Transcript Prezentacja założeń Modelu Środowiskowej Pracy Socjalnej

PROJEKT SYSTEMOWY 1.18
TWORZENIE I ROZWIJANIE STANDARDÓW
USŁUG POMOCY
I INTEGRACJI SPOŁECZNEJ
Działania w zakresie wdrażania standardów pracy socjalnej
i funkcjonowania instytucji pomocy społecznej
Animator – mediator – lokalny polityk społeczny
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
1
Cel zadania
Opracowanie innowacyjnego
standardu organizowania
społeczności lokalnej /
środowiskowej pracy socjalnej
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• radykalna reforma (urząd – praca
socjalna)
• czy
• ruchy tektoniczne (przesunięcie akcentów
wywołujące „trzęsienie ziemi”)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
3
paradoks
• Dziś środowiskowa
metoda pracy
socjalnej istnieje
incydentalnie
• Praca socjalna w
Polsce zaczęła się od
działań
środowiskowych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Do czego można
się odwołać systemowo?
• Model Centrów Aktywności Lokalnej
• Specjalizacje „organizowanie społeczności
lokalnej”
Tak ale....
• Program Integracji społecznej PPWOW
• Programy Aktywności Lokalnej
• Zespoły interdyscyplinarne
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Co się stało?
• PRL – nie rozwijała się bo jej cechą jest
demokratyczność
• Po 1989
- bo rzeczywistość społeczna wymagała
szybkiej reakcji ratowniczej/osłonowej
- bo zaczęła dominować perspektywa
„menadżerska”
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• Pedagogika
społeczna
refleksja nad
społeczną praktyką
edukacyjną
• Polityka społeczna
standaryzacja usługi
społecznej
• Praca socjalna
METODYKA
Organizowania
społeczności lokalnej
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Co robi pracownik socjalny?
- Pracownik socjalny pracuje w środowisku
- Pracownik socjalny wchodzi w środowisko
- Pracownik socjalny robi wywiad środowiskowy
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• Mikro - jednostka, rodzina
• Makro – grupa, społeczność
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Definicja pracy w społeczności lokalnej
*Praca w Społeczności Lokalnej polega na
aktywnym angażowaniu ludzi w sprawy
dotyczące ich życia, i skupia się na relacji
pomiędzy indywidualnymi osobami, a
grupami i instytucjami kształtującymi ich
codzienne doświadczenia.
National Standards Board for Community Work Training & Qualification
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Organizowanie społeczności lokalnej
- podejście szerokie
- podejście wąskie – praca socjalna
(realizowana przez profesjonalnego
pracownika socjalnego)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
11
ORGANIZOWANIE SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
– DŁUGOFALOWY PROCES
Upodmiotowienia ludzi, tworzenia sieci współpracy i lokalnych
struktur, które na stałe będą wspierać rozwój tej społeczności, jej
zdolność do rozwiązywania problemów, tworzenia środowiska
zmiany i budowania potencjałów zarówno grup jak i całej
społeczności dla polepszenia jakości życia ludzi tam
mieszkających.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Dylematy wokół tworzenia modelu (1)
•
•
•
•
Stworzenie nowej innowacyjnej propozycji zmiany w polskim systemie
pomocy społecznej, która wprowadzałaby zmianę, ale była realna do
wykonania
Nazwa środowiskowa praca socjalna vs organizowanie społeczności
lokalnej (nadanie nowego znaczenia)
Zbudowanie i testowanie modelu pomiędzy istniejącymi przepisami prawa,
a proponowanymi zmianami w fazie wniosków i rekomendacji (zbudowano
wersję możliwą do zrealizowania w istniejącym stanie prawnym wraz z
obszarami do zmian prawnych)
Ważny wątek instytucjonalny (ngo –OPS)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Dylematy
(2)
•
•
•
•
•
•
standaryzacja – jakość oparta o procedury
wiedza – (antywiedza) – niewiedza
edukacja formalna –(pozaformana) – nieformalna
profesjonalizm –(tożsamość) - profesja zawodowa
teoria – (metodyka) – praktyka
podmiotowość klienta – podmiotowość pracownika
socjalnego
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Standard organizowania społeczności lokalnej/
środowiskowej pracy socjalnej
zorientowany jest na aktywizujące wsparcie grup społecznych,
środowisk i społeczności lokalnych zagrożonych marginalizacją i
wykluczeniem społecznym,
zakłada wykorzystanie trzech nowych ról zawodowych pracowników
socjalnych: animatora, mediatora i lokalnego polityka społecznego
zostaną wypracowane propozycje do aktów prawnych pomocy
społecznej
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• Modelowanie/standaryzacja jako
partycypacyjny proces edukacyjny, a nie
narzucony gotowy wzorzec
