Transcript Chełmscy Żołnierze Wyklęci – wybrane sylwetki op. J. Masłowski

Chełmscy
"Żołnierze Wyklęci" wybrane sylwetki
Na podstawie dokumentów z archiwum
płk. Henryka Lewczuka "Młota" i dokumentów IPN
opracował Jerzy Masłowski.
Zdjęcia ze zbiorów autora i IPN.
CHEŁMSKI
INSPEKTORAT
AK - WiN
1944 - 1947
Podpułkownik Władysław Zalewski
„Leśnik”
Urodził się w 1905 roku we wsi Szewno
(kieleckie).
Po
ukończeniu
szkoły
w Hrubieszowie zawodowy oficer artylerii,
w 1939 roku
kapitan. W konspiracji
niepodległościowej nieprzerwanie od ucieczki
z niewoli niemieckiej jesienią 1939 roku do
aresztowania przez UB w marcu 1945r.
Komendant
obwodu
hrubieszowskiego,
a następnie obwodu Janów Lubelski ZWZ.
Zastępca inspektora zamojskiego ZWZ-AK. Od
jesieni 1942 roku do marca 1945 inspektor
chełmski. Od jesieni 1944 roku równolegle
pełnił funkcję zastępcy komendanta okręgu
lubelskiego. Po aresztowaniu przeszedł ciężkie
śledztwo na Zamku w Lublinie. Z więzienia
wyszedł w ramach tzw. „amnestii Radosława”
w sierpniu 1945 roku. Wyjechał do Wrocławia,
gdzie zmarł na początku lat 90. XX wieku.
Kapitan Franciszek Jarocki
„Jadźwing”
Urodził się w 1905 roku w Borowie (pow.
krasnostawski).
Po
ukończeniu
gimnazjum
w Krasnymstawie wstąpił do szkoły oficerskiej.
Porucznik w 7 Pułku Piechoty Legionów
w Chełmie. Po ucieczce z niewoli niemieckiej od
listopada 1939 w konspiracji. Od września 1942
roku komendant obwodu krasnostawskiego AK.
W lutym 1944 roku zastępca inspektora
chełmskiego. Od wiosny 1944 równocześnie
dowódca oddziałów AK - OP 7. Po aresztowaniu
„Leśnika” do maja 1945 roku pełnił obowiązki
inspektora. Aresztowany przez UB i skazany na 5
lat więzienia „za przynależność do AK”. Zwolniony
w 1947 roku w ramach amnestii. Wyjechał na
Śląsk. W 1954 roku ponownie aresztowany
i skazany na 8 lat wiezienia. Wyszedł na wolność
w 1956 roku. Mieszkał w Warszawie i pracował
w hucie. Zmarł w 1985 roku.
Major Józef Gniewkowski
„Sambor”, „Orsza”, „Wład”,
„Narbut”,”Trak”
Urodził się w 1908 roku w Tomaszowie
Lubelskim.
Oficer
zawodowy
WP.
W konspiracji od lutego 1940 roku –
komendant obwodu Tomaszowskiego ZWZ.
Zagrożony aresztowaniem przeniósł się
w
biłgorajskie
i
został
mianowany
komendantem rejonu Aleksandrów. Od jesieni
1942 zastępca komendanta obwodu , a od
stycznia 1943 komendant obwodu – kierował
nim nieprzerwanie do maja 1945 roku. Od
maja 1945 inspektor chełmski. Inspektoratem
kierował do lipca 1946 roku – początkowo
stale przebywał w Chełmie, a od jesieni 1945
roku przeniósł się do Bydgoszczy. Od lipca
1946 roku przeniesiony do okręgu Lublin – do
dyspozycji komendanta okręgu. Ujawnił się
w marcu 1947 roku i zamieszkał we
Wrocławiu. Zmarł w 1958 roku.
Kapitan Jan Małek
„Zrąb”, „Zawada”, „Maczek”
Urodził się we wsi Olszanka (pow. Krasnystaw)
w 1916 roku. Po maturze ukończył Szkołę
Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu
Wołyński. W konspiracji nieprzerwanie od listopada
1939 roku. Od maja 1942 komendant rejonu
w obwodzie Krasnystaw. W kwietniu 1944 mianowany
dowódcą oddziału partyzanckiego w zgrupowaniu OP
7 (tzw. oddział „Zręba”. Odziałem dowodził do
rozformowania w sierpniu 1944 roku. Od listopada
1944 roku przeniesiony do Inspektoratu Chełmskiego pełnił funkcję adiutanta inspektora. W lipcu 1946 roku
został powołany na pełniącego obowiązki inspektora.
Podczas pobytu w Chełmie używał nazwisk Janusz
Mostowski i Edward Dolata. Ujawnił się wraz
z Komendą Okręgu lubelskiego w marcu 1947 roku
w Warszawie. Aresztowany w 1949 roku , więziony do
1956. Zmarł w 1984 roku. Pochowany został na
cmentarzu w Częstoborowicach.
KOMENDANCI
OBWODU
CHEŁMSKIEGO
Porucznik Leon Bornus
„Klucznik”, „Barcicki”, „Boryna”
Urodził się w 1912 roku w Rożdżałowie. Po
maturze odbył służbę wojskową w szkole
podchorążych rezerwy. Uczestnik obrony
Twierdzy Brzeskiej. Zbiegł z niewoli
sowieckiej i powrócił do rodzinnego
Rożdżałowa.
