa
respondenci zaliczali również zbyt małą liczbę godzin z
zakresu kształcenia metod specjalnych fizjoterapii w
programie studiów. Współcześnie, fizjoterapeuta, aby
mógł kompleksowo usprawniać pacjenta zmuszony jest
do podjęcia się dotykowego dokształcania. Rynek
medyczny bogaty jest w oferty specjalistycznych
kursów i szkoleń. Niestety ich koszty są wysokie, co
często staje się barierą uczestnictwa w nich.
Wyniki badań c.d…
 współczesna fizjoterapia często bywa utożsamiana
z biznesem. Świadczy o tym duża liczba studentów
przyjmowanych do szkół niepublicznych, podchodzących w
sposób komercyjny do kształcenia fizjoterapeutów. Również
popularyzacja fizjoterapii w ramach zajęć fitness dowodzi, iż
usługi fizjoterapii stały się modne. Kluby fitness oferują swoim
klientom bogatą gamę zorganizowanych zajęć ruchowych, wśród
których znajdują się: pilates, joga, nordic walking, taniec, rehafitness, zajęcia ruchowe w wodzie.
 Podążanie za nowinkami wiąże się z kosztami finansowymi
pacjentów – klientów, a także zyskiem dla placówek.
 Fizjoterapia znalazła istotne miejsce w profilaktyce i rehabilitacji
osób cierpiących z powodu chorób cywilizacyjnych, zwłaszcza z
dolegliwościami kręgosłupa.
Dziękujemy Państwu za uwagę
 Życzymy dużo naturalnego ruchu na
świeżym powietrzu