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
16
4 GRUPY EDUKACYJNE:
- duże miasta-powyżej 100 tys. mieszkańców
21 osób / 1 - 3 osoby z ośrodka/
- średnie miasta- 25-100 tys . mieszkańców
20 osób / 1 - 2 osoby z ośrodka/
- małe miasta i wsie – do 25 tys . mieszkańców
20 osób / 1 - 2 osoby z ośrodka/
- edukatorzy- 21 osób
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
18
LABORATORIUM
WSPARCIE UCZESTNIKÓW SZKOLENIA
OPIEKUN -COACH
Podtrzymuje kontakt z uczestnikami w czasie trwania szkolenia oraz w
przerwach miedzy sesjami. Wspiera ich w podejmowanych działaniach, w tym
przy wykonywaniu prac domowych
MENTOR
Wspiera bezpośrednio uczestników przy wdrażaniu wiedzy zdobytej na
szkoleniu. Doradza, jak postępować, jak rozwiązywać problemy pojawiające się
w procesie organizowania społeczności lokalnej
SUPERWIZOR
Dokonuje całościowej analizy wprowadzanych zmian w ośrodku pomocy
społecznej. W sposób systemowy ocenia wdrażanie nowego modelu pracy.
Pozostaje w kontakcie z dyrektorami ośrodków pomocy społecznej,
przedstawicielami lokalnych władz, urzędnikami pracującymi w obszarze
pomocy społecznej.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• Usługa
organizowanie społeczności lokalnej
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Trzy ścieżki
• Model/standard usługi OSL
• Kompetencje pracownika
socjalnego jako organizatora
społeczności lokalnej
• Zmiana instytucjonalnego
kontekstu
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Zakres usługi OSL
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
22
PODMIOTY, W KTÓRYCH POWINNY BYĆ PROWADZONE DZIAŁANIA
Z ZAKRESU ORGANIZOWANIA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ TO:
• społeczności lokalne o charakterze terytorialnym zagrożone
społecznym wykluczeniem, do których można zaliczyć np.:
społeczności blokowisk, czy też terenów poprzemysłowych,
• społeczności/miejsca problemowe, czyli podmioty społecznie
wykluczone, w których mamy do czynienia z kumulacją wielu
problemów, np.: bloki socjalne, tereny popegeerowskie,
• społeczności kategorialne /niepełnosprawni, dzieci, młodzież,
seniorzy, itp./, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które są
zagrożone społeczną marginalizacją.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Środowiskowa praca socjalna – wspólnota
przeciw wykluczeniu
*Diagnoza
*Aktywizacja
*Integracja
*Edukacja
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wiodące kierunki:
•Praca ze społecznością terytorialną
•Praca ze społecznością (grupą) kategorialną
Narzędzia:
•Partnerstwo lokalne
•Wolontariat
•Kampanie i wydarzenia społeczne
•Rzecznictwo i informacja obywatelska
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Pracownik socjalny –
organizator społeczności
lokalnej
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Kierunki działań modernizacyjnych – organizator
społeczności lokalnej / pracownik socjalny
Animator: role/zadania zorientowane na mobilizowanie
członków społeczności i łączenie ich w grupy
Mediator (organizator sieci społecznych): role/zadania
zorientowane na networking (łączenie, sieci współpracy,
partnerstwa, mediowanie problemów społeczności)
Polityk lokalny : role/zadania zorientowane na planowanie
społeczne/ rozwój usług jako prerogatywa władzy lokalnej
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
NIEZBĘDNE umiejętności i kompetencje organizatora
społeczności lokalnej (łączenie 3 ról)
*przeprowadzanie diagnozy środowiska
*nakreślenie profilu społeczności
*zarządzanie informacją i zasobami
*podtrzymywanie zaangażowania i motywowanie innych
*dochodzenie do consensusu i określanie wspólnego celu,
*mediacja nastawiona na rozwiązywanie konfliktów;
*wykorzystanie lokalnego potencjału społecznego, w tym grup samopomocy,
wolontariatu;
*praca w oparciu o dynamikę grup zadaniowych;
*tworzenie sieci kontaktów, rozwój partnerskich relacji - budowanie koalicji
*tworzenie polityki/ społeczne projektowanie
*wiara we własne siły i możliwości.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zmiana instytucjonalna
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Trzy strategie
OSL
• realizowany przez OPS
• realizowany przez ngo
• realizowany w partnerstwie
publiczno-prywatnym
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Kierunki działań modernizacyjnych –
instytucja -ops
*nie może pełnić roli „urzędu”, a powinien stać się instytucją
animacyjną (inspirującą, mobilizującą, aktywizującą, łączącą)
*zmierza do roli centrum „społecznościowego” żywo
reagującego na otaczającą rzeczywistość, staje się ośrodkiem
kreującym lokalną politykę rozwiązywania problemów
społecznych i integracji społecznej.