Od
1940
roku
jeden
z organizatorów podziemia ludowego
w powiecie chełmskim. W 1943 roku został
komendantem
Batalionów
Chłopskich
w powiecie, a po zjednoczeniu BCh z AK
komendantem Obwodu Chełmskiego Armii
Krajowej. Jesienią 1944 roku zerwał
z konspiracją i opuścił obwód. Ukończył
studia
i
pracował
jako
naukowiec
w Puławach. Zmarł w 2010 roku.
Porucznik Wacław Makara
„Liść”
Oficer rezerwy Wojska Polskiego. Do 1939
roku nauczyciel w Cycowie. W konspiracji od
1940
roku.
Komendant
placówki
AK
w Cycowie, a od sierpnia 1943 roku zastępca
komendanta obwodu. W okresie od września
1945 do stycznia 1945 roku komendant
obwodu
chełmskiego
AK.
Zagrożony
aresztowaniem przeniósł się do Gdańska. Tam
nadal działał w konspiracji. Ujawnił się w 1947
roku. Aresztowany w 1952 roku - przebywał
w więzieniu do 1956. Po wyjściu z wiezienia
osiedlił się w Bydgoszczy.
Porucznik Jerzy Neyman (Nejman)
„Boryna”, „Bułat”
W konspiracji chełmskiej używał nazwiska
Antoni Dębiński. Oficer zawodowy kawalerii.
W 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK
dowódca 21 Pułku Ułanów Nadwiślańskich (
tzw.
szwadron
„Hińczy”).
Funkcję
komendanta
obwodu
chełmskiego
sprawował od stycznia do 10 marca 1945
roku.
Ranny
w
potyczce
z
UB
w
Wojsławicach.
Został
aresztowany
podczas
transportu
do
szpitala.
Zamordowany w areszcie UB na ul.
Reformackiej w Chełmie i pochowany
w nieznanym miejscu.
Porucznik Edward Woll
„Gruby”, „Milek”
Urodził się w 1901 roku w Przemyślu. W latach
1919 – 1921 brał udział w wojnie
z bolszewikami. W okresie II RP zawodowy
podoficer Wojska Polskiego, między innymi
służył w 7 pułku piechoty w Chełmie. W okresie
okupacji
niemieckiej
w
konspiracji
w Warszawie i obwodzie warszawskim.
W kwietniu 1945 roku objął obwód chełmski
i kierował nim bezpośrednio do jesieni 1946
roku. Zagrożony aresztowaniem wyjechał do
Torunia
i
zostawił
upoważnienia
do
prowadzenia bieżącej pracy swojemu zastępcy
„Karolowi”. W marcu 1947 roku ujawnił się
w Warszawie i przeniósł na stałe do Torunia.
W latach 50. i 60. XX wieku stale inwigilowany
przez komunistów. Zmarł w 1968 roku.
Pochowany na cmentarzu w Przemyślu.
Porucznik Józef Drzymała
„Karol”
Urodził się w 1908 roku w Borysławiu. Po maturze
i odbyciu służby wojskowej w szkole podchorążych
rezerwy pracował w straży więziennej. W okresie
okupacji niemieckiej zamieszkał w Bukowej Małej
(pow. Chełm). W konspiracji od 1943 roku –
dowódca placówki Bukowa, a od 1944 roku
komendant rejonu. W maj 1945 roku mianowany
zastępcą komendanta obwodu z zachowaniem
funkcji komendanta rejonu. Od października 1946
roku pełnił funkcję komendanta obwodu. Ujawnił
się w marcu 1947 roku i wyjechał na ziemie
zachodnie. Skutecznie zatarł za sobą wszelkie
ślady – mimo usilnych poszukiwań UB i SB do
końca systemu komunistycznego nie zdołały go
odnaleźć. Nigdy też nie kontaktował się ze swoimi
przełożonymi
i
podwładnymi.
Mieszkał
prawdopodobnie w okolicy Wrocławia i zmarł
w latach 80.
Komendanci rejonu I
Porucznik Witold Fałkowski
„Wik”
Urodził się w 1914 roku w Chełmie. Absolwent
Seminarium Nauczycielskiego i Szkoły
Podchorążych
Rezerwy
Piechoty.
W konspiracji od 1939 roku. W 1943 przez
kilka miesięcy pełnił obowiązki komendanta
obwodu chełmskiego AK. Komendant rejonu
od 1943 roku. Aresztowany przez NKWD
w październiku 1944 roku, skazany na 10 lat
więzienia. Zwolniony w październiku 1945.
Zerwał kontakty z konspiracją i podjął pracę
w szkolnictwie. Zmarł w 1994 roku,
pochowany na cmentarzu przy ul. Lwowskiej.
Porucznik Ryszard Markiewicz
„Mohort”, „Styr”
Urodził się w 1917 roku w Kursku na Uralu.
Po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego
w Krzemieńcu i szkoły podchorążych podjął
pracę
jako
nauczyciel
w
Lubomlu.
W konspiracji od 1942 roku. Dowódca
kompanii w 27 Wołyńskiej Dywizji AK. Po
rozbrojeniu Dywizji przez sowietów uniknął
wywózki na Sybir i włączył się do konspiracji
chełmskiej. W październiku 1944 roku
mianowany
komendantem
rejonu.
Aresztowany przez UB w styczniu 1945 roku ,
skazany na 10 lat wiezienia. Zwolniony
w wyniku amnestii. Wyjechał na Wybrzeże
i podjął pracę w szkolnictwie. Zmarł w 2006
roku.
Jego
imię
nosi
Gimnazjum
w Melechowie (woj. zachodniopomorskie).
Porucznik Jerzy Neuman (Nejman)
„Boryna” „Bułat”
W konspiracji chełmskiej używał nazwiska
Antoni Dębiński. Oficer zawodowy kawalerii.
W 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK
dowódca 21pułku Ułanów Nadwiślańskich. Od
jesieni 1944 roku komendant rejonu Pawłów –
Rejowiec. Po aresztowaniu „Mohorta” przejął
również jego rejon. Funkcję komendanta
rejonów
pełnił
równolegle
z
funkcją
komendanta obwodu. Ranny w potyczce z UB
w Wojsławicach został aresztowany w czasie
transportu
do
szpitala.
Zamordowany
w areszcie UB na ul. Reformackiej w Chełmie
i pochowany w nieznanym miejscu.
Józef Michalik
„Ślązak”
Do 1939 roku zawodowy podoficer WP.
Pochodził z powiatu lubartowskiego, gdzie
od 1942 roku był w konspiracji akowskiej. W
marcu 1945 roku otrzymał nominację na
komendanta rejonu I w obwodzie chełmskim.
Zginął w kwietniu -1945, (zastrzelony
w potyczce z UB).
Porucznik Stanisław Sekuła
(po 1944 roku używał nazwiska Sokół) „Sokół”
Urodził się w 1923 roku w Kowlu. Żołnierz
samoobrony wołyńskiej i 27 Wołyńskiej Dywizji
Armii Krajowej o pseudonimie „Marszałek”. Po
przybyciu
do
obwodu
chełmskiego
w konspiracji rejowieckiej pod pseudonimem
„Sokół”. Początkowo dowódca bojówki rejonu,
a następnie oddziału znanego jako oddział AK
„Sokoła”. Komendant rejonu po śmierci
„Ślązaka” do czerwca 1945 roku. Następnie
w konspiracji w kieleckim – ujawnił się jesienią
1946 roku. Ponownie w konspiracji od 1948
roku w powiecie chełmskim i hrubieszowskim.
Aresztowany w 1950 roku i skazany na 15 lat
więzienia. Zwolniony z wiezienia w 1956 roku
zamieszkał w Wojsławicach. Zmarł w latach
80.
Porucznik Henryk Lewczuk
„Młot”
Urodził się w 1923 roku w Chełmie.
W konspiracji od 1940 roku. Żołnierz oddziału
„Jelenia” i „Sędzimira”. Po wejściu sowietów
w strukturach organizacji antykomunistycznej
NIE. Komendant rejonu od lipca 1945 do
marca 1947 roku. Dowódca oddziału
zbrojnego obwodu chełmskiego WiN. Po
ujawnieniu na przymusowej emigracji we
Francji – działacz organizacji polonijnej
OGNIWO. W 1992 roku powrócił do kraju –
Poseł RP IV kadencji. Zmarł w 2009 roku.
Pochowany na cmentarzu w Chełmie.
Oddział „Młota”
1945 - 1947
OFICEROWIE
Porucznik Henryk Lewczuk
„Młot” - dowódca
Urodził się w 1923 roku w Chełmie.
W konspiracji od 1940 roku. Żołnierz oddziału
„Jelenia” i „Sędzimira”. Po wejściu sowietów
w strukturach organizacji antykomunistycznej
NIE. Komendant rejonu od lipca 1945 do
marca 1947 roku. Dowódca oddziału
zbrojnego obwodu chełmskiego WiN. Po
ujawnieniu na przymusowej emigracji we
Francji – działacz organizacji polonijnej
OGNIWO. W 1992 roku powrócił do kraju –
Poseł RP IV kadencji. Zmarł w 2009 roku.
Podporucznik Wacław Witnicki
„Kos”
Urodził się w 1923 roku w Chełmie. Uczeń
gimnazjum im. S. Czarnieckiego. W konspiracji
od 1942 roku. Od wiosny 1944 roku żołnierz
oddziału
AK
„Sędzimira”
(Zygmunt
Szumowski). Od jesieni 1944 roku w Oficerskiej
Szkole Artylerii w Chełmie. Po promocji
oficerskiej wraz z „Młotem” i innymi kolegami
poszedł do podziemia. Poległ 18 maja 1945
roku z rąk UB w leśniczówce w Sajczycach.
Podporucznik Ryszard Targowski
„Dzik” – zastępca dowódcy i oficer wywiadu
Urodził się w 1923 roku w Stańkowie.
Absolwent
Gimnazjum
im.
S.
Czarnieckiego w Chełmie. W konspiracji
od 1943 roku. Po wkroczeniu sowietów
wstąpił do Oficerskiej Szkoły Artylerii
w Chełmie. Po promocji przeszedł do
podziemia. Razem z „Młotem” i „Lwem”
porządkowali i reorganizowali rejon od
lipca 1945 roku. Zginął podczas ataku
NKWD, UB i MO na kwaterę dowództwa
oddziału w gajówce Zażdżary w nocy
z 15 na 16 grudnia 1945 roku.
Podporucznik Józef Taszycki
,, Lew” – kwatermistrz rejonu
Urodził się w 1921 roku w Józefowie gm. Sobibór. W konspiracji od 1942 roku. W 1944
roku zmobilizowany do LWP – w czerwcu 1945 roku zdezerterował i powrócił do
konspiracji. Otrzymał nominację na kwatermistrza rejonu. Wraz z „Młotem” i „Lwem”
przejmował i odtwarzał struktury konspiracyjne. Aresztowany przypadkowo przez UB
nierozpoznany zbiegł z aresztu na ul. Reformackiej. Ponownie aresztowany
w listopadzie 1945 roku i po śledztwie na UB skazany na 5 lat więzienia. W 1947 na
podstawie amnestii zwolniony z więzienia w Sieradzu. Osiedlił się na Śląsku. Dalsze
losy nieznane.
Podporucznik Witold Wasilewski
„Litwin” zastępca dowódcy
Urodził
się
w
1923
roku
na
Wileńszczyźnie. W konspiracji od 1942
roku. Po wejściu sowietów uniknął
aresztowania i wywózki na Sybir i po
przybyciu na Lubelszczyznę zgłosił się
do OSA w Chełmie. Po promocji wraz
z kolegami przeszedł do konspiracji
niepodległościowej. Poległ w grudniu
1945 roku z rąk UB w zasadzce
w Zażdżarach.
Podporucznik Mieczysław Charapkiewicz
”Ciunio”
Pochodził z Wileńszczyzny . W konspiracji od 1941 roku. Po wejściu sowietów uniknął
aresztowania i wywózki na Sybir. Przybył na Lubelszczyznę i wstąpił do Oficerskiej Szkoły
Artylerii w Chełmie. Po promocji oficerskiej przeszedł do konspiracji. W oddziale „Młota” był
od sierpnia do grudnia 1945 roku. Jako jeden z dwóch oficerów (obok „Młota”) ocalał
podczas akcji UB/MO na kwaterę dowództwa oddziału w Zażdżarach. Pod koniec grudnia
wyjechał na ziemie zachodnie. Dalsze losy nie są znane.
Podporucznik Mieczysław Niedzielski
„Grot” – zastępca dowódcy
Urodził się w 1925 roku w Nikołowicach gmina
Mościska (woj. lwowskie). W Chełmie od 1943
roku. W sierpniu 1944 roku wstąpił do
Oficerskiej Szkoły Piechoty i po jej ukończeniu
w stopniu podporucznika został wysłany na
front. W lutym 1945 roku został ranny i po
leczeniu szpitalnym przybył do Chełma do
rodziny. Wstąpił do oddziału „Fali”, a następnie
powrócił do wojska. Zdemobilizowany wiosną
1946 roku został skierowany do oddziału
„Młota” jako jego zastępca. W oddziale
przebywał do sierpnia 1946 roku. Wyjechał do
Wrocławia. Nie ujawnił się i poza krótkimi
pobytami w areszcie UB w 1948 i 1953 roku nie
był represjonowany. Pracował i mieszkał we
Wrocławiu. Jeden z 4 żyjących żołnierzy
oddziału „Młota”.
Podporucznik Stanisław Maślanka
„Legenda” – zastępca dowódcy, oficer wywiadu
Urodził się w 1924 roku . w Kowlu, woj. wołyńskie.
W konspiracji od 1943 roku. Żołnierz 27 Wołyńskiej
Dywizji AK. Od maja 1945 roku zastępca dowódcy
oddziału „Młota”. Ujawnił się wraz z całym oddziałem
w marcu 1947 roku w Wojsławicach. Nie wyraził zgody
na propozycję wyjazdu na emigrację. Od 1948 roku
w strukturach organizacji antykomunistycznej PAP.
Organizator PAP we Wrocławiu. Aresztowany w 19 50
roku, po okrutnym śledztwie w UB w Łodzi skazany na
karę śmierci. Po prawie 6 miesięcznym pobycie w celi
śmierci kara została zamieniona na dożywocie.
Wyszedł na wolność grudniu 1956 roku. Mieszkał
i pracował w Warszawie. Organizator środowiska 27
WD AK i animator wielu akcji upamiętniających tę
bohaterską jednostkę. Honorowy prezes Inspektoratu
Chełmskiego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” Stowarzyszenia Społeczno – Kombatanckiego. Jeden
z 4 żyjących żołnierzy oddziału „Młota”.
Podporucznik Tadeusz Kwiatkowski
„Krzysztof” – oficer łączności
Urodził się w 1923 roku w Chełmie.
W konspiracji od 1942 roku. Po wejściu
sowietów wstąpił do szkoły oficerskiej
łączności i do 1946 roku służył w LWP. W
sierpniu 1946 roku wraz z posiadanym
sprzętem telefonicznym wstąpił do oddziału
„Młota” i pełnił funkcję oficera łączności.
Ujawnił się w marcu 1947 roku. Mieszkał
i pracował w Chełmie. Do śmierci inwigilowany
i szykanowany przez UB/SB. Zmarł w 19 87
roku.
Podporucznik Stefan Winiarczyk
„Wyrwa” – oficer wywiadu
Urodził się w 1916 roku w Gardzienicach.
W latach 1938 – 39 służył w 24 pułku piechoty
WP. W wojnie 1939 roku dostał się do niewoli
niemieckiej i przebywał w obozie jenieckim,
a następnie na robotach rolnych. W konspiracji
od 1943 roku. W styczniu 1946 roku został
oficerem wywiadu rejonu I WiN. Ranny podczas
akcji UB w październiku 1946 roku aresztowany
i umieszczony pod strażą w szpitalu został odbity
przez żołnierzy „Młota” . Ujawnił się w kwietniu
1947 roku. Inwigilowany i rozpracowywany przez
UB/ SB do końca lat 80. XX wieku. Zmarł w 1997
roku.
ŻOŁNIERZE
Albiniak Stanisław
„Ryszard”
Urodził się w 1928 roku w Maryninie gm.
Staw. W konspiracji od 1945 roku u „Iskry”
(Zygmunt Urbański), a od jesieni do końca
1945 roku u „Młota” . Ujawnił się w 1947 roku.
Po 1956 roku mieszkał w Okopach.
Baran Jerzy Jan
"Jerzyk”, ,,Poręba”
Urodził się w 1927 roku w Uściługu. Do
oddziału „Młota” wstąpił w kwietniu 1946
roku. Brał udział w rozbiciu PUBP
w Hrubieszowie i innych akcjach oddziału.
Ujawnił się w marcu 1947 roku
w Wojsławicach. Wyjechał na zachód Polski
i wstąpił do LWP - zawodowy podoficer.
Zmarł w 1994 roku.
Biegalski Jerzy
,,Skośny”
Urodził się w 1927 roku w Chełmie.
W konspiracji od 1945 roku. W kwietniu 1945
roku wstąpił do oddziału „Sokoła” (Stanisław
Sekuła)
pluton
„Zrywa”
(Kazimierza
Stefańskiego), a w czerwcu przeszedł do
oddziału „Młota”. W październiku został
aresztowany przez UB i przebywał w areszcie
na Reformackiej. Zwolniony za obietnicę
zabicia „Młota” powrócił do oddziału
i opowiedział o wszystkim dowódcy. Brał
udział we wszystkich akcjach zbrojnych
oddziału. Ujawnił się w marcu 1947 roku.
W 1948 roku był jednym z trzech żołnierzy
oddziału, którzy odprowadzali do Lublina
odjeżdżającego
na
obczyznę
„Młota”.
Aresztowany w 1950 roku w sprawie PAP,
mimo obciążających go zeznań został
zwolniony z aresztu. Mieszkał i pracował
w Chełmie. Zmarł w 2010 roku.
Błaszczuk Józef
,,Lis”
Urodził się w 1913 roku w Leszczance pow.
Chełm. W latach 1935 -36 odbywał służbę
wojskową w 7 Pułku Piechoty Legionów
w Chełmie. Od lutego 1945 do maja 1946 roku
był
milicjantem
na
posterunku
MO
w
Wojsławicach.
Przez
cały
czas
współpracował
z
podziemiem
antykomunistycznym. W maju 1946 roku
przeszedł do oddziału „Młota” wraz ze
wszystkimi kolegami z posterunku. Ujawnił się
w marcu 1947 roku. W 1950 roku uwięziony
i skazany na 8 lat więzienia. Zwolniony po
1956 roku. Mieszkał we wsi Kanie.
Błazucki Franciszek
,,Sarna”
Urodził się w 1917 roku na Wołyniu. Żołnierz
27 Wołyńskiej Dywizji AK o pseudonimie
„Sarenka”. W konspiracji chełmskiej od
jesieni 1944 roku. Był w oddziale „Sokoła”
(Stanisław Sekuła), a następnie „Młota”.
Aresztowany w grudniu 1945 roku zbiegł
z więzienia na Reformackiej. Poległ z rak UB
w sierpniu 1946 roku w okolicy Putnowic.
Pochowany na cmentarzu w Turowcu.
Fic Jan
,,Ryś”
Urodził się w 1927 roku w Gdeszynie, pow.
Hrubieszów. Od jesieni 1944 roku w oddziale
„Sokoła” (Stanisław Sekuła), od lata 1945
roku do ujawnienia w marcu 1947 roku
u „Młota”. Brał udział we wszystkich akcjach
zbrojnych
oddziału.
Po
ujawnieniu
aresztowany w lecie 1947 roku za kontakty
ze „Zdybkiem” – w październiku zwolniony.
Wyjechał na ziemie zachodnie. W latach
sześćdziesiątych
XX
wieku
mieszkał
w Ostródzie.
Flach Janusz
,,Pazur”
Urodził się w 1928 roku w Warszawie. W okresie
okupacji przebywał w Łucku. W 1944 roku wstąpił do
sowieckiego oddziału Miedwiediewa, a następnie
został wcielony do Armii Czerwonej. Po przeniesieniu
do LWP zwolniony ze służby jako nieletni. Od jesieni
1944 roku w oddziale „Ciąga” (Józef Śmiech), a od
grudnia 1945 roku do ujawnienia w marcu 1947
u „Młota”. Jeden z wyróżniających się żołnierzy
oddziału. Brał udział we wszystkich akcjach zbrojnych.
Ranny
w
nogę
podczas
rozbicia
PUBP
w Hrubieszowie. Po ujawnieniu wyjechał do rodziny do
Warszawy i ukończył Politechnikę Warszawską. Od
1954 roku mieszkał i pracował w Zakopanem. Wybitny
taternik i grotołaz. Odkrywca wielu jaskiń. Od 1957
roku stale inwigilowany przez SB, podejrzewany
o działalność antykomunistyczną. Zginął w górach
w niewyjaśnionych okolicznościach w 1965 roku.
Gałecki Edward
,,Grom”
Urodził się w 1921 roku w Dorohusku.
W okresie okupacji niemieckiej wywieziony na
roboty do Niemiec. Po powrocie z Niemiec w
grudniu 1945 roku wstąpił do MO. Służył na
posterunku w Wojsławicach. W maju 1945 roku
cała załoga posterunku przeszła do oddziału
„Młota”. Od tego czasu brał udział we
wszystkich akcjach zbrojnych oddziału. Ujawnił
się w marcu 1947 roku. W 1950 roku
aresztowany i po brutalnym śledztwie skazany
na 10 lat więzienia. Zwolniony w 1956 roku.
Mieszkał
w Dorohusku.
Hawryluk Mieczysław
,,Syrena”
Urodził się w 1923 roku w Łukówku, pow.
Chełm. W konspiracji od 1942 roku. W oddziale
„Młota” od jesieni 1945 do ujawnienia w marcu
1947 roku. Brał udział we wszystkich akcjach
oddziału. Aresztowany przez UB w 1950 roku
w związku ze sprawą Polskiej Armii
Podziemnej. Przeszedł okrutne śledztwo
w Chełmie i Lublinie. Wyrokiem z marca 1951
roku skazany na 2 lata i 6 miesięcy ze
słynnego komunistycznego paragrafu „wiedział,
nie
powiedział”.
Zwolniony
warunkowo
w sierpniu 1952 roku. Inwigilowany przez
UB/SB do lat 80. XX wieku. Mieszkał w
Leśniczówce. Zmarł w 2006 roku.
Jarosz Czesław
,,Hiena”, „Szloma”
Urodził się w Chełmie w 1924 roku.
W konspiracji od 1942 roku. W oddziale od
jesieni 1945 roku do ujawnienia. Dowodził
podczas akcji uwolnienia oficera wywiadu
Stefana Winiarczyka ps. „Wyrwa” ze
szpitala w Chełmie. W oddziale i wioskach,
gdzie kwaterował oddział „Młota” znany był
z mistrzowskiej gry na harmonii. Ujawnił się
wraz z całym oddziałem w marcu 1947 roku.
Zmarł w 1985 roku w Puławach.
Kasiedczuk Jan
,,Miś”
Urodził się w 1925 roku w Ochoży. Od 1944
roku w AK. W oddziale „Młota” od 1945 roku
do ujawnienia. Brał udział w we wszystkich
akcjach zbrojnych oddziału. Dalsze losy nie
są znane.
Kaszewski (Rzepiak) Roman lub Kowalski Stanisław
"Zdybek”
Prawdziwe nazwisko i bliższe dane nigdy nie
zostały ustalone. Pochodził z kresów
wschodnich Rzeczypospolitej. Służył w armii
sowieckiej, a następnie w jednostce obsługi
OSA w Chełmie. Do oddziału „Zrywa”
(Kazimierz Stefański) dołączył podczas
zasadzki na konwój wojskowy w lesie
pobołowickim wiosną 1945 roku. Od jesieni
1945 roku u „Młota”. Nie ujawnił się. Stworzył
kilkuosobowy oddział zbrojny. Poległ podczas
potyczki z UB w 1947. Miejsce pochówku
nieznane.
Koćmirowski Roman
,,Jar”
Urodził się w 1923 roku w Chełmie.
W konspiracji od 1943 roku. Od wiosny 1944
roku w oddziale AK „Sędzimira” (Zygmunt
Szumowski). W lecie 1944 roku wstąpił do
Oficerskiej Szkoły Artylerii w Chełmie.
Aresztowany przez Informację Wojskową
zbiegł z obozu na Majdanku i ukrywał się.
Wiosną 1946 roku wstąpił do oddziału „Młota”.
Brał udział w akcji na PUBP w Hrubieszowie.
Od listopada 1946 roku ze względu na stan
zdrowia urlopowany z oddziału. Aresztowany
przez UB w styczniu 1947 roku przeszedł
ciężkie śledztwo w UB na Reformackiej.
W grudniu 1947 roku skazany na 6 lat
więzienia. Po zwolnieniu inwigilowany przez
UB/SB do 1987 roku. Zmarł w 2008 roku.
Kraszewski Roman
,,Ździebko”
Urodził się w 1928 roku w kolonii Stanisławów
pow. Włodzimierz Wołyński. Od 1943 roku
mieszkał na terenie powiatu chełmskiego.
W 1945 roku wstąpił do MO i został
przydzielony na posterunek w Wojsławicach.
W maju 1946 roku przeszedł wraz z kolegami
z posterunku do oddziału „Młota”. Ujawnił się
w marcu 1947 roku w Wojsławicach.
Aresztowany w 1950 i skazany na 15 lat
więzienia. Zwolniony po 1956 roku. Dalsze losy
nieznane.
Kulik Eugeniusz
,,Wicher”
Urodził się w 1925 roku w Dorohusku.
W konspiracji od 1943 roku. W 1945 roku
służył w MO – zwolniony jako akowiec
w listopadzie 1945 roku. Po zamordowaniu
przez UB starszego brata Waleriana,
zagrożony aresztowaniem w grudniu 1945
roku wstąpił do oddziału „Młota”. Brał udział
we wszystkich akcjach oddziału. Ujawnił się
wraz z całym oddziałem w Wojsławicach
w marcu 1947 roku. Ponownie w konspiracji
od 1948 roku – PAP. Aresztowany w czerwcu
1950 roku – przeszedł przez kazamaty UB
w Chełmie i w Lublinie. W 1951 roku skazany
na 5 lat więzienia. Warunkowo zwolniony
w 1953 roku. Wyjechał do Gubina, gdzie zmarł
w 1994 roku.
Lichaczewski Piotr
,,Piter”
Urodził się w 1927 roku w Chełmie.
W okresie okupacji niemieckiej harcerz
Szarych Szeregów. Od kwietnia 1945 roku
w oddziale „Sokoła” (Stanisław Sekuła),
a potem u „Młota” aż do ujawnienia. Jeden
z najdzielniejszych żołnierzy oddziału, brał
udział we wszystkich akcjach zbrojnych. Od
1949 roku w PAP. Aresztowany w czasie
odbywania służby wojskowej przeszedł
okrutne śledztwo w Informacji Wojskowej
i UB. Skazany na 15 lat więzienia, zwolniony
w 1955 roku. Wyjechał do Zakopanego.
Inwigilowany przez SB do końca lat 80. Zmarł
w 1993 roku.
Madejewski Jan
,,Szabelka”, „Szabela”
Urodził się w 1927 roku w miejscowości
Baraki, gmina Siennica. W konspiracji od
1943 roku – oddział „Ciąga” (Józef Śmiech),
używał pseudonimu „Miś”. Do oddziału
„Młota” wstąpił w kwietniu 1946 roku i od tego
czasu brał udział we wszystkich akcjach
zbrojnych oddziału. Ujawnił się w marcu 1947
roku w Wojsławicach. Po ujawnieniu mieszkał
w Bończy. Okresowo inwigilowany przez
UB/SB. Zmarł w 2003 roku.
Matejski Roman
,,Skała”
Urodził się w 1926 roku w Hrubieszowie.
W Armii Krajowej w okręgu białostockim od
1943 roku. W oddziale od lata 1945 roku do
ujawnienia w 1947. Brał udział we wszystkich
akcjach zbrojnych oddziału. W lecie 1947 roku
wyjechał do Wrocławia i podjął studia
prawnicze. W 1948 roku aresztowany i przez 2
miesiące przetrzymywany w areszcie UB we
Wrocławiu. Po ukończeniu studiów przeniósł
się do Zakopanego, gdzie pracował na
kierowniczych stanowiskach w spółdzielczości.
Jeden z 4 żyjących do dziś żołnierzy Oddziału
„Młota”.
Miś Stanisław
,,Poruta”, ,,Kula”
Urodził się w 1927 roku w Krasnymstawie.
W oddziale od jesieni 1945 roku. Brał udział
we wszystkich akcjach zbrojnych. Ujawnił się
wraz z oddziałem w marcu 1947 roku
i wyjechał do Augustowa. W 1961 roku
zamieszkał w Krasnymstawie.
Padkowski Mieczysław
,,Gruby” - ,,Frycha”
Urodził się w 1921 roku w Mołodutynie.
W konspiracji od 1944 roku. W oddziale pełnił
funkcję woźnicy i nieformalnego adiutanta
dowódcy. Ujawnił się wraz z całym oddziałem
w marcu 1947 roku. Mieszkał i pracował na
gospodarstwie rolnym w Kumowie. Inwigilowany
przez UB/SB do śmierci. Zginął wraz z żoną
i córką w wypadku samochodowym w 1968 (?)
roku.
Piekut Leonard
,,Orzeł”
Urodził się w 1922 roku w Mińsku
Mazowieckim.
W
okresie
okupacji
niemieckiej
mieszkał
w
Siedlcach.
W sierpniu 1944 roku wstąpił do MO –
ukończył szkołę podoficerską. Od grudnia
1945 roku zastępca do spraw polityczno –
wychowawczych komendanta posterunku
MO w Wojsławicach. Od 6 maja wraz
z kolegami z posterunku w oddziale „Młota”.
Ujawnił się w marcu 1947 roku.
Aresztowany w 1950 i skazany na 15 lat
więzienia. Zwolniony po 1956 roku. Dalsze
losy nie są znane.
Prystupa Wacław
"Piskorz"
Urodził się w 1929 roku w Chełmie. Od 1942
roku współpracował z AK. Od 1946 roku
w oddziale „Młota” do ujawnienia w marcu
1947 roku, a następnie w oddziale „Zdybka”.
Zatrzymany przez UB w sierpniu 1947 roku
w Leszczanach. Po brutalnym śledztwie
skazany na karę śmierci , po pewnym czasie
zamienioną na dożywotnie więzienie. Na
wolność wyszedł w 1957 roku. Inwigilowany
i rozpracowywany przez SB do końca lat 80.
XX wieku. Jedyny żyjący w Chełmie żołnierz
oddziału „Młota”.
Rutkowski Ludwik
,,Błysk”
Urodził się w 1929 roku w osadzie Jazłowce
w powiecie Równe na Wołyniu. Z Wołynia
przybył do Wólki Putnowieckiej w 1945
roku. W oddziale od kwietnia 1946 roku do
ujawnienia w marcu 1947 roku. Wyjechał na
ziemie zachodnie. Zawodowy podoficer
LWP – kierowca.
Skiba Czesław
,,Granit”
Urodził się w 1926 roku w Tuczępach pow.
Hrubieszów. W lecie 1945 roku wstąpił do
MO i służył na posterunku w Wojsławicach.
W maju 1946 roku wraz kolegami
z posterunku przeszedł do oddziału „Młota”.
Ujawnił się w marcu 1947 roku.
Aresztowany w 1950 roku i skazany na 15
lat więzienia. Po zwolnieniu w 1956 roku
stale inwigilowany i rozpracowywany przez
SB. Nie mógł znaleźć stałej pracy, opuściła
go rodzina. Przez ostatnie lata życia
przebywał w Domu Pomocy Społecznej
w Różance. Zmarł w 1996 roku.
Sobolewski Tadeusz
,,Jordan”
Urodził się w 1925 roku w Białej Podlaskiej.
Zesłaniec syberyjski. Od lata 1943 w armii
Berlinga. Dezerter z KBW w stopniu
plutonowego. Wstąpił do oddziału „Tarzana”
(Stanisław Kulik), a następnie oddziału
„Młota”. Aresztowany w 1950 roku w sprawie
PAP. W 1851 roku skazany na
5 lat
więzienia. Zwolniony w 1953 roku.. Od 1965
roku pracował w Puławach. Zmarł w 2008
roku.
Sołdon Bogusław
,,Majtek”
Urodził się w 1925 roku w Chełmie. W konspiracji od
1941 roku. Od wiosny 1944 roku żołnierz oddziału AK
„Liścia” (Wacław Makara) – brał udział we wszystkich
walkach zgrupowania chełmskich oddziałów AK.
Zmobilizowany do LWP chroniąc się przed wywózką
na Sybir uciekł i ukrywał się na terenie Chełma.
Aresztowany w styczniu 1945 roku został poddany
torturom w areszcie UB na Reformackiej i skazany na
karę śmierci. Po zmianie wyroku na 10 lat więzienia
skierowany został do batalionu karnego LWP. Po
kolejnej udanej ucieczce wstąpił do oddziału „Łobuza”
(Marian Wołosiuk), a następnie przeniósł się do
oddziału „Młota”. Uczestniczył we wszystkich akcjach
zbrojnych. Po ujawnieniu w marcu 1947 roku nadal
pozostawał w łączności ze swoim dowódca i kolegami
z oddziału. Aresztowany w 1950 roku ponowie
przeszedł przez piekło ubeckich przesłuchań. W 1951
roku skazany został na 10 lat więzienia. Na wolność
wyszedł w 1955 roku. Inwigilowany przez SB do końca
lat 80. XX wieku. Zmarł w 2009 roku.
Śliwiński Jerzy
,,Śliwa”
Urodził się w 1926 roku w Chełmie.
W konspiracji od 1943 roku. Od wiosny 1945
roku żołnierz oddziału „Sokoła” (Stanisław
Sekuła), pluton „Zrywa” (Kazimierz Stefański),
a następnie „Młota”. Brał udział we wszystkich
akcjach zbrojnych oddziału. Ranny podczas
potyczki z UB w lesie pobołowickim w listopadzie
1946 roku został zamęczony w kazamatach UB
na Reformackiej.
Wojnakowski Tadeusz
,,Mściwy”
Urodził się w 1927 roku w Brodach. Od kwietnia
1945 roku w oddziale „Sokoła” (Stanisław
Sekuła), a następnie u „Młota” do ujawnienia
w marcu 1947 roku. Należał go wąskiej grupy
najbardziej zaufanych żołnierzy „Młota”. Brał
udział we wszystkich akcjach zbrojnych
oddziału. Od 1948 roku komendant okręgu
lubelskiego antykomunistycznej organizacji
PAP. Aresztowany w 1950 roku przeszedł
okrutne śledztwo w lubelskim UB. W 1951 roku
skazany na 12 lat więzienia. Zwolniony w 1956
roku ze względu na stan zdrowia. Nadal
rozpracowywany i szykanowany przez SB zmarł
w 1960 roku.
Zdjęcia oddziału
z lat 1946 - 1947
Ryngraf wręczony przez żołnierzy oddziału „Młota”
komendantowi obwodu Edwardowi Wollowi „Grubemu”
Spalony Budynek PUBP w Hrubieszowie po akcji oddziału
„Młota” w maju 1946 roku.