Kluczowa rola ops jako instytucji we wdrażaniu
organizowania społeczności lokalnych. Perspektywa
strategiczna.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
WPROWADZENIE TEGO ZAŁOŻENIA WYMAGA ZMIAN ORGANIZACYJNYCH OPS
KIEROWNIK/DYREKTOR
OPS
DUŻE OŚRODKI
DZIAŁ/ZESPÓŁ PRACY ZE
SPOŁECZNOŚCIĄ LOKALNĄ
ŚREDNIE OŚRODKI
JEDNOSTKA DO PRACY ZE
SPOŁECZNOŚCIĄ LOKALNĄ LUB
SAMODZIELNE STANOWISKO –
ORGANIZATOR OSL
MAŁE OŚRODKI
FUNKCJA ORGANIZATORA
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
ORGANIZATOR/ORGANIZATORZY OSL
KLUB INTEGRACJI SPOŁECZNEJ
KLUBY: SAMOPOMOCY, WOLONTARIUSZA,
SENIORA, itp.
ŚWIETLICE ŚRODOWISKOWE, itp.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
OPS
statut
Regulamin
organizacyjny
GMINA
Strategie
Integracji
Społecznej
Programy m.in.
wsparcia rodziny,
programy
przeciwdziałania
przemocy, PAL
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Mentoring i Superwizja animacji i współpracy
środowiskowej,
jako ważny instrument służący podniesieniu jakości
i efektywności pracy w zakresie organizowania
społeczności lokalnej. Jej celem jest wspieranie
emocjonalne, metodyczne oraz merytoryczne
dla osób bezpośrednio, jak i pośrednio
zaangażowanych w ten rodzaj działań.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
W poszukiwaniu dowodów zmiany –
monitoring i ewaluacja
Badania mieszkańców,
Pogłębione wywiady z osobami zaangażowanymi w życie społeczności i
programy aktywizujące,
Formularze pozyskiwania informacji zwrotnych od osób zaangażowanych w
konkretne aspekty pracy,
Wywiady grupowe (tzw. grupy fokusowe),w których uczestniczą osoby o
podobnym profilu, sytuacji czy pozycji w społeczności,
Dziennik własnego zaangażowania prowadzony przez uczestników projektu
Raporty prasowe i zdjęcia z kluczowych wydarzeń,
Studia przypadku,
Przegląd spotkań z osobami biorącymi udział w programie OSL.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Prawo -legislacja
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Zaproponowane zostaną zapisy prawne w ustawie o
pomocy społecznej i stosowne rozporządzenia
Wypracowane i
wprowadzone zostaną zapisy
Wypracowane zostaną
Wypracowany zostanie profil:
wewnętrzne regulacje
o charakterze strategicznym
pracownik socjalny w dokumentach gminy np.
wprowadzające zapisy do
organizator społeczności
Strategia Rozwoju i Integracji
statutów i regulaminów
lokalnej (w trzech rolach –
ośrodków pomocy społecznej
społecznej (Strategia
animator, mediator, polityk
Rozwiązywania Problemów
ujmujące pracę z grupami i
społeczny)
społecznych); Program
społecznościami
Aktywności Lokalnej)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Dziękuję za uwagę
Bohdan Skrzypczak
Warszawa, 25 maja 2011
